မုတ္တမမြို့: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

'''မုတ္ထမ''' သည် [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်|မြန်မာနိုင်ငံ]] ရှိ [[မွန်ပြည်နယ်]] တွင် တည်ရှိသော ဒေသတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[မော်လမြိုင်မြို့]] နှင့် [[သံလွင်မြစ်]]ခြားပြီး တည်ရှိသည်။

==မုတ္တမ==

သည် ရှေးအခါက အလွန်ထင်ရှားကျော်စောခဲ့သော မွန်တို့ ရာဇာနီ

မင်းနေပြည်ဖြစ်ခဲ့ဘူးသည်။ ထိုအခါ စည်ပင်သာယာသော သင်္ဘော

ဆိပ်မြို့ဖြစ်ခဲ့သည် အားလျော်စွာ အနောက်နိုင်ငံသားတို့ ရောင်းဝယ်

ဖျက်ဆီးခြင်းငှာ ခဲယဉ်းလှသော မုတ္တမမြို့ကြီးသည် လောကဓံတ

ရားအရပျက်စီးလာခဲ့ရာ ယခုအခါ ရွာကြီးတစ်ရွာမျှသာ ရှိတော့

တမော'' ဟု ရာဇာဓိရာဇ် အရေးတော်ပုံတွင် ဆိုသည်။

''မော့တမော့'' ဟုလည်း အချို့ ဆိုကြသည်။ ကျောက်ကို

ကျောက်ဖျာ ကျောက်ညွန့်တွင် တည်ထားသောကြောင့်

''မော့တမော့မြို့'' ဟု မွန်တို့ခေါ်သည်ဟု ဆိုသည်။ နောက်မှ

ခုနှစ်တွင် အနော်ရထာစော တိုက်ခိုက်သိမ်းယူသည်ကစ၍ နှစ်

ပေါင်း ၂ဝဝ ကျော်ကျော် မြန်မာ့လက်နက်နိုင်ငံဖြစ်ခဲ့ရသည်။

''ဝါရီရူ''(မိုပေါ်ကမင်း) အမည်ခံ၍ မင်းပြုလေသည်။ မုတ္တမ

ဝါရီရူမင်းနှင့် ဟံသာဝတီ တရဖျားတို့ အချင်းချင်း သမီးပေး၍

နောက်တရဖျား မသင့်မတင့်သော အကြံအစည်ကို ကြံသည်နှင့်

ကွပ်မျက်ရသည်။ ပဲခူးတွင် မြို့စားခန့်ထားလျက် မုတ္တမကနေပြီး

ဆင်ဖြူရှင်ဗညားဦး လက်ထက် သက္ကာဇ် ၇၃၁ ခုနှစ်တွင် မုတ္တမမှ

ဟံသာဝတီ ပဲခူးသို့ ပြောင်း၍ စိုးစံသည်။ မုတ္တမင်းတို့ကား ရာမ

မုတ္တမမြို့၏ အရှေ့ဖက် သံလွင်မြစ်ဆိပ်နားတွင် မြသိန်းတန်

စေတီတော် တစ်ဆူနှင့် မြို့၏အနောက်ဖက် တောင်တန်းပေါ်၌

ဘုရင်တစ်ပါး တည်ထားကိုးကွယ် ခဲ့သည်။ ကျိုက်ဖျက်ကူစေတီ

တော်ကား ရှေးအခါက ရှမ်းစစ်သည်နှင့် မြန်မာစစ်သည်များ သံ

တရား ရရှိကြပြီးလျှင် စစ်တိုက်မည့်အစား စေတီတစ်ဆူစီ တည်၍

ရှေးဦးစွာ ပြီးစီးသည့် ဖက်မှ အနိုင်ယူကြစတမ်းဟု ကတိပြုတည်

ရှမ်းစစ်သည်တို့က သံလွင်မြစ် အရှေ့ဖက်က်း တောင်စွယ်တွင်

ခြင်းကျားဖြင့် စေတီပုံ အတုလုပ် ဖျင်ဖြင့် ရစ်ပတ်ထားကြသည်။

ထိုစေတီ အတုကို ရှမ်းတို့ မြင်သဖြင့် မြန်မာများ ဦးစွာ စေတီပြီး

ထိုကြောင့် ထိုစေတီကို ကျိုက်ဖျင်ကူဟု ခေါ်၏။ ရှမ်းများလန်

ပြေးသည်ကို အကြောင်းပြု၍ ယင်းတို့တည်သော စေတီကိုမူ

[[ကျိုက်သံလန်]]ဖြစ်လာသည်ဟု ဆိုသည်။ <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)</ref>