ရုရှားဘာသာစကား: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ်
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ဥာ +ဉာ, -ဥ် +ဉ်, -ုွ +ွု, -ံွ +ွံ, -ှွ +ွှ, -ံု +ုံ, -စျ +ဈ, -သြ +...
စာကြောင်း ၁၃ -
[[ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု_သမ္မတနိုင်ငံ|ဆိုဗီယက်]]ကာလအတောအတွင်း ကွဲပြားသော လူမျိုးစုဘာသာစကားများအပေါ် ထားရှိသည့် အစိုးရ၏မူဝါဒသည် မတည်မငြိမ်ခဲ့ပေ။ [[ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ပြိုကွဲခြင်း|ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု ပြိုကွဲ]]ပြီးနောက်ပိုင်း ၁၉၉၁တွင် သီးခြားလွတ်လပ်သည့် နိုင်ငံသစ်များပေါ်ပေါက်လာပြီး သူတို့၏ မိခင်ဘာသာစကားများကို အားပေးအားမြှောက်ပြုခဲ့ကြသည်။
 
ကမ္ဘာပေါ်တွင် ရုရှားစကားပြောသူအရေအတွက်သည် ၂၀၁၀ပြည့်နှစ်တွင် ၂၅၉.၈သန်း ရှိလာပြီး ရုရှားနိုင်ငံ၌ ၁၃၇.၅သန်း၊ [[လွတ်လပ်သောနိုင်ငံများ၏_ဓနသဟာယအဖွဲ့|ဓနသဟာယ]]နှင့် ဘော်လတစ်နိုင်ငံများ၌ ၉၃.၇သန်း၊ အရှေ့ဥရောပနှင့် ဘယ်လ်ကန်ဒေသ၌ ၁၂.၉သန်း၊ အနောက်ဥရောပ၌ ၇.၃သန်း၊ အာရှ၌ ၂.၇သန်း၊ အရှေ့အလယ်ပိုင်းနှင့် မြောက်အာဖရိက၌ ၁.၃သန်း၊ ဆာဟာရပိုင်း အာဖရိက၌ ၀.၁သန်း၊ လက်တင်အမေရိက၌ ၀.၂သန်း၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ကနေဒါ၊ သြစတြေးလျနှင့်ဩစတြေးလျနှင့် နယူးဇီလန်တို့တွင် ၄.၁သန်းတို့ ရှိသည်။ ဤသို့ဖြင့် ရုရှားဘာသာသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် ၆ခုမြောက် ပြောဆိုသူအများဆုံးဘာသာစကားတစ်ခုဖြစ်ပြီး အရေအတွက်အစဉ်လိုက်အားဖြင့် အင်္ဂလိပ်ဘာသာ၊ တရုတ်ဘာသာ၊ ဟိန္ဒူ /အူရဒူဘာသာ၊ စပိန်ဘာသာနှင့် အာရပ်ဘာသာတို့နောက် ရပ်တည်နေသည်။<ref name="demoscope.ru">{{cite web|url=http://demoscope.ru/weekly/2013/0571/tema02.php |title=Демографические изменения - не на пользу русскому языку |publisher=Demoscope.ru |accessdate=2014-04-23}}</ref>
 
[[အက်စတိုးနီးယားနိုင်ငံ]]တွင် ရုရှားစကားပြောသူဦးရေသည် တစ်နိုင်ငံလုံးလူဦးရေ၏ ၂၅.၅ရာခိုင်နှုန်းအထိ ရှိနေပြီး<ref>{{cite web|url=http://pub.stat.ee/px-web.2001/igraph/MakeGraph.asp?gr_type=5&gr_width=600&gr_height=400&gr_fontsize=12&menu=y&PLanguage=2&pxfile=RV02222012112275739.px&wonload=600&honload=400&rotate= |title=Diagram |publisher=Pub.stat.ee |accessdate=2013-06-18}}</ref> ၅၈.၆ရာခိုင်နှုန်းသော အက်စတိုးနီးယားဒေသခံများသည်လည်း ရုရှားဘာသာစကားကို ပြောဆိုနိုင်ကြသည်။<ref name="PopLangEE">{{cite web|title=Population census of Estonia 2000. Population by mother tongue, command of foreign languages and citizenship|publisher=[[Statistics Estonia]]|url=http://pub.stat.ee/px-web.2001/Dialog/varval.asp?ma=PC227&ti=POPULATION+BY+MOTHER+TONGUE%2C+COMMAND+OF+FOREIGN+LANGUAGES+AND+CITIZENSHIP&path=../I_Databas/Population_census/08Ethnic_nationality._Mother_tongue._Command_of_foreign_languages/&lang=1|accessdate= 2007-10-23}}</ref> ခြုံငုံကြည့်လျှင် အက်စတိုးနီးယားနိုင်ငံလူဦးရေ၏ ၆၇.၈ရာခိုင်နှုန်းသည် ရုရှားစကားကို ပြောဆိုနိုင်ကြသည်။<ref name="PopLangEE" / သို့သော်လည်း အက်စတိုးနီးယားလူငယ်များကြား၌ ရုရှားဘာသာစကား၏ သြဇာသည်ဩဇာသည် ကျဆင်းလာပြီး အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား၏ သြဇာသည်ဩဇာသည် အစားထိုးနေရာယူလာသည်။ ဥပမာအားဖြင့် အသက် ၁၅နှစ်နှင့် ၁၉နှစ်ကြားရှိ အက်စတိုးနီးယားဒေသခံများ၏ ၅၃ရာခိုင်နှုန်းသည် ရုရှားစကားကို ပြောဆိုရန် ဆန္ဒရှိကြပြီး အသက် ၁၀နှစ်နှင့် ၁၄နှစ်ကြားရှိသူများတွင်မူ ရုရှားဘာသာစကား၏ သြဇာသည်ဩဇာသည် ၁၉ရာခိုင်နှုန်းအထိကျဆင်းနေသည်။<ref name="PopLangEE" />
 
[[ကာဇက်စတန်နိုင်ငံ]]နှင့် [[ကာဂျစ္စတန်နိုင်ငံ]]တို့တွင် ၎င်းတို့၏ မိခင်ဘာသာစကားများနှင့်အတူ ရုရှားဘာသာစကားသည်လည်း ပူးတွဲ-ရုံးသုံးဘာသာစကားအဖြစ် တည်ရှိနေသည်။ ကြီးမားသော ရုရှားစကားပြောသူပမာဏသည် ကာဇက်စတန်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိလျက်ရှိပြီး ကာဇက်စတန်နိုင်ငံလူဦးရေ၏ ၂၅.၆ရာခိုင်နှုန်းသည် ရုရှားလူမျိုးများဖြစ်ကြသည်။<ref>{{cite news |first= |last= |author= |agency= [[Kazakhstan News Bulletin]]|title=Kazakhstan's News Bulletin, April 20, 2007 |work= |page= |date= April 20, 2007|accessdate=May 16, 2009 |quote= |url= http://prosites-kazakhembus.homestead.com/042007.html}}</ref>
စာကြောင်း ၂၁ -
[[လစ်သူယေးနီးယားနိုင်ငံ]]တွင် ရုရှားဘာသာသည် မိခင်ဘာသာ သို့မဟုတ် ဒုတိယဘာသာစကားအဖြစ်သတ်မှတ်ထားပြီး ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် လစ်သူယေးနီးယားနိုင်ငံလူဦးရေ၏ ၆၀ရာခိုင်နှုန်းသည် ရုရှားစကားပြောသူများဖြစ်ကြသည်။ [[ဘော်လတစ်နိုင်ငံများ]]ရှိ လူဦးရေ၏ ထက်ဝက်ကျော်ကျော်သည် ရုရှားစကားကို နိုင်ငံခြားဘာသာစကားကဲ့သို့လည်းကောင်း၊ မိခင်ဘာသာစကားကဲ့သို့လည်းကောင်း ပြောဆိုကြသည်။<ref name="PopLangEE" /><ref>{{cite web|title=Population by other languages, which they know, by county and municipality|publisher=Statistics Lithuania|url=http://stat.gov.lt/en/pages/view/?id=1738|accessdate= 2009-05-16}}</ref><ref>{{cite web|title=Population by mother tongue and more widespread language skills in 2000|publisher=Statistics Latvia|url=http://data.csb.gov.lv/Dialog/varval.asp?ma=tsk06a&ti=POPULATION+BY+MOTHER+TONGUE+AND+MORE+WIDESPREAD+LANGUAGE+SKILLS&path=../DATABASEEN/tautassk/Results%20of%20Population%20Census%202000%20in%20brief/&lang=1|accessdate= 2009-05-16}}</ref> ၁၈၀၉ခုနှစ်မှ ၁၉၁၈ခုနှစ်အတွင်း [[ရုရှားအင်ပါယာ]]အတွင်း ကျရောက်ခဲ့သော ဖင်လန်နိုင်ငံတွင်လည်း ရုရှားစကားပြောသူများ ကျန်ရှိနေသည်။ ရုရှားစကားပြော ဖင်လန်နိုင်ငံသား ၃၃,၄၀၀ ယောက်ရှိပြီး ထိုပမာဏသည် ဖင်လန်လူဦးရေ၏ ၀.၆ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။
 
၂၀ရာစုတွင် [[ဝါဆော|ဝါဆောစာချုပ်]]ဝင်နိုင်ငံများ၏ ကျောင်းများနှင့် ဆိုဗီယက်ပြည်ထောင်စု၏ သြဇာခံနိုင်ငံများတွင်ဩဇာခံနိုင်ငံများတွင် ရုရှားဘာသာစကားကို ကျယ်ပြန့်နှံ့စပ်စွာ သင်ကြားခဲ့သည်။ သြဇာခံနိုင်ငံများတွင်ဩဇာခံနိုင်ငံများတွင် [[ပိုလန်နိုင်ငံ]]၊ [[ဘူလ်ဂေးရီးယားနိုင်ငံ]]၊ [[ချက်သမ္မတနိုင်ငံ]]၊ [[ဆလိုဗားကီးယားနိုင်ငံ]]၊ [[ဟန်ဂေရီနိုင်ငံ]]၊ [[အယ်လ်ဘေးနီးယားနိုင်ငံ]]၊ ယခင် [[ဂျာမန်ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ|အရှေ့ဂျာမနီ]]နှင့် [[ကျူးဘားနိုင်ငံ]]တို့ ပါဝင်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် ကျောင်းများ၌ ရုရှားဘာသာကို သင်ကြားခြင်းမရှိတော့သည့်အတွက် မျိုးဆက်သစ်များသည် ရုရှားစကားကို ကောင်းစွာပြောဆိုနိုင်ခြင်းမရှိကြတော့ပေ။
 
==External links==