လော်ဝေါ်လူမျိုး: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

လော်ဝေါ်လူမျိုးသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင်းမှ တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ်စုဖြစ်သည်။ လော်ဝေါ်လူမျိုးသည် မြန်မာနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်း [[ကချင်ပြည်နယ်]] [[မြစ်ကြီးနားခရိုင်]] အရှေ့မြောက်ဘက်ရှိ လောခေါင်း(lhao khaung:)နယ်၊ ထောလန်နယ်၊ တောင်ဘက် ဆဒုံးနယ်နှင့် ဗန်းမော်နယ်များ တွင် အများဆုံး နေထိုင်ကြသော တောင်ပေါ်သားများ ဖြစ်ကြသည်။ လော်ဝေါ်လူမျိုးသည် သွင်အပြင် ကြန်အင်လျှာအားဖြင့် လည်းကောင်း။ ပြောဆိုသော ဘာသာစကားအားဖြင့် လည်းကောင်း မြန်မာလူမျိုးနှင့် အလွန်နီးစပ် တူညီကြသည်။ အထူးသဖြင့် ရှေးမြန်မာ လူကြီးတို၏. ရုပ်ရည်နှင့် မျက်နှာပေါက်ချင်း အလွန်ဆင်တူသည့် လော်ဝေါ်အဘိုးအို အများအပြားရှိသည်ကို တွေ၏ရသည်။လော်ဝေါ်လူမျိုးအားတွေ၏ရသည်။ လော်ဝေါ်လူမျိုးအား ရှေးအခါကတည်းကပင် လော်ဝေါ်လူမျိုးဟု ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ ရှေးဘိုးဘွားဘီဘင်ရှေး မှစပြီးဘိုးဘွားဘီဘင်မှစပြီး လော်ဝေါ်ဟုခေါ်ဝေါ်ခဲ့ကြသည်။ လော်ဝေါ်လူမျိုးတို့သည် မရူဟု ခေါ်လျှင် မကြိုက်ကြပေ။ နိုင်ငံတော်အစိုးရမှလည်း လော်ဝေါ်ဟုသာ သတ်မှတ် မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။

မြန်မာလူမျိုးတို၏နှင့် သွေးချင်းနီးစပ်ပုံကို ယင်းတို၏ပါးစပ်ရာဇဝင်များမှသိရသည်။ယင်းတို၏ ပါးစပ်ရာဇဝင်များမှ သိရသည်။ ရှေးအခါက ညီအစ်ကို နှစ်ယောက်ရှိသည်။ ယင်းညီအစ်ကို နှစ်ယောက်တို့သည် လောင်းဘန်ဒေသ တွင် ပေါက်ဖွား ပြီးပေါက်ဖွားပြီး အရွယ်ရောက်သောအခါ တောင်ဘက်ဆီသို့ပြောင်းလာကြသည်။ နောက်ဆုံး ရောက်သောရွာတွင် ညီအစ်ကိုနှစ်ယောက် ခွဲခွာကြရာ အစ်ကိုဖြစ်သူသည် မြစ်ကြောင်းအတိုင်း လိုက်ကာ တောင်ဘက်သို၏ဆင်းသွားသဖြင့် မြန်မာလူမျိုး ဖြစ်သွားသည်။ ညီငယ်မှာမူ တောင်တန်းဒေသမှာပင် နေရစ်ခဲ့ပြီးသော် လော်ဝေါ်လူမျိုးဟု ဖြစ်လာသည်၊

မရူ ဆိုသည့် အမည်မှာ ဂျင်းဖော (ကချင်) လူမျိုးတိ့ ု၏ ခေါ်ဝေါ်အသုံးပြုသော အမည်သာဖြစ်သည်။ စင်စစ် လော်ဝေါ်တို့ ကမူ မိမိတို့ ကိုယ်ကို လောင်ဝေါ လူမျိုးဟု ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။လော်ဝေါ်မှာလော်ဝေါ် ဘာသာအားဖြင့် ချောင်းရိုးတစ်လှျောက်နေသောချောင်းရိုးတစ်လျှောက်နေသော လူမျိုးဟု အဓိပ်ပယ်ရလေရာ၊အဓိပ္ပါယ်ရလေရာ၊ အဓိကအားဖြင့် မေခမြစ်ဝှမ်း တစ်လှျောက်တွင်တစ်လျှောက်တွင် မှီတင်းနေထိုင်ကြခြင်းကို ဆိုလိုဟန်တူသည်။ လော်ဝေါ်လူမျိုးသည် မိမိတို၏ဘိုးဘွားများ. အစဉျအလာအတိုင်းအစဥ်အလာအတိုင်း တောင်ယာစိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်ခြင်းဖြင့်သာ ဝမ်းစာအတွက် ရှာဖွေစားသောက် ကြသည်။ တောင်ယာများမှာ တစ်နှစ်ထက် တစ်နှစ် မြေဩဇာ ညံ့ဖျင်းလာသဖြင့် ဝမ်းစာ ဖူလုံရေးအတွက် အတော်ပင် ပင်ပင်ပန်းပန်း လုပ်ကိုင်ကြ ရသည်။ လော်ဝေါ်လူမျိုးသည် ရိုးရာအစဉျအဆက်အားဖြင့်ရိုးရာအစဥ်အဆက်အားဖြင့် နတ် ကိုးကွယ်လာကြသူများနတ်ကိုးကွယ်လာကြသူများ ဖြစ်သည်။ လွန်ခဲ့သော နှစ်များက ခရစ်ယာန် သာသနာပြု အဖွဲများ ကြိုးပမ်း မှုများကြောင့်ကြိုးပမ်းမှုများကြောင့် ခရစ်ယာန် အယူဝါဒီများ တစ်စတစ်စ များပြားလာကြသည်။ နတ်ကိုးကွယ်သည့် အစဉျအလာရှိသည့်အစဥ်အလာရှိသည့် အလျောက် ချင်းခွန်ခေါ် အိမ်စောင့်နတ်နှင့် စမ်နဲခေါ်စမ်နဲ(ခေါ် )မနောပွဲ နတ်များကို အိမ်အတွင်း့အိမ်အတွင်း နတ်စင်ထိုး ကိုးကွယ်လေ့၇ှိကြ သည်၊ကိုးကွယ်လေ့ရှိကြသည်၊

လော်ဝေါ်အမျိုးသမီးများသည် ရိုးရာဝတ်စုံ တစ်ခုအဖြစ်ဖြင့် ဦးခေါင်းကို အနက်စ ခေါင်းပေါင်း မြင့်မြင့်ကြီး ပတ်ဆင်ထားကြရာ၊ ရှေ့မှကြည့်လိုက်လျှင်မြန်မာအမျိုးသမီးတို၏ဆံထုံးကြီးများနှင့်ရှေ့မှကြည့်လိုက်လျှင် ပုံသဍာန်မြန်မာအမျိုးသမီးတို၏ ဆံထုံးကြီးများနှင့် ပုံသဏ္ဍာန် တူသည်။ ခေါင်းပေါင်းနက် မြင့်ကြီးများမှာ လော်ဝေါ်အမျိုးသမီး ဝတ်စုံတွင် အခြားသော တောင်ပေါ်သား လူမျိုးဝတ်စုံများနှင့် မတူသည့် အထူးခြားဆုံးသော ဆင်ယင်မှုတစ်ခု ဖြစ်သည်။ အပျိုရွယ်ရောက်သည့် အချိန်တွင် ရိုးရာဝတ်စုံ ဆင်ယင်ကြသည့်အခါ ခေါင်းပေါင်းကြီးများကို ပေါင်းကြသည်။ ဆံပင်ကို ဆံစုများနှင့် ထိပ်တွင်လုံးပြီး စုထုံး ထားပြီး၊စုထုံးထားပြီး၊ အပေါ်မှ အနံ ၁၄ လက်မနှင့် အလျား ၉ တောင်ခန်၏ရှည်သော အနက်စရှည်ကြီးဖြင့် အပေါ်မှ အထပ်အထပ်ကလေး ကလေးတစ်ထပ်ခေါက်လျက်တစ်ထပ်ခေါက်လျက် ဦးခေါင်းကိုပတ်ပေါင်းကြရာ၊ဦးခေါင်းကို ပတ်ပေါင်းကြရာ၊ ခေါင်းပေါင်းမှာ အကြမ်းအားဖြင့် ၁ဝ လက်မခန်မြင့်သည်။ ယင်းခေါင်းပေါင်းထဲမှနေ ရောင်စုံသိုးမွေးပန်းပွားများကို ဆံမြိတ်ချသကဲ့သိုချထားလေ့ဆံမြိတ်ချ သကဲ့သိုချထားလေ့ ရှိကြသည်။ <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၈)</ref>