သိပ္ပံမောင်ဝ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီးNo edit summary
စာကြောင်း ၁ -
{| border="0" cellpadding="2" style="margin:7px;width: 24em; font-size: 90%; text-align: left; float:right; border:1px solid #5BBFF4; background-color:#D8F3FE;"
|-
| colspan="2" style="text-align: center; font-size: 130%; font-weight: bold;" | သိပ္ပံ မောင်ဝမောင်​ဝ
 
|-
| colspan="2" style="text-align: center;" | [[File:Mgwa.gif | သိပ္ပံ မောင်ဝမောင်​ဝ]]
 
|-valign="top"
| '''မွေး​သက္ကရာဇ်'''
| '''မွေးသက္ကရာဇ်'''
| ၁၈၉၉၁​၈​၉​၉ ခု၊ ဇွန်လဇွန်​လ ၅ ရက်
 
|-valign="top"
| မွေးဖွားရာမွေး​ဖွား​ရာ ဒေသ
| မော်​လ​မြိုင်​မြို့၊ မု​ပွန်​နတ်​ကျွန်း​ရပ်
| မော်လမြိုင်မြို့၊ မုပွန်နတ်ကျွန်းရပ်
 
|-valign="top"
| '''အမည်ရင်းအမည်​ရင်း'''
| ဦး​စိန်​တင်
| ဦးစိန်တင်
 
|-valign="top"
|'''မိဘအမည်မိဘ​အမည်'''
| ဦး​အုန်း​ရွှေ + ဒေါ်ဒေါ်​သစ်
| ဦးအုန်းရွှေ + ဒေါ်ဒေါ်သစ်
 
|-valign="top"
|'''အလုပ်အကိုင်'''
| စာရေး​ဆရာ
| စာရေးဆရာ
 
|-valign="top"
| ကလောင် အမည်ခွဲများအမည်​ခွဲ​များ
| ခေတ်​စမ်း​မောင်၊ ဂုဏ်​မက်​သူ၊ တင်⁠တင်​ထွေး၊ ရန်ကုန်​သိန်း​ဖေ၊ မောင်​လူ​အေး၊ သိပ္ပံကျောင်း​သား​မောင်​မြ​သွင်
| ခေတ်စမ်းမောင်၊ ဂုဏ်မက်သူ၊ တင်တင်ထွေး၊ ရန်ကုန်သိန်းဖေ၊ မောင်လူအေး၊ သိပ္ပံကျောင်းသားမောင်မြသွင်
 
|}
နှောင်းခေတ်နှောင်း​ခေတ် စာဆိုတော်များစာဆိုတော်​များ အနက် ‘သိပ္ပံမောင်ဝ’‘သိပ္ပံ​မောင်​ဝ’ ဟူသောဟူ​သော စာဆိုတော်ကြီးကိုကားစာဆိုတော်​ကြီး​ကို​ကား စာပေ လိုက်စားသူတိုင်းလိုက်စား​သူ​တိုင်း မသိသူမရှိ၊မ​သိ​သူမ​ရှိ၊ သိကြသည်ပင်။သိ​ကြ​သည်​ပင်။ တဖန်တ​ဖန် ‘ခေတ်စမ်းစာပေ’‘ခေတ်​စမ်း​စာပေ’ အကြောင်း ပြောလျှင်လည်းပြော​လျှင်​လည်း ခေတ်စမ်းခေတ်​စမ်း စာပေကိုစာပေ​ကို ရှေ့တန်းမှရှေ့​တန်း​မှ မားမားမတ်မတ်မား⁠မား​မတ်​မတ် ရပ်လျက်ရပ်​လျက် ပြုစု ပျိုးထောင် ခဲ့သူများတွင်ခဲ့​သူ​များ​တွင် သိပ္ပံမောင်ဝကိုသိပ္ပံ​မောင်​ဝ​ကို မထည့်၍မ​ထည့်​၍ မဖြစ်၊မ​ဖြစ်၊ ထည့်ရမည်ပင်။ထည့်​ရ​မည်​ပင်။ ထို ‘သိပ္ပံမောင်ဝ’‘သိပ္ပံ​မောင်​ဝ’ ခေါ် စာဆိုတော်ကြီးသည်ကားစာဆိုတော်​ကြီး​သည်ကား အခြားမဟုတ်အခြား​မဟုတ် ဦးစိန်တင်၊ဦး​စိန်​တင်၊ ဘီအေ၊ဘီ​အေ၊ အိုင်-စီ-အက်စ်ပင်အက်စ်​ပင် ဖြစ်ပါသတည်း။ဖြစ်​ပါ​သ​တည်း။ <ref>စာဆိုတော်များစာဆိုတော်​များ အတ္ထုပ္ပတ္တိ - ပညာရွှေတောင်ပညာ​ရွှေ​တောင် စာအုပ်တိုက်စာအုပ်​တိုက် ကနေက​နေ ၂ဝဝ၃၂​ဝ⁠ဝ​၃ ခုနှစ်၊ခု​နှစ်၊ ဧပြီလမှာဧပြီ​လ​မှာ ပထမ အကြိမ် အဖြစ် ထုတ်ဝေထုတ်​ဝေ ခဲ့ပြီးခဲ့​ပြီး ပြန်ကြားရေးနှင့်ပြန်ကြား​ရေး​နှင့် ပြည်သူ့ပြည်​သူ့ ဆက်ဆံရေးဆက်ဆံ​ရေး ဦးစီး ဌာန (ရုံးချုပ်ရုံး​ချုပ်) စာတည်း အဖွဲ့ကအဖွဲ့​က စုဆောင်း ပြုစုတဲ့ပြုစု​တဲ့ ‘နှစ်ဆယ်‘နှစ်​ဆယ် ရာစုရာ​စု မြန်မာ စာရေး ဆရာ များနှင့်များ​နှင့် စာစုစာ​စု စာရင်း’ စာအုပ်နဲ့စာအုပ်​နဲ့ မောင်သုတမောင်​သုတ အမည်ခံအမည်​ခံ ဗိုလ်မှူးဗိုလ်​မှူး ဘသောင်းဘ​သောင်း (မဟာ ဝိဇ္ဇာ၊ ရွှေတံဆိပ်ရရွှေ​တံဆိပ်​ရ) ပြုစုကာပြုစု​ကာ ဦးခင်အေးဦး​ခင်​အေး (မောင်ခင်မင်၊မောင်​ခင်မင်၊ ဓနုဖြူဓနု​ဖြူ) ပါမောက္ခ၊ပါ​မောက္ခ၊ မြန်မာစာမြန်မာ​စာ ဌာန၊ ရန်ကုန် တက္ကသိုလ် တည်းဖြတ်တည်း​ဖြတ် ဖြည့်စွက်တဲ့ဖြည့်စွက်​တဲ့ ပဉ္စမအကြိမ်ပဉ္စမ​အကြိမ် ၁၊ ဩဂုတ်၊ ၂ဝဝ၂၊၂​ဝ⁠ဝ​၂၊ ရာပြည့်ရာ​ပြည့် စာအုပ်တိုက်ထုတ်စာအုပ်​တိုက်​ထုတ်</ref><ref># ''မြဝတီမြ​ဝ​တီ မဂ္ဂဇင်း၊ အတွဲ ၅၊ အမှတ် ၆၊ ‘မင်းသုဝဏ်’‘မင်း​သု​ဝဏ်’‘သိပ္ပံမောင်ဝ‘သိပ္ပံ​မောင်​ဝ ခေါ် ဦးစိန်တင်ဦး​စိန်​တင် ဘီ-အေ၊ အိုင်-စီ-အက်စ်’ ဆောင်းပါး။</ref><ref> ''ကဗျာဗန္ဓသာရကျမ်း၊ကဗျာ​ဗန္ဓ​သာ​ရ​ကျမ်း၊ မျက်နှာ ၅၇။၅​၇။ </ref>
 
== ငယ်ဘဝငယ်​ဘဝ ==
 
ဦး​စိန်​တင်​သည် [[မော်​လ​မြိုင်​မြို့]] မု​ပွန် နတ်​ကျွန်း​ရပ်​တွင် အဖ ဦး​အုန်း​ရွှေ၊ အမိ ဒေါ်​သစ်​တို့​မှ ဖွားမြင်​သူ ဖြစ်​သည်။ ငယ်​စဉ်​က​ပင် မိ​ခင်​ဆုံး​သ​ဖြင့် အဖွား​နှင့် ကြီးဒေါ်​တို့​လက်တွင်​ကြီးပြင်း​ခဲ့​ရ​သည်။ ငယ်​စဉ်​က​ပင် မြန်မာ​စာပေ​ပိဋကတ် ကျမ်းဂန်​တို့​တွင် များ​စွာ​ပင် ကျွမ်းကျင် လှ​ပေ​သော အဘိုး​ဖြစ်​သူ ဦး​လူကလေး​၏ ပြော​ကြား ဆုံးမ​ရာ ဝတ္ထု၊ ပုံပြင်၊ ရာဇဝင် အစ ရှိ​သည်​တို့​ကို ကောင်း​စွာ​နာယူ ကျက်​မှတ်​ခဲ့​ရသ​ဖြင့် မြန်မာ​ဘက်​ဆိုင်​ရာ အဖြာ​ဖြာ​သော ပညာ​ရပ်​တို့​၌ အခြေအမြစ် ကောင်း​စွာ ရ​ရှိ​ခဲ့​သူ ဖြစ်​လေ​သည်။ ကျောင်းသား အရွယ်​သို့ ရောက်​၍ အင်္ဂလိပ်​ကျောင်း​တွင် နေ​စဉ်​အခါ ကာလ​၌​လည်း မိမိ​၏ ဘကြီး​ဖြစ်​သူ တောင်​ဝိုင်း​ကြီး ရွှေကျင်​တိုက်​၌ သီတင်းသုံး​လျက် ရှိ​သော ဘုန်းတော်​ကြီး ဦး​ပညာ​ဇောတ​ထံ​သို့​မ​ကြာ​မ​ကြာ သွား​ရောက်​ကာ ပညာ​ရင်​နို့​ကို သောက်​စို့ မှီဝဲ​ခြင်း​အား​ဖြင့်​လည်း ဦး​စိန်​တင်​သည် အင်္ဂလိပ်​မြန်မာ နှစ်​ဘာသာ​ဆိုင်​ရာ ဗ​ဟု​သုတ အဖြာ​ဖြာ​တို့​ကို တိုးတက် မှတ်သား စုဆောင်း​ရမိ​သည်။
ဦးစိန်တင်သည် [[မော်လမြိုင်မြို့]] မုပွန် နတ်ကျွန်းရပ်တွင် အဖ ဦးအုန်းရွှေ၊ အမိ ဒေါ်သစ်တို့မှ ဖွားမြင်သူ ဖြစ်သည်။ ငယ်စဉ်ကပင် မိခင်ဆုံးသဖြင့် အဖွားနှင့် ကြီးဒေါ်တို့လက်တွင်ကြီးပြင်းခဲ့ရသည်။ ငယ်စဉ်ကပင် မြန်မာစာပေပိဋကတ် ကျမ်းဂန်တို့တွင် များစွာပင် ကျွမ်းကျင် လှပေသော အဘိုးဖြစ်သူ ဦးလူကလေး၏ ပြောကြား ဆုံးမရာ ဝတ္ထု၊ ပုံပြင်၊ ရာဇဝင် အစ ရှိသည်တို့ကို ကောင်းစွာ နာယူ ကျက်မှတ် ခဲ့ရသဖြင့် မြန်မာဘက်ဆိုင်ရာ အဖြာဖြာသော ပညာရပ်တို့၌ အခြေအမြစ် ကောင်းစွာ ရရှိခဲ့သူ ဖြစ်လေသည်။ ကျောင်းသား အရွယ်သို့ ရောက်၍ အင်္ဂလိပ်ကျောင်းတွင် နေစဉ်အခါ ကာလ၌လည်း မိမိ၏ ဘကြီးဖြစ်သူ တောင်ဝိုင်းကြီး ရွှေကျင်တိုက်၌ သီတင်းသုံးလျက် ရှိသော ဘုန်းတော်ကြီး ဦးပညာဇောတ ထံသို့မကြာမကြာ သွားရောက်ကာ ပညာရင်နို့ကို သောက်စို့ မှီဝဲခြင်း အားဖြင့်လည်း ဦးစိန်တင်သည် အင်္ဂလိပ်မြန်မာ နှစ်ဘာသာဆိုင်ရာ ဗဟုသုတ အဖြာဖြာတို့ကို တိုးတက် မှတ်သား စုဆောင်းရမိသည်။
 
== ပညာ ==
ဦး​စိန်​တင်​သည် ၁​၉​ဝ​၅ ခု​နှစ်​ခန့်​မှ ၁​၉​၁​၉ ခု​နှစ်​ထိ [[မော်​လ​မြိုင်]] မု​ပွန်​ရပ် ခရာ ဦး​ချစ်​လှ ကျောင်း​တွင် စတင် ပညာ သင်ကြား ခဲ့​သည်။ ထို့နောက် မောင်​ငံ ရပ်​ရှိ စိန်​အော​ဂတ်​စ​တင်း အက်စ်​ပီ​ဂျီ (S.t. Augustine’s Society for the Propagation of the Gospel) သာသနာပြု ကျောင်း​သို့ ပြောင်းရွှေ့​၍ သတ္တမ​တန်း အောင်မြင်​သည် အထိ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ နှစ်​ဘာသာ​ဖြင့် ပညာ သင်​ယူ ခဲ့​ပြီး​နောက် အဋ္ဌ​မ​တန်း ရောက်​သော အခါ မဟာ ဗုဒ္ဓ​ဃော​သ ကျောင်း​သို့ ပြောင်းရွှေ့​ပညာ သင်ကြား​ခဲ့​သည်။ ၁​၉​၂​ဝ ပြည့်​နှစ်​တွင် ဆယ်​တန်း စာ​မေး​ပွဲ​ကို မြန်မာဘာသာ​နှင့် ပါဠိ​ဘာသာ တို့​တွင် ဂုဏ်​ထူး​ဖြင့် အောင်မြင်​ခဲ့​သည်။
ဦးစိန်တင်သည် ၁၉ဝ၅ ခုနှစ်ခန့်မှ ၁၉၁၉ ခုနှစ်ထိ [[မော်လမြိုင်]] မုပွန်ရပ် ခရာ ဦးချစ်လှ ကျောင်းတွင် စတင် ပညာ သင်ကြား ခဲ့သည်။ ထို့နောက် မောင်ငံ ရပ်ရှိ စိန်အောဂတ်စတင်း အက်စ်ပီဂျီ (S.t. Augustine’s Society for the Propagation of the Gospel) သာသနာပြု ကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့၍ သတ္တမတန်း အောင်မြင်သည် အထိ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ နှစ်ဘာသာဖြင့် ပညာ သင်ယူ ခဲ့ပြီးနောက် အဋ္ဌမတန်း ရောက်သော အခါ မဟာ ဗုဒ္ဓဃောသ ကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ပညာ သင်ကြားခဲ့သည်။ ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ဆယ်တန်း စာမေးပွဲကို မြန်မာ ဘာသာနှင့် ပါဠိဘာသာ တို့တွင် ဂုဏ်ထူးဖြင့် အောင်မြင်ခဲ့သည်။
 
သတ္တမ​တန်း​စာ​မေး​ပွဲ​ကို အောင်မြင်​၍ ရှင်မ​ဟာ ဗုဒ္ဓ​ဃော​သ ကျောင်း​ကြီး​တွင် ပညာ ဆက်လက် သင်ကြား​ကာ နေ​သည့်​အတွင်း​၌​လည်း မြန်မာဘာသာ​ကို အထူး​လေ့​လာ​လျက် ဝါသနာ​အလျောက် ‘ဝ​ဇီ​ရာ​တင့်’ ဟူ​သော အမည်​နှင့် မြန်မာ​သတင်းစာ​များ​တွင် ဆောင်းပါး​များ ရေးသား ထည့်​သွင်း​ခြင်း ပြု​လေ့ ရှိ​ပေ​သည်။ သို့​နှင့် ဆယ်​တန်း စာ​မေး​ပွဲ​ကို မြန်မာ ဘာသာ​နှင့် ပါဠိ​ဘာသာ တို့​တွင် ဂုဏ်​ထူး​ဖြင့် အောင်မြင်​ပြီး​နောက် [[ရန်ကုန်မြို့]] ကော​လိပ် သိပ္ပံ ကျောင်း​ကြီး​တွင် ပညာ​ဆက်လက်​သင်ကြား​ကာ​နေရာ များ​မ​ကြာ​မီ​ပင် အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁​၉​၂​ဝ ပြည့်​နှစ် ကျောင်းသား​သပိတ်​ကြီး ပေါ်ပေါက် လာ​သ​ဖြင့် ကျောင်း​မှ ထွက်​ပြီး​လျှင် [[မြို့မ​အထက်​တန်း​ကျောင်း]]တွင် ကျောင်းဆရာ​အဖြစ် ခေတ္တ​ခဏ​မျှ ဝင်​ရောက် လုပ်ကိုင်​နေ​လေ​သည်။
သတ္တမတန်း စာမေးပွဲကို အောင်မြင်၍ ရှင်မဟာ ဗုဒ္ဓဃောသ ကျောင်းကြီးတွင် ပညာ ဆက်လက် သင်ကြားကာ နေသည့် အတွင်း၌လည်း မြန်မာ ဘာသာကို အထူး လေ့လာလျက် ဝါသနာ အလျောက် ‘ဝဇီရာတင့်’ ဟူသော အမည်နှင့် မြန်မာ သတင်းစာများတွင် ဆောင်းပါးများ ရေးသား ထည့်သွင်းခြင်း ပြုလေ့ ရှိပေသည်။ သို့နှင့် ဆယ်တန်း စာမေးပွဲကို မြန်မာ ဘာသာနှင့် ပါဠိဘာသာ တို့တွင် ဂုဏ်ထူးဖြင့် အောင်မြင်ပြီးနောက် [[ရန်ကုန်မြို့]] ကောလိပ် သိပ္ပံ ကျောင်းကြီးတွင် ပညာ ဆက်လက် သင်ကြားကာ နေရာ များမကြာမီပင် အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ် ကျောင်းသား သပိတ်ကြီး ပေါ်ပေါက် လာသဖြင့် ကျောင်းမှ ထွက်ပြီးလျှင် [[ မြို့မ အထက်တန်းကျောင်း ]]တွင် ကျောင်းဆရာ အဖြစ် ခေတ္တ ခဏမျှ ဝင်ရောက် လုပ်ကိုင် နေလေသည်။
 
ထို့နောက် သက္ကရာဇ် ၁၂၈၅၁​၂​၈​၅ ခုနှစ်ခု​နှစ် (အင်္ဂလိပ်သက္ကရာဇ်အင်္ဂလိပ်​သက္ကရာဇ် ၁၉၂၃၁​၉​၂​၃ ခုနှစ်ခု​နှစ်) တွင် တိုင်းရင်းသားကျောင်းများတိုင်း​ရင်း​သား​ကျောင်း​များ အစိုးရ အထောက်အပံ့အထောက်​အပံ့ ခံယူကြ၍ခံယူ​ကြ​၍ ပြည်သူပြည်သားနှင့်ပြည်​သူ​ပြည်​သား​နှင့် ပညာဘက်ဆိုင်ရာပညာ​ဘက်​ဆိုင်​ရာ အစိုးရတို့အစိုးရ​တို့ သင့်မြတ်သည့်သင့်မြတ်​သည့် အခါကာလအခါ​ကာလ ဦးစိန်တင်သည်ဦး​စိန်​တင်​သည် ကောလိပ်ကော​လိပ် သိပ္ပံကျာင်းကြီးတွင်သိပ္ပံ​ကျာင်း​ကြီး​တွင် တစ်ဖန်တစ်​ဖန် ဝင်ရောက်၍ဝင်​ရောက်​၍ မဆုတ်မနစ်သောမ​ဆုတ်​မ​နစ်​သော လုံ့လ ဝီရိယဖြင့်ဝီရိယ​ဖြင့် ဥပစာ ဝိဇ္ဇာ အောက်တန်းအောက်​တန်း ကျောင်းသား (အိုင်အေအိုင်​အေ ဂျူနီယာဂျူ​နီ​ယာ) အဖြစ် ပညာ သင်ကြား ခဲ့သည်။ခဲ့​သည်။
 
၁​၉​၄​၂ ခု​နှစ်​တွင် အိုင်​အေ အထက်​တန်း စာ​မေး​ပွဲ​ကို မြန်မာဘာသာ အတွက် ပထမ​ဆု ရ​သူ​တို့​ကို ချီးမြှင့်​သည့် သာ​ဒိုး​အောင် ဆု​တံဆိပ်​တို့​ကို ရ​ရှိ အောင်မြင် ခဲ့​သည်။ ထို့​ပြင် ကျောင်း​အုပ်​ကြီး​၏ တ​လ (၂​ဝိ/-) နှင့် နှစ်​နှစ် ချီးမြှင့်​သည့် ဆုငွေ ရ​ရှိ​ခဲ့​သည့် အပြင် နှစ်⁠နှစ်​စေ့​သော အခါ နောက်ထပ် တ​လ (၂​၅) ကျပ်​ဖြင့် အစိုးရ​၏ ထောက့်​ပံ့​ငွေ​ပါ ရ​ရှိ​ခဲ့​သည်။ ၁​၉​၂​၇ ခု​နှစ် ဘီ​အေ စာ​မေး​ပွဲ​တွင် မြန်မာဘာသာ​၌ ပထမ​တန်း ဂုဏ်​ထူး​ဖြင့် အောင်မြင်​၍ ဒယ်​လီ​ဂျမ်​ရှယ်​ဂျီ​နယ် ဆု​တံဆိပ် ချီးမြှင့်​ခြင်း ခံ​ရ​သည်။ ထို့နောက် ပါ​မောက္ခ ဦး​ဖေ​မောင်​တင်​၏ ကြိုးပမ်း​ချက်​ဖြင့် မြန်မာ​စာ ဂုဏ်​ထူး​တန်း​သို့ ထို​နှစ်​တွင် တ​ဦး​တည်း​သော စာ​သင်​သား အဖြစ် တက်​ရောက် စာ​သင်ကြား ခဲ့​ရာ ပထမ​တန်း​ကို ပထမ အဆင့်​ဖြင့် အောင်မြင် ခဲ့​သည်။ ထို့နောက် ယူ​နီ​ဘာ စီ​တီ ကော​လိပ် သိပ္ပံကျောင်း​၌ မြန်မာ ဘာသာ​ရပ် ဆိုင်​ရာ ဆရာ အဖြစ် စာ​သင်​ရင်း အမ်​အေ အတန်း​ကို ဆက်​တက် ခဲ့​သည်။
၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင် အိုင်အေ အထက်တန်း စာမေးပွဲကို မြန်မာဘာသာ အတွက် ပထမဆု ရသူတို့ကို ချီးမြှင့်သည့် သာဒိုးအောင် ဆုတံဆိပ်တို့ကို ရရှိ အောင်မြင် ခဲ့သည်။ ထို့ပြင် ကျောင်းအုပ်ကြီး၏ တလ (၂ဝိ/-) နှင့် နှစ်နှစ် ချီးမြှင့်သည့် ဆုငွေ ရရှိခဲ့သည့် အပြင် နှစ်နှစ်စေ့သော အခါ နောက်ထပ် တလ (၂၅) ကျပ်ဖြင့် အစိုးရ၏ ထောက့်ပံ့ငွေပါ ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၂၇ ခုနှစ် ဘီအေ စာမေးပွဲတွင် မြန်မာဘာသာ၌ ပထမတန်း ဂုဏ်ထူးဖြင့် အောင်မြင်၍ ဒယ်လီဂျမ်ရှယ်ဂျီနယ် ဆုတံဆိပ် ချီးမြှင့်ခြင်း ခံရသည်။ ထို့နောက် ပါမောက္ခ ဦးဖေမောင်တင်၏ ကြိုးပမ်းချက်ဖြင့် မြန်မာစာ ဂုဏ်ထူးတန်းသို့ ထိုနှစ်တွင် တဦးတည်းသော စာသင်သား အဖြစ် တက်ရောက် စာသင်ကြား ခဲ့ရာ ပထမတန်းကို ပထမ အဆင့်ဖြင့် အောင်မြင် ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ယူနီဘာ စီတီ ကောလိပ် သိပ္ပံကျောင်း၌ မြန်မာ ဘာသာရပ် ဆိုင်ရာ ဆရာ အဖြစ် စာသင်ရင်း အမ်အေ အတန်းကို ဆက်တက် ခဲ့သည်။
 
ဤတွင်ဤ​တွင် ရှေးယခင်ကရှေး​ယခင်​က ဆိုလျှင်ဆို​လျှင် မြန်မာ ဘာသာကိုဘာသာ​ကို အထူးဘာသာအထူး​ဘာသာ အဖြစ် သင်ကြား လေ့လာခွင့်လေ့​လာ​ခွင့် မပြုခဲ့။မ​ပြု​ခဲ့။ ဦးစိန်တင်တို့ဦး​စိန်​တင်​တို့ အိုင်အေကိုအိုင်​အေ​ကို အောင်မြင်သည့်အောင်မြင်​သည့် နှစ်မှနှစ်​မှ စ၍သာစ​၍​သာ ကောလိပ်ကော​လိပ် သိပ္ပံ ကျောင်းကြီးများတွင်ကျောင်း​ကြီး​များ​တွင် မြန်မာ ဘာသာကိုဘာသာ​ကို အထူး ဘာသာရပ်ဘာသာ​ရပ် အဖြစ် ပထမဦးဆုံးပထမ​ဦး​ဆုံး သင်ကြား လေ့လာခွင့်လေ့​လာ​ခွင့် ရကြသည့်ရ​ကြ​သည့် အလျောက် ဦးစိန်တင်သည်ဦး​စိန်​တင်​သည် “မြန်မာ လူမျိုးမှန်လျှင်လူ​မျိုး​မှန်​လျှင် မြန်မာဘာသာ ကိုသာလျှင်ကို​သာ​လျှင် ရှေးဦးရှေး​ဦး ပထမ အရေးယူ၍အရေးယူ​၍ ဂရုပြုကာဂရုပြု​ကာ သင်ကြား လေ့လာလေ့​လာ သင့်ပေသည်”သင့်​ပေ​သည်” ဟူသောဟူ​သော နှလုံးသွင်းဖြင့်နှလုံးသွင်း​ဖြင့် မြန်မာဘာသာ ဂုဏ်ထူးဂုဏ်​ထူး ဘီအေတန်းတွင်ဘီ​အေ​တန်း​တွင် အမည်သွင်း၍အမည်​သွင်း​၍ ဝင်ရောက်ဝင်​ရောက် သင်ကြားခြင်းသင်ကြား​ခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ဖြစ်​ပေ​သည်။
 
ထို့နောက် ဦးစိန်တင်သည်ဦး​စိန်​တင်​သည် အိုင်စီအက်စ်အိုင်​စီ​အက်စ် ခေါ် အိန္ဒိယ ပဋိညာဉ် ဝန်ထမ်းဝန်​ထမ်း စာမေးပွဲကိုစာ​မေး​ပွဲ​ကို ဝင်ရောက်ဝင်​ရောက် ဖြေဆိုပြန်ရာဖြေ​ဆို​ပြန်​ရာ အောင်မြင် ရွေးချယ်ခြင်းရွေးချယ်​ခြင်း ခံရသဖြင့်ခံ​ရသ​ဖြင့် ၁၉၂၇၁​၉​၂​၇ မှ ၁၉၂၉၁​၉​၂​၉ အထိ တက္ကသိုလ် ကျူတာကျူ​တာ ဘဝဖြင့်ဘဝ​ဖြင့် တာဝန် ထမ်းဆောင်ပြီးထမ်း​ဆောင်​ပြီး ငါးလငါး​လ အကြာတွင်အကြာ​တွင် အိန္ဒိယနိုင်ငံအိန္ဒိယ​နိုင်ငံ ဝန်ထမ်းဝန်​ထမ်း အိုင်စီအက်စ်အိုင်​စီ​အက်စ် အဖြစ်ဖြင့်အဖြစ်​ဖြင့် အင်္ဂလန်နိုင်ငံအင်္ဂလန်​နိုင်ငံ အောက်စဖို့ဒ်အောက်​စ​ဖို့ဒ် တက္ကသိုလ် ခရိုက်ချပ်ချ်ခ​ရိုက်​ချပ်ချ် ကောလိပ်တွင်ကော​လိပ်​တွင် ပညာ သင်ကြား ဆည်းပူးရန်ဆည်း​ပူး​ရန် စေလွှတ်ခြင်းစေလွှတ်​ခြင်း ခံရသည်။ခံ​ရ​သည်။
 
ဦးစိန်တင်သည်ဦး​စိန်​တင်​သည် ၁၉၂၉၁​၉​၂​၉ မှ ၁၉၄၂၁​၉​၄​၂ ထိ မြို့အုပ်၊ နယ်ပိုင်နယ်​ပိုင် ဝန်ထောက်၊ အရေးပိုင်၊အရေး​ပိုင်၊ ဒုတိယ အတွင်းဝန် စသည့်စ​သည့် ရာထူးဌာနရာထူး​ဌာန အမျိုးမျိုးဖြင့်အမျိုး​မျိုး​ဖြင့် စစ်ကိုင်း၊ မိတ္ထီလာ၊ မင်းဘူး၊မင်း​ဘူး၊ ဟင်္သာတ၊ မြောင်းမြ၊မြောင်း​မြ၊ ဇလွန်၊ဇ​လွန်၊ ညောင်တုန်း၊ညောင်​တုန်း၊ ရန်ကုန် (အင်းစိန်အင်း​စိန်)၊ စလင်း၊စ​လင်း၊ ကျောက်ဆည်၊ကျောက်​ဆည်၊ ရွှေဘို၊ မန္တလေး စသောစ​သော မြို့ပေါင်းမြို့​ပေါင်း ၁၂၁​၂ မြို့တို့၌မြို့​တို့​၌ နိုင်ငံ့နိုင်​ငံ့ တာဝန်များကိုတာဝန်​များ​ကို ထမ်းဆောင်ထမ်း​ဆောင် ခဲ့သည်။ခဲ့​သည်။
 
== အိမ်ထောင်​ရေး ==
== အိမ်ထောင်ရေး ==
၁​၉​၂​၉ ခု​နှစ်​တွင် အင်္ဂလန် နိုင်ငံ​မှ ပြန်လာ ပြီး​နောက် မော်​လ​မြိုင် ဒိုင်းဝန်​ကွင်း ဆီ​ဆုံ​ရပ်​နေ ပညာ​ဝန်ထောက် ဦး​ချစ်​စု၊ ဒေါ်​သိန်း​ရင် တို့​၏ ဒုတိယ သမီး မလှ​သန်း​နှင့် အိမ်ထောင် ပြု​ခဲ့​သည်။ ကိုး​လတာ​မျှ ပေါင်းသင်း ခဲ့​ရ​ပြီး မလှ​သန်း ကျန်းမာ​ရေး မ​ကောင်း​သ​ဖြင့် ကွယ်​လွန် သွား​ခဲ့​သည်။
၁၉၂၉ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလန် နိုင်ငံမှ ပြန်လာ ပြီးနောက် မော်လမြိုင် ဒိုင်းဝန်ကွင်း ဆီဆုံရပ်နေ ပညာဝန်ထောက် ဦးချစ်စု၊ ဒေါ်သိန်းရင် တို့၏ ဒုတိယ သမီး မလှသန်းနှင့် အိမ်ထောင် ပြုခဲ့သည်။ ကိုးလတာမျှ ပေါင်းသင်း ခဲ့ရပြီး မလှသန်း ကျန်းမာရေး မကောင်းသဖြင့် ကွယ်လွန် သွားခဲ့သည်။
 
၁​၉​၃​၂ တွင် ကျိုက်​လတ်​မြို့ ဆန်စက်​ပိုင်​ရှင် ဦး​ဘိုး​ကြီး၊ ဒေါ်​ချစ်​၏ သမီး မ​ခင်​မြင့်​နှင့် အိမ်ထောင်ကျ​ကာ သား တင်​မောင်​မြင့် (မောင်​လူ​မွှေး)၊ သမီး တင်​မေ​မြင့်၊ တင်​ဆွေ​မြင့်​တို့ ထွန်းကား ခဲ့​သည်။
၁၉၃၂ တွင် ကျိုက်လတ်မြို့ ဆန်စက်ပိုင်ရှင် ဦးဘိုးကြီး၊ ဒေါ်ချစ်၏ သမီး မခင်မြင့်နှင့် အိမ်ထောင်ကျကာ သား တင်မောင်မြင့် (မောင်လူမွှေး)၊ သမီး တင်မေမြင့်၊ တင်ဆွေမြင့်တို့ ထွန်းကား ခဲ့သည်။
 
== စာပေ ==
‘ခေတ်​စမ်း စာပေ’ ကို မြတ်နိုး​သူ​တိုင်၊ တ​နည်း​အား​ဖြင့် မြန်​မာ့ စာပေ​ကို လေးစား​သူ​တိုင်း သိပ္ပံ​မောင်​ဝ ခေါ် ဦး​စိန်​တင်​၏ စာပေ​များ​ကို မ​ဖတ်​ရှု​ဖူး​သူ ဟူ၍​လည်း မ​ရှိ။ မနှစ်​ခြိုက်​သူ ဟူ၍​လည်း မပေါ်​ခဲ့။ ထို​အတောအတွင်း အမည်​ရင်း၊ အမည်​ဝှက်​များ​ဖြင့် စာပေ​ဆိုင်​ရာ ဆောင်းပါး အများ​ကို ရေးသား ခဲ့​ရာ​တွင် အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁​၉​၃​ဝ ပြည့်​နှစ် တ​ဝိုက်​က သူ​ရိ​ယ သတင်းစာ​တွင် အမြဲ​မ​ပြတ် ပါရှိ​သော ‘မြန်မာ​မှု’ ဆောင်းပါး​များ​ကို ရေးသား​သူ ‘သိပ္ပံ ကျောင်းသား မောင်​မြ​သွင်’ သည် ဦး​စိန်​တင်​ပင် ဖြစ်​သည်၊ ဦး​စိန်​တင် မဟုတ် စ​သည်​ဖြင့် အငြင်း​ပွား ခဲ့​ကြ ဖူး​လေ​သည်။ ဤ​ကိစ္စ​နှင့် ပတ်သက်​၍ ပုဂံ ဝန်ထောက်​မင်း ဦးတင်​က သူ​၏ ‘ကဗျာ ဗန္ဒ​သာ​ရ​ကျမ်း’၊ မျက်နှာ ၅​၇ တွင် “၁​၉​၂​၈ ခု​နှစ် တွင် ဘီ​အေ​တန်း​မှာ မြန်မာ​စာ​ဘက်​က မြန်မာ​စာ ဂုဏ်​ထူး ရ​ကြ​သော ကျား၊ မ အများ​ကို အားရ ချီးမွမ်း​သော ဩဘာ​ရတု” ၏ အောက်​ခြေ မှတ်ချက်​၌ “… ကျွနု်ပ်​သည် မောင်​မြ​သွင်​ကို မ​မြင်​ဖူး၊ မ​တွေ့​ဖူး ဖြစ်​စေ​ကာ​မူ သူ​ရေး​သော စာ​များ​တွင် မြန်မာ​စာ​များ ထွန်းကား​စေ​ရန် အားသန်​ပုံ၊ မြန်မာ​စာ​ဘက်​တွင် စိတ်ဝင်စား​ပုံ အထူး​နှင့် စိတ်ကူး စိတ်​သန်း​တရား ရှေ့သွား​ပုံ၊ စကား​အိမ် ဖွဲ့​ပုံ​များ​တွင် မောင်​စိန်​တင်​လောက် နီး​နီး ချီးမွမ်း သင့်​ပေ​သည်။ ယင်းသို့​ဖြစ်​၍ မောင်​မြ​သွင်​သည် မောင်​စိန်​တင်​၏ တပည့်​ရင်းသော် လည်းကောင်း၊ အဝေး တ​ပည့်သော် လည်းကောင်း ဖြစ်​တန် ရာ​သည် ဟူ၍ ထင်​ယူ​ပေ​သည်။ ၎င်း​ပြင် ဆုံးဖြတ်ချက် ချ​ရာ​တွင် မောင်​စိန်​တင်​နှင့် မောင်​မြ​သွင်​သည် ဆင်ခြင်​ပုံ တရား​ချင်း မ​တူ​ဘဲ ကွဲလွဲ​ကြ​သည်။ မောင်​မြ​သွင်​၏ ဆုံးဖြတ်ချက် အချို့​က ခ​လိ​တ ဖြစ်​ရုံ​မက ‘မ’ တစ်​လုံး​ကျေ ဆရာ​ကြီး တ​ဦး​၏ တပည့်​ထူး ဖြစ်​ဖူး​သော အချက်​လည်း တ​ကွက်​တ​ကွက် တ​ခါ​တ​ခါ ပေါ်လာ လေ​သ​တည်း။”
‘ခေတ်စမ်း စာပေ’ ကို မြတ်နိုးသူတိုင်၊ တနည်းအားဖြင့် မြန်မာ့ စာပေကို လေးစားသူတိုင်း သိပ္ပံမောင်ဝ ခေါ် ဦးစိန်တင်၏ စာပေများကို မဖတ်ရှုဖူးသူ ဟူ၍လည်း မရှိ။ မနှစ်ခြိုက်သူ ဟူ၍လည်း မပေါ်ခဲ့။ ထိုအတောအတွင်း အမည်ရင်း၊ အမည်ဝှက်များဖြင့် စာပေဆိုင်ရာ ဆောင်းပါး အများကို ရေးသား ခဲ့ရာတွင် အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ် တဝိုက်က သူရိယ သတင်းစာတွင် အမြဲမပြတ် ပါရှိသော ‘မြန်မာမှု’ ဆောင်းပါးများကို ရေးသားသူ ‘သိပ္ပံ ကျောင်းသား မောင်မြသွင်’ သည် ဦးစိန်တင်ပင် ဖြစ်သည်၊ ဦးစိန်တင် မဟုတ် စသည်ဖြင့် အငြင်းပွား ခဲ့ကြ ဖူးလေသည်။ ဤကိစ္စနှင့် ပတ်သက်၍ ပုဂံ ဝန်ထောက်မင်း ဦးတင်က သူ၏ ‘ကဗျာ ဗန္ဒသာရကျမ်း’၊ မျက်နှာ ၅၇ တွင် “၁၉၂၈ ခုနှစ် တွင် ဘီအေတန်းမှာ မြန်မာစာဘက်က မြန်မာစာ ဂုဏ်ထူး ရကြသော ကျား၊ မ အများကို အားရ ချီးမွမ်းသော ဩဘာရတု” ၏ အောက်ခြေ မှတ်ချက်၌ “… ကျွနု်ပ်သည် မောင်မြသွင်ကို မမြင်ဖူး၊ မတွေ့ဖူး ဖြစ်စေကာမူ သူရေးသော စာများတွင် မြန်မာစာများ ထွန်းကားစေရန် အားသန်ပုံ၊ မြန်မာစာဘက်တွင် စိတ်ဝင်စားပုံ အထူးနှင့် စိတ်ကူး စိတ်သန်းတရား ရှေ့သွားပုံ၊ စကားအိမ် ဖွဲ့ပုံများတွင် မောင်စိန်တင်လောက် နီးနီး ချီးမွမ်း သင့်ပေသည်။ ယင်းသို့ဖြစ်၍ မောင်မြသွင်သည် မောင်စိန်တင်၏ တပည့်ရင်းသော် လည်းကောင်း၊ အဝေး တပည့်သော် လည်းကောင်း ဖြစ်တန် ရာသည် ဟူ၍ ထင်ယူပေသည်။ ၎င်းပြင် ဆုံးဖြတ်ချက် ချရာတွင် မောင်စိန်တင်နှင့် မောင်မြသွင်သည် ဆင်ခြင်ပုံ တရားချင်း မတူဘဲ ကွဲလွဲကြသည်။ မောင်မြသွင်၏ ဆုံးဖြတ်ချက် အချို့က ခလိတ ဖြစ်ရုံမက ‘မ’ တစ်လုံးကျေ ဆရာကြီး တဦး၏ တပည့်ထူး ဖြစ်ဖူးသော အချက်လည်း တကွက်တကွက် တခါတခါ ပေါ်လာ လေသတည်း။”
 
ဆိုလို​ရင်း​ကား၊ “မောင်​မြ​သွင်​သည် [[သက္က​တ]]၊ [[မာ​ဂ​ဓ]]များ​ကို ကြိုးစား​ရန် အချိန်​ပို၊ ငွေ​ပို လို​သေး​ခြင်း​ပင် တည်း၊” စ​သည်​ဖြင့် ‘မောင်​မြ​သွင်’ နှင့် ပတ်သက်​၍ ထင်မြင် ဝေဖန်​ချက် ရေးသား ထား​ပေ​သည်။ သို့ရာတွင် ထို​ရတု​၏ အစ အဖွင့်​၌ မူကား ဦး​စိန်​တင်​အား- “ခု​ခေတ်၊ ခု​ခါ၊ ခု​သမ​ယာ​ဝယ်၊ မြန်မာ​စာ​ဘက်၊ သိမ်မွေ့​ချင်​ကို၊ နှစ်သက်၊ ကြည်နူး၊ စိတ်​ရည်စူး​၍၊ ဂုဏ်​ထူး​ယူ​ကာ၊ ဘီ​အေ​မှာ​လျှင်၊ မြန်မာ​ဘက်​တွင်၊ မောင်​စိန်​တင်​သည်၊ ပွဲဝင်​မ​ဆွ၊ ပန်းဦး​ရ​၏။ ။ယင်း​မှ တ​ဖန်၊ ကြီးပွား​ရန်​လျှင်၊ [[လန်ဒန်]] ရောက်​တက်၊ အိုင်​စီ​အက်စ်​မှာ၊ သင်​ဆဲ​သာ​တည့်။” ဟူ၍ မြန်မာ ပညာရှိ ပုဂံ ဝန်ထောက်​မင်း ဦးတင် ကိုယ်တိုင် ချီး​ကျူး ထား​ရ​ပါ​သည်။ စာ​နယ်​ဇင်း​များ​တွင် မြန်မာ​စာပေ​အကြောင်း ဆောင်းပါး​များ ရေးသား​သည်မှာ ပုဒ်​ရေ (၇​၀)ကျော်​ရှိ​သည်။ တင့်⁠တင့်​အမည်​ဖြင့် ပြ​ဇာတ်​များ​လည်း​ရေးသား​ခဲ့​သည်။ သိပ္ပံ​မောင်​ဝ​အမည်​ဖြင့် ဝတ္ထု​ဆောင်းပါး​များ၊ အဝေးရောက်မင်း​ဦး​အောင်​ကြီး၊ ထွဋ်​ခေါင်​ဆရာတော်၊ လယ်တီ ပဏ္ဍိတ​ဦး​မောင်ကြီး၊ ဒေါက်​တာ​ဘမော် စ​သော အတ္ထုပ္ပတ္တိ​ဆောင်းပါး​များ ရေးသား​ခဲ့​သည်။ ခြင်းလုံး၊ ပန်းချီ၊ ရုပ်​ရှင်၊ ဂီ​တ၊ ပြ​ဇာတ် အကြောင်း ဆောင်းပါး​များ​အပြင် စာအုပ်​ဝေဖန်​ရေး စာပေ​ဝေဖန်​ရေး ဆောင်းပါး​များ​လည်း​ရေး​ခဲ့​သည်။
ဆိုလိုရင်းကား၊ “မောင်မြသွင်သည် [[သက္ကတ]]၊ [[မာဂဓ]]များကို ကြိုးစားရန် အချိန်ပို၊ ငွေပို လိုသေးခြင်းပင် တည်း၊” စသည်ဖြင့် ‘မောင်မြသွင်’ နှင့် ပတ်သက်၍ ထင်မြင် ဝေဖန်ချက် ရေးသား ထားပေသည်။ သို့ရာတွင် ထိုရတု၏ အစ အဖွင့်၌ မူကား ဦးစိန်တင်အား- “ခုခေတ်၊ ခုခါ၊ ခုသမယာဝယ်၊ မြန်မာစာဘက်၊ သိမ်မွေ့ချင်ကို၊ နှစ်သက်၊ ကြည်နူး၊ စိတ်ရည်စူး၍၊ ဂုဏ်ထူးယူကာ၊ ဘီအေမှာလျှင်၊ မြန်မာဘက်တွင်၊ မောင်စိန်တင်သည်၊ ပွဲဝင်မဆွ၊ ပန်းဦးရ၏။ ။ယင်းမှ တဖန်၊ ကြီးပွားရန်လျှင်၊ [[လန်ဒန်]] ရောက်တက်၊ အိုင်စီအက်စ်မှာ၊ သင်ဆဲသာတည့်။” ဟူ၍ မြန်မာ ပညာရှိ ပုဂံ ဝန်ထောက်မင်း ဦးတင် ကိုယ်တိုင် ချီးကျူး ထားရပါသည်။ စာနယ်ဇင်းများတွင် မြန်မာစာပေအကြောင်း ဆောင်းပါးများ ရေးသားသည်မှာ ပုဒ်ရေ (၇၀)ကျော်ရှိသည်။ တင့်တင့်အမည်ဖြင့် ပြဇာတ်များလည်းရေးသားခဲ့သည်။ သိပ္ပံမောင်ဝအမည်ဖြင့် ဝတ္ထုဆောင်းပါးများ၊ အဝေးရောက်မင်းဦးအောင်ကြီး၊ ထွဋ်ခေါင်ဆရာတော်၊ လယ်တီ ပဏ္ဍိတဦးမောင်ကြီး၊ ဒေါက်တာဘမော် စသော အတ္ထုပ္ပတ္တိဆောင်းပါးများ ရေးသားခဲ့သည်။ ခြင်းလုံး၊ ပန်းချီ၊ ရုပ်ရှင်၊ ဂီတ၊ ပြဇာတ် အကြောင်း ဆောင်းပါးများအပြင် စာအုပ်ဝေဖန်ရေး စာပေဝေဖန်ရေး ဆောင်းပါးများလည်းရေးခဲ့သည်။
 
[[File:Mgwa2.jpg|thumb|ကန့်​ဘ​လူ​မြို့​မှ ၁​၅ မိုင်​ခန့် ကွာဝေး​သော ဂါး​ဒါး​ကျေးရွာ အနီး​ရှိ သိပ္ပံ​မောင်​၀ အုတ်​ဂူ​ကမ္မည်း​ကျောက်စာ]]
[[File:Mgwa2.jpg|thumb|ကန့်ဘလူမြို့မှ ၁၅ မိုင်ခန့် ကွာဝေးသော ဂါးဒါးကျေးရွာ အနီးရှိ သိပ္ပံမောင်၀ အုတ်ဂူကမ္မည်းကျောက်စာ]]
== ဘဝ​နိဂုံး ==
== ဘဝနိဂုံး ==
မြန်မာ​ပြည်​သို့ ပြန်လည် ရောက်​ရှိ​သည့် နေ့​မှ စ​၍​လည်း နယ်​ဘက် အုပ်ချုပ်​ရေး​တွင် နယ်​ပိုင်၊ အရေး​ပိုင် စ​သည်​ဖြင့် အဆင့်ဆင့် အမြို့​မြို့​သို့ သွား​ရောက် လုပ်ကိုင် နေ​ပြီး​နောက်
မြန်မာပြည်သို့ ပြန်လည် ရောက်ရှိသည့် နေ့မှ စ၍လည်း နယ်ဘက် အုပ်ချုပ်ရေးတွင် နယ်ပိုင်၊ အရေးပိုင် စသည်ဖြင့် အဆင့်ဆင့် အမြို့မြို့သို့ သွားရောက် လုပ်ကိုင် နေပြီးနောက်
ရွှေဘို​တွင် ဂျပန်​ဗုံး​ဒါဏ် အလူး​အလဲ​ခံ​ရ​သည်။ သိပ္ပံ​မောင်​ဝ​တို့​မိသား​စု ဟို​ပြေး​သည်​ပြေး​နှင့် အတိ​ဒုက္ခရောက်​ရ​သည်။ နောက်ဆုံး မြစ်​ကြီး​နား​သို့​သွား (တစ်​ဆင့် အိန္ဒိယ​သို့ သွား​ရန်​ကြံရွယ်)သည်။ သူ​တို့​စီး​သော မီးရထား​ကို သက်ဆိုင်​ရာ​တို့​က ကန့်​ဘ​လူ​ဘူ​တာ​၌​တွဲ​ဖြုတ် ထားခဲ့​၍ ကန့်​ဘ​လူ​တွင် သောင်တင်​နေ​ခဲ့​သည်။ အရာရှိ​မိသား​စု​များ​ဖြစ်​၍ ရွှေ​ငွေ​အမြောက်​အများ​ပါ​မည်​ဟု တွက်​ဆ​ကာ ဓားပြ-၁​ဝ⁠ဝ​ခန့်​က ဝိုင်းဝန်း​ဓားပြ​တိုက် ကြ​သည်။ (စစ်​ပြေး​ချိန် ခေတ်​ပျက်​ချိန်​ဖြစ်​၍ ဓားပြ​များ​တွင် လက်နက်​များ​ပါ​သည်။ ဓားပြ​ဗိုလ် ဗိုလ်​သက်​ထွန်း ခေါင်းဆောင်​ပါဝင်​သည်။)<ref>myanmarbookshop</ref>
ရွှေဘိုတွင် ဂျပန်ဗုံးဒါဏ် အလူးအလဲခံရသည်။ သိပ္ပံမောင်ဝတို့မိသားစု ဟိုပြေးသည်ပြေးနှင့် အတိဒုက္ခရောက်ရသည်။ နောက်ဆုံး မြစ်ကြီးနားသို့သွား (တစ်ဆင့် အိန္ဒိယသို့ သွားရန်ကြံရွယ်)သည်။ သူတို့စီးသော မီးရထားကို သက်ဆိုင်ရာတို့က ကန့်ဘလူဘူတာ၌တွဲဖြုတ် ထားခဲ့၍ ကန့်ဘလူတွင် သောင်တင်နေခဲ့သည်။ အရာရှိမိသားစုများဖြစ်၍ ရွှေငွေအမြောက်အများပါမည်ဟု တွက်ဆကာ ဓားပြ-၁ဝဝခန့်က ဝိုင်းဝန်းဓားပြတိုက် ကြသည်။ (စစ်ပြေးချိန် ခေတ်ပျက်ချိန်ဖြစ်၍ ဓားပြများတွင် လက်နက်များပါသည်။ ဓားပြဗိုလ် ဗိုလ်သက်ထွန်း ခေါင်းဆောင်ပါဝင်သည်။)<ref>myanmarbookshop</ref>
 
စစ်​အတွင်း​ကာလ မ​သ​မာ​လူဆိုး​တို့​၏ လက်​ချက်​ဖြင့် အသက်​သေ​ဆုံး​ရ​သော အခါ​၌​မူ စစ်​ပြေး​အနေ​နှင့် ကန့်​ဘ​လူ​မြို့​နှင့် ၁​ဝ မိုင်​ခန့်​အကွာ ဂါး​ဒါး ဆည်​ကြီး​ရွာ​တွင် ကန့်​ဘ​လူ​နယ်​ပိုင် ဝန်ထောက်​ဟောင်း ဦး​ဘ​သန်း တို့​နှင့် ဂါး​ဒါး ဆည်​ကြီး​ရွာ ဗိုလ်​တဲ​၌ ခို​နေ​ကြ​ခိုက် ဖြစ်​ပါ​၏။ အနိစ္စ ရောက်​ရ​ရှာ​သော အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁​၉​၄​၂ ခု​နှစ်၊ ဇွန်​လ ၆ ရက်​နေ့ နံနက် ၅ နာရီ​ခန့် ဝေလီဝေလင်း အချိန်​တွင် ဓားပြ လူဆိုး ၁​ဝ​ဝ ခန့်​တို့​သည် ဦး​စိန်​တင်​တို့ တည်းခို နေထိုင်​ရာ ဗိုလ်​တဲ​ကို အဘက်​ဘက်​မှ ဝိုင်း​၍ သေ​နတ်​နှင့် တ​ရ​စပ် ပစ်ခတ် ကြ​ပေ​သည်။ အင်အား​ချင်း မ​မျှ​၍ လက်နက်​ချ အညံ့​ခံ ကြ​ပါ​ငြား​လည်း မ​သိ ဆိုးရွား​လှ​သော လူ​တ​သိုက်​ကား အပစ်​အခတ် မ​ရပ်။ ဆက်လက် ပစ်ခတ်​နေ​သည့် အထဲ​မှ နယ်​ပိုင် ဝန်ထောက်​ဟောင်း ဦး​ဘ​သန်း​လည်း ပွဲချင်းပြီး သေ​ရ ရှာ​လေ​သည်။ ဦး​ဘ​သန်း​၏ ဇနီး​သည်​လည်း ပွဲချင်းပြီး သေ​ရ ရှာ​လေ​သည်။ အရေး​ပိုင်​မင်း ဦး​စိန်​တင်​လည်း ပွဲချင်းပြီး သေ​ရ ရှာ​လေ​သည်။ ဤသို့​အား​ဖြင့် စာပေ​လောက​မှ ကြယ်​တ​ပွင့်​သည် ကြွေ​လွင့် ပျောက်​ကွယ်​၍ သွား​ရ​ရှာ​ပေ​သည်။
စစ်အတွင်းကာလ မသမာလူဆိုးတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် အသက်သေဆုံးရသော အခါ၌မူ စစ်ပြေးအနေနှင့် ကန့်ဘလူမြို့နှင့် ၁ဝ မိုင်ခန့်အကွာ ဂါးဒါး ဆည်ကြီးရွာတွင် ကန့်ဘလူနယ်ပိုင် ဝန်ထောက်ဟောင်း ဦးဘသန်း တို့နှင့် ဂါးဒါး ဆည်ကြီးရွာ ဗိုလ်တဲ၌ ခိုနေကြခိုက် ဖြစ်ပါ၏။ အနိစ္စ ရောက်ရရှာသော အင်္ဂလိပ် သက္ကရာဇ် ၁၉၄၂ ခုနှစ်၊ ဇွန်လ ၆ ရက်နေ့ နံနက် ၅ နာရီခန့် ဝေလီဝေလင်း အချိန်တွင် ဓားပြ လူဆိုး ၁ဝဝ ခန့်တို့သည် ဦးစိန်တင်တို့ တည်းခို နေထိုင်ရာ ဗိုလ်တဲကို အဘက်ဘက်မှ ဝိုင်း၍ သေနတ်နှင့် တရစပ် ပစ်ခတ် ကြပေသည်။ အင်အားချင်း မမျှ၍ လက်နက်ချ အညံ့ခံ ကြပါငြားလည်း မသိ ဆိုးရွားလှသော လူတသိုက်ကား အပစ်အခတ် မရပ်။ ဆက်လက် ပစ်ခတ်နေသည့် အထဲမှ နယ်ပိုင် ဝန်ထောက်ဟောင်း ဦးဘသန်းလည်း ပွဲချင်းပြီး သေရ ရှာလေသည်။ ဦးဘသန်း၏ ဇနီးသည်လည်း ပွဲချင်းပြီး သေရ ရှာလေသည်။ အရေးပိုင်မင်း ဦးစိန်တင်လည်း ပွဲချင်းပြီး သေရ ရှာလေသည်။ ဤသို့အားဖြင့် စာပေလောကမှ ကြယ်တပွင့်သည် ကြွေလွင့် ပျောက်ကွယ်၍ သွားရရှာပေသည်။
 
== ကလောင်​ခွဲ​များ ==
== ကလောင်ခွဲများ ==
သိပ္ပံကျောင်း​သား​မောင်​မြ​သွင်၊ မောင်​လှ​မောင်၊ မောင်​မောင်၊ ဦး​ကုသလ၊ မောင်​က​ကြီး၊ မောင်​ယ​ပက်လက်၊ ဦး​သက္က၊ မောင်​သိန်း​ဖေ၊ မဏိ၊ ဝတ္ထု​ရေး​ဆရာ​တစ်​ဦး၊ အမှန်​ကြိုက်​သူ၊ မောင်​သာ​မောင်၊ ဘိ​လပ်​ပြန်၊ ခေတ်​စမ်း မောင်၊ ခြင်း​သမား​သခင်၊ မောင်​လူ​အေး၊ ခင်⁠ခင်​ထွေး ထို့​ပြင် မောင်​သံချောင်း၊ တင့်​တင့်၊ တင်​မောင်​မြင့် စ​သည်​များ​ဖြစ်​သည်။
သိပ္ပံကျောင်းသားမောင်မြသွင်၊ မောင်လှမောင်၊ မောင်မောင်၊ ဦးကုသလ၊ မောင်ကကြီး၊ မောင်ယပက်လက်၊ ဦးသက္က၊ မောင်သိန်းဖေ၊ မဏိ၊ ဝတ္ထုရေးဆရာတစ်ဦး၊ အမှန်ကြိုက်သူ၊ မောင်သာမောင်၊ ဘိလပ်ပြန်၊ ခေတ်စမ်း မောင်၊ ခြင်းသမားသခင်၊ မောင်လူအေး၊ ခင်ခင်ထွေး ထို့ပြင် မောင်သံချောင်း၊ တင့်တင့်၊ တင်မောင်မြင့် စသည်များဖြစ်သည်။
 
== သိပ္ပံ မောင်ဝမောင်​ဝ ရေးသား ပြုစုခဲ့သောပြုစု​ခဲ့​သော စာအုပ်များစာအုပ်​များ ==
# ခေတ်​စမ်း​စာပေ အထွေ​ထွေ - ၁​၉​၆​၆ ခု​နှစ်
# ခေတ်စမ်းစာပေ အထွေထွေ - ၁၉၆၆ ခုနှစ်
# ခေတ်စမ်းပုံပြင်ခေတ်​စမ်း​ပုံပြင်(စုပေါင်း) - ၁၉၃၈၁​၉​၃​၈ ခုနှစ်ခု​နှစ်
# ခေတ်​စမ်း ပုံပြင်​များ (ခ) ခေတ်​စမ်း ဝတ္ထု​များ - ၁​၉​၇​၆ ခု​နှစ်
# ခေတ်စမ်း ပုံပြင်များ (ခ) ခေတ်စမ်း ဝတ္ထုများ - ၁၉၇၆ ခုနှစ်
# ခေတ်​စမ်း ရာဇဝင်​ရေးရာ​များ - ၁​၉​၅​၅ ခု​နှစ်
# ခေတ်စမ်း ရာဇဝင်ရေးရာများ - ၁၉၅၅ ခုနှစ်
# စာ
# စာပေ​ယဉ်ကျေး​မှု ဆောင်းပါး​များ - ၁​၉​၇​၆ ခု​နှစ်
# စာပေယဉ်ကျေးမှု ဆောင်းပါးများ - ၁၉၇၆ ခုနှစ်
# စစ်​အတွင်း နေ့စဉ်​မှတ်တမ်း - ၁​၉​၆​၆ ခု​နှစ်
# စစ်အတွင်း နေ့စဉ်မှတ်တမ်း - ၁၉၆၆ ခုနှစ်
# မှတ်တမ်း​ဝင် စာပေ​များ - ၁​၉​၅​၅ ခု​နှစ်
# မှတ်တမ်းဝင် စာပေများ - ၁၉၅၅ ခုနှစ်
# လှ​အုံး​မယ်​ဝတ္ထု - ၁​၉​၃​၃ ခု​နှစ်
# လှအုံးမယ်ဝတ္ထု - ၁၉၃၃ ခုနှစ်
# ဝတ္ထု​ဆောင်းပါး​များ - ၁​၉​၆​၁ ခု​နှစ်
# ဝတ္ထုဆောင်းပါးများ - ၁၉၆၁ ခုနှစ်
# သူ့​စာ​များ​က​ပြော​ခဲ့​တဲ့ သိပ္ပံ​မောင်​ဝ အကြောင်း - ၁​၉​၆​၆ ခု​နှစ်
# သူ့စာများကပြောခဲ့တဲ့ သိပ္ပံမောင်ဝ အကြောင်း - ၁၉၆၆ ခုနှစ်
# သုံး​ပွင့်​ဆိုင် ခေတ်​စမ်း​စာပေ - ၁​၉​၅​၅ ခု​နှစ်
# သုံးပွင့်ဆိုင် ခေတ်စမ်းစာပေ - ၁၉၅၅ ခုနှစ်
# အောက်စဖို့ဒ်အောက်​စ​ဖို့ဒ် တက္ကသိုလ် - ၁၉၃၈၁​၉​၃​၈ ခုနှစ်ခု​နှစ်
 
= ကျမ်း​ကိုး =
= ကျမ်းကိုး =
<References />
 
 
 
[[Category:မြန်မာ အမျိုးသား စာရေးဆရာများစာရေး​ဆရာ​များ]]