ဝီကီပီးဒီးယား

အိုင်ဗရီကို့စ်နိုင်ငံ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ရာဇဝင်ကို အပြန်အလှန်အားဖြင့် ဝင်ကြည့်ရန်
← တည်းဖြတ်မူ အဟောင်းပိုသစ်သော တည်းဖြတ်မှု
Content deleted Content added
မြင်ကွင်းဝီကီစာသား
No edit summary
No edit summary
စာကြောင်း ၁ -
{{Infobox နိုင်ငံ
| နိုင်ငံအမည်အပြည့် = ကို့ဒီဗွား သမ္မတနိုင်ငံ
| အမည်_ရင်း = Republic of Côte d'Ivoire<br> ''République de Côte-d'Ivoire''
| ပုံ_အလံ = Flag of Cote d'Ivoire.svg
| ပုံ_တံဆိပ် = Coat of Arms of Côte d'Ivoire.svg
| နိုင်ငံတော်ဆောင်ပုဒ် = ညီညွတ်ခြင်းနှင့် စည်းကမ်းရှိခြင်း
| နိုင်ငံတော်သီချင်း = "Song of Abidjan"
| ပုံ_နေရာ = Location Côte d'Ivoire AU Africa.svg
| မြို့တော် = ယာမူဆူကရိုမြို့
| အကြီးဆုံးမြို့ = အဘိဂျန်မြို့
| အကြီးဆုံးပြည်နယ် =
| ဧရိယာ =၁၂၄,၅၀၂ စတုရန်းမိုင် ( ၃၂၂,၄၆၀km²)
| ဧရိယာအဆင့် = ၆၉
| ဧရိယာရေရာခိုင်နှုန်း = ၁.၄
| စံတော်ချိန်ဇုန် = +၀
| ရုံးသုံးဘာသာများ = ပြင်သစ်ဘာသာ
| လူဦးရေ = ၂၀,၆၁၇,၀၆၈ (၂၀၀၈)
| လူဦးရေအဆင့် = ၅၆
| လူဦးရေအထူ = ၆၃.၉/km² (၁၆၅.၆/sq mi)
| လူဦးရေအထူအဆင့် = ၁၃၉
| လူမျိုးများ =
| ဘာသာတရားများ =
| ပွဲများ =
| အမျိုးအစား = သမ္မတအစိုးရ
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၁) = သမ္မတ
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၁) = Alassane Ouattara
| ခေါင်းဆောင်_ရာထူး(၂) = ဝန်ကြီးချုပ်
| ခေါင်းဆောင်_အမည်(၂) = Guillaume Soro
| ထူထောင်ရေး_အမည်(၁) = လွတ်လပ်ရေး ရခြင်း(ပြင်သစ်မှ)
| ထူထောင်ရေး_ခုနှစ်(၁) =ဩဂုတ် ၇၊ ၁၉၆၀
| GDP_PPP = ၃၇.၀၂၀ ဘီလီယံ ဒေါ်လာ<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=57&pr.y=9&sy=2008&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=662&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=Côte d'Ivoire|publisher=International Monetary Fund|accessdate=21 April 2011}}</ref>
| GDP_PPP_အဆင့် =
| GDP_PPP_per_capita = US $၁,၆၈၀
| GDP_PPP_per_capita_အဆင့် =
| HDI = {{တက်}}၀.၄၈၄ (အနိမ့်)<ref name="UN">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf|title=Human Development Report 2009. Human development index trends: Table G|format=PDF|publisher=The United Nations|accessdate=17 October 2009}}</ref>
| HDI_အဆင့် = ၁၆၃
| ဗဟိုဘဏ် =
| ငွေ = အနောက်အာဖရိက ဖရန့်
| အထိမ်းအမှတ်များ =
| ISO 3166-1 =
| cctld = .ci
| calling_code = +၂၂၅
}}
 
အိုင်ဗရီကို့စ်ထ်[[သမ္မတနိုင်ငံ]] ('''Republic of Côte d'Ivoire''')အိုင်ဗရီကို့စ်ထ်သမ္မတနိုင်ငံ ၏ [[အင်္ဂလိပ်]]အမည်မှာအင်္ဂလိပ်အမည်မှာ '''Ivory Coast''' ဖြစ်သည်။ [[အာဖရိက]] အနောက်ပိုင်းရှိ တိုင်းပြည်တစ်ခုဖြစ်သည်။ <ref>Its government officially discourages this usage, preferring the French name ''{{lang|fr|Côte d'Ivoire}}'' to be used in all languages.</ref> ဧရိယာစတုရန်းကီလိုမီတာပေါင်း (၃၂၂,၄၆၂) ရှိသည်။ အိမ်နီးချင်း နယ်မြေထိစပ်နေသော နိုင်ငံများမှာ [[လိုက်ဘေးရီးယားနိုင်ငံ]]၊ [[ဂီနီနိုင်ငံ]]၊ [[မာလီနိုင်ငံ]]၊ [[ဘာကီးနားဖားဆိုနိုင်ငံ]] နှင့် [[ဂါနာနိုင်ငံ]]တို့ဖြစ်သည်။ တောင်ဘက်တွင် [[အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာ]]၊ [[ဂီနီပင်လယ်ကွေ့]] (Gulf of Guinea) ကမ်းရိုးတန်း ရှိသည်။ ၁၉၉၈ သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၁၅,၃၆၆,၆၇၂ ရှိသည်။ ၂၀၀၉ခုနှစ်တွင် ၂၀,၆၁၇,၀၆၈ ယောက် ရှိသည်။ <ref name="CIA">{{citation |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/iv.html |chapter={{lang|fr|Côte d'Ivoire}} |title=[[The World Factbook]]|publisher=[[Central Intelligence Agency|CIA]] Directorate of Intelligence |accessdate=8 August 2008|date=24 July 2008 }}.</ref>
 
[[ဥရောပ]]သားတို့၏ဥရောပသားတို့၏ [[ကိုလိုနီ]]ဘဝမကျရောက်ခင်အထိကိုလိုနီဘဝမကျရောက်ခင်အထိ အိုင်ဗရီကို့စ်ထ်သည် ဂျားမန်း (Gyaaman)၊ ကောင်းအင်ပါယာ (Kong Empire)၊ ဘောင်းလေ (Baoulé) စသော နိုင်ငံများ တည်ရှိခဲ့သည်။ ပြင်သစ်ကိုလိုနီဘဝတွင်ရော လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက်တွင်ပါ အင်ဒေညေ (''Indénié'') နှင့် ဆန်ဝီ (''Sanwi'') ဟူသော အန်ညီဘုရင့်နိုင်ငံ (Anyi kingdoms) နှစ်ခုသည် သီးခြားစီရပ်တည်နိုင်ရန်အတွက် ကြိုးစားခဲ့ကြသည်။ <ref>{{citation |url=http://lcweb2.loc.gov/cgi-bin/query2/r?frd/cstdy:@field(DOCID+ci0013) |title=Library of Congress Country Studies|publisher=[[Library of Congress]] |accessdate=11 April 2009|date=November 1988}}</ref> ၁၈၄၄တွင် ပြင်သစ်အစောင့်အရှောက်ခံနိုင်ငံ (protectorate) ဖြစ်ခဲ့ရပြီး ၁၈၉၃တွင် ပြင်သစ်ကိုလိုနီ ဖြစ်ခဲ့သည်။
 
၁၉၆၀၊ ဩဂုတ်လ (၇)ရက်နေ့တွင် လွတ်လပ်ရေးရခဲ့သည်။ ၁၉၆၀မှ ၁၉၉၃အထိ တိုင်းပြည်ကို Félix Houphouët-Boigny မှ ဦးဆောင်ခဲ့သည်။ အိမ်နီးချင်း အနောက်အာဖရိကနိုင်ငံများနှင့် စီးပွားရေး နိုင်ငံရေးတွင် နီးကပ်စွာပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သည်။ အခြားတစ်ဘက်တွင်လည်း ပြင်သစ်လို ဥရောပနိုင်ငံများနှင့်လည်း ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျှက် ရှိသည်။ Félix Houphouët-Boigny အစိုးရ ပြုတ်ကျပြီးနောက်တွင် ၁၉၉၉ နှင့် ၂၀၀၁ တွင် အာဏာသိမ်းမှု (၂)ကြိမ် ဖြစ်ပွားခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ပြည်တွင်းစစ်လည်း ဖြစ်ပွားခဲ့သေးသည်။ <ref>{{fr}} {{citation|title={{lang|fr|Loi n° 2000-513 du 1er août 2000 portant Constitution de la République de Côte d’Ivoire}}|url=http://www.jfaconseil.com/jorci/2000/RCI%20JO%202000-30.pdf|journal={{lang|fr|Journal Officiel de la République de Côte d’Ivoire}}|volume=42|pages=529–538|date=3 August 2000|accessdate=7 August 2008|issue=30}}.</ref> ရွေးကောက်ပွဲနှင့် <ref name=state.gov>{{citation|title= Background Note: {{lang|fr|Cote d'Ivoire}}|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2846.htm|publisher=[[United States Department of State]]|date=July 2008|accessdate=7 August 2008}}.</ref> နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်များကြောင့် အစိုးရနှင့် သူပုန်များကြား ငြိမ်းချမ်းရေး ရရှိခဲ့သည်။ <ref>{{fr}} {{citation|title=Accord politique de Ouagadougou|url=http://www.cotedivoire-pr.ci/?action=show_page&id_page=570|publisher=Presidency of the Republic of Côte d'Ivoire|date=4 March 2007|accessdate=7 August 2008}}</ref> အိုင်ဗရီကို့စ်ထ်သည် သမ္မတတွင် အာဏာအပြည့်ရှိသော နိုင်ငံဖြစ်သည်။ [[မြို့တော်]]မှာ [[ယာမူဆူကရို]] (Yamoussoukro) ဖြစ်ပြီး အကြီးဆုံးမြို့မှာ ဆိပ်ကမ်းမြို့ဖြစ်သော [[အဘိဂျန်]] (Abidjan) ဖြစ်သည်။ တိုင်းဒေသ (Regions) ၁၉ခုနှင့် ဌာန (departments) (၈၁)ခု အဖြစ် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ အစ္စလမ္မစ်ကွန်ဖရင့်အဖွဲ့ (Organisation of the Islamic Conference)၊ အာဖရိကသမဂ္ဂ၊ La Francophonie၊ Latin Union နှင့် အနောက်အာဖရိကနိုင်ငံများစီးပွားရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးအဖွဲ့ (Economic Community of West African States) နှင့် တောင်အတ္တလန္တိတ်ငြိမ်းချမ်းရေးနှင့်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးဇုန် (South Atlantic Peace and Cooperation Zone) တို့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံ ဖြစ်သည်။
"https://my.wikipedia.org/wiki/အိုင်ဗရီကို့စ်နိုင်ငံ" မှ ရယူရန်