ဟင်္သာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
အရေးမကြီးNo edit summary |
အရေးမကြီးNo edit summary |
||
စာကြောင်း ၁၅ -
| synonyms = ''Casarca ferruginea''<br />''Anas ferruginea''<br />''Casarca rutila''
}}
ဟင်္သာကို မြန်မာနိုင်ငံ၌ မြင်ဘူးသူ နည်းကောင်း
နည်းမည်ဖြစ်သော်လည်း ကြားဘူးသူကား များပေသည်။
ဟင်္သာသည် အလျား ၂၅ လက်မခန့်ရှိသည်။ အတောင်တွင်
အနက်ပြောက်ကလေးများနှင့် အဖြူ ကွက်များရှိရာ ယင်းတို့ကို
နားနေချိန်၌ မမြင်နိုင်၊ ပျံသောအခါတွင်မှ မြင်နိုင်လေသည်။
ဟင်္သာငှက်မတွင် လည်ပင်း၌ အမည်းရစ် မရှိချေ။ ဟင်္သာငှက်
ကလေးများသည် ဟင်္သာငှက်မနှင့်တူကြသော်လည်း အရောင်မှာ
ပို၍ ခြောက်ကြသည်။ ယင်းတို့၏ ကျောဘက်တွင် အညို
ရောင်နှင့်နီညိုရောင်ဖျော့ဖျော့အရောင်များ လှိုင်းကလေး
များသဖွယ် ဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။ အမြီးတွင်လည်း
အစဉ်းကြောင်းကလေး ရှိသည့်အပြင် အနားဘက်တွင် နီညို
ရောင်ရှိသည်ကိုပါ တွေ့ရ လေသည်။
ဟင်္သာငှက်၏အသံမှာ သာယာတတ်ပြီးလျှင် လွတ်လွတ်
လပ်လပ်လည်း အော်မြည်တတ်သည်။ ဟင်္သာဖို၏ အသံနှင့်
အမ၏အသံများကို ခွဲခြား၍ သိနိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။
သန့်ရှင်းသည့် သဲသောင်ပြင်များကို ဟင်္သာများ ကြိုက်
နှစ်သက်ကြ၏။ ထုံးအိုင်များတွင် ဟင်္သာများ နေလေ့ မရှိကြ
သော်လည်း တစ်ခါတစ်ရံတွင်မူ တွေ့နိုင်လေသည်။ ရွှံ့နွံ
ထူထပ်သော ကမ်းခြေများတွင်လည်း ဟင်္သာများကို မတွေ့ရ
ချေ။ ဧရာဝတီမြစ်ကမ်းခြေတွင်မူ ဟင်္သာများကို ဆောင်းဥတု
တွင် အများဆုံး တွေ့နိုင်သောငှက်ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်ပေလိမ့်မည်။
ပထမစ၍ ရောက်သောအခါ အုပ်များနှင့် ရောက်လာသော်လည်း
ဆောင်းဥတုအတွက် နေထိုင်ရန် နေရာများကို ရွေးချယ်ပြီးသည်
နှင့်တပြိုင်နက် စုံတွဲလိုက်သာ နေထိုင်ကြလေသည်။ စုံတွဲလိုက်
အမြောက်အမြား နေထိုင်နိုင်ကြသော်လည်း နှစ်ဆဲ့ငါးစုံတွဲ၊
သို့မဟုတ် စုံတွဲပေါင်း ၃ဝ ထက် ကျော်လွန်၍ကား မြင်ရခဲ
လေသည်။
မြန်မာနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းရှိ ဧရာဝတီနှင့်
ချင်းတွင်းမြစ်များတွင် ဟင်္သာများကို အများဆုံး တွေ့နိုင်လေ
သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတောင်ဘက်ပိုင်းနှင့်ရခိုင်ပြည်နယ်ဘက်များရှိ
မြစ်ကြီးများတွင်လည်း ဟင်္သာ များကို တွေ့မြင်နိုင်လေသည်။
တစ်ခါတစ်ရံတွင် ပြည်တွင်းရှိ အင်းအိုင်များနှင့် ထုံးအိုင်များ
တွင် စုံတွဲများကို ဖြစ်စေ၊ အုပ်ကလေးများကို ဖြစ်စေ တွေ့ရ
တတ်သည်။ အောက်တိုဘာလ၊ သို့မဟုတ် နိုဝင်ဘာလ
စောစောပိုင်း ရောက်လာစအချိန်တွင် မေမြို့ကန်သို့ စုံတွဲများ၊
သို့မဟုတ် အုပ်ကလေးများ မှန်မှန်လာရောက်သည်ကိုလည်း
တွေ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာရောက်ကြသော ဧည့်သည်
ငှက်ဖြစ်ကောင်း ဖြစ်ပေမည်။ ရခိုင်ပြည်နယ်၌မူ နိုဝင်ဘာလ
မကုန်မချင်း ဟင်္သာများကို မြင်ရလေ့ မရှိချေ။ ထိုသို့ အစော
ဆုံး ရောက်လာ ပြီးလျှင် မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ခွာရာတွင်လည်း
နောက်အကျဆုံး ထွက်ခွာသော ငှက်များတွင် ပါဝင်လေသည်။
[[သတ္တဗေဒ]](ပါဏဗေဒ) သဘောအရ ဟင်္သာသည် အန်ဆီရီဖောမီး
မျိုးစဉ်တွင် အန်နတီတီး မျိုးရင်းနှင့် တက်ဒေါနီနီ မျိုးရင်းခွဲတို့၌
ပါဝင်၍ ယင်းကို တက်ဒေါနား ဖာရူးဂီနီး ဟုခေါ်သည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၄)</ref>
[[File: mandarin_duck1.jpg | thumb | ယနေ့ သဘာဝ ဟင်္သာငှက် Mandarin Duck ]]
== ကမ္ဘာ့ရှားပါးငှက်မျိုးစိတ် ==
၂၀၀၈-ခုနှစ်၊ မေလ ၂ ရက်နှင့် ၃ ရက်နေ့တွင်တိုက်ခတ်ခဲ့သော [[နာဂစ်မုန်တိုင်း]]ကြောင့် ကမ္ဘာ့ရှားပါး စာရင်းဝင်ငှက်မျိုးစိတ်တချို့ သေဆုံး ပျောက်ကွယ်သွားရသည်။ မုန်တိုင်းကြောင့် ဧရာဝတီတိုင်းနှင့် ရန်ကုန်တိုင်းအတွင်း ပင်လယ် ကမ်းစပ်ဒေသများတွင် နေထိုင်ကျက်စားလျှက်ရှိသော ဟင်္သာငှက်၊ [[ကြိုးကြာငှက်]]၊ [[ငှက်ကျား]]နှင့် [[စင်ရော်ငှက်]]များ အုပ်စုလိုက် သေဆုံးခဲ့ကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ငှက်နှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး အသင်းမှ တရားဝင် စာရင်းတွင် တွေ့ရှိရသည်။ မုန်တိုင်းဒဏ်ကြောင့် သေဆုံးခဲ့သော ဟင်္သာငှက်နှင့် ကြိုးကြာငှက်မှာ ကမ္ဘာ့ရှားပါးငှက်မျိုးစိတ် ဝင်များဖြစ်သလို၊ မြန်မာနိုင်ငံတွင်လည်း မျိုး သုဉ်းပျောက်ကွယ်မည့် အနေ အထားမျိုး ဖြစ်နေကြောင်း မြန်မာနိုင်ငံ ငှက်နှင့် [[သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးအသင်း]]မှ ဥက္ကဋ္ဌ ဦးစိုးညွှန်က ပြောဆိုသည်။<ref>[http://conservationreport.com/2008/07/08/endangered-species-rare-birds-also-victims-of-cyclone-nargis/ ENDANGERED SPECIES: Rare birds also victims of Cyclone Nargis (The Conservation Report)]</ref> ဟင်္သာသည် ရေပျော်ငှက် ဖြစ်ကြသည်။
<ref>“မောင်မောင် (ဥပဒေ) ရဲ့ ဆောင်းပါးများ”</ref>
[[File: Hintha.jpg | frame | ဟင်္သာငှက်]]
Line ၅၆ ⟶ ၁၀၅:
=== ရွှေဟင်္သာမောင်နှံ ငှက်ကယ် တို့ ===
* မောင်အေးမြင့်(မြန်မာ့ရိုးရာဒီဇိုင်း)
စာရေးသူ၏အတွေးစဉ်က လွန်ခဲ့သောအနှစ်အစိတ် ကာလဆီသို့ ခေါ်ဆောင်သွားလေသည်။ စစ်ကိုင်းတောင်ခြေ ရှင်ဖြူ ရှင်လှဆိပ်မှ မန္တလေးဂေါဝိန်ဆိပ်သို့ ငှက်လှေ(သမ္ဗာန်)စီးကာ ဟင်္သာ ငှက်များရှိရာ သဲသောင်ပြင်များအနီးမှ ဖြတ်သန်းခဲ့ဖူးသည်။ ထိုစဉ်က မနီးမဝေးတွင် လှမ်းမြင်နေရသော ဟင်္သာငှက်များကို ပုံမရေးဖြစ်ခဲ့။ အကြောင်းကား အချိန်က ညနေလေးနာရီကျော် နေကျချိန်၊ မြင်နေရ သော မြင်ကွင်းက ဧရာဝတီမြစ်ပြင်ကျယ်ကျယ်နှင့် သဲသောင်ပြင်၊ အပေါ်မှမိုးကောင်းကင်ပြာပြာကြီး၊ ကိုယ့်နံဘေးမှာက ဘဝခရီးတွင် ကိုယ့်ကိုအားကိုးပြုစုလိုသောမိန်းကလေး။ ငှက်တစ်စင်းလုံးတွင်မှ သည်နှစ်ဦးနှင့် နောက်မှ ငှက်ခတ်သူဘကြီး။ သည်သုံးဦးမှလွဲ၍ အနီး ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ကိုယ်က ကြည့်ရမည့်သူမရှိသလို၊ ကိုယ့်ကို ကြည့်နေ သူများလည်း မရှိ။ အလှမ်းဝေးဝေးနေရာဆီမှ တံငါလှေငယ်တစ်စင်း တလေ တွေ့ခဲကြုံခဲလှသည့် ဘဝင်ကြည်နူးဆွတ်ပျံ့ဖွယ်ရာ ရှုခင်းသာ၊ နှလုံးသားဖြင့် ခံစားနေရသော ဖဿဝေဒနာများကြောင့် သဘာဝ ဟင်္သာငှက်များကို လှမ်းမြင်နေရပါလျက် မရေးဆွဲဖြစ်ခဲ့။
Line ၁၅၁ ⟶ ၁၉၉:
ဤမှန်သော အနုပညာစေတနာကို ထောက်ထားသော အားဖြင့် တစ်ချိန်က ငွေသောင်ယံတွင် လည်ချင်းယှက်တွဲလျက်ရှိခဲ့ ကြသော သဘာဝဟင်္သာများကို မရေးဆွဲဖြစ်ခဲ့သည့် စာရေးသူအား ဟင်္သာများဘက်မှ ခွင့်လွှတ်က ရအံ့ထင်ပါ၏။ <ref>မောင်အေးမြင့်(မြန်မာ့ရိုးရာဒီဇိုင်း)</ref>
== ကျမ်းကိုး ==
<references/>
[[Category:သတ္တဝါ]]
[[Category:ဘာသာရေး]]
[[Category:ယဉ်ကျေးမှု]]
[[Category:သတ္တဗေဒ]][[Category:ငှက်]][[Category:တိရစ္ဆာန်]]
[[Category:သဘာဝ]]
| |||