|
အေဒီ ၁၄၈၅ တွင် နန်းတက်ခဲ့သော တောင်ငူကြီးမင်းဆက်မှ ၂၉ ဆက်မြောက် မင်းကြီးညို လက်ထက်တွင် တောင်ငူကြီးမှ ပဲပုတ်ချောင်းအနီးသို့ ပြောင်းကာ မြဝတီမြို့ဟု အမည်သမုတ်ခဲ့ပြန်သည်။ မြဝတီမှ ပေါင်းလောင်းမြစ်နှင့် ခပေါင်းချောင်း ဆုံရာအရပ်သို့ ထပ်မံပြောင်းရွှေ့ကာ မြို့အမည်အား ဒွါရဝတီမြို့ဟု နာမည်ပေးခဲ့သည်။ ဒွါရဝတီမြို့နေရာသည် ယခုအခါ လောကုတ္တရာဟုခေါ်သော အရပ်တွင် တည်ရှိသည်။ ဒွါရဝတီမြို့ကို အေဒီ ၁၄၉၁ တွင်တည်ထောင်၍ နှစ် ၂၀ ပေါင်းစိုးစံခဲ့သည်။
=== ကေတုမတီ ===
အေဒီ ၁၄၉၁ တွင် [[မင်းကြီးညို]]သည် ပေါင်းလောင်းမြစ် အနောက်ဘက်တွင် ကေတုမတီဟူသော မြို့အမည်ဖြင့် မြို့သစ်၊ နန်းသစ်ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ကေတုမတီမြို့ကို တည်ထောင်သောအခါမှ ယခု တောင်ငူမြို့အတွင်းရှိ ကန်တော်ကြီးသည် မြို့တွင်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ မြို့တစ်မျက်နှာတွင် တံခါး ငါးခုစီနှင့် လေးမျက်နှာပတ်လည်တွင် စုစုပေါင်း တံခါး ၂၀ ပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားသည်။ တံခါးမုခ်ပေါက် တခုစီမှ ထွက်ရာ အဝတိုင်းတွင်လည်း သိမ်တဆောင်ကျစီ ဆောက်လုပ်ထားသည်။ မြို့ပတ်ဝန်းကျင် အရပ်တို့တွင်လည်း တီ အမည်ပါသော မြို့ငယ်ကိုးမြို့နှင့် ကုန်းအမည်ပါသော ကျေးရွာငယ် ကိုးရွာကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်ဟု အဆိုရှိကြသည်။ မြို့တော်ဝန်းကျင်အရပ်တို့တွင် ထန်းပင် အမြောက်အမြား စိုက်ပျိုးစေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ယခုထက်တိုင် တောင်ငူမြို့တွင် တပင်ရွှေထီးထန်းတောဟူသော နာမည်ရ ထန်းတောများကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ မင်းကြီးညိုလက်ထက်တွင် တောင်ငူသည် တန်ခိုးအင်အား ကြီးမားလာသောကြောင့် သီးခြားလွပ်လပ်သော မင်းနေပြည်အဖြစ် ထင်ရှားလာပေသည်။ ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော် တည်ထောင်ရန်အတွက် ထင်ရှားသော အုတ်မြစ်များကို စစ်တောင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသတွင် ချနိုင်ခဲ့ခြင်းလည်းဖြစ်သည်။
အေဒီ ၁၄၉၁ တွင်[[မင်းကြီးညို]]သည် ပေါင်းလောင်းမြစ်အနောက်ဘက်တွင် ကေတုမတီ ဟူသောမြို့အမည်ဖြင့် မြို့သစ်၊နန်းသစ်ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ကေတုမတီမြို့ကိုတည်ထောင်သောအခါမှ ယခုတောင်ငူမြို့အတွင်းရှိ ကန်တော်ကြီးသည် မြို့တွင်းသို့ရောက်ရှိလာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။
မြို့တစ်မျက်နှာ တွင်တံခါးငါးခုစီနှင့် လေးမျက်နှာပတ်လည်တွင်စုစုပေါင်း တံခါး(၂၀) ပါဝင်ဖွဲ့စည်းထားသည်။ တံခါးမုခ်ပေါက်တစ်ခုစီမှ ထွက်ရာအဝတိုင်းတွင်လည်း သိမ်တဆောင်ကျစီဆောက်လုပ်ထားသည်။ မြို့ပတ်ဝန်းကျင် အရပ်တို့တွင်လည်း တီ အမည်ပါသော မြို့ငယ်ကိုးမြို့နှင့် ကုန်းအမည်ပါသော ကျေးရွာငယ် ကိုးရွာကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်ဟု အဆိုရှိကြသည်။
မြို့တော်ဝန်းကျင် အရပ်တို့တွင်ထန်းပင်အမြောက်အမြား စိုက်ပျိုးစေခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ယခုထက်တိုင် တောင်ငူမြို့တွင် တပင်ရွှေထီးထန်းတော ဟူသော နာမည်ရထန်းတောများကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ မင်းကြီးညိုလက်ထက်တွင် တောင်ငူသည် တန်ခိုးအင်အား ကြီးမားလာသောကြောင့် သီးခြားလွပ်လပ်သော မင်းနေပြည် အဖြစ်ထင်ရှားလာပေသည်။ ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်တည်ထောင်ရန် အတွက်ထင်ရှားသော အုတ်မြစ်များကို စစ်တောင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသတွင် ချနိုင်ခဲ့ခြင်းလည်းဖြစ်သည်။
မင်းကြီးညိုနတ်ရွာစံပြီးနောက်မင်းကြီးညို နတ်ရွာစံပြီးနောက် အေဒီ ၁၅၃၀ တွင်တောင်ငူခေတ်တွင်တွင် တောင်ငူခေတ်တွင် ထင်ရှားသော [[တပင်ရွှေထီး]] နန်းတက်သည်။ တပင်ရွှေထီးလက်ထပ်တွင်တပင်ရွှေထီး လက်ထပ်တွင် [[ဟံသာဝတီ]] ([[ပဲခူး]]) အားတိုက်ခိုက်သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက်အား တိုက်ခိုက် သိမ်းပိုက်ခဲ့ပြီးနောက် မင်းနေပြည်ကို ဟံသာဝတီသို့ ရွှေ့ပြောင်းခဲ့သည်။ တပင်ရွှေထီးလွန်ပြီးနောက်တပင်ရွှေထီး လွန်ပြီးနောက် [[ဘုရင့်နောင်]] လက်ထပ်တွင် တောင်ငူခေတ်သည် မြန်မာ့သမိုင်းတွင် အထွဋ်အထိပ်သို့ ရောက်ရှိခဲ့သော ကာလဖြစ်သည်။ ဘုရင့်နောင် နန်းသက်အတွင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ စစ်ရေး၊နိုင်ငံရေး၊အုပ်ချုပ်ရေး၊စစ်ရေး၊ နိုင်ငံရေး၊ ၊အုပ်ချုပ်ရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် ယဉ်ကျေးမူ့ဆိုင်ရာများတွင်ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာများတွင် ကြီးမားသော ပြောင်းလဲမူ့များပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ပြောင်းလဲမှုများ ပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံကို စည်းလုံးသောကာလအဖြစ် သမိုင်းဆရာများက သတ်မှတ်ခဲ့ခြင်းလည်းဖြစ်သည်။ တောင်ငူမှ အခြေချ၍ ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံကို တည်ထောင်နိုင်ခဲ့သောကြောင့် တောင်ငူခေတ်၏ အမြင့်မားဆုံးဂုဏ်သတင်းလည်းအမြင့်မားဆုံး ဂုဏ်သတင်းလည်း ဖြစ်ပေသည်။ ထိုကာလတွင် နှစ်ရှည်လများ အငြင်းပွားခဲ့သော မွန်-မြန်မာ ပဋိပက္ခများကိုလည်း ချုပ်ငြိမ်းစေကာ၊ ငြိမ်းချမ်းသောငြိမ်းချမ်းသောကာလ ကာလတစ်ခုကိုတခုကို တည်ဆောက်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ဘုရင့်နောင်တည်ဆောက်ပေးနိုင်ခဲ့သည်။ ဘုရင့်နောင် ဟံသာဝတီကို သိမ်းပိုက်ပြီးနောက်တွင် မိမိ၏မူလအရပ်ဖြစ်သည့်မိမိ၏ မူလအရပ်ဖြစ်သည့် တောင်ငူတွင် ညီဖြစ်သူ မင်းခေါင်အား ဘုရင်ခံအဖြစ် နန်းတင်ပေးခဲ့သည်။
အေဒီ ၁၅၈၄ တွင် နန်းတက်သော [[မင်းရဲသီဟသူ]]သည် ကေတုမတီ တောင်ငူနန်းမြို့အား အသစ်တဖန် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် မင်းရဲသီဟသူအား တောင်ငူရွှေနန်းတည်မင်းဟုလည်း ခေါ်ကြသည်။ [[ပေါင်းလောင်းမြစ်]] အနောက်ဘက်ရှိ ယခု ဆင်ဆိပ်ရွာတွင် ဆင်ကျုံးကို တည်ဆောက်စေပြီး ဆင်ရိုင်းများကို ဖမ်းယူစေခဲ့သည်။ နှစ်စဉ် ဆင်ခင်း၊ မြင်းခင်းသဘင်များကိုလည်း ကျင်းပစေခဲ့ကြောင်း ရာဇဝင်များတွင် ဖေါ်ပြထားသည်။ ကျင်းပသော ပွဲလန်းသဘင်များတွင် မင်းညီမင်းသားများ ကစားကြသော [[ဂူလီပွဲ]] မှာလည်း ထင်ရှားသည်။ အနောက်နိုင်ငံများတွင် ပိုလိုကစားပွဲဟု ခေါ်သော ကစားနည်းမျိုးပင်ဖြစ်သည်။ ထိုဂူလီကစားပွဲများအတွက် ယခုတောင်ငူမြို့ရှိ ကန်လမ်းနေရာတွင် ဂူလီရိုက်ကွင်းကို တည်ဆောက်ပေးခဲ့သည်။ မြို့ကိုလည်း ပိုမိုစနစ်ကျအောင် အကွက်ချ၍၊ နေရာချထားပေးနိုင်ခဲ့သည်။ ယခု ယိုးဒယားတန်းဟု ခေါ်သောနေရာတွင် ခမည်းတော် တောင်ငူမင်းခေါင် လက်ထက်က ယိုးဒယားမှ ခေါ်ဆောင်လာသော အတတ်ပညာရှင်များနှင့် သုံ့ပန်းတို့အား အကွက်ရိုက်၍ နေရာချထားပေးခဲ့သည်။ ပန်းပဲအတတ်ပညာရှင်များကိုလည်း တသီးတခြား ရပ်ကွက်ဖွဲ့၍ နေရာချထားပေးခဲ့သည်။
အေဒီ ၁၅၈၄ တွင်နန်းတက်သော [[မင်းရဲသီဟသူ]]သည် ကေတုမတီတောင်ငူနန်းမြို့အား အသစ်တဖန် တည်ထောင်ခဲ့သည်။
ထို့ကြောင့်မင်းရဲသီဟသူအား တောင်ငူရွှေနန်းတည်မင်းဟု လည်းခေါ်ကြသည်။ [[ပေါင်းလောင်းမြစ်]]အနောက်ဘက်ရှိ ယခုဆင်ဆိပ်
ရွာတွင် ဆင်ကျုံးကို တည်ဆောက်စေပြီး ဆင်ရိုင်းများကို ဖမ်းယူစေခဲ့သည်။ နှစ်စဉ်ဆင်ခင်း၊မြင်းခင်း သဘင်များကိုလည်း
ကျင်းပစေခဲ့ကြောင်း ရာဇဝင်များတွင် ဖေါ်ပြထားသည်။ ကျင်းပသော ပွဲလန်းသဘင်များတွင် မင်းညီမင်းသားများ ကစားကြသော
[[ဂူလီပွဲ]] မှာလည်း ထင်ရှားသည်။ အနောက်နိုင်ငံများတွင် ပိုလိုကစားပွဲဟု ခေါ်သော ကစားနည်းမျိုးပင်ဖြစ်သည်။ ထိုဂူလီကစားပွဲ
များအတွက် ယခုတောင်ငူမြို့ရှိကန်လမ်းနေရာတွင် ဂူလီရိုက်ကွင်းကို တည်ဆောက်ပေးခဲ့သည်။
မြို့ကိုလည်း ပိုမိုစနစ်ကျအောင် အကွက်ချ၍၊ နေရာချထားပေးနိုင်ခဲ့သည်။ ယခုယိုးဒယားတန်း ဟုခေါ်သောနေရာတွင်
ခမည်းတော် တောင်ငူမင်းခေါင်လက်ထက်က ယိုးဒယားမှ ခေါ်ဆောင်လာသော အတတ်ပညာရှင်များနှင့် သုံ့ပန်းတို့အား
အကွက်ရိုက်၍ နေရာချထားပေးခဲ့သည်။ ပန်းပဲအတတ်ပညာရှင်များကိုလည်း တသီးတခြား ရပ်ကွက်ဖွဲ့၍ နေရာချထားပေးခဲ့သည်။
မင်းရဲသီဟသူသည် အေဒီ ၁၆၀၉ တွင်နတ်ရွာစံသောအခါ သားတော်ကြီးဖြစ်သူ [[နတ်သျှင်နောင်]] တောင်ငူထီးနန်းကို စိုးစံခဲ့သည်။ နတ်သျှင်နောင်သည် တောင်ငူခေတ် စာပေလောကတွင် ထင်ရှားသော ရတုဘုရင်လည်း ဖြစ်ပေသည်။ ဘုရင့်နောင်မင်းကြီး၏ သမီးတော် [[ရာဇဓာတုကလျာ]] ကို အကြောင်းပြုကာ စပ်ဆိုခဲ့သော ကဗျာ၊ လင်္ကာများမှာ ထင်ရှားလှပေသည်။ နန်းတက်ပြီး တနှစ်အကြာတွင် အင်းဝဘုရင် မဟာဓမ္မရာဇာ ([[အနောက်ဘက်လွန်မင်း]]) ၏ တိုက်ခိုက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ တောင်ငူနန်းကိုလည်း မှန်ကင်းချကာ၊ နတ်သျှင်နောင်ကို ပဒေသရာဇ် ဘုရင်ငယ်အဖြစ်သာ အသိအမှတ် ပြုတော့သည်။ ဤသို့သောအခြေအနေတွင် နတ်သျှင်နောင်သည် ပေါ်တူဂီလူမျိုး သန်လျင်စား ငစင်ကာ ([[ငဇင်ကာ]]) နှင့် ပူးပေါင်းမိရာမှ အေဒီ ၁၆၁၂ တွင် [[သန်လျင်မြို့]]တွင် အနောက်ဘက်လွန်မင်း၏ ကွပ်မျက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ နတ်သျှင်နောင်သည် မြန်မာစာပေသမိုင်းတွင် ထင်ရှားသော စာဆိုပညာရှင်အဖြစ် နေရာယူထားနိုင်ခဲ့သည်။
မင်းရဲသီဟသူသည် အေဒီ ၁၆၀၉ တွင်နတ်ရွာစံသောအခါ သားတော်ကြီးဖြစ်သူ [[နတ်သျှင်နောင်]] တောင်ငူထီးနန်းကို စိုးစံ
ခဲ့သည်။ နတ်သျှင်နောင် သည် တောင်ငူခေတ်စာပေလောကတွင် ထင်ရှားသော ရတု ဘုရင်လည်းဖြစ်ပေသည်။ ဘုရင့်နောင်
မင်းကြီး၏ သမီးတော် [[ရာဇဓါတုကလျာ]] ကိုအကြောင်းပြုကာစပ်ဆိုခဲ့သော ကဗျာ၊လင်္ကာများမှာ ထင်ရှားလှပေသည်။
နန်းတက်ပြီး တစ်နှစ်အကြာတွင် အင်းဝဘုရင် မဟာဓမ္မရာဇာ([[အနောက်ဘက်လွန်မင်း]]) ၏ တိုက်ခိုက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။
တောင်ငူနန်းကိုလည်း မှန်ကင်းချကာ ၊ နတ်သျှင်နောင်ကို ပဒေသရာဇ်ဘုရင်ငယ်အဖြစ်သာ အသိအမှတ်ပြုတော့သည်။ ဤသို့သော
အခြေအနေတွင် နတ်သျှင်နောင်သည် ပေါ်တူဂီလူမျိုး သန်လျင်စား ငစင်ကာ([[ငဇင်ကာ]]) နှင့် ပူးပေါင်းမိရာမှ အေဒီ ၁၆၁၂ တွင်
[[သန်လျင်မြို့]]တွင် အနောက်ဘက်လွန်မင်း၏ ကွပ်မျက်ခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ မည်သို့ပင်ဖြစ်စေ နတ်သျှင်နောင် သည်မြန်မာ
စာပေသမိုင်းတွင် ထင်ရှားသော စာဆိုပညာရှင်အဖြစ် နေရာယူထားနိုင်ခဲ့သည်။
နတ်သျှင်နောင်ကွယ်လွန်ပြီးသောနတ်သျှင်နောင် ကွယ်လွန်ပြီးသော အချိန်မှစ၍ တောင်ငူမြို့သည်လည်း မင်းနေပြည်တော် အဖြစ်မှမင်းနေပြည်တော်အဖြစ်မှ ကျဆင်းရပ်ဆဲသည်။ ပဒေသရာဇ် ခေတ်နှောင်းကာလ၊ [[ကုန်းဘောင်ခေတ်]]တွင်လည်း မထင်မရှား မြို့ငယ်လေးအဖြစ်သာ ရပ်တည်လာခဲ့ရပေသည်။
ပဒေသရာဇ် ခေတ်နှောင်းကာလ၊ [[ကုန်းဘောင်ခေတ်]]တွင်လည်း မထင်မရှား မြို့ငယ်လေးအဖြစ်သာ ရပ်တည်လာခဲ့ရပေသည်။
=== ကိုလိုနီခေတ် တောင်ငူ ===
| 