သျှင်မဟာ သီလဝံသ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ခေတ်ဦးတွင် ထွန်းပေါ်သော ရဟန်းစာဆို တစ်ပါးဖြစ်၏။

စာပေသမိုင်းတွင် ထင်ရှားသော ပေလေးပင် ရှင်လေးပါးအနက်

ပျို့၊ မော်ကွန်း၊ လင်္ကာ၊ ရတု၊ ဆုံးမစာ၊ ကျောက်စာ၊ ရာဇဝင်၊

ကျမ်းဂန်၊ ဝတ္ထုအစုစုကို ရေးသားပြုစုခြင်းအားဖြင့် အင်းဝခေတ်

သာရက ပါရမီတော်ကို မည်သို့ပင် ဖြည့်ဆည်းသော်လည်း

ဆုတောင်းဦးမှ ဘုရားဖြစ်နိုင်သည် တကာတော်မင်းမြတ်ဟူ၍

ကြားသိရကား မိမိနေထိုင်ရာ ကျောင်းတော်သို့ ပြန်ကြွတော် မူပြီးလျှင်

ဆုတောင်းခန်းပျို့ကို ၃ ရက်နှင့်အပြီးရေးသားတော်

သျှင်မဟာသီလဝံသသည် အင်းဝနေပြည်တော်ကြီးအနီး တံတားဦးအရပ်သို့ ရောက်သောအခါ အသက် ၄၀-မျှ ရှိပေပြီ။ ဘုရင် [[ဒုတိယမင်းခေါင်]] ကြားသိတော်မူသောအခါ သဒ္ဓါကြည်ညိုရှိလှသဖြင့် ရတနာဗိမာန်ကျောင်းကို တင်လှူတော်မူသည်။ သျှင်မဟာသီလဝံသသည် ရတနာဗိမာန်ကျောင်းတော်ကြီး၌ သာမဏေ၊ ရဟန်း တပည့်တပန်းတို့အား စာပေပို့ချပေးရုံသာမက ဂန္ထန္တရကျမ်းများကို ရေးသားသည့်အပြင် ပါရမီခန်းပျို့စသော ပျို့လင်္ကာတို့ကိုလည်း ရေးသားတော်မူသည်။

ဒုတိယမင်းခေါင်နတ်ရွာစံပြီးနောက် သားတော်ရွှေနန်းကြော့ရှင် လက်ထက်တွင် စကားပြေဖြစ်သည့် ပါရာယနဝတ္ထုကို ရေးသားတော်မူသည်။ သက္ကရာဇ် ၈၀ဝ-ပြည့်နှစ်ရောက်သောအခါ သက်တော် ၆၅-နှစ် ဝါတော် ၄၅-ဝါအရတွင် ပျံလွန်တော်မူသတည်း။

<blockquote>သဒ္ဒါတွင် သျှင်မဟာကစ္စည်း ၊ ကဗျာတွင် သျှင်မဟာသီလဝံသတည်း</blockquote> ဟု ဥဒါန်းတွင်

လျက် ရှိသော ဆရာတော် သျှင်မဟာသီလဝံသ၏ မွေးဖွားရာဒေသသည် '' ယဉ်ကြည်နက်ဆုံး၊

 

ရှေးသူဟောင်းတို့ အဆိုရှိသည်မှာ [[ပေလေးပင် သျှင်လေးပါး]]အဝင်အပါ သျှင်မဟာ

ဆရာတော်ထံ အပ်မည်ပြုရာ ဆရာတော်သည် အိပ်မက်တစ်ခုကို မြင်မက်ခဲ့သည်ဆို၏။

ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ထိုအိပ်မက်ကို မြင်မက်၍ မကြာမြင့်မီပင် ရွှေခြင်္သေ့နှင့်တူသော မောင်ညိုနှင့်

ရွှေကျေးနှင့်တူသော မောင်ဥက္ကာတို့ ကျောင်းသို့ ရောက်လာကြသည်ဆို၏။

 

မောင်ညိုသည် ပိဋကတ်သုံးပုံကို အစိုးအပိုင် နိုင်မည့်သူ ဖြစ်သည်။ မောင်ဥက္ကာသည် အပလီနွဲ့

ထို့ကြောင့် ကျောင်းသားတို့ အလယ်တွင် ထင်ပေါ်ခဲ့သည်။

 

အောင်းရာ၊ စာသံပေသံတို့ဖြင့် ဖုံးလွှမ်းရာ နေပြည်တော် ရွှေ[[အင်းဝ]]သို့ သွား၍ စာဝါခံလိုစိတ်များ

ဖြစ်၏။ ထို့ကြောင့် ပါရမီတော်ခန်းပျို့ကို စပ်ဆိုပြီးနောက် တစ်နှစ်ကျော်မျှ အကြာတွင် သက္ကရာဇ်

ရည်၍ တောင်တွင်းလာပျို့၌-

 

'' သဘင်ဆောင်ပြီး၊ ရာသီနီး၍၊ ဆောင်းမြီးအလယ်၊ သဝယ်ခနှင့်၊ မာဃဆင့်၍၊ ခါ

ဟူ၍ စပ်ဆိုတော်မူခဲ့လေသည်။

 

လည်း မိမိဆရာတော်အား မလျှောက်ကြားဝံ့သဖြင့် ဖင့်နွှဲနေခဲ့ရသည်။ ဤသို့ဖြင့် သက္ကရာဇ် ၈၅၅-

ခုနှစ်သို့ ရောက်ရှိလာသောအခါ ပိုမို၍ ဆန္ဒစောလာသဖြင့် မလျှောက်ဝံ့ လျှောက်ဝံ့နှင့်ပင် ဦးတင်

 

သျှင်သီလဝံသသည် ပထမအကြိမ် အခွင့်မသာသဖြင့် ဒုတိယအကြိမ် ထပ်မံ လျှောက်

တရားဓမ္မကို ဟောပြ၍ တားမြစ်တော်မူပြန်သည်။ သို့ရာတွင် ဆန္ဒကို မထိန်းသိမ်းနိုင်သော

သျှင်သီလဝံသသည် တတိယအကြိမ်မြောက် လျှောက်ထားပြန်ရာ ထိုအခါမှ ဆရာတော်က

အကြည်အသာ ခွင့်ပေးတော်မူသည်။

 

တောင်းပန်ကြပြန်သည်။ သို့ရာတွင် သွားလိုသော ဆန္ဒက ပြင်းပြနေရကား စကားကိုပင် တုံ့ပြန်

ခြင်း မပြုတော့ဘဲ ပါရမီတော်ခန်းပျို့လင်္ကာကြီးကို ကမ္ပလွေစာထုပ်တွင် ထည့်ယူခဲ့ပြီး ထိုနှစ်

ကဆုန်ဆန်းတက်၊ ဆယ့်ငါးရက်တွင်၊ လာခဲ့ကျင်သော်၊ များမြင်ထူးလည်၊တောင်

တွင်းပြည်ဝယ်၊ စိတ်ကြည်သဒ္ဓါ၊ တကာအပေါင်း၊ ခွင့်တောင်းတုံလို၊ တောင်းပန်ဆိုသော်၊

ဟူ၍ တောင်တွင်းလာပျို့၌ ရေးသားဖွဲ့ဆိုတော်မူသည်။

 

[[ပင်းယ]]သို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ထိုပင်းယမြို့တွင် ခေတ္တမျှ တည်းခို၍ တရာဓမ္မတို့ကို ဟောကြား

ကြားသိကြကုန်၏။

 

သျှင်သီလဝံသအရှင်မြတ်၏ အကြောင်းကို ကြားသိကြသော မြို့သူ မြို့သားတို့သည်

မိမိဆရာ၏ စေခိုင်းချက်အရ စူးစမ်းမေးမြန်းရန် လာရောက်ခဲ့၏။

 

အင်းဝနေပြည်တော်သို့ သျှင်သီလဝံသ ရောက်ရှိချိန်တွင် အသက်အရွယ်အားဖြင့်

မင်းခေါင်သည် တောင်တွင်းမှ ရောက်ရှိလာသူ သျှင်သီလဝံသ၏ အရည်အသွေးကို လေးစား

ကြည်ညိုတော်မူသည့်အလျောက် စစ်ကိုင်းမြို့ ထူပါရုံစေတီတော်၏ အရှေ့မြောက်ယွန်းတွင်

'ရတနာဗိမာန်ရွှေကျောင်းတော်ကြီး' ကို တင်လှူလေသည်။

ဆက်ကပ်ကြောင်း ဆိုသည်။ သို့ရာတွင် ထိုခေတ်၌ ဤကဲ့သို့သော ဘွဲ့တံဆိပ်မျိုး ပေးအပ်လေ့

မရှိသေးချေ။ )

 

သျှင်သီလဝံသသည် ထိုကျောင်းတော်ကြီးကို အလှူခံရသော ပညာကျော်များအနက်

 

<blockquote>စစ်ကိုင်းကြီးတောင်၊ မော်ကျောက်ဆောင်လျှင်၊ ရန်အောင်မြင်နောက်၊ သဖန်းမြောက်

 

စသည်ဖြင့် ဆရာတော် သျှင်သီလဝံသကိုယ်တိုင် ကမ္ပည်းကျောက်စာတပ်၍ ရေးမှတ်တော်မူခဲ့၏။

တော် အဖြစ်သို့ ရောက်ရှိတော်မူလေသည်။

 

ဆရာတော် သျှင်မဟာသီလဝံသသည် မင်းဆရာပြု၍ ကိုးကွယ်ခြင်း ခံရသော်လည်း

သည်။ တပည့်များအား စာပေပို့သတော်မူ၍ တရားဘာဝနာများကိုလည်း ပွားများတော်မူ၏။

ထိုအကြောင်းကိုလည်း ဆရာတော်ကိုယ်တိုင်-

သက္ကရာဇ် ၈၅၈-ခု၊ အဦးပိုင်းတွင် ဘုရင်မင်းခေါင်သည် ၈၄၂-ခုနှစ်က တည်ထား

တော်မူခဲ့သော တန်တားဦး မင်္ဂလာစေတီတော်ကြီး၏ အလယ်ဌာပနာတိုက်တော်ကို ခမ်းနား

 

ဤသို့ ရေးသားနေစဉ် ၁၂-ပိုဒ်မျှ ပြီးဆုံးသောအခါ၌ နေပြည်တော်ဆရာတော် သျှင်မဟာရဋ္ဌသာရ

တော်မော်ကွန်းကို ရေးသားစီရင်ပြီး၍ ဘုရင့်ရှေ့တော်မှောက်သို့ပင် ရောက်ရှိနေပြီဖြစ်ကြောင်း

သိရသောအခါ ဆက်၍ မရေးသားတော့ဘဲ ပုရပိုက်ကို ချေစေသည်ဆို၏။ တပည့်များက

 

ဆရာတော်သည် ရတနာဗိမာန်ကျောင်းတော်ကြီးမှ ဘုရင်မင်းမြတ်၏ နန်းတော်သို့

တော်၌ စာနာပရိသတ်နှင့်တကွ စာပွဲတော်ခံလေ့ရှိသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ဘုရင်မင်းမြတ်သည်

သျှင်မဟာသီလဝံသနှင့် သျှင်ဟာရဋ္ဌသာရတို့၏ စာများကို ရွှေကလပ်တွင် တင်တော်မူလျက်

 

ဟု ပြောကြားပြီးနောက် ကျောင်းသို့ ပြန်ရောက်လျှင် ထူပါရုံစေတီတော်အတွင်း သွား၍ ' ဗောဓိ

မူရာ ရက်အနည်းငယ်အတွင်းမှာ ပြီးစီးတော်မူသည်။

 

ထိုပျို့ကို ရေးသားသော သက္ကရာဇ်ကိုကား အမှတ်အသား မတွေ့ရဘဲရှိသည်။ သို့ရာ

တံတားဦးမင်္ဂလာစေတီတော်မော်ကွန်းကို ရေးသားတော်မူပြီးသည့်နောက် သက္ကရာဇ် ၈၆ဝ-

ပြည့်လောက်တွင် စပ်ဆိုရေးသားသည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။

 

သက္ကရာဇ် ၈၆၃-ခုနှစ်တွင် ဒုတိယဘုရင်မင်းခေါင် နတ်ရွာစံသဖြင့် သားတော်

သျှင်မဟာသီလဝံသသည် ယခုထင်ရှား တွေ့ရှိရသော မြန်မာစကားပြေကျမ်းတို့တွင် ရှေးဟောင်း

ကျလှသော ' ပါရာယနဝတ္ထု ' ကို ရေးသားတော်မူသည်။ ထိုဝတ္ထုကို ရေးသားပြီးနောက် တစ်နှစ်ခန့်

သျှင်မဟာသီလဝံသသည် ဗုဒ္ဓုပ္ပတ္တိပျို့ကိုလည်း ရေးသားသေးသည်ဟု အမှတ်အသား

ရှိသည်။ သို့ရာတွင် ထိုပျို့မူရင်းကို ရှာဖွေ၍ မတွေ့ကြရသေးပေ။ ပညာရှင်အချို့ကမူ ဗုဒ္ဓုပ္ပတ္တိပျို့

ပါရမီခန်းပျို့ကိုပင် ခေါ်ကြောင်း အဆိုပြုကြလေသည်။ သက္ကရာဇ် ၁၃ဝ၃-ခုနှစ်က ဟံသာဝတီ

ပိဋကတ်ပုံနှိပ်တိုက်မှ သျှင်မဟာသီလဝံသရေးသားသည်ဟု ကမ္ပည်းတပ်ထားသော ဗုဒ္ဓုပ္ပတ္တိပျို့

ထို့နောက် အင်းဝနေပြည်တော်သို့ ပြန်လည်ဆန်တက်တော်မူရာ ပုဂံမြို့၌ ခေတ္တစံနေ

တော်မူ၏။ ထိုအခိုက် သျှိသျှားမြို့၌ ငပြည့်ဝ ရောက်ရှိနေကြောင်း ကြားသိတော်မူသဖြင့် သျှိသျှား

သည်။ ထိုအခါ ငပြည့်ဝအား သစ္စာတော် ပေး၍ မိတ္ထိလာခေါ် သျှိသျှားမြို့ကိုပင် စားစေတော်

မူသည်။ ဤသည်တို့ကို ရည်၍ ရွှေနန်းကြော့ရှင် ဘုရင်နရပတိက ကန်ပေါင်ရိုးမှ နေ၍ ကန်တော်

နန်းသစ်ကို တည်လုပ်တော်မူ၏။ ထိုရွှေနန်းသစ်သည် အလုပ်အဆောင် ချောမောပြေပြစ်လှ

သောကြောင့် မင်းတရားအားလည်း ရွှေနန်းကြော့ရှင်ဟူ၍ ခေါ်တွင်လာသည်။ ကနဦးတွင်

ဆရာစဉ် ဆိုစကား ရှိပေသည်။

 

ရှိပေသည်။ သို့ရာတွင် ထိုကျမ်းနှင့် ပျို့တို့ကို ရှာဖွေ၍ မတွေ့ကြရသေးချေ။

သာသနာလင်္ကာရစာတမ်းတို့၌ သျှင်မဟာသီလဝံသသည် တောင်တွင်းကြီးမြို့မှ

ယူဆောင်ခဲ့ကြောင်း ဆိုထားသဖြင့် နောက်နှောင်းအရေးအသားတို့၌လည်း သာသနာလင်္ကာရ

အဆိုကိုပင် ကိုးကား၍ ရေးသားကြလေသည်။

ဆရာတော် သျှင်မဟာသီလဝံသကိုယ်တိုင် -

 

ကြောင်း ဝန်ခံ ရေးသားတော်မူထားလေသည်။