ဒီးဒုတ်ဦးဘချို: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
စာကြောင်း ၄၈ -
 
== ငယ်ဘဝ ==
(ဒီးဒုတ်)ဦးဘချိုကို ၁၈၉၃ ခု၊ ဧပြီလ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ဖွားမြင်သည်။ [[မြောင်းမြမြို့]] ဆေးဆရာကြီး ဦးဘိုးစော၊ ဒေါ်မြစ်တို့၏သားဖြစ်သည်။
သတ္တမတန်းအထိ မြောင်းမြမြို့တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး သတ္တမတန်းကို အထူးအောင်မြင်သဖြင့် စကောလားရှစ် (ခေါ်) ပညာသင်ဆုကို ရခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ရန်ကုန်မြို့]]၊ စိန်ပေါလ်ကျောင်းတွင် ဆက်လက်ပညာသင်ကြားရာ ၁၀ တန်းကို အထူးအောင်ကာ ပညာသင်ဆုရပြန်သည်။ ဘီအေ အထက်တန်းတွင် သင်နေဆဲ မျက်စိရောဂါကြောင့် ကျောင်းမှထွက်ခဲ့သည်။<ref>https://sites.google.com/site/myanmarsite1/home/dipinkaryarbudda/didoteubacho</ref>
 
== ကျောင်းဆရာဘဝ ==
ဦးဘချိုသည် ကျောင်းထွက်ပြီးနောက် သက္ကရာဇ်၁၂၈၂-ခုနှစ်တွင် [[အမျိုးသားတက္ကသိုလ်]] ထူထောင်ရာတွင် ပါဝင်ဆောင်ရွက်၍ ပေါင်းတည်နှင့်[[ပေါင်းတည်မြို့]]နှင့် ဟင်္သာတမြို့များတွင်[[ဟင်္သာတမြို့]]များတွင် ကျောင်းဆရာအဖြစ် အမှုထမ်းခဲ့သည်။ အမျိုးသားကောလိပ်များဖွင့်လှစ်သည့်အခါ[[အမျိုးသားကောလိပ်]]များဖွင့်လှစ်သည့်အခါ အစိုးရအလုပ်မှ နှုတ်ထွက်လိုက်ပြီး အမျိုးသားကောလိပ်တွင် [[မြန်မာစာ]]သင်ကြားပို့ချခဲ့သည်။ ၁၉၂၀ တွင် ဒေါ်လှမေနှင့် လက်ထပ်သည်။ <ref>http://yinminkhine.multiply.com/journal/item/332</ref>
 
== စာပေရေးရာစွမ်းဆောင်ချက် ==
ဦးဘချိုသည် လောကီ [[လောကုတ္တရာ]] နှစ်ဖြာသော စာပေ ဗဟုသုတတို့တွင် နှံ့စပ်သူဖြစ်၏။ မြန်မာ့အလင်းမဂ္ဂဇင်း၊[[မြန်မာ့အလင်းမဂ္ဂဇင်း]]၊ နှစ်ပါးကြည်ဂျာနယ်၊[[နှစ်ပါးကြည်ဂျာနယ်]]၊ ဗန္ဓုလဂျာနယ်များတွင်[[ဗန္ဓုလဂျာနယ်]]များတွင် ဝင်ရောက်ရေးသားခဲ့ရာမှ ရန်ကုန်အရှေ့ပိုင်း ရေကျော်ရပ်တွင် စာပုံနှိပ်တိုက်တစ်ခု ဖွင့်လှစ် တည်ထောင်ကာ ၁၉၂၅ တွင်ဒီးဒုတ်ဂျာနယ်ကို ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ သူ၏ ဒီးဒုတ်ဂျာနယ်ကို[[ဒီးဒုတ်ဂျာနယ်]]ကို အမျိုးသားလွတ်လပ်ရေးတိုက်ပွဲ၊ အမျိုးသားပညာရေး၊ အမျိုးသားယဉ်ကျေးမှု ထိန်းသိမ်းရေးတို့အတွက် ရှေ့တန်းအောင်လံ ဂျာနယ်တစ်စောင်ဟု သိခဲ့ကြသည်။ ထိုဂျာနယ်၏အမည်ကို သူ့အမည်တွင်တွဲပြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုဟု အများကသိခဲ့ကြသည်။ “ဒီးဒုတ်ဦးဘချို” အမည်အပြင် “ဒိုးဒိုးဒေါက်” “ကျူကောက်” “ကေသာ” “စပယ်” “ဥက္ကလာ-မခင်စိန်” “အမိုက်မလေး” စသော အမည်များဖြင့်လည်း ဝတ္ထုဆောင်းပါးများစွာကို ရေးသားခဲ့သေးသည်။
သက္ကရာဇ် ၁၂၉၈ (အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ်ခရစ်နှစ် ၁၉၃၆ ခုနှစ်) တွင် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]တော် သတင်းစာဆရာ အသင်းကြီး ဖြစ်ပေါ်ရေးကို အထူးအားပေး ဆောင်ရွက်ခဲ့သူလည်းဖြစ်ပေသည်။ စစ်မဖြစ်မီ တစ်နှစ်ဖြစ်သော သက္ကရာဇ် ၁၃၀၂ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံတော် စာရေးဆရာများ အသင်းကြီး၏ ဥက္ကဌအဖြစ်လည်းရွေးကောက်တင်မြောက်ခြင်းခံရပေသေးသည်။
ထိန်းသိမ်းရေးတို့အတွက် ရှေ့တန်းအောင်လံ ဂျာနယ်တစ်စောင်ဟု သိခဲ့ကြသည်။ ထိုဂျာနယ်၏အမည်ကို သူ့အမည်တွင်တွဲပြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချိုဟု အများကသိခဲ့ကြသည်။ “ဒီးဒုတ်ဦးဘချို” အမည်အပြင် “ဒိုးဒိုးဒေါက်” “ကျူကောက်” “ကေသာ” “စပယ်” “ဥက္ကလာ-မခင်စိန်” “အမိုက်မလေး” စသော အမည်များဖြင့်လည်း ဝတ္ထုဆောင်းပါးများစွာကို ရေးသားခဲ့သေးသည်။
သက္ကရာဇ် ၁၂၉၈ (အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁၉၃၆ ခုနှစ်) တွင် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]တော် သတင်းစာဆရာ အသင်းကြီး ဖြစ်ပေါ်ရေးကို အထူးအားပေး ဆောင်ရွက်ခဲ့သူလည်းဖြစ်ပေသည်။ စစ်မဖြစ်မီ တစ်နှစ်ဖြစ်သော သက္ကရာဇ် ၁၃၀၂ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံတော် စာရေးဆရာများ အသင်းကြီး၏ ဥက္ကဌအဖြစ်လည်းရွေးကောက်တင်မြောက်ခြင်းခံရပေသေးသည်။
ဒီးဒုတ်ဦးဘချို ပြုစုခဲ့သောစာပေများတွင် စမအဖွင့်ကျမ်း၊ ဦးပုည-သာသနာလျှောက်အဖြေ၊ ဂီတဝိသောဓနီကျမ်း၊ ဗွေသီဟာဝတ္ထု၊ တိုင်းပြု-ပြည်ပြု စသည်တို့လည်းပါဝင်ခဲ့သည်။
 
== အမျိုးသားရေးစွမ်းဆောင်ချက် ==
ဦးဘချိုသည် [[ဂျပန်ခေတ်]] အစိုးရ လက်ထက်တွင် အတိုင်ပင်ခံလွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လုံးဝ လွတ်လပ်ရေးရရှိရေးကြိုးပမ်းရန်အတွက်၊ ဖ-ဆ-ပ-လ အဖွဲ့ချုပ်ဖွဲ့စည်းသောအခါ ဝင်ရောက်ဆောင်ရွက်သည်။ တိုင်းပြုပြည်ပြု လွှတ်တော်တွင် မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံ[[မြန်မာနိုင်ငံ]] [[ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ]] ဥပဒေရေးဆွဲရေးကော်မတီအဖွဲ့ဝင်ရေးဆွဲရေးကော်မတီအဖွဲ့ဝင် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]] သခင်မြတို့နှင့်[[သခင်မြ]]တို့နှင့် အတူ အထူးအပင်ပန်းခံ၍ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။
 
== ဘဝနိဂုံး ==
Line ၆၈ ⟶ ၆၇:
== ကိုးကား ==
<references />
(၁) ၁၉၈၉ခုနှစ်၊(၄၂)နှစ်မြောက် အာဇာနည်နေ့ အထိမ်းအမှတ်စာစောင်၊ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ပြန်ကြားရေးနှင့်အသံလွှင့်ဦးစီးဌာနမှထုတ်ဝေသည်။အထိမ်းအမှတ်စာစောင်၊ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်အစိုးရပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊ပြန်ကြားရေးနှင့် အသံလွှင့်ဦးစီးဌာနမှ ထုတ်ဝေသည်။
(၂) သုတ၊မောင်။ စာဆိုတော်များအတ္ထုပတ္တိ။ တတိယအကြိမ်နှိပ်။ ရန်ကုန်၊ဇွဲပုံနှိပ်တိုက်၊ ၁၉၆၈။
{{Stub}}