ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

'''ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ''' သို့မဟုတ် အေရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ သည် [[ဧရာဝတီတိုင်း|ဧရာဝတီ တိုင်း]] တွင် တည်ရှိပြီး [[မြန်မာပြည်|မြန်မာနိုင်ငံ]] ရှိ အနိမ့်ဆုံး ကုန်းမြေလွင်ပြင်ကျယ်ဖြစ်ကာ မြန်အောင် မှ နေ၍ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် နှင့် ကပ္ပလီပင်လယ် သို့[[ဧ ရာဝတီမြစ်ဧရာဝတီမြစ်|ဧရာဝတီမြစ်]] ဝ၏ တောင်ဘက် ၂၉၀ ကီလို မီတာကီလိုမီတာ အထိ ဒီရေလွှမ်းမိုးခြင်း နယ်နိမိတ်ဒီရေလွှမ်းမိုးခြင်းနယ်နိမိတ် မှနေ၍ ဖြာထွက်လာခြင်းဖြစ်သည်။ မြစ်ဝကျွန်း ပေါ်ဒေသမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ သည် လူဦးရေ ထူထပ်ပြီး ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် အထက် ၃ မီတာ ခန့်သာနိမ့် သောခန့်သာမြင့်သော နုန်းမြေ ကြွယ်ဝသည့် မြေမြေနိမ့် ပေါ်တွင် ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးခြင်းကို အဓိက အခန်းကဏ္ဍမှ ဆောင်ရွက်သည်။ သို့သော်လည်း ၎င်းဒေသရှိ မြစ်ချောင်းများ ပြည့်နှက်နေ သည့်ပြည့်နှက်နေသည့် နေရာများတွင် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း ဖြင့် အသက်မွေးသည့် တံငှာသည်များလည်း ရှိသည်။ ၂၀၀၈ ခုနှစ် မေလ ၂ ရက် တွင် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသည် ကြီးမားသော ဘေးအန္တရာယ် တစ် ရပ်ဖြစ်သည့် [[နာဂစ်မုန်တိုင်း|ဆိုင်ကလုန်း နာဂစ်]] ကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု အများအပြား ဖြစ်ခဲ့သည်။ အစီရင်ခံ တင်ပြချက်များအရ အနည်း ဆုံး လူဦးရေ ၈၄,၅၀၀ ကျော် အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့ကာ လူဦးရေ ၅၃,၈၀၀ ကျော် ပျောက်ဆုံးခဲ့ပြီး လူဦးရေ ၂.၄ သန်း ခန့်ကို အိုးမဲ့၊ အိမ်မဲ့ ဖြစ်စေခဲ့သည်။

ဧရာဝတီ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တွင် ပုသိမ်မြစ် ၊ ဖျာပုံမြစ် ၊ ဘိုကလေးမြစ်နှင့် တိုးမြစ်တို့၏ အဓိက မြစ်လက်တက်များ ပါဝင်သည်။ ယခင်က Cape Negrais နီဂရစ်(စ်) အငူ ဟု ခေါ်သော မော်တင်အငူသည် ဧရာဝတီတိုင်းတွင် ထင်ရှားသော အမှတ်အသား တစ်ခုဖြစ်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံ ၏ အနောက်တောင်ဘက် အဆုံးပိုင်းကိုလည်း အမှတ်အသား အဖြစ်ပြသည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ် ၏ အမြင့်ဆုံးနေရာ ဖြစ်သော ဝဖြူ တောင်ကုန်း ( ၁၃၂၅ ပေ) သည် [[ပုသိမ်မြို့|ပုသိမ်]]နှင့် မော်တင်စွန်း (အငူ) အကြား တွင် တည်ရှိပြီး မြစ်ဝကျွန်းပေါ်၏ အနောက်ဘက် ကမ်းမြှောင်ပေါ်တွင် တည် ရှိသည်။တည်ရှိသည်။ ဒေသ၏ အဓိက အစိတ်အပိုင်းသည် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် အထက် ၃ မီတာ သာမြင့်သော မြေနိမ့်ပိုင်း ကုန်းမြေများဖြင့် ဖုံးအုပ် ထားခြင်းခံရသည်။ ဤ နုန်းမြေ ဆန် သောဆန်သော မြေပြန့်လွင်ပြင်သည် အနောက်ဘက်တွင် ရခိုင် ရိုးမရခိုင်ရိုးမ နှင့် အရှေ့ဘက်တွင် ပဲခူး ရိုးမပဲခူးရိုးမ တို့ဖြင့် ကာရံထားခြင်းခံရသည်။

၎င်းသည် ဒီရေ ဝင်ရောက်ခြင်းခံရနိုင်ဖွယ်ရှိသော တောင် ဘက်တောင်ဘက် ဆီသို့ စီးဆင်းသည့်မြစ်ကြီးများကြောင့် ကျွန်းဆွယ်များ နှင့် ကျွန်းများ အတွင်းသို့ ခွဲဖြာ ၍သွားသည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၏ ပင်လယ်ဘက်သို့ ဦးတည်နေသည့် အနိမ့်ပိုင်းသုံးပုံတစ်ပုံသည်အနိမ့်ပိုင်း သုံးပုံတစ်ပုံသည် လုံးဝ တစ်ပြေးတည်းဖြစ်နေပြီး ဒေသတွင်း မြေပြင် အနေအထား အနိမ့်အမြင့် ကွာဟမှုမရှိပဲ အရှေ့မှ အနောက်ဆီသို့ ၁၃၀ ကီလိုမီတာ ဆန့်တန်းနေသည်။ထိုမြစ်ရေများသည်ဆန့်တန်းနေသည်။ ထိုမြစ်ရေများသည် ၎င်းတို့ သယ်ဆောင်လာသော ပမာဏ ကြီးမားသည့် နုန်းမြေအနည်နုန်းမြေ အနှစ်အနည်အနှစ် ပို့ချမှုများကြောင့် အလွန် နောက်ကျိပြီး ပင်လယ်သည် ကမ်းရိုးတန်း တစ်လျှောက် နှင့် အရှေ့ဘက်ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင်အရှေ့ဘက် ကမ်းလွန်ပင်လယ်ပြင် အကွာအဝေး ၂၈ ကီလိုမီတာ အထိ တိုင်အောင် ၅.၅ မီတာ အောက် အနက်ရှိကာ အလွန်တိမ်သည်။ ပင်လယ် အတွင်းသို့ အဆက်မပြတ်ချဲ့ကားမှု ၏ရလဒ် အနေဖြင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသည် တစ်နှစ်လျှင် ၁,၀၀၀ ဟက်တာခန့်နှင့် ညီမျှသော နှစ် ၁၀၀ လျှင် ၅-၆ ကီလိုမီတာ နှုန်းဖြင့် တိုးလျက်ရှိသည်။

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၏ နှစ်စဉ် မိုးရေချိန်မှာ ပျမ်းမျှအားဖြင့် ၂,၅၀၀ မီလီမီတာ ( လက်မ ၁၀၀) ရှိပြီး ပျမ်းမျှအပူချိန် ၃၂ ဒီဂရီ ဆဲလ်စီးယပ်(စ်) ( ၉၀ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက်) ရှိသည်။မေလ အလယ် ပိုင်း နှင့် နိုဝငဘာလနိုဝင်ဘာလ အလယ်ပိုင်း အတွင်း မုတ်သုံရာသီ အတော အတွင်းတွင်အတောအတွင်းတွင် မိုးအများဆုံး ရွာသွန်းသည်။ အောက်တိုဘာလ အလယ်ပိုင်းမှ နေ၍ ဖေဖော်ဝါရီလ အလယ် ပိုင်းအထိ အေး၍ ခြောက်သွေ့ပြီး ဧပြီလနှင့် မေလ အစောပိုင်းတွင် မုတ်သုံအကြို မိုးသက် မုန်တိုင်းများနှင့် အတူ အပူချိန် စတင်၍ မြင့်တက်လာသည်။

ရေသန့်စင်မှုသည် အစောပိုင်း သဘာဝ အရင်းအမြစ်များနှင့် ပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာ ထိန်းချုပ်မှု အားနည်းသောကြောင့် ပီအိပ်(ချ်) အတိုင်းအတာ ၏ အယ်လ်ကာလီ သဘာဝရှိသော အနေအထား အတွင်းတွင် ရှိသည်။ လမုတောများ သို့မဟုတ် လမု နှင့် နီးပါး ထန်း ပင်ထန်းပင် သို့မဟုတ် ဓနိ တို့သည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်၏ အဓိက စိုက်ပျိုးပင်များ ဖြစ်ကြသည်။ ထို့အပြင် နွေရာသီအတွင်း တွင်နွေရာသီအတွင်းတွင် ဒေသခံ လယ်သမားများသည် ဖျာများကို ရက်လုပ်ကြသဖြင့် ပေါင်းပင် များကို ထိန်းချုပ်ခြင်းမှာ ထိရောက်မှု အားနည်းသည်။ ဆိုင်ကလုန်း နာဂစ်ကြောင့် ကမ်းရိုး တန်း ဒေသတွင် လမုကမ်းရိုးတန်းဒေသတွင် တောများလမုတောများ ပျက်စီးခြင်း နှင့် သစ်တော ပြုန်းတီးခြင်း သည် ၎င်းဒေသအား အနာဂတ် တွင် ပို၍ အန္တရာယ် ဖြစ်စေနိုင်သည်။

အဓိက ကျွန်းများတွင်အဓိကကျွန်းများတွင် ဟိုင်းကြီးကျွန်း ၊ လိပ်ကျွန်း (လိပ်ကျွန်း) ၊ ပြင်စလူကျွန်း နှင့် မိန်းမလှ ကျွန်းမိန်းမလှကျွန်း ( လှပသော အမျိုးသမီးများကျွန်း) တို့ပါဝင်သည်။

အဓိက မြို့များတွင်အဓိကမြို့များတွင် ဘိုကလေး ၊ မအူပင် ၊ မြောင်းမြ ၊ မော်လမြိုင်ကျွန်း ၊ ပန်းတနော် ၊ ပုသိမ် ၊ ဖျာပုံ ၊ ဒေးဒရဲ မှ တွံ့တေး အထိ နှင့် ကျောက်တန်း တို့ပါဝင်သည်။

ထိုဒေသများတွင် ကိုလိုနီ ကာလအတွင်း၌ တည်ဆောက်ခဲ့သော တွံ့တေးတူးမြောင်းမှ အပ ကျယ်ပြန့်သော ဆည်မြောင်းစနစ် သို့မဟုတ် ရေကြောင်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတူးမြောင်းများ မရှိပါ။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသည် ရေကြောင်းပို့ဆောင်ရေးမှ တစ်ဆင့် ရန်ကုန် နှင့် ဆက်သွယ်ရေး နှင့် စီးပွားရေး တို့အတွက် များစွာ အကျိုးကျေးဇူး ရရှိသည်။ သို့ဖြစ်ပါ၍ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်၏ ယဉ် ကျေးမှုယဉ်ကျေးမှု သည် ရန်ကုန်သို့ ရွေ့လာခဲ့ပြီး ၎င်း၏ လွှမ်းမိုးမှုများကို နေရာများစွာ နှင့် ထွက်ကုန် များ တွင် သက်သေ အထောက်အထားများဖြင့်တွေ့ရသည်။ ၎င်းတို့မှာ ဘိုကလေးဈေး ၊ မော်တင် ရပ်ကွက် ၊ ရေကျော် ရပ်ကွက် ၊ ဓနုဖြူ ထမင်းဆိုင် ၊ ပုသိမ် ဟာလဝါ (ဟာဗာ အချို ) ၊ ပန်းတနော် မှ သင်ဖြူးဖျာ နှင့် ပုသိမ်ထီးတို့ ဖြစ်သည်။

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသည် သမိုင်းကြောင်းအရ မွန် လူမျိုး အများအပြား နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ နိုင်ငံရေးအရ ထိုနေရာဒေသသည် ၁၀၅၇ မတိုင်မီက မွန် မင်းနေပြည်တော်များ မှ အုပ်ချုပ် ခဲ့ပြီး ၁၀၅၇ နောက်ပိုင်းတွင် ခြွင်းချက်အနည်းငယ်မှ အပ မြန်မာ မင်းနေပြည်တော်များမှမြန်မာမင်းနေပြည်တော်များမှ ဧရာဝတီမြစ် အပေါ်ပိုင်း ပို၍ ဝေးသော နေရာများ တိုင်အောင် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထွန်ယက် စိုက်ပျိုးရန် ကောင်းမွန်သော နေရာဒေသများအား ထိန်းချုပ်ထားခြင်းကို ၁၃ ရာစု မှ ၁၆ ရာစု နှစ်များအတွင်း (၁၂၈၇ -၁၅၃၉ ) နှင့် ၁၈ ရာစု တွင် အချိန်တို တစ်ခုအဖြစ် (၁၇၄၇ - ၁၇၅၇ ) ပဲခူး ၌ အခြေစိုက်သော မွန် မင်းနေပြည်တော်များသို့မွန်မင်းနေပြည်တော်များသို့ ပြန်လည်ပေးအပ်ခဲ့သည်။

ဤဒေသတွင် ဈေးမြို့များအပြင် အဓိက မြစ်ကြောင်းများ တစ်လျှောက်ရှိရွာများစွာတို့တွင် အဓိကအားဖြင့်လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး နှင့် ငါးဖမ်းလုပ်ငန်း လုပ်ကိုင် သည့် လူ့အဖွဲ့အစည်းများဖြင့် လူနေ ထူထပ်လျက် ရှိသည်။ ၁၀၀ စတုရန်း ကီလိုမီတာ တွင် ဤဒေသသည် တစ်နိုင်ငံလုံး ရှိ လူဦးရေ အထူထပ်ဆုံး သော ဒေသများ အနက်မှ တစ်ခု အပါအဝငဖစ်ပြီး စုစုပေါင်း လူဦးရေ ၃.၅ သန်း ရှိသည်။လက်ရှိရှိသည်။ လက်ရှိ နေထိုင်သူ များတွင် မွန် နှင့် ဗမာ မှ လွဲ၍ အများစုမှာ ပိုးကရင် နှင့် မွတ်စလင် များပါဝင်သည်။

ဤဒေသသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကြီးဆုံးသော ဆန်ထုတ်လုပ်သူဖြစ်သည့် အ လျောက်အလျောက် ၁၉၉၀ နှင့် ၂၀၀၀ နှစ်များ အတွင်းတွင် ၎င်း၏ ကုန်းလမ်းခရီးသယ်ယူ ပို့ဆောင်ရေး အခြေခံ အဆောက်အအုံမှာ အကြီးအကျယ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာခဲ့သည်။ စုစုပေါင်း ထွန်ယက် စိုက်ပျိုးနို်င်သောစိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေ၏ သုံးပုံ နှစ်ပုံသည် ဆန်စပါး စိုက်ပျိုးခြင်း အတွက် အသုံးပြုပြီး တစ် ဟက်တာ လျှင် အထွက်နှုန်း ၂,၀၀၀ - ၂,၅၀၀ ကီလိုဂရမ် ခန့်ရှိသည်။ ငါးဖမ်းခြင်းကို အသေ ပြုလုပ်ထားသော ငါးဖမ်းသည့် ဘောင်များ နှင့် လှေအငယ်များ မှ နေ၍လည်း လုပ်ဆောင်သည်။ ပုစွန် ဖမ်းသည့် လုပ်ငန်းနှင့် ပင်လယ် လိပ်ဥများကို ရှာဖွေခြင်းသည် အဓိက စီးပွားရေး လုပ် ငန်းများ ဖြစ်ကြပြီး ယခုအခါတွင် ထိုလုပ်ငန်း နှစ်မျိုးလုံးမှာ စိုက်ပျိုးရေး အတွက် မြေယာ ရှင်းလင်း ဆောင်ရွက်ခြင်းများကြောင့် လမုတောများ ဆုံးရှုံးခြင်း၏ ခြိမ်းခြောက်မှုကို ခံနေရသည်။

မိန်းမလှကျွန်း သီးသန့်ထားရှိခြင်းသည် အမျိုးသား အမွေအနှစ် နေရာတစ်ခု ဖြစ်ပြီး လမု သစ် တောများစွာနှင့် ပင်လယ်သတ္တဝပင်လယ်သတ္တဝါ အမျိုးအစား ပေါင်းများစွာ အတွက် သဘာဝ နေရာ တစ်ခု ဖြစ်သည်။ ဧရာဝတီ လင်းပိုင် သည် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ၏ စစ်မှန်သည့်ဒေသခံ မြစ် လင်းပိုင် တစ်မျိုးမဟုတ်သော်လည်း ၎င်းသည် မြစ်ကိုအစွဲပြု၍ အမည်ပေးထားခြင်း ခံရပြီး ဤပင်လယ် လင်းပိုင်များသည် အရှေ့တောင်အာရှ ၏မြစ်များ အတွင်းသို့ ဝင်ရောက်သွားကြသည် ဟု သိထားကြသည်။