ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး Bot: Migrating 93 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1997 (translate me)
အရေးမကြီး clean up using AWB
စာကြောင်း ၁ -
{{cleanup}}
[[File:Carbon-dioxide-2D-dimensions.png|right|thumb|200px|ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်]]
'''ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်''' (Carbon dioxide ဓာတုသင်္ကေတ CO<sub>2</sub>) သည် လေထုထဲတွင် အတွေ့များသည့် [[ဒြပ်ပေါင်း]]တစ်မျိုး ဖြစ်ပြီး [[အောက်စီဂျင်]] [[အက်တမ်]]နှစ်ခုနှင့် [[ကာဗွန်]] အက်တမ်တစ်ခု ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားသည်။ သာမန် လေဖိအားနှင့် အပူချိန်တွင် CO<sub>2</sub> သည် အငွေ့အခြေအနေတွင် ရှိပြီး လေထုထဲတွင် ၀.၀၃၈ % ပါဝင်သည်။
 
အပင်များသည် နေရောင်ခြည်ဖြင့် အစာချက်လုပ်ရာတွင် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ကို ကုန်ကြမ်းအဖြစ် သုံးသည်။ အပိုပစ္စည်းအဖြစ် သတ္တဝါများ အသက်ရှူရာတွင် လိုအပ်သည့် အောက်စီဂျင်ဓာတ်ငွေ့ကို ထုတ်လွှတ်သည်။ အရာဝတ္ထုများ မီးလောင်ကျွမ်းသည့်အခါ သို့မဟုတ် လူအပါအဝင် သတ္တဝါများ အသက်ရှူသည့်အခါ CO<sub>2</sub> ဓာတ်ငွေ့ကို ထုတ်လွှတ်သည်။
 
ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ဓာတ်ငွေ့များသည် အပူစွမ်းအင်ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် [[အနီအောက်ရောင်ခြည်]]ကို စုပ်ယူနိုင်စွမ်းရှိသောကြောင့် သိပ္ပံပညာရှင်များက CO<sub>2</sub> အား [[ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့]] အဖြစ် သတ်မှတ်ထားသည်။ လေထုအတွင်း CO<sub>2</sub> သိပ်သည်းဆ တိုးမြင့်လာခြင်းသည် ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာစေသည့် အကြောင်းအရင်း တစ်ရပ်ဟု ပညာရှင်များက ယူဆထားကြသည်။
 
လေထုအတွင်း CO<sub>2</sub> သိပ်သည်းဆများလွန်းလျှင် ဥပါဒ်ဖြစ်စေနိုင်သည်။ ၁ % အထက် ရှိလျှင် လူအချို့အား မူးဝေစေသည်။ သိပ်သည်းဆ ၇ % မှ ၁၀ % အကြား ရှိလျှင် ခေါင်းကိုက်ခြင်း၊ အကြားနှင့် အမြင်အာရုံကို ထိခိုက်စေပြီး မိနစ်ပိုင်း အနည်းငယ်မှ တစ်နာရီအတွင်း မေ့မျောသွားစေနိုင်သည်။<ref>{{cite news|publisher=U.S. Environmental Protection Agency: |url=http://www.epa.gov/ozone/snap/fire/co2/co2report.html |title=Carbon Dioxide as a Fire Suppressant: Examining the Risks}}</ref>
 
ရုပ်ကြွင်းလောင်စာများမှ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးပြီး ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည့် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ဓာတ်ငွေ့ကို စွမ်းအင်ကဏ္ဍပြီးနောက် ပို့ဆောင်ရေးကဏ္ဍမှ ဒုတိယအများဆုံး ထုတ်လွှတ်လျက်ရှိကြောင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စွမ်းအင်အေဂျင်စီ(International Energy Agency)၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ သိရှိရသည်။
 
 
== ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ==
[[File:Oxygen_chart_in_BurmeseOxygen chart in Burmese.svg|thumb|left|300px|<small>ပတ်ဝန်းကျင်လေထဲ၌ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် တည်ရှိပုံ အသက်ရှူခြင်း၊ လောင်ကျွမ်းခြင်း၊ သုပ်သိုးခြင်နှင့် ညဉ့်ဖက်အပင်တို့သည် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် အဆိပ်ဓာတ်ငွေ့ကို ထုတ်ပေးကြ၏။သို့သော် ထိုဓာတ်ငွေကို နေရောင်ရသော နေဖက်တွင် အပင်များက အသုံးပြုခြင်းဖြင့် လေကို သန့်ရှင်းစေပြန်သည်</small>]]
ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် (ဓါတ်ငွေ့)သည် ကာဗွန်အက်တမ်တခုနှင့် အောက်ဆီဂျင်
အက်တမ် နှစ်ခုတို့ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်း၍ ရရှိသောဓါတ်ငွေ့ ဖြစ်၏။ ဓါတုသင်္ကေတမှာ
Line ၄၅ ⟶ ၄၄:
ပို၍ ပျော်ဝင်လွယ်သည်။ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်(ဓါတ်ငွေ့)သည်
အောက်ဆီဂျင်(ဓါတ်ငွေ့)နှင့် အနည်းငယ်မျှ မတူချေ။ မီးလောင်
ကျွမ်းခြင်းကို အားမပေးသည့်ပြင် မီးကို ငြိမ်းစေသည်။
 
ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်(ဓါတ်ငွေ့)ရှိသော အဝကျယ်ကျယ်