|
[[File:Zero-Center_Ammeter.JPG|thumb|right|200px|သုံည အလယ်တွင်ရှိသော အမ်မီတာ]]
'''အမ်မီတာ''' ဆိုသည်မှာ [[Electrical circuit|လျပ်စီးပတ်လမ်းလျှပ်စီးပတ်လမ်း]] အတွင်းရှိ [[electric current|လျှပ်စီးကြောင်း]] ကိုတိုင်းတာရန် အသုံးပြုသော [[measuring instrument|တိုင်းတာရေးပစ္စည်း]] တစ်ခုဖြစ်သည်။ လျှပ်စီးကြောင်းများကို [[ampere|အမ်ပီယာ]] (A) ဖြင့်တိုင်းတာသည်။ အလွန်နည်းသော လျှပ်စီးကြောင်းများကို မီလီအမ်မီတာမီလီအမ်ပီယာ (milliametermilli ampere) သို့မဟုတ် မိုက်ခရိုအမ်ပီယာ (micro ampere) ဖြင့်တိုင်းတာနိုင်သည်။
အစောဆုံး ပုံစံမှာ [[Jacques-Arsène d'Arsonval|D'Arsonval]] [[galvanometer]] သို့ '''ရွေ့လျားနေကောကွိုင်နှင့် လုပ်ထားသော အမ်မီတာ''' ဖြစ်သည်။ [[magnetism|သံလိုက်နည်းဖြင့်]] [[deflection|ရွှေ့ပစ်ခြင်း]]ကိုအသုံးပြုသည်။ ကွိုင်ကို ဖြတ်စီးသွားသော လျှပ်စီးကြောင်းသည် ထိုကွိုင်ကို[[magnetic field|သံလိုက်စက်ကွင်း]] အတွင်း၌ ရွေ့လျားစေသည်။ အမ်မီတာ အတွင်းရှိ လျှပ်ခံ (resistance) ကို အနည်းဆုံးဖြစ်နေစေရန် ကွိုင်ရှိ [[voltage|ဗို့]] drop ကို အနည်းဆုံး အခြေအနေ၌ ရှိစေရန် ထိန်းထားသည်။
Moving iron အမ်မီတာများက [[iron|သံ]] စတစ်စကို သုံးသည်။ ထိုသံစက ဝါယာကွိုင်အတွင်းရှိ လျှပ်စစ်သံလိုက်အားကို သုံး၍ရွေ့လျားသည်။ ထို [[Meter (electronics)|မီတာ]] မျိုးသည် [[direct current|တိုက်ရိုက်လျပ်စီးတိုက်ရိုက်လျှပ်စီး]] ကိုရော [[alternating current|ရွှေ့ပြောင်းလျပ်စီးရွှေ့ပြောင်းလျှပ်စီး]] ကိုပါ တိုင်းတာနိုင်သည်။ '''ရွေ့လျားနေကောကွိုင်နှင့် လုပ်ထားသောအမ်မီတာ''' မျိုးနှင့် မတူသည်မှာ ထိုအမ်မီတာက [[direct current|တိုက်ရိုက်လျပ်စီးတိုက်ရိုက်လျှပ်စီး]] ကိုသာ တိုင်းတာနိုင်သည်။
ကြီးမားသော လျှပ်စီးကြောင်းများကို တိုင်းတာရန် [[shunt (electrical)#Use in current measuring|''shunt'']] ဟုခေါ်သော [[resistor|လျှပ်ခံ]] တစ်မျိုးကို မီတာနှင့် [[Series and parallel circuits#ပြိုင်ဆက် ပါတ်လမ်းများ|ပြိုင်ဆက်]] အနေအထားဆက်လိုက်သည်။ ထိုအခါ လျှပ်စီးကြောင်း အများစုမှာ shunt ထဲသို့ စီးဝင်သွားပြီး အနည်းငယ်သာ မီတာထဲသို့ စီးဝင်သည်။ ဤနည်းဖြင့် မီတာသည် ကြီးမားသော လျှပ်စီးကြောင်းများကို တိုင်းတာသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် shunt နှင့်တွဲသုံးသော မီတာသည် full-scale deflection {{nowrap|50 mV}} ရှိသည်။
သုံညအလယ်တွင်ရှိသောသုညအလယ်တွင်ရှိသော အမ်မီတာ ကို ploaritiesဦးတည်ညွှန်ပြချက်(သုည၏ဘယ်ဘက်သည် အနုတ်၊အကျ သဘောဆောင်၍ သုည၏ ညာဘက်သည် အပေါင်း၊အတက် သဘောဆောင်သည်) နှစ်ခုစလုံးတိုင်းတာရန် လိုအပ်သည့်အခါ အသုံးပြုသည်။ များသောအားဖြင့် သိပ္ပံပစ္စည်းများနှင့် စက်မှူလုပ်ငန်းသုံးပစ္စည်းမျာ တွင်သုံးသည်။ ထို အမ်မီတာ ကို batteryဘက္ထရီ နှင့် [[Series and parallel circuits#တန်းဆက်ပါတ်လမ်းများ|တန်းဆက်]] (series) ဆက်လေ့ရှိသည်။ ထိုသို့သုံးသည့်အခါ batteryဘက္ထရီ အားသွင်းနေသည့်အချိန်၌ လက်တံသည် တစ်ဘက် (များသောအားဖြင့် ညာဘက်) သို့ပြနေမည်ဖြစ်ပြီး အားပြန်လျော့ချိန်၌ အခြားတစ်ဘက်သို့ ပြနေမည်ဖြစ်သည်။
ဒီဂျစ်တယ် အမ်မီတာ တွင် အန်နာလော့ကို ဒီဂျစ်တယ်ဒီဂျစ်တယ်သို့ ပြောင်းလဲပေးသော ကိရိယာပါဝင်သည်။ shunt resistor အပေါ်သက်ရောက်နေသော ဗို့အားကို တိုင်းတာပြီး လျှပ်စီးကြောင်းကိုတွက်ချက်ကာ ဒီဂျစ်တယ်ပြခွက် (digital display) ဖြင့် ပြပေးသည်။
Shunt သည် resistance အလွန်နဲသောကြောင့် လျှပ်စစ်ပင်ရင်း (voltage source) နှင့် အမ်မီတာကို ပြိုင်ဆက် ဆက်ပါက short circuitတိုတောင်းသောလျှပ်စစ်စီးဆင်းမှု ကိုဖြစ်စေသည်။ fuseဒါဏ်ခံကြိုးတပ်ဆင်ထားပါက နှင့်ဆိုလျင် fuse၄င်းဒါဏ်ခံကြိုး ပျက်မည်။ ထိုမျှမက ဝါယာများနှင့် ပစ္စည်းများကိုပါ ပျက်စီးစေနိုင်သည်။ AC circuitရွှေ့ပြောင်းလျှပ်စစ်ဆားကစ် များတွင် transformer[ထရန်စဖော်မား] က conductorလျှပ်ကူးပစ္စည်း ပါတ်လည်ရှိ သံလိုက်စက်ကွင်းကို အားနည်းသော လျှပ်စီးကြောင်း အဖြစ်ပြောင်းလိုက်သည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ၁ မှ ၅ အမ်ပီယာ မျှသာရှိပြီး အမ်မီတာဖြင့် အလွယ်တစ်ကူအလွယ်တကူ တိုင်းတာနိုင်သည်။ အလားတူပင် သံလိုက်စက်ကွင်း ကိုအသုံးပြု၍ တိုင်းတာသော အမ်မီတာများကိုလည်း [[Hall effect]] သုံး၍ တည်ဆောက်နိုင်သည်။ သယ်ဆောင်ရလွယ်ကူသော လက်ကိုင် [[clamp meter|clamp-on ammeter]] များသည် လုပ်ငန်းသုံး လျှပ်စစ်စက်ကြီးများကို ထိန်းသိန်းပြုပြင်ရာတွင် အသုံးများသော ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၄င်းကို တိုင်းတာလိုသော လျှပ်စီးကြောင်း စီးဆင်းနေသည့် ဝါယာကြိုးပေါ်တွင် ယာယီအားဖြင့် ညှပ်ထားကာ တိုင်းတာနိုင်သည်။
== အမ်မီတာ၏ Schematic Symbol ==
== See also ==
* [[လျှပ်စစ်နှင့်ဆိုင်သောတိုင်းတာမှု]]
* [[Electrical measurements]]
* [[ သယ်ဆောင်ရလွယ်ကူသော လျှပ်စီးနှင့်ဗို့အားတိုင်းလက်ကိုင် ကိရိယာငယ်]]
* [[Clamp meter]]
* [[အီလက်ထရွန်းနစ်]]
* [[Circuit diagram]]
* [[Multimeter|စွယ်စုံတိုင်းကိရိယာငယ်]]
* [[Electric circuit]]
* [[ခုခံမှုတိုင်းကိရိယာ]]
* [[Electronics]]
* [[ဗို့အားတိုင်းကိရိယာ]]
* [[Galvanometer]]
* [[စွမ်းအင်တိုင်းကိရိယာ]]
* [[List of electronics topics]]
* [[Multimeter|မာတီမီတာ]]
* [[Ohmmeter]]
* [[Voltmeter]]
* [[The Energy Detective]]
[[Category:အီလက်ထရွန်းနစ်]]
| 