မောင်ထော်လေး (စစ်ကဲ): တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

မောင်​ထော်​လေး​ကို ဖွား​မြင်သည့်​အချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကုန်း​ဘောင်ဆက်သုံး​ဆက်​မြောက် ဆင်ဖြူရှင်ဘွဲ့​ခံ ​မြေဒူး​မင်း​နန်း​တက်ဆဲဖြစ်၏။ ​မောင်​ထော်​လေး​အား​ ဖွား​မြင်​သော အခါ၌ ဆင်ဖြူရှင်( မြန်မာ ၁၁၂၅ -၁၁၃၈ ) နန်း​စံသည်မှာ ၁၀ နှစ်ပြည့်​ခဲ့​ပေပြီ။ ​မောင်​ထော်​လေး​ တစ်နှစ်သား​ အရွယ် ( ၁၁၃၆ ခုနှစ် )တွင် ဆင်ဖြူရှင်သည် ရန်ကုန်သို့​ စုန်လာကာ ​ရွှေတိဂုံ​စေတီကို ထီး​တင်သည်။ ဟံသာဝတီ မွန်မင်း​ဟောင်း​ ဗညား​ဒလသည် မွန်လူမျိုး​များ​ကို စည်း​ရုံး​၍ ပုန်ကန်မည် စိုး​ကာ မွန်မင်း​ဟောင်း​ ဗညား​ဒလ၊​ ညီ အိမ်​ရှေ့​မင်း​သား​ဟောင်း​နှင့်​ တကွ ရဲမက်အချို့​ကို ရန်ကုန်မြို့​လယ်​ခေါင်( ယခု ဗိုလ်ဆွန်ပက်လမ်း ​နေရာဌာန)တွင် ကွပ်မျက်လိုက်​လေသည်။ မင်း​မှုထမ်း​များ​ ဖြစ်လာ​သော ​မောင်​ထော်​လေး​၏ မိဘများ​သည် မြန်မာဘုရင် လက်​အောက်တွင် အမှုထမ်း​ရွက်ခဲ့​ရာ ​မောင်​ထော်​လေး​သည် အသက် ၂၀ ​ကျော် အရွယ်တွင် ဘိုး​တော်ဘုရား​လက်ထက်၌ ဒလမြို့​စား​ ဖြစ်လာသည်။ ဘကြီး​တော်ဘုရား​ (စစ်ကိုင်း​မင်း​) လက်ထက်တွင် မင်း​ကျော်သီဟ (​ကျော်ထင်သီဟသူ) ဟူ​သော ဘွဲ့​ကို သနား​မြတ်ခံရသည်။ ထို့​ပြင် ရန်ကုန်မြို့​ဝန် ဦး​အို၏ ယုံကြည်​လေး​စား​ခြင်း​ကိုလည်း​ ခံခဲ့​ရသည်ဟု ဆိုသည်။ ထိုစဉ် ​မောင်​ထော်​လေး​၏ သူငယ်ချင်း​ သန်လျင် မြို့​ဝန်ဖြစ်​နေသူ သမိန်ဘရူး​ဘွဲ့​ခံ ​မောင်စပ် ဆိုသူသည် သန်လျင်နယ်ခရိုင်တွင် မွန်ဗမာ ​သွေး​ခွဲမှုများ​ ပြုလုပ်ခြင်း​၊​ အင်္ဂလိပ်ကုန်သ​ဘေငာ််များ​နှင့်​အင်္ဂလိပ်ကုန်သ​ဘေငာ်များ​နှင့်​ တိတ်တဆိတ် ကူး​လူး​ ဆက်ဆံခြင်း​ စသည်တို့​ကို ပြုလုပ်လျက် ရှိခြင်း​ကြောင့်​ ဒလမြို့​စား​ ​မောင်​ထော်​လေး​နှင့်​ သန်လျင်မြို့​ဝန် ​မောင်စပ်တို့​သည် မသင့်​မတင် ကြ​ချေ။ ​မောင်စပ်၏ ရန်​ကြောင့်​ ​မောင်​ထော်​လေး​သည် မိမိနှမအား​ ( ​နောင်အခါ စစ်ကဲကြီး​ဖြစ်လာမည့်​ ) ​မောင်ခိုင်ဆိုသူနှင့်​ လက်ဆက်​စေခဲ့​သည်။