မင်းတုန်းမင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ရက်နေ့တွင် ဖွားမြင်တော်မူသည်။ ညီတော်မှာ သီရိပဝရ

မဟာဓမ္မရာဇာဘွဲ့ခံ အိမ်ရှေ့မင်းသားအရာ အပ်နှင်းခံရသော

 

ခမည်းတော် သာယာဝတီမင်းနှင့် နောင်တော် ပုဂံမင်း

ခေါ်သည်။ မြို့ပတ်ဝန်းကျင်တွင်လည်း ဥယျာဉ်စိုက်ခြင်း၊

မြောင်းဖောက်ခြင်း၊ ကန်ဆည်ခြင်းတို့ ပြုထားရာ ရတနာပုံ

 

မင်းတုန်းမင်းလက်ထက်တွင် မြန်မာမင်းပိုင် မြန်မာ

နိုင်ငံသည် မြေထဲမြို့၊ တောင်ငူမြို့တို့၏ မြောက်ဘက် အထက်

ပိုင်းဒေသမျှသာဖြစ်၍ [[အလောင်းဘုရား]]လက်ထက် မြန်မာနိုင်ငံ

 

ထိုကြောင့် မင်းတုန်းမင်းသည် ပဲခူးတိုင်းကို ပြန်ရ

လိုသဖြင့် ၁၂၁၆ ခုနှစ်တွင် ကာလကတ္တားမြို့ရှိ အင်္ဂလိပ်

ဘုရင်ခံချုပ် [[ဒါလဟိုဇီ၊ လော့|လော့ဒါလဟိုဇီ]]ထံ မြန်မာမှူးမတ်များ လွှတ်လေ

 

ဘကြီးတော်ဘုရား လက်ထက်က တနင်္သာရီတိုင်းကိုပင်ရရှိသော

နှင့် ပိုမိုသင့်မြတ်စေရန် ၁၂၃၄ ခုနှစ်တွင် မင်းတုန်းမင်းသည်

[[ကင်းဝန်မင်းကြီး]]အား သံအကြီးခန့်၍ အင်္ဂလန်ပြည်သို့ စေလွှတ်

 

အင်္ဂလန်သို့အသွား

ဆက်ဆံစေလေသည်။ မြန်မာ့ဂုဏ်နှင့် ယျဉ်ကျေးမှုကိုကား

အနှိမ့်အချ မခံခဲ့ချေ။

 

ငြိမ်းချမ်းရေးဝါဒကို နှစ်သက်တော်မူသော မင်းတုန်း

ပဉ္စမ[[သင်္ဂါယနာ]]တင်ပြီးနောက် ကျောက်ပြား ၇၂၉ ချပ်ပေါ်တွင်

ကမ္ပည်းအက္ခရာတင်၍ မဟာလောကမာရဇိန် ကုသိုလ်တော်

 

မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း ပထမပြန် စာမေးပွဲများကိုလည်း မင်းတုန်း

မင်းတရားကြီးလက်ထက်တွင် ကျင်းပပေးခဲ့သည်။

 

သာသနာရေးသာမက ပညာသင်ကြားရေး

ကိုလည်း မင်းတုန်းမင်းသည် အားပေးသည်။ မှူးသားမတ်သား၊ မင်းညီမင်းသားတို့ အင်္ဂလိပ်စာသင်ကြားစေရန် ခရစ်ယာန်ဘုန်း

ကြီး [[မှတ်၊ ဆရာ။ ဘီဂန်းဒက်-|ဆရာမှတ်]]၊ ပြင်သစ် ဗရင်ဂျီဘုန်းကြီး ဘီဂန်းဒက်တို့အား

 

အနောက်နိုင်ငံများသို့လည်း ပညာတော်

ငွေ ထောက်ပံ့သည်။ ကုန်စည်များကို ဘုရင်တစ်ဦးတည်း

ရောင်းဝယ်ခွင့်ကို ဖျက်သိမ်း၍ အင်္ဂလိပ်နယ်ထဲသို့ ကုန်စည်များ

 

နိုင်ငံသူ နိုင်ငံသားတို့ ထက်အောက်စုန်ဆန် ခရီးသွား

ကနောင်မင်းသားကြီး တိမ်းပါးခဲ့လေသည်။

[[မြင်းကွန်း မြင်းခုန်တိုင်မင်းသားများ]]

 

မင်းတုန်းမင်းကြီးမူကား မြို့တော်အတွင်း

အလိုပါ မှူးတော်မတ်တော်တို့တိုင်ပင်၍ သားတော် သီပေါ

မြို့စား[[သီပေါမင်း]]အား တော်သလင်းလပြည့်ကျော် ၉ ရက်နေ့တွင် အိမ်ရှေ့

 

မင်းတရားကြီး၏ရောဂါတော်သည် တိုးသည်ထက်တိုးလာကာ သက္ကရာဇ် ၁၂၄ဝ ပြည့်နှစ်

ဆင်ဖြူမရှင်တို့အပါအဝင် ထင်ရှားသော [[မင်းတုံးမင်း ၏ မိဘုရားများ နှင့် သားတော် သမီးတော်များ စာရင်း|မိဖုရား ၄၅ ပါး ရှိ၍

သားတော် ၅၅ ပါး၊ သမီးတော် ၅၃ ပါး ပေါင်း ၁ဝ၈ ပါး]] ရှိ

 

[[File:King Mindon's Tomb, Mandalay.jpg|300px|thumb|left|မင်းတုန်းမင်းကြီး ၏ အုတ်ဂူတော်]]

ဖျက်သိမ်းသည့် ပန္နက်ပုံအတိုင်း ရွှေနန်းတော်ကျောင်း ဆောက်

လုပ် လှူဒါန်းထားသည်။

 

မင်းတရားကြီးကား သဘောပြည့်ဝသည်။ အမြော်

မလိုလား၊ သနားတတ်သူဖြစ်သည်။ ရတနာသုံးပါးကို အလွန်

လေးစား ရိုသေသည်။

 

မင်းတရားကြီး၏ ကုသိုလ်တော်များကား မန္တလေး

[[ယောမင်းကြီး ဦးဘိုးလှိုင်|ယောအတွင်းဝန် ဦးဘိုးလှိုင်]]၊ [[ကင်းဝန်မင်းကြီး]] ဦးကောင်း၊

[[မန်လည်ဆရာတော်]] စသည်တို့ဖြစ်သည်။ <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)</ref>

 

'''မင်းတုန်းမင်းတရားကြီး'''သည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကုန်းဘောင်မင်းဆက်၏ ဒုတိယ နောက်ဆုံး ဘုရင်ဖြစ်ပြီး ၁၈၀၈ ခုနှစ် ၊ ဇူလိုင်လ (၈) ရက်နေ့တွင် အမရပူရ၌ မွေးဖွားခဲ့သည်။ ငယ်နာမည်မှာ မောင်လွင်ဖြစ်သည်။ ညီတော် ကနောင်မင်းသားနှင့်အတူ ရွှေဘိုသို့သွားကာ နောင်တော် ပုဂံမင်းအား ပုန်ကန်ကြသည်။ ပုန်ကန်သည့်အစီအစဉ် အောင်မြင်ကာ ကုန်းဘောင်မင်းဆက်၏ ၁၀ ပါးမြောက် ဘုရင်ဖြစ်လာသည်။ ဘုရင် ဖြစ်လာပြီးနောက် နေပြည်တော်ကို မန္တလေးသို့ ၁၈၅၄ တွင် ပြောင်းရွှေ့နန်းစိုက်ခဲ့ပြီး ညီတော် ကနောင်မင်းသားကြီး ကို အိမ်ရှေ့စံ အဖြစ် အပ်နှင်းခဲ့သည်။ မင်းတုန်းမင်းတရားကြီး လက်ထက်တွင် ကနောင်မင်းသားကြီး၏ စီမံခန့်ခွဲမှုဖြင့် ဗြိတိန် ၊ ပြင်သစ် ၊ အီတလီနှင့် အမေရိကန် နိုင်ငံများသို့ ပညာတော်သင်များ စေလွှတ်ခဲ့ပြီး စက်မှု လုပ်ငန်းများ တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ၁၈၆၈ တွင် ကုသိုလ်တော် ဘုရားကို တည်ထားကိုးကွယ်ခဲ့ပြီး ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး စာအုပ်ကြီးဟု မှတ်တမ်းဝင်သည့် ဗုဒ္ဓ မြတ်စွာ၏ [[ပိဋကတ် သုံးပုံ]]ကို ကျောက်စာဖြင့် ထွင်းထု ပူဇော်ခဲ့သည်။ ၁၈၇၁ တွင် [[ရွှေတိဂုံစေတီတော်]] ကို ထီးတော်အသစ် တင်လှူခဲ့သည်။ ၁၈၇၁ တွင်ပင် ပဉ္စမ သင်္ဂါယနာ တင်နိုင်ခဲ့သည်။ နောင်တော်ပုဂံမင်းလက်ထက်က အင်္ဂလိပ်ထံဆုံးရှုံးခဲ့ရသည့် နယ်မြေများအတွက် စာချုပ်များကို လက်မှတ်ရေးထိုးရန် လျစ်လျူရှုခဲ့သဖြင့် အင်္ဂလိပ်-မြန်မာဆက်ဆံရေးတွင် ရှုပ်ထွေးမှုများစွာ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။ လတ်တလော ရှင်းလင်းရမည့် နိုင်ငံရေးကိစ္စများကို အရေးမမူဘဲ မြို့သစ်တည်ခြင်း၊ ဘုရားတည်ခြင်း၊ သင်္ဂါယနာတင်ခြင်းတို့ကို ဦးစားပေး လုပ်ဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၈၆၆ ဇွန်လ (၁၈) တွင် မြင်ကွန်း မြင်းခုန်တိုင် အရေးအခင်း ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ညီတော် ကနောင်မင်းသားကြီး လုပ်ကြံခံခဲ့ရသည်။ မင်းတုန်းမင်းကြီးမှာမူ လက်မတင်လေး လွတ်မြောက်သွားခဲ့သည်။ ကနောင်မင်းသားကြီး လုပ်ကြံခံရပြီးနောက် မင်းတုန်းမင်းကြီးသည် ထီးနန်းဆက်ခံရန် အိမ်ရှေ့စံ အပ်နှင်းခြင်း မရှိခဲ့ပေ။ မင်းတုန်းမင်းကြီး မကျန်းမမာ ဖြစ်လာသောအခါ မိဖုရားခေါင် ဖြစ်သော ဆင်ဖြူမရှင် မိဖုရားကြီးက နန်းတွင်းရေးများကို ခြယ်လှယ်လာခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဆင်ဖြူမရှင် မိဖုရားကြီး၏ အကြံဖြင့် စွမ်းရည်ရှိသော မင်းသားအများအပြားကို ကွပ်မျက် သုတ်သင်ကာ မိမိတို့ ကြိုးဆွဲရာ ကမည့် သီပေါမင်းကို နန်းတင်ခဲ့သည်။

== ကျမ်းကိုး ==

<references/>

 

[[Category:ကုန်းဘောင်ခေတ်]]