အာဖရိက: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

'''အာဖရိက''' သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အာရှအာရှတိုက် တိုက်ပြီးလျှင်ပြီးလျှင် ဒုတိယမြောက် အကြီးဆုံးနှင့် ဒုတိယမြောက် လူဦးရေအများဆုံး တိုက်ကြီးဖြစ်သည်။ ကျွန်းများကိုပါ ထည့်တွက်လျှင် အကျယ်အဝန်း အားဖြင့် ၃၀.၂ သန်း စတုရန်းကီလိုမီတာ (စတုရန်းမိုင် ၁၁.၇သန်း၇ သန်း) မျှ ကျယ်ဝန်းပြီး ကမ္ဘာ့မျက်နှာပြင် စုစုပေါင်း၏ ၆ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် ကမ္ဘာ့ကုန်းမြေ စုစုပေါင်း၏ ၂၀.၄ ရာခိုင်နှုန်းကို နေရာယူထားသည်။၂၀၀၉ခုနှစ်နေရာယူထားသည်။ ၂၀၀၉ ခုနှစ် စာရင်းအရ နယ်မြေပေါင်း ၆၁ ခုတွင် လူဦးရေ ၁ ဘီလီယံမျှ ရှိပြီး ကမ္ဘာ့လူဦးရေ စုစုပေါင်း၏ ၁၄.၇၂ ရာခိုင်နှုန်းမျှ ရှိသည်။

အာဖရိကတိုက်ကို မြောက်ဘက်တွင် [[မြေထဲပင်လယ်]]၊ အရှေ့မြောက်ဘက် ဆီနိုင်း ကျွန်းဆွယ် တလျှောက် တွင်တလျှောက်တွင် [[ဆူးအက်တူးမြောင်း]] နှင့် [[ပင်လယ်နီ]]၊ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် [[အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ]]၊ အနောက်ဘက်တွင် [[အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာ]]တို့က ဝန်းရံထားသည်။ အာဖရိကတိုက်တွင် အချုပ်အခြာ အာဏာပိုင် နိုင်ငံပေါင်း ၅၄ နိုင်ငံ ရှိပြီး [[မဒါဂတ်စကားနိုင်ငံ|မဒါဂတ်စကား]] နှင့် အခြား ကျွန်းများလည်း ပါဝင်သည်။

လွန်ခဲ့သော နှစ်သန်းပေါင်း ၂၅၀ နှင့် ၆၅ သန်းကြား မီဆိုဇိုးရစ်ခေတ် ဟု ခေါ်တွင်သော အချိန်က အာဖရိကတိုက်သည် အခြားတိုက်ကြီးများနှင့် ပေါင်းစပ်လျှက် ပန်ဂီယာဟုခေါ်သည့် ဧရာမတိုက်ကြီးတစ်ခု အဖြစ် တည်ရှိနေခဲ့သည်။ ထိုအချိန်က သယ်ရိုပေါ့ဒ်၊ ပရိုဆောရိုပေါ့ဒ် အစရှိသည့် ဒိုင်နိုဆောများ ကျင်လည်ကျက်စားရာ နေရာဖြစ်ခဲ့သည်။ ထရိုင်ရပ်ဆစ်ခေတ်ဟု ခေါ်သည့် လွန်ခဲ့သော နှစ်သန်းပေါင်း ၂၅၀ နှင့် ၂၀၀ကြားကာလ၂၀၀ ကြားကာလ နှောင်းပိုင်းခေတ်မှ [[ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်း]]များကို အာဖရိက တနံတလျားတွင် တွေ့ရသည်။ သို့သော်လည်း တောင်ဘက်တွင် မြောက်ဘက်ထက် ပို၍ တွေ့ရလေ့ ရှိသည်။ ထရိုင်ရပ်ဆစ်ခေတ်မှ ဂျူရပ်ဆစ်ခေတ် (လွန်ခဲ့သော နှစ်သန်းပေါင်း ၂၀၀ မှ နှစ်သန်းပေါင်း ၁၄၅ အတွင်း) သို့ပြောင်းလဲသော ကာလကိုမူ စေ့ငှစွာ လေ့လာခြင်း မပြုရသေးပေ။<ref name="dinopedia-african">Jacobs, Louis L. (1997). "African Dinosaurs." ''Encyclopedia of Dinosaurs''. Edited by Phillip J. Currie and Kevin Padian. Academic Press. pp. 2–4.</ref>

၁၁၆၈၄ဝဝဝ၁၁,၆၈၄,ဝဝဝ ရှ၍ရှိ၍ ကမ္ဘာမြေပြင်၏ ငါးပုံတစ်ပုံရှိသည်။ မြန်မာ

အာဖရိကတိုက်၏ အနောက်ဘက်ကမ်းရိုုးတန်းအနောက်ဘက်ကမ်းရိုးတန်း အစွန်ဆုံးတွင်

တစ်ခုလုံးသည် မိုင် ၁၆ဝဝဝ၁၆,ဝဝဝ ရှည်လျား၍ အကျယ်အဝန်းနှင့်

ဟူ၍ အနည်းငယ်သာရှိသဖြင့် သဘေ‡ာကြီးများသင်္ဘောကြီးများ ဆိုက်ကပ်ရန်

တောင်တန်း ဖြစ်သည်။ အမြင့်ပေပေါင်း ၁၄ဝဝဝ၁၄,ဝဝဝ အထိ

၂၆ဝဝဝ၂၆,ဝဝဝ ကျယ်၍ အာဖရိတိုက်တွင် အကြီးဆုံးဖြစ်ပြီးလျှင်

၁၉၃၂ဝ၁၉,၃၂ဝ) နှင့် ကင်ညာ တောင် (ပေ ၁၇ဝဝဝ၁၇,ဝဝဝ) တို့ ဖြစ်သည်။

ခုနှစ် ခန့်မှန်းခြေအရ လူဦးရေ ၃၅၄ဝဝဝဝဝဝ၃၅၄,ဝဝဝ,ဝဝဝ ရှိလိမ့်မည်ဟု

တိုက်၏ တိုင်းရင်းသားများအပြင် ပြင်သစ်၊ အဂ‡လိပ်၊အင်္ဂလိပ်၊ စပိန်၊

သည်။ ရွာရှိ ယောကျာ်းများကယောက်ျား များက အနီးရှိချုံ သစ်တောတို့ကို

လိုသလောက် ခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းပြီးလျှင် မီးရှို|့လိုက်ကြသည်။မီးရှို့လိုက်ကြသည်။

ခြသေ့‡၊ခြင်္သေ့၊ သစ်နက်၊ ကျားသစ်၊ ဟိုင်းအီနာကောင်၊ ခွေးအ၊

နှင့် မြောက်ရိုဒီီးဇီးယားနိုင်ငံမြောက်ရိုဒီးဇီးယားနိုင်ငံ (ဇမ်ဗီယာနိုင်ငံ)တို့တွင် ကြေးနီ

အကျယ် မလုပ်ကိုင်ခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ရိုဒီး ဇီးယား၊ရိုဒီးဇီးယား၊

၄၂ဝဝဝ၄၂,ဝဝဝ ကျော်နေလေပြီ။ ယင်းအနက် ၁၉၁၈ ခုနှစ်က

များတွင် မီးသဘေ‡ာများမီးသင်္ဘောများ ခုတ်မောင်းသွားလာလျက် ရှိသည်။

ကမ်းခြေတစ်လျှောက်တွင်လည်း မီးသဘေ‡ာများမီးသင်္ဘောများ သွားလာလျက်

အီကွေတိုးရီးယဲဲဂင်းနီ၊အီကွေတိုးရီးယဲဂင်းနီ၊ ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ် သမ္မတနိုင်ငံ

ဘက်ကမ်းခြေတွင်ရှိသော ကားသေ့မြို|ကိုကားသေ့မြို့ကို ဖီနီရှန်တို့ တည်

အနောက်ပိုင်းတစ်လျှောက်တွင် ကားသေ့သဘေ‡ာများသာကားသေ့သင်္ဘောများသာ

သဘေ‡ာများကိုသင်္ဘောများကို အာဖရိကတိုက်မြောက်ပိုင်း မိုရော့ကိုနိုင်ငံရှိ

သဘေ‡ာများကသင်္ဘောများက ယင်းတို့အား ဆက်ကြေးများ တင်ကြိုပေးကြ

အာဖရိကတိုက်တွင် ဘီစီ ၃ဝဝဝဝ၃ဝ,ဝဝဝ ခန့်ကပင် ကပ္ပလီ

အာဖရိကတိုက်ကိုပတ်၍ သဘေ‡ာလွှင့်လျှင်သင်္ဘောလွှင့်လျှင်

အာဖရိကကမ်းရိုးတန်း၌ သဘောဆိပ်များတည်ထောင်ဖို့သင်္ဘောဆိပ်များတည်ထောင်ဖို့

သည် မိမိတို့ ကုန်သဘေ‡ာများကုန်သင်္ဘောများ စခန်းချရပ်ရန် ဂွတ်ဟုပ်အငူ

အုပ်စိုးလေသည်။ ဗြိတိသျှလက်အောကတွင်ဗြိတိသျှလက်အောက်တွင် မနေလိုသော