ဓာတုဗေဒ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
အရေးမကြီးNo edit summary
စာကြောင်း ၁၀ -
#ဩဂဲနစ် မဟုတ်သော ဓာတ်များကို လေ့လာသော [[အင်ဩဂဲနစ် ဓာတုဗေဒ]](Inorganic Chemistry)
#[[ဩဂဲနစ် ဓာတုဗေဒ]](organic Chemistry)
#[[သက်ရှိ]]များတွင်သက်ရှိများတွင် ဖြစ်ပေါ်သော[[ဇီဝဖြစ်စဉ်]]များနှင့်သက်ဆိုင်သည့် ဇီဝဖြစ်စဉ်များနှင့်သက်ဆိုင်သည့် [[ဇီဝဓာတုဗေဒ]] (biochemistry)၊
# များလာသောအခါတွင် (at macro level) သို့မဟုတ်၊ မော်လီကျူလာနှင့် မော်လီကျူလာ ထက်သေးငယ်သော အခြေများ တို့ရှိ ဓာတုစနစ် (chemical system) ရှိ [[စွမ်းအင်]] ကိုလေ့လာသော [[ရူပဓာတုဗေဒ]] (physical chemistry) နှင့်
#ဓာတုဒြပ်ပေါင်းနှင့် ပုံသဏ္ဍာန်များကို ခွဲခြားစိတ်ဖြာလေ့လာသော [[ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာဓာတုဗေဒ]] (analytical chemistry)ဘာသာရပ်ခွဲများ တို့ဖြစ်သည်။
 
ပိုမို၍ အဏုစိတ် ဘာသာရပ်ကွဲများဖြစ်သည့် ဦးနှောက် ကွန်ယက်များကို လေ့လာသော [[နျူရိုဓာတုဗေဒ]] (neurochemistry)များလည်း ယခုနှစ်ပိုင်းများတွင် ပေါ်ထွန်းလာလျှက်ရှိသည်။
 
== အကျဉ်းချုပ် ==
ဓာတုဗေဒသည် အက်တမ် သို့မဟုတ် ၎င်းတွင်ရှိ [[ပရိုတွန်]]၊ [[အီလက်ထရွန်]]နှင့် [[နျူထရွန်]] တို့ပါဝင်သည့် ရုပ်ဝတ္ထုများ၏ အပြန်အလှန် သက်ရောက်သော အကြောင်းအရာကို [[သိပ္ပံ]]နည်းကျကျ လေ့လာခြင်းဖြစ်သည်။<ref>[http://www.visionlearning.com/library/module_viewer.php?mid=49 Matter: Atoms from Democritus to Dalton] by Anthony Carpi, Ph.D.</ref><ref>Theodore L. Brown, H. Eugene Lemay, Bruce Edward Bursten, H. Lemay. ''Chemistry: The Central Science''. Prentice Hall; 8 edition (1999). ISBN 0-13-010310-1. Pages 3-4.</ref>ဓာတုဗေဒကို တစ်ခါတစ်ရံ သိပ္ပံ၏ဗဟိုချက်ဘာသာရပ် အဖြစ် မြင်ကြသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည်များမြှောင်လှစွာသော ဘာသာရပ်များဖြစ်သည့် [[နက္ခတ္တဗေဒ]]၊ [[ရူပဗေဒ]]၊ [[material science]]၊ [[ဇီဝဗေဒ]] နှင့် [[ဘူမိဗေဒ]] တို့ကို အချက်ကျကျ ဆက်သွယ်နေ၍ဖြစ်သည်။ <ref>It is sometimes called the central science because it is seen as occupying an intermediate position in a hierarchy of the sciences by "reductive level", between physics and biology. See Carsten Reinhardt. ''Chemical Sciences in the 20th Century: Bridging Boundaries''. Wiley-VCH, 2001. ISBN 3-527-30271-9. Pages 1-2.</ref>
 
ဓာတုဗေဒ ပညာရပ်၏ဓာတုဗေဒပညာရပ်၏ အစဦးပုံကို ဆန်းစစ်လျှင် လက်တွေ့ပညာများဖြစ်သည့် [[ဗိန်းတော]] ပညာရပ်မှဗိန္ဒောပညာရပ်မှ စလာသည်ကို လွန်ခဲ့သော နှစ်သန်းပေါင်းများစွာမှ ကမ္ဘာ အရှေ့အလယ်ပိုင်းရှိ အထောက်အထားများအရ သိနိုင်သည်။
 
ကျွနု်ပ်တို့ကျွန်ုပ်တို့ အသုံးပြုနေကြဖြစ်သော အရာဝတ္တု ပုံသဏ္ဌာန်နှင့် သဘောသဘာဝများမှာ ၎င်းဒြပ်ဝတ္တု၏ ဂုဏ်သတ္တိများနှင့် ၎င်းတို့ အပြန်အလှန် ဒြပ်သက်ရောက်မှု များပင်ဖြစ်သည်။ ဥပမာ [[သံမဏိ]] သည် [[သံ]]ထက်မာကြောသည်သံထက်မာကြောသည် အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သံမဏိ၏ အက်တမ်များသည် ပိုမို၍ခိုင်မာသော ပုံဆောင်ခဲအကွက် (crystalline lattice) များဖြင့် တွယ်ဆက်ထား၍ဖြစ်သည်။ သစ်သားစများသည် မီးလောင်သည် အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတို့သည် တစ်စုံတစ်ခုသော [[အပူချိန်]] အထက်တွင် [[အောက်စီဂျင်]] နှင့် အလိုအလျောက် [[ဓာတ်ပြု]]ပြီးဓာတ်ပြုပြီး [[ဓာတ်လျော့]] (oxidation) သွားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ [[ဆား]] နှင့် [[သကြား]] တို့မှာ [[ရေ]]တွင် ပျော်ဝင်သည် အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းတို့၏ မော်လီကျူး သတ္တိတို့မှာ သာမန် အခြေတွင် ပျော်ဝင်ခြင်းက အကောင်းဆုံးအခြေကို ရောက်ရှိခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။
 
ဒြပ်ပြောင်းလည်းခြင်းကို ဓာတုနည်းဖြင့် လေ့လာရာတွင် မတူညီသော ဓာတုပစ္စည်းများ သို့မဟုတ် [[အရာဝတ္တု]]နှင့် [[စွမ်းအင်]] ခြားနားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ သာမန်အားဖြင့် ဓာတုပညာကို စူးစမ်းမှုပြုရာတွင် [[ဓာတ်ခွဲခန်း]]များရှိ [[laboratory glassware]] များကို အသုံးပြုသည်။
 
[[File:Lab_bench.jpg | thumb | left | ကောလိပ် တစ်ခုရှိ ဓာတ်ခွဲခန်း]] [[ဓာတ်ပြုခြင်း]]တွင် အရာဝတ္တုများသည် တစ်မျိုးမှ တစ်မျိုးသို့ ပြောင်းလည်းသည်။ပြောင်းလဲသည်။ ၎င်းကို [[ဓာတု ညီမျှခြင်း]]များသုံး၍ဓာတုညီမျှခြင်းများသုံး၍ သင်္ကေတများဖြင့် ဖော်ပြနိူင်သည်။ဖော်ပြနိုင်သည်။ ညီမျှခြင်း ဘယ်ဖက်နှင့် ညာဖက်ရှိ အက်တမ် အလုံးရေးမှာအလုံးရေမှာ အမြဲလိုလို တူညီကြသည်။ ဓာတ်ပြုခြင်း၏ သဘောသဘာဝမှာ အရာဝတ္တုများ ထိုသို့ပြောင်းလည်းကြရာတွင်ထိုသို့ပြောင်းလဲကြရာတွင် မလွဲမသွေ လိုက်နာကြမည့် အချင်းအရာများရှိပြီး ၎င်းတို့ကို ဓာတု နိယာမဟုဓာတုနိယာမဟု ခေါ်ဆိုသည်။
 
ဓာတုဗေဒ လေ့လာမှုအားလုံးတွင် စွမ်းအင်နှင့် အင်ထရိုပီတို့ကို စဉ်းစားကြရမည်မှာ မလွဲမသွေပင်ဖြစ်သည်။ ဓာတု ဒြပ်ဝတ္တုတို့ကို ၎င်း၏ [[structure]] ဖြင့် သက်မှတ်နိုင်ပြီး ၎င်း၏အခြေကို ဓာတုပေါင်းစပ်ပုံ များဖြင့် သတ်မှတ်နိုင်သည်။ ၎င်းအချင်းအရာများကို [[spectroscopy]]၊ [[chromatography]] စသည့် [[chemical analysis]] များသုံး၍ လေ့လာနိူင်သည်။