အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

| calling_code = +၉၃

}}

အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ၏ အမည်အပြည့်အစုံမှာ အာဖဂန်နစ္စတန် အစ္စလမ္မစ် [[သမ္မတနိုင်ငံ]] ဖြစ်သည်။ [[တောင်အာရှ]]နှင့် [[ဗဟိုအာရှ]]ကြားရှိ တောင်ထူထပ်သော [[ကုန်းတွင်းပိတ်နိုင်ငံ]] တစ်ခုဖြစ်သည်။ <ref name="Britannica">{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/7798/Afghanistan |title=Afghanistan |publisher=[[Encyclopædia Britannica]]|accessdate=2010-03-17}}</ref> တောင်ဘက်နှင့် အရှေ့ဘက်တွင် [[ပါကစ္စတန်]]နိုင်ငံ၊ အနောက်ဘက်တွင် [[အီရန်နိုင်ငံ]]၊ မြောက်ဘက်တွင် [[တပ်မင်နစ္စတန်နိုင်ငံ]]နှင့် [[ဥဇဘက်ကစ္စတန်နိုင်ငံ]]၊ အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]] တို့နှင့် နယ်နိမိတ်ချင်းထိစပ်နေသည်။ ရှေးက [[မာကိုပိုလို]]၏ [[ပိုးလမ်းမကြီး]] ဖြတ်သန်းရာ အစိပ်အပိုင်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့သည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသန တူးဖော်တွေ့ရှိချက်များအရ ဘီစီ ၅၀,၀၀၀ ခန့်မှ စ၍ လူသားများ နေထိုင်ခဲ့ကြောင်း အထောက်အထားများ သိရှိရသည်။ <ref name="CAL-hist">{{cite web |url=http://www.cal.org/co/afghan/ahist.html|title=The Afghans - Their History and Culture|publisher=Center for Applied Linguistics|date=June 30, 2002|accessdate=2010-09-10}}</ref> မြို့ပြတည်ထောင်ကာလူနေမှုစနစ်သည် ဘီစီ ၃၀၀၀ နှင့် ဘီစီ ၂၀၀၀ ကြားတွင် စတင်ခဲ့သည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ <ref name="Galvin-PreIslamic">{{cite web|url=http://www.gl.iit.edu/govdocs/afghanistan/PreIslamic.html |title=The Pre-Islamic Period |publisher=Illinois Institute of Technology |work=Afghanistan Country Study |first=Luke |last=Griffin |date=January 14, 2002|accessdate=2010-10-14}}</ref>

[[File:Afghanistan physical en.png|thumb|400px|right|အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံ မြေမျက်နှာသွင်ပြင် အနေအထား]]

၁၉၇၀နှောင်းပိုင်းမှစ၍ ပြည်ပနိုင်ငံများ၏ ဝင်ရောက် ကျူးကျော်ခြင်းများကို ဆက်တိုက်ခံနေရသည်။ ၁၉၇၉တွင် [[ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု|ဆိုဗီယက်]]တို့ ကျူးကျော်ပြီး၊ ၂၀၀၁ခုနှစ်တွင် အစွန်းရောက် [[တာလီဘန်]]အစိုးရကို ဖြုတ်ချရန် အမေရိကန်ဦးဆောင်သော [[နေတိုး]]တပ်များ၏ ဝင်ရောက် ကျူးကျော်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ၂၀၀၁ခုနှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလတွင် [[ကာဇိုင်း]]အစိုးရကို အကူအညီပေးရန် [[ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ]]မှ [[နိုင်ငံတကာအကူအညီပေးရေးနှင့်လုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့]] (International Security Assistance Force (ISAF)) ကို တရားဝင်ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။ <ref name="nps">{{cite web|url=http://www.nps.edu/Academics/centers/ccc/publications/OnlineJournal/2006/Feb/johnsonFeb06-figure1-bonnagreement.pdf |format=PDF |title=United Nations Security Council |accessdate=2010-10-06 |work=[[United Nations]] |publisher=[[Naval Postgraduate School]] |date=December 5, 2001}}</ref> တာလီဘန်တို့ကို တိုက်ခိုက်နေရသောကြောင့် တိုင်းပြည်ဖွံ့ဖြိုးအောင် လုပ်ဆောင်ရာတွင် နှောင့်နှေးလျှက်ရှိသည်။ <ref name="defensestudies.org">{{cite web|url=http://www.defensestudies.org/wp-content/uploads/2010/01/isaf-state-of-the-insurgency-231000-dec.pdf |title=State of the Insurgency Trends, Intentions and Objectives |accessdate= |work=[[International Security Assistance Force|ISAF]] |publisher=DefenseStudies.org |date=December 22, 2009}}</ref><ref>[http://news.yahoo.com/s/atlantic/20101203/cm_atlantic/afghanistancablesshowdeepcorruptiondancingboys6033_1 Afghanistan Cables Show Deep Corruption, 'Dancing Boys']</ref>

 

ရောက်ခဲ့ပြန်လေသည်။

ခုနှစ်၌ ချုပ်ဆိုသော စာချုပ်အရ ဗြိတိန်နိုင်ငံက အာဖနိဂတန်

၏ လွတ်လပ်ရေးကို အသိအမှတ်ပြုရသည်။ သို့သော် ဗြိတိသျှ၊