အေဘရာဟမ် လင်ကွန်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အမေရိကန်သမိုင်းတွင်[[အမေရိကန်]]သမိုင်းတွင် ပထမဆုံးသော သမ္မတဖြစ်သည့် ဂျော့ချ် ဝါရှင်တန်[[ဂျော့ချ်ဝါရှင်တန်]] မှလွဲလျှင် အကြီးမြတ်ဆုံး၊ အလေးစားခံထိုက်ဆုံးသော သမ္မတကို ပြပါဆိုလျှင် အေဘရာဟမ် လင်ကွန်းသာအေဘရာဟမ်လင်ကွန်းသာ ရှိတော့သည် ဖြစ်သည်။ [[အမေရိကန် ပြည်တွင်းစစ်]] ကို အဆုံးသတ်ပေးသူ၊ ကျွန်စနစ်ကို ဖျက်သိမ်းပေးသူ၊ ပြည်ထောင်စု နှစ်ခြမ်းကွဲမည့် အဖြစ်မှ ဆယ်မယူသူ စသည်ဖြင့် များမြောင်လှသည့် ဂုဏ်ဒြပ်တို့သည် လင်ကွန်း၏ ထင်ရှားသော အချက်များဖြစ်ကြသည်။ အရပ်ကလန်ကလား၊ မုတ်ဆိတ်မွေးဗလပစ်၊ ရှည်ငေါငေါမျက်နှာ၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အေ(A) ဟုနာမ်စားသုံးလေ့ရှိသူ စသဖြင့် ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ထူးခြားချက်များလည်း ရှိသေးသည်။

ငယ်စဉ်က ကျောင်းမနေနိုင်၊ အိမ်တွင်သာ ကိုယ့်ထူးကိုယ်ချွန်ကြိုးပမ်းမှုဖြင့် [[ရှေ့နေ]]ပေါက်စဖြစ်လာသည်။ရှေ့နေပေါက်စဖြစ်လာသည်။ ပြည်သူ့စစ်တွင် ပါဖူးသော်လည်း သာမာန်မျှသာ။ လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် လူမသိသူမသိ ထမ်းဆောင်ဖူးပြီး အထက်လွှတ်တော်အမတ် မဖြစ်ဖူးပေ။ သံကြီးတမန်ကြီးလည်း မဖြစ်ဖူး၊ ဝန်ထမ်းအတွေ့အကြုံလည်း ပြောပလောက်အောင် မရှိ၊ ရှိသမျှ အတွေ့အကြုံမှာ သူနှင့် သူ့လက်ထောက် နှစ်ယောက်ပေါင်းဖွင့်ဖူးသည့် ရှေ့နေရုံခန်းလေးသာ ဖြစ်သည်။

စစ်ပွဲအတွက် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးများခန့်အပ်သည်။ သို့သော် တိုက်ခိုင်းသည့်အတိုင်းမတိုက်၊ မတိုက်ခိုင်းသည်ကိုတိုက်၊ အချို့က မတိုက်တတ်ကြသဖြင့် တစ်ဗိုလ်ကျ၊ တစ်ဗိုလ်တက်ဖြစ်နေရသည်။ ထိုသို့လူရွေးမှားသည့်အတွက် ဝေဖန်ခံရသည်များကို တစ်ကိုယ်တည်းကြိတ်ကာ စိတ်ဆင်းရဲရသည်။ သမ္မတသက်တမ်း လေးနှစ်ပြည့်ချိန်တွင် ပြန်လည်းအရွေးခံရသည်။ပြန်လည်အရွေးခံရသည်။ ထိုအတွင်း ဒီမိုကရေစီနှင့် မလျှော်ညီသော စာအိတ်ဖောက်စစ်ခြင်း၊ သတင်းစာတိုက်များကို ပိတ်ပင်ခြင်း၊ လူဖမ်းဆီးခြင်းများကြောင့် ဝေဖန်ခံနေရပြန်သည်။

တောင်ပိုင်းဗိုလ်ချုပ်ကြီး လီး နှင့် မြောက်ပိုင်းဗိုလ်ချုပ်ကြီး ဂရန့်တို့ ဝိုင်းဒါးနက်စ် တိုက်ပွဲကာလလေးရက်တာတွင် [[အိမ်ဖြူတော်]] ကော်ရစ်ဒါများတွင် လမ်းလျှောက်ရင်း တစ်တွတ်တွတ်ရေရွတ်ညီးတွား နေခဲ့ရှာသည်။ အိမ်ဖြူတော်တွင် အခန်းပေါင်း ၃၁ခန်းရှိရာ၃၁ ခန်းရှိရာ တစ်ခန်းမှ လင်ကွန်းအိပ်မပျော်ဟု ဆိုသည်။ စစ်ပွဲမှာ ပြီးပြတ်မည့် အရိပ်အရောင် မရှိသေး။ အနောက်ဖက် စစ်မျက်နှာတွင် ဗိုလ်ချုပ် ရှားမင်း၏ တပ်များကလည်း အရေးနှိမ့်နေသည်။ သို့ဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်ဂရန့်ကို ဖြုတ်ရန် တောင်းဆိုသံတွေထွက်လာသည်။ သို့သော် လင်ကွန်းက လက်မခံခဲ့ပေ။ ခပ်တုံးတုံး လူဖြူအမှိုက်၊ [[အာဏာရှင်]] စသည့် ရှုံချမှုများနှင့် ကြုံသည်။

သို့ဖြင့် ၁၈၆၄ နွေရာသီရောက်သာအခါ တိုက်စစ်ကိုမြှင့်တင်လိုက်သည်။ ဘက်စုံမှအပြတ်တိုက်ရန် စီမံသည်။ မျှော်လင့်မထားသည့် တောင်ပိုင်းတပ်များ အထိနာကြသည်။ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး ရှားမင်းက ပင်လယ်ကမ်းခြေအထိ အကြမ်းတိုက်သည်။ [[အတ္တလန္တာမြို့]] ကျသွားပြီးသည်မှစကာ တောင်ပိုင်းသားတို့သည် မျှော်လင့်ချက်များကုန်ခန်းသွားပြီဖြစ်ကြောင်းနားလည်းလိုက်ကြသည်။ (အတ္တလန္တာမှာ Gone with the wind ဇာတ်လမ်း၏ ဇာတ်အိမ်တည်ရာဖြစ်သည်။ အတ္တလန္တာ၏ မီးခိုးများနှင့်အတူ တောင်ပိုင်းသားတို့၏ ဘဝများ၊ အိမ်မက်များလွှင့်ပါသွားရခြင်းကို ရည်ညွှန်းသည်။) စစ်ရှုံးဗိုလ်ချုပ်ကြီး လီးက ကျွန်တော်ဟာ ဗိုလ်ချုပ်ကြီးဂရန့်ရဲ့ စစ်တပ်ကို ရှုံးနှိမ့်ခဲ့ပါတယ်။ သမ္မတ လင်ကွန်းရဲ့ မေတာဂရုဏာကိုလည်းမေတ္တာ၊ ဂရုဏာကိုလည်း အညံ့ခံလိုက်ရပါတယ် ဟုဆိုခဲ့သည်။ ထိုစကားအတိုင်း စစ်ပြီးသည်နှင့် စစ်ရှုံးပြည်နယ်များကို ပြန်လည်ထူထောင်ရေး လုပ်ပေးသည်။ အငြိုးအတေးထားခြင်းကို ခွင့်မပြု၊ ရန်ငြိုးမပြေနိုင်ရှိမည်ကို တားဆီးခဲ့သည်။ လူမည်းများအတွက်လည်း အခွင့်အရေးပြဌာန်းပေးရန် ကြံသည်။ ထိုအကြောင်းမိန့်ခွန်းပြောရာ [[ဂျွန် ဘု]] ဆိုသော ပြဇာတ်မင်းသားက မကျေမနပ်ဖြင့် ကန့်ကွက်သည်။

၁၄၊ ဧပြီ၊ ၁၈၆၅တွင် ပြဇာတ်ရုံသို့သွားသည်။ လုပ်ကြံမှုရှိနိုင်သည်ဟု သတိပေးသော်လည်း ပုံမှန်အတိုင်း သက်တော်စောင့် တစ်ဦးအပြင် အပိုခေါ်သွားခြင်း မပြုခဲ့ပေ။ အထက်တွင်ဆိုခဲ့သည့် ပြဇာတ်မင်းသား ဘု က အနီးကပ်သေနတ်ဖြင့် ပစ်ခတ်လုပ်ကြံသဖြင့် ကျဉ်ဆန်ကကျည်ဆန်က ဦးခေါင်းတည့်တည့်ဖောက်ဝင်သွားသည်။ သို့ဖြင့် လင်ကွန်းကွယ်လွန်ရှာသည်။ သူကွယ်လွန်သော် ဒုသမ္မတ အင်ဒရူး ဂျွန်ဆင်( Andrew Jackson ) မှ သမ္မတ အဖြစ်ဆက်ခံသည်။

ကလေး၌့မွေးဖွား၍ကလေး၌မွေးဖွား၍ ထိုနေရာမှ မိမိ၏ ပကတိကိုယ်စွမ်းဖြင့် အစိုးရအိမ်ဖြူ