မန္တလေးတက္ကသိုလ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
No edit summary
စာကြောင်း ၇ -
|ဆောင်ပုဒ် =
|တည်ထောင်ခုနှစ် = ၁၉၂၅
|ကျောင်းအုပ်ကြီးပါမောက္ခချုပ် = ဒေါက်တာ မြအေး
|ဒုတိယပါမောက္ခချုပ် =
|ဒုကျောင်းအုပ် =
|ဝန်ထမ်း =
|ဆရာ =
စာကြောင်း ၂၇ -
}}
[[File:University of Mandalay, Myanmar.jpg|thumb|မန္တလေးတက္ကသိုလ်]]
မန္တလေး တက္ကသိုလ်သည်'''မန္တလေးတက္ကသိုလ်'''သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒုတိယမြောက် တည်ထောင်သော တက္ကသိုလ်ဖြစ်သည်။ လွတ်လပ်သော သင်ကြားလေ့လာမှု ဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းအဖြစ် ၁၉၅၈ တွင်တည်ထောင်ခဲ့သည်။
 
==တည်နေရာ==
မန္တလေး တက္ကသိုလ်သည် မန္တလေးမြို့ တောင်ဖက် မင်္ဂလာလမ်း
မန္တလေး တက္ကသိုလ်သည် [[မန္တလေးမြို့]]တောင်ဖက် မင်္ဂလာလမ်းထိပ်တွင် တည်ရှိသည်။ တက္ကသိုလ် နယ်မြေ အကျယ်အဝန်းမှာ ဧက (၃ဝဝ) မျှ ဖြစ်သည်။ ကျယ်ဝန်း၍ သာယာစိုပြည်သော ရပ်ကွက် တွင်တည်ရှိသည်။
ထိပ်တွင် တည်ရှိသည်။ တက္ကသိုလ် နယ်မြေ အကျယ်အဝန်း
မှာ ဧက ၃ဝဝ မျှ ဖြစ်သည်။ ကျယ်ဝန်း၍ သာယာ စိုပြည်သော
ရပ်ကွက်တွင် တည်ရှိသည်။
 
==သမိုင်းကြောင်း==
၁၉၂၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့တွင်မန္တလေး ဥပစာ ကောလိပ်ကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ဖွင့်လှစ်ချိန်၌ ကျောင်းသားဦးရေ (၃ဝ) ယောက် သာရှိသည်။ ကျောင်းအုပ်ကြီးမှာ မစ္စတာ အယ်ထင်စီ (မဟာဝိဇ္ဇာ) ဖြစ်သည်။ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီး အပြီးတွင် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့မှ အစပြု၍ ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့သည်။ စိုက်ပျိုးရေးကောလိပ် အပါအဝင် ကျောင်းသားဦးရေ (၁၂၉) ယောက် ရှိသည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇွန်လမှစ၍ ဥပစာကောလိပ်အဆင့်အတန်းမှ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့၊သိပ္ပံဘွဲ့ သင်တန်း ပို့ချနိုင်သော ဒီဂရီကောလိပ် အဆင့်အတန်းသို့ ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်၌ ကျောင်းသားဦးရေ (၂ဝ၂) ယောက် ရှိသည်။ ကောလိပ်ကျောင်းအုပ်ကြီးမှာ ဦးကိုလေး၊ အမ်၊ အက်စီ(လန်ဒန်) ဖြစ်သည်။၁၉၅၈ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့မှအစပြု၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ သီးခြားတက္ကသိုလ် မဖြစ်မီအချိန်ကပင် မန္တလေး၌ [[ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်]] လက်အောက်ခံ စိုက်ပျိုးရေးကောလိပ်နှင့် ဆေးအတတ်သင် ကောလိပ်များရှိခဲ့သည်။ ဆေးကောလိပ်ကို ၁၉၅၄ -၅၅ ခုနှစ်မှ အစပြု၍ တည်ထောင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ စိုက်ပျိုးရေးကောလိပ်မှာမူ စစ်မဖြစ်ခင်ကပင်တည်ရှိခဲ့သည်။ သီးခြားတက္ကသိုလ်ဖြစ်လာသောအခါ မန္တလေး တက္ကသိုလ်၌ စိုက်ပျိုးရေး မဟာဌာန၊ ဆေးအတတ်သင် မဟာဌာန၊ ဝိဇ္ဇာမဟာဌာနနှင့် သိပ္ပံမဟာဌာနဟူ၍မဟာဌာန ၄ ခုရှိသည်။ မကွေးဥပစာ ကောလိပ်သည် ယခင်က ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်လက်အောက်၌ တည်ရှိ၍ မန္တလေးတက္ကသိုလ်ဖြစ်လာသောအခါ မန္တလေးတက္ကသိုလ် လက်အောက်သို့ ၁၉၅၈ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့မှ စတင် ရောက်လာသည်။၁၉၆၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် တောင်ကြီး၌ မန္တလေးတက္ကသိုလ် လက်အောက်ခံ ဥပစာကောလိပ် ကျောင်းတစ်ကျောင်းကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။</br>
 
==ပါဝင်ဖွဲ့စည်းမှု==
၁၉၂၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့တွင်မန္တလေး ဥပစာ ကောလိပ်ကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ဖွင့်လှစ်ချိန်၌ ကျောင်းသားဦးရေ
မန္တလေးတက္ကသိုလ် အကြီးအကဲမှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကဲ့သို့ ပါမောက္ခချုပ် မဟုတ်ဘဲ ဒုတိယအဓိပတိ ဖြစ်သည်။ တက္ကသိုလ်ဖြစ်ခါစ ဒုတိယ အဓိပတိမှာဒုတိယအဓိပတိမှာ ဦးကိုလေးဖြစ်၍ ၁၉၆၁ ခုနှစ်
၃ဝ ယောက် သာရှိသည်။ ကျောင်းအုပ်ကြီးမှာ မစ္စတာ အယ်
ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ တက္ကသိုလ် ဒုတိယ အဓိပတမှာ ဝဏ္ဏကျော်ထင် ဦးဘစိန် ဖြစ်သည်။ တက္ကသိုလ်ဖြစ်ပြီးသည်မှစ၍ ၁၉၆ဝ - ၆၁ ခုနှစ်အထိ ၊ ဘွဲ့ပေးပြီးခဲ့သော ကျောင်းသားဦးရေမှာ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ရ (၁၈၇) ယောက်၊ သိပ္ပံဘွဲ့ရ (၁ဝ၅) ယောက်၊ ဝါဏိဇ္ဇဝိဇ္ဇာဘွဲ့ရ (၈) ယောက်၊ ဝိဇ္ဇာ(ဂုဏ်ထူး)ဘွဲ့ရ (၉) ယောက်၊ သိပ္ပံ (ဂုဏ်ထူး)ဘွဲ့ရ (၉) ယောက် ၊ ဆေးသိပ္ပံဘွဲ့ရ (၄) ယောက်၊ စိုက်ပျိုးရေး သိပ္ပံဘွဲ့ရ (၃၈) ယောက် ၊ ပိုးမွေးမြူရေးသိပ္ပံဘွဲ့ရ (၅) ယောက်၊ အသုံးချ ဓာတုဗေဒသိပ္ပံဘွဲ့ရ (၃)ယောက်၊ စုစုပေါင်း (၃၆၈) ယောက်ဖြစ်သည်။</br>
ထင်စီ (မဟာဝိဇ္ဇာ) ဖြစ်သည်။ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကြီး အပြီးတွင်
၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့မှ အစပြု၍ ပြန်လည် ဖွင့်လှစ်နိုင်ခဲ့သည်။ စိုက်ပျိုးရေးကောလိပ် အပါအဝင် ကျောင်းသားဦးရေ
၁၂၉ ယောက် ရှိသည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇွန်လမှစ၍ ဥပစာကောလိပ်
အဆင့်အတန်းမှ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့၊သိပ္ပံဘွဲ့ သင်တန်း ပို့ချနိုင်သော
ဒီဂရီကောလိပ် အဆင့်အတန်းသို့ ရောက်ခဲ့သည်။ ထိုအချိန်၌
ကျောင်းသားဦးရေး ၂ဝ၂ ယောက် ရှိသည်။ ကောလိပ်ကျောင်းအုပ
်ကြီးမှာ ဦးကိုလေး၊ အမ်၊ အက်စီ(လန်ဒန်) ဖြစ်သည်။
၁၉၅၈ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့မှအစပြု၍ သီးခြားတက္ကသိုလ်ဖြစ်ခဲ့
သည်။ သီးခြားတက္ကသိုလ် မဖြစ်မီအချိန်ကပင် မန္တလေး၌
ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် လက်အောက်ခံ စိုက်ပျိုးရေးကောလိပ်နှင့်
ဆေးအတတ်သင် ကောလိပ်များရှိခဲ့သည်။ ဆေးကောလိပ်ကို
၁၉၅၄ -၅၅ ခုနှစ်မှ အစပြု၍ တည်ထောင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
စိုက်ပျိုးရေးကောလိပ်မှာမူ စစ်မဖြစ်ခင်ကပင်တည်ရှိခဲ့သည်။
သီးခြားတက္ကသိုလ်ဖြစ်လာသောအခါ မန္တလေး တက္ကသိုလ်၌
စိုက်ပျိုးရေး မဟာဌာန၊ ဆေးအတတ်သင် မဟာဌာန၊ ဝိဇ္ဇာမဟာ
ဌာနနှင့် သိပ္ပံမဟာဌာနဟူ၍မဟာဌာန ၄ ခုရှိသည်။ မကွေးဥပစာ
ကောလိပ်သည် ယခင်က ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်လက်အောက်၌ တည်
်ရှိ၍ မန္တလေးတက္ကသိုလ်ဖြစ်လာသောအခါ မန္တလေးတက္ကသိုလ်
လက်အောက်သို့ ၁၉၅၈ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁ ရက်နေ့မှ စတင် ရောက်
်လာသည်။၁၉၆၁ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၅ ရက်နေ့တွင် တောင်ကြီး၌
မန္တလေးတက္ကသိုလ် လက်အောက်ခံ ဥပစာကောလိပ်ကျောင်းတစ်
ကျောင်းကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။
 
၁၉၆၁ - ၆၂ စာသင်နှစ်တွင် မန္တလေး တက္ကသိုလ်၌ သင်ကြားနေကြသည့် ကျောင်းသားကျောင်းသူ ဦးရေမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။ မန္တလေးပင်ရင်းတက္ကသိုလ်တွင် (၂၇၂၅) ယောက်၊ စိုက်ပျိုး ရေးကောလိပ် (၆၁) ယောက်၊ ဆေးကောလိပ် (၂၁၅ )ယောက်၊ မကွေး ဥပစာ ကောလိပ် (၂၅၃) ယောက်၊ တောင်ကြီး ဥပစာကောလိပ် (၁ဝ၉) ယောက်၊ စုစုပေါင်း (၃၃၆၃) ယောက် ဖြစ်သည်။ ၁၉၆၂ - ၆၃ ခုနှစ်အထိ မိန်းကလေးကျောင်းဆောင် (၂) ခု၊ ယောကျာ်းကလေး ကျောင်းဆောင်(၃) ခုနှင့် စာသင်ခန်းဆောင်(၃) ခုသာ ရှိသည်။ မလုံလောက်သေး၍ တိုးချဲ့ ဆောက်လုပ်ရန် စီစဉ်ဆဲဖြစ်သည်။
 
==တိုးချဲ့ ဆောင်ရွက်မှု==
မန္တလေးတက္ကသိုလ် အကြီးအကဲမှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကဲ့သို့
နိုင်ငံတော် အစိုးရဒုတိယ ၄ နှစ် စီမံကိန်းတွင်ဘွဲ့နှင်းသဘင် အဆောက်အအုံ (၁) ခု၊ စာသင်ခန်း အဆောက်အအုံ (၁) ခု ၊ ပိဋကတ်တိုက် (၁) ခု၊ အားကစားရုံ (၁) ခုနှင့် ဆရာဆရာမများ နေအိမ်၊ အလုပ်သမား တန်းလျားများ တက္ကသိုလ်ဝင်းတွင် ဆောက်လုပ်ရန် စီစဉ်ပြီး ဖြစ်သည်။ တောင်ကြီး ဥပစာကောလိပ်အဆောက်အအုံများကို ဆောက်လုပ်ရန် စီစဉ်ဆဲဖြစ်သည်။ ဖွင့်လှစ်ရန် စီမံထား သော မြစ်ကြီးနား ဥပစာကောလိပ် အဆောက်အအုံများ အတွက်ကိုလည်း စီစဉ်ထားသည်။ ၁၉၅၈ ခုနှစ်မှ အစပြု၍ တက္ကသိုလ် ဖြစ်လာသဖြင့် လိုအပ်သော အဆောက်အအုံများ ယခုမှ တိုးချဲ့ ဆောက်လုပ်နေရခြင်း ဖြစ်သည်။</br>
ပါမောက္ခချုပ် မဟုတ်ဘဲ ဒုတိယအဓိပတိ ဖြစ်သည်။ တက္ကသိုလ်ဖြစ်ခါစ ဒုတိယ အဓိပတိမှာ ဦးကိုလေးဖြစ်၍ ၁၉၆၁ ခုနှစ်
ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ တက္ကသိုလ် ဒုတိယ အဓိပတမှာ
ဝဏ္ဏကျော်ထင် ဦးဘစိန် ဖြစ်သည်။
တက္ကသိုလ်ဖြစ်ပြီးသည်မှစ၍ ၁၉၆ဝ - ၆၁ ခုနှစ်အထိ ၊ ဘွဲ့ပေး
ပြီးခဲ့သော ကျောင်းသားဦးရေမှာ၊ ဝိဇ္ဇာဘွဲ့ရ ၁၈၇ ယောက်၊
သိပ္ပံဘွဲ့ရ ၁ဝ၅ ယောက်၊ ဝါဏိဇ္ဇဝိဇ္ဇာ ဘွဲ့ရ ၈ ယောက်၊
ဝိဇ္ဇာ(ဂုဏ်ထူး) ဘွဲ့ရ ၉ ယောက်၊ သိပ္ပံ (ဂုဏ်ထူး) ဘွဲ့ရ
၉ ယောက် ၊ ဆေးသိပ္ပံဘွဲ့ရ ၄ ယောက် ၊ စိုက်ပျိုးရေးသိပ္ပံ
ဘွဲ့ရ ၃၈ ယောက် ၊ ပိုးမွေးမြူရေး သိပ္ပံ ဘွဲ့ရ ၅ ယောက်၊
အသုံးချ ဓာတုဗေဒ သိပ္ပံဘွဲ့ရ ၃ယောက်၊ စုစုပေါင်း ၃၆၈
ယောက်ဖြစ်သည်။
 
 
၁၉၆၁ - ၆၂ စာသင်နှစ်တွင် မန္တလေး တက္ကသိုလ်၌ သင်ကြားနေ
ကြသည့် ကျောင်းသားကျောင်းသူ ဦးရေမှာ အောက်ပါအတိုင်း
ဖြစ်သည်။မန္တလေး ပင်ရင်းတက္ကသိုလ်တွင် ၂ယ ၇၂၅ ယောက်၊
စိုက်ပျိုးရေး ကောလိပ် ၆၁ ယောက်၊ ဆေးကောလိပ် ၂၁၅
ယောက်၊ မကွေး ဥပစာ ကောလိပ် ၂၅၃ ယောက် ၊
တောင်ကြီး ဥပစာကောလိပ် ၁ဝ၉ ယောက်၊ စုစုပေါင်း
၃ယ ၃၆၃ ယောက် ဖြစ်သည်။၁၉၆၂ - ၆၃ ခုနှစ်အထိ
မိန်းကလေးကျောင်းဆောင် ၂ ခု၊ ယောကျာ်းကလေး ကျောင်း
ဆောင် ၃ ခုနှင့် စာသင်ခန်းဆောင်၃ ခုသာ ရှိသည်။
မလုံလောက်သေး၍ တိုးချဲ့ ဆောက်လုပ်ရန် စီစဉ်ဆဲ ဖြစ်သည်။
နိုင်ငံတော် အစိုးရဒုတိယ ၄ နှစ် စီမံကိန်းတွင်ဘွဲ့နှင်းသဘင်
အဆောက်အအုံ ၁ ခု၊ စာသင်ခန်း အဆောက်အအုံ ၁ ခု ၊
ပိဋကတ်တိုက် ၁ ခု၊ အားကစားရုံ ၁ ခုနှင့် ဆရာဆရာမ
များ နေအိမ် ၊ အလုပ်သမား တန်းလျားများ တက္ကသိုလ်ဝင်းတွင်
ဆောက်လုပ်ရန် စီစဉ်ပြီး ဖြစ်သည်။ တောင်ကြီး ဥပစာကော်လိပ်
အဆောက်အအုံများကို ဆောက်လုပ်ရန် စီစဉ်ဆဲဖြစ်သည်။ ဖွင့်လှစ်
်ရန် စီမံထားသော မြစ်ကြီးနား ဥပစာကောလိပ် အဆောက်အအုံ
များ အတွက်ကိုလည်း စီစဉ်ထားသည်။ ၁၉၅၈ ခုနှစ်မှ အစပြု၍
တက္ကသိုလ် ဖြစ်လာသဖြင့် လိုအပ်သော အဆောက်အအုံများ ယခု
မှ တိုးချဲ့ဆောက်လုပ်နေရခြင်း ဖြစ်သည်။
 
 
တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားကျောင်းသူများမှာ အများအားဖြင့် အထက်
မြန်မာနိုင်ငံဒေသမှ ဖြစ်ကြသည်။ မန္တလေးမြို့၌ တည်ရှိသော
တက္ကသိုလ် ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ မြန်မာတို့၏ ပျေက်ကွယ်လု
ုမတတ် ဖြစ်သော ဓလေ့ထုံးစံ၊မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု၊ မြန်မာတို့၏
အနုပညာစာပေ ဗုဒ္ဓကျမ်းစာ စသည်တို့ကို တစ်စတစ်စပြန်လည်
ထုတ်ဖော်ပေးနေသော တက္ကသိုလ်အဆင့်အတန်းသို့ ရောက်အောင်
တဖြည်းဖြည်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)</ref>
 
တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားကျောင်းသူများမှာ အများအားဖြင့် အထက်မြန်မာနိုင်ငံဒေသမှ ဖြစ်ကြသည်။ မန္တလေးမြို့၌ တည်ရှိသော တက္ကသိုလ် ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ မြန်မာတို့၏ ပျောက်ကွယ်လု မတတ် ဖြစ်သော ဓလေ့ထုံးစံ၊မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု၊ မြန်မာတို့၏ အနုပညာစာပေ ဗုဒ္ဓကျမ်းစာ စသည်တို့ကို တစ်စတစ်စပြန်လည် ထုတ်ဖော်ပေးနေသော တက္ကသိုလ်အဆင့်အတန်းသို့ ရောက်အောင်
တဖြည်းဖြည်း ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)၊ အပိုင်း(ခ) </ref>
 
== ကိုးကား ==