အင်ဂိုလာနိုင်ငံ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အင်ဂိုလာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်အမည်မှာ အင်ဂိုလာသမ္မတနိုင်ငံ ဟု ဖြစ်သည်။ [[အာဖရိက]] တောင်-အလယ်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသည်။ တောင်ဘက်တွင် [[နမီးဘီးယားနိုင်ငံ]]၊ မြောက်ဘက်တွင် [[ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ]]၊ အရှေ့ဘက်တွင် [[ဇမ်ဘီယာနိုင်ငံ]]၊ အနောက်ဘက်တွင် [[အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာ]] တို့နှင့် နယ်ချင်းထိစပ်နေသည်။ မြို့တော်မှာ လွမ်ဒါ (Luanda) ဖြစ်သည်။ ကဗင်ဒါလူမျိုးစုပြည်နယ်သည် အင်ဂိုလာနှင့် ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံကြားတွင် တည်ရှိသည်။ အင်ဂိုလာသည် ၁၆ရာစုမှစ၍ ၁၉၇၅အထိ ပေါ်တူဂီကိုလိုနီ ဖြစ်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် ၁၉၇၅မှ ၂၀၀၂ အထိ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ခဲ့သည်။ အာဖရိကတိုက်တွင် [[ရေနံ]]နှင့် [[စိန်]] ဒုတိယအထွက်ဆုံး တိုင်းပြည်ဖြစ်သည်။ လူ့မျှော်မှန်းသက်တမ်းနိမ့်ပြီး မွေးစကလေးအသက်ရှင်နှုန်းနိမ့်သည်။ <ref>{{en icon}} [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2102rank.html, Life expectancy at birth], [[www.cia.gov]] (2009)</ref> ၂၀၀၆ခုနှစ် ဩဂုတ်လတွင် ကဗင်ဒါပြည်လွတ်မြောက်ရေးတပ်ဦး (Front for the Liberation of the Enclave of Cabinda|FLEC) နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးစာချုပ် ချူပ်ဆိုခဲ့သည်။ ကဗင်ဒါခွဲထွက်ရေးပျောက်ကျားအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် ယနေ့ထိတိုင် မြောက်ပိုင်းတွင် လှုပ်ရှားနေဆဲဖြစ်သည်။ <ref>{{pt icon}} [http://noticias.uol.com.br/ultnot/lusa/2008/06/04/ult611u78130.jhtm Angola mantém presença militar reforçada em Cabinda], [[UOL.com.br]] (4 June 2008)</ref> အင်ဂိုလာနိုင်ငံ၏ ရေနံထွက်ရှိမှု စုစုပေါင်း၏ ၆၅% မှာ ယင်း ကဗင်ဒါဒေသမှ ဖြစ်သည်။