လက်ဝှေ့ထိုးခြင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး Bot: Migrating 97 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q32112 (translate me)
အရေးမကြီးNo edit summary
စာကြောင်း ၁ -
==လက်ဝှေ့ထိုးခြင်း==
လက်ဝှေ့ထိုးခြင်း။ ။ လက်ဝှေ့ထိုးခြင်းသည် ယောကျာ်းပီပီ မိမိ
ကိုယ်ကိုလက်ဝှေ့ထိုးခြင်းသည် ယောက်ျားပီပီ မိမိကိုယ်ကို မိမိကာကွယ်သည့် ကိုယ်ခံပညာတစ်ရပ်ဟုလည်း တစ်ခါတစ်ရံဆိုကြသည်။ ဤကစားနည်းမှာ မိမိအထိုးမခံရဘဲ
တစ်ဖက်ယှဉ်ပြိုင်သူအား ထိုးသတ်နည်း ဖြစ်သည်။ လက်ဝှေ့ထိုးခြင်းသည် ရှေးအကျဆုံးကစားနည်းတစ်နည်းဖြစ်၏။ ဤနည်းကို လွန်ခဲ့သည့်နှစ်ပေါင်း ငါးထောင်ကျော်လောက်က ဆူမားရီးယန်းလူမျိုးတို့ လေ့လာလိုက်စားခဲ့ကြောင်း မှတ်တမ်းများတွင်တွေ့ရသည်။ သို့ သော် ဘီစီ ၉ဝဝ လောက် ရောက်သောအခါ အပျော်သဘောမျိုးမဟုတ် တော့ဘဲ လက်ဝှေ့ထိုးခြင်းသည် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သော ကစားပွဲများ အသွင်သို့ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။
တစ်ခါတစ်ရံဆိုကြသည်။ ဤကစားနည်းမှာ မိမိအထိုးမခံရဘဲ
တစ်ဖက်ယှဉ်ပြိုင်သူအား ထိုးသတ်နည်း ဖြစ်သည်။ လက်ဝှေ့ထိုး
ခြင်းသည် ရှေးအကျဆုံးကစားနည်းတစ်နည်းဖြစ်၏။ ဤနည်းကို
လွန်ခဲ့သည့်နှစ်ပေါင်း ငါးထောင်ကျော်လောက်က ဆူမားရီးယန်း
လူမျိုးတို့ လေ့လာလိုက်စားခဲ့ကြောင်း မှတ်တမ်းများတွင်တွေ့ရသည်။
သို့ သော် ဘီစီ ၉ဝဝ လောက် ရောက်သောအခါ အပျော
်သဘောမျိုးမဟုတ် တော့ဘဲလက်ဝှေ့ထိုးခြင်းသည် ရက်စက
်ကြမ်းကြုတ်သော ကစားပွဲများ အသွင်သို့ပြောင်းလဲလာခဲ့သည်။
ရှေးအက်သင်းမြို့တော်တွင် အသန်စွမ်းဆုံး သောအက်သင်းမြို့သား
လူငယ်များကိုသာ လက်ဝှေ့ထိုးရန် ရွေးချယ်ပြီးလျှင် တစ်ဦးနှင့်
တစ်ဦး နှာခေါင်းချင်းထိလျက် ထိုင်နေစေ၏။ အချက်ပေးလိုက်
သောအခါ ထိုသူနှစ်ဦးသည် လက်သီးသက်သက်ဖြင့် တစ်ဦးက
ိုတစ်ဦး ထိုးကြိတ်ကြလေရာ သွေးထွက်သံယိုဖြစ်ရသော်လည်း
ကာလကြာသောအခါ ပရိသတ်များသည် ဤပွဲမျိုးကိုငြီးငွေ့လြာ
က၏။ ထိုကြောင့် လက်ဝှေ့သမား များကို သံချွန်တပ်ထားသော
လက်အိတ်များစွပ်၍ ထိုးသတ်စေလေသည်။ သွေးထွက်သံယိုမ
ှုကား ပြောဖွယ်ရာမရှိပြီ။ မျက်စိကန်းသူကန်း၊ ဦးခေါင်းခွံ ကွဲသ
ူကွဲနှင့် များသောအားဖြင့် ထိုးသတ်သူနှစ်ဦးလုံးပင် သေကြရ
လေသည်။ ထိုနောက် သံချွန်အစား သံပတ်များကို လက်အိတ်
တွင်တပ်၍ ထိုးသတ်စေ ပြန်၏။ ဤနည်းမှာလည်း အတော်
အတန် အထိနာလေသည်။ ရောမနိုင်ငံ တော် ခေတ်ကောင်းစဉ်က
ဆစ္စတပ်ခေါ်ချောမွတ်မာကျောသော သားရေ လက်အိတ်များကို
လက်ဝှေ့ထိုးသတ်ရာတွင် အသုံးပြုခဲ့ကြ၏။ သို့သော်
ထိုအချိန်အထိ ထိုးသတ်သူနှစ်ဦးအနက်မှ တစ်ဦးဦးလဲကျမှသာလျှင်
ပွဲသိမ်း လေ့ရှိခဲ့လေသည်။
 
ခရစ် ၁၈၇၂ ခုနှစ်တွင် လက်ဝှေ့ပွဲများ၌ လက်အိတ်ကိုပထမ
ရှေးအက်သင်းမြို့တော်တွင် အသန်စွမ်းဆုံး သောအက်သင်းမြို့သား လူငယ်များကိုသာ လက်ဝှေ့ထိုးရန် ရွေးချယ်ပြီးလျှင် တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး နှာခေါင်းချင်းထိလျက် ထိုင်နေစေ၏။ အချက်ပေးလိုက် သောအခါ ထိုသူနှစ်ဦးသည် လက်သီးသက်သက်ဖြင့် တစ်ဦးကိုတစ်ဦး ထိုးကြိတ်ကြလေရာ သွေးထွက်သံယိုဖြစ်ရသော်လည်း ကာလကြာသောအခါ ပရိသတ်များသည် ဤပွဲမျိုးကိုငြီးငွေ့လာကြ၏။ ထိုကြောင့် လက်ဝှေ့သမား များကို သံချွန်တပ်ထားသော လက်အိတ်များစွပ်၍ ထိုးသတ်စေလေသည်။ သွေးထွက်သံယိုမ
စတင်သုံးခဲ့လေသည်။ သို့ရာတွင် ကမ္ဘာ့လက်ဝှေ့ ဗိုလ်လုပွဲများ
ှုကား ပြောဖွယ်ရာမရှိပြီ။ မျက်စိကန်းသူကန်း၊ ဦးခေါင်းခွံ ကွဲသူကွဲနှင့် များသောအားဖြင့် ထိုးသတ်သူနှစ်ဦးလုံးပင် သေကြရလေသည်။ ထိုနောက် သံချွန်အစား သံပတ်များကို လက်အိတ်တွင် တပ်၍ ထိုးသတ်စေ ပြန်၏။ ဤနည်းမှာလည်း အတော်အတန် အထိနာလေသည်။ ရောမနိုင်ငံ တော် ခေတ်ကောင်းစဉ်က ဆစ္စတပ်ခေါ်ချောမွတ်မာကျောသော သားရေ လက်အိတ်များကို လက်ဝှေ့ထိုးသတ်ရာတွင် အသုံးပြုခဲ့ကြ၏။ သို့သော် ထိုအချိန်အထိ ထိုးသတ်သူနှစ်ဦးအနက်မှ တစ်ဦးဦးလဲကျမှသာလျှင် ပွဲသိမ်း လေ့ရှိခဲ့လေသည်။
၌ကား ၁၈၉၂ ခုနှစ်အထိ လက်အိတ်မသုံးခဲ့ကြချေ။ ယခုအခါ
ကြေးတမ်းစားလက်ဝှေ့ သမားဟူသမျှသည် ခြောက်အောင်စမှ
ရှစ်အောင်စထိလေး၍ အထဲတွင် အစာသွတ်ထားသည့် သားရေ
လက်အိတ်များကို အသုံးပြုကြသည်။ ဤလက် အိတ်မျိုးသည်
ထိုးသူတို့၏လက်များ ကိုလုံခြုံစေ၍ ဒဏ်ရာအပြင်းအထန်ရ
ခြင်းမှလည်း ကာကွယ်သည်။ လက်အိတ် အကြီးစားမျိုးမှာ ၁ဝ
အောင်စမှ ၁၄ အောင်စထိလေး၍ တစ်ခါတစ်ရံ ထိုထက်ပိုလေး၏။
ယင်းတို့ကိုအပျော် ထမ်း လက်ဝှေ့သမားများ နှစ်သက်ကြ
လေသည်။ကွင်စဗရီမြို့စား၏ စည်းမျဉ်းဥပဒေများဟူသော
၁၈၆၅ ခုနှစ်တွင် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည့် လက်ဝှေ့စည်းမျဉ်း
ဥပဒေများကို ယခုအခါတွင် တစ် ကမ္ဘာလုံး အသုံးပြုနေကြ
လေသည်။ ယင်းဥပဒေများ၏ ပထမရည်ရွယ်ချက်
မှာ ကြေးစားလက်ဝှေ့ပွဲများ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုကို
ဖယ်ရှားပစ်ရန်နှင့် လက်ဝှေ့ထိုးခြင်းကို ကျန်းမာရေးကစားနည်း
တစ်နည်းဖြစ်လာအောင် လုပ် ရန်ပင်ဖြစ်၏။ တဖြည်းဖြည်းပြုပြင
်ပြောင်းလဲလာခဲ့သော ဤစည်းမျဉ်းဥပဒေ များကို ယခုအခါ
ကြေးစားနှင့် အပျော်ထမ်းလက်ဝှေ့ထိုးခြင်း နှစ်မျိုးစလုံး တွင်အသုံး
ပြုနေပေသည်။ ဤစည်းမျဉ်းဥပဒေများအရ ထိုးသတ်သူများသည်
တတ်နိုင်သလောက် လုံးတူရပ်တူဖြစ်ရမည့်ပြင် နပန်းသတ်ခြင်း၊
အတင်းပူး ကပ်ထားခြင်းတို့ကို ခွင့်မပြုချေ။ တစ်ချီလျှင် သုံးမိနစ
်ကြာ၍ တစ်ချီနှင့် တစ်ချီကြားတွင် နားချိန် တစ်မိနစ်ထားကာ
သုံးချီထိုးရ၏။အကယ်၍ ထိုးသတ်နေသူ တစ်ဦးဦးသည် အင်အား
နည်းသောကြောင့်လည်းကောင်း၊ လက်သီးချက်မိသွားသောကြောင်း
လည်းကောင်း လဲကျသွားလျှင် ၁ဝ စက္ကန့် အတွင်း အကူအညီ
ီမယူဘဲ တစ်ယောက်တည်းပြန်ထနိုင်အောင် ကြိုးစားရန် ခွင့်ပေးရ
လေသည်။
 
ဒိုင်လူကြီးက တစ်၊ နှစ်၊ သုံး စသည်ဖြင့်တစ်ဆယ်တိုင်အောင်
ရေတွက်ပြီးသည်အထိ မထနိုင်လျှင် ထိုသူသည် ရှုံးလေတော့သည်။
အမေ ရိကန် အပျော်ထမ်း ကစားခုန်စားအသင်းကြီးသည်
ကွင်းစဗရီစည်းမျဉ်း ဥပဒေများကို အနည်းငယ်လွှဲပြောင်း၍
လက်ခံခဲ့လေသည်။ အပြောင်းအလဲ များမှာ အလေးဆုံးလက
်အိတ်သည် ရှစ်အောင်စရှိရမည်ဆိုခြင်းနှင့် လက်ဝှေ့ ထိုးရန်
စည်းဝိုင်းသည် ၁၆ ပေမှ ၂၄ ပေပတ်လည်ထိ ရှိရမည်ဆိုခြင်း
တို့ဖြစ်သည်။ ဤသို့ဖြင့် မူလစည်းမျဉ်းဥပဒေများကို သင့်တော်သ
လို ပြင် ဆင်အသုံးပြုလာခဲ့ကြလေသည်။
 
ခရစ် ၁၈၇၂ ခုနှစ်တွင် လက်ဝှေ့ပွဲများ၌ လက်အိတ်ကိုပထမ စတင်သုံးခဲ့လေသည်။ သို့ရာတွင် ကမ္ဘာ့လက်ဝှေ့ ဗိုလ်လုပွဲများ၌ကား ၁၈၉၂ ခုနှစ်အထိ လက်အိတ်မသုံးခဲ့ကြချေ။ ယခုအခါ
ယခုခေတ်တွင် လက်ဝှေ့ထိုးသူများကို ကိုယ်လေးချိန်အားဖြင့်
ကြေးတမ်းစားလက်ဝှေ့ သမားဟူသမျှသည် ခြောက်အောင်စမှ ရှစ်အောင်စထိလေး၍ အထဲတွင် အစာသွတ်ထားသည့် သားရေလက်အိတ်များကို အသုံးပြုကြသည်။ ဤလက် အိတ်မျိုးသည် ထိုးသူတို့၏လက်များ ကိုလုံခြုံစေ၍ ဒဏ်ရာအပြင်းအထန်ရခြင်းမှလည်း ကာကွယ်သည်။ လက်အိတ် အကြီးစားမျိုးမှာ ၁ဝ အောင်စမှ ၁၄ အောင်စထိလေး၍ တစ်ခါတစ်ရံ ထိုထက်ပိုလေး၏။ ယင်းတို့ကိုအပျော် ထမ်း လက်ဝှေ့သမားများ နှစ်သက်ကြလေသည်။ ကွင်စဗရီမြို့စား၏ စည်းမျဉ်းဥပဒေများဟူသော ၁၈၆၅ ခုနှစ်တွင် သတ်မှတ်ခဲ့ကြသည့် လက်ဝှေ့စည်းမျဉ်းဥပဒေများကို ယခုအခါတွင် တစ် ကမ္ဘာလုံး အသုံးပြုနေကြလေသည်။ ယင်းဥပဒေများ၏ ပထမရည်ရွယ်ချက်မှာ ကြေးစားလက်ဝှေ့ပွဲများ၏ ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုကို ဖယ်ရှားပစ်ရန်နှင့် လက်ဝှေ့ထိုးခြင်းကို ကျန်းမာရေးကစားနည်း တစ်နည်းဖြစ်လာအောင် လုပ် ရန်ပင်ဖြစ်၏။ တဖြည်းဖြည်းပြုပြင်ပြောင်းလဲလာခဲ့သော ဤစည်းမျဉ်းဥပဒေ များကို ယခုအခါ ကြေးစားနှင့် အပျော်ထမ်းလက်ဝှေ့ထိုးခြင်း နှစ်မျိုးစလုံး တွင်အသုံးပြုနေပေသည်။ ဤစည်းမျဉ်းဥပဒေများအရ ထိုးသတ်သူများသည်
အတန်းရှစ်တန်းခွဲထားလေသည်။ တစ်တန်းစီအတွက် ကန့်သတ
တတ်နိုင်သလောက် လုံးတူရပ်တူဖြစ်ရမည့်ပြင် နပန်းသတ်ခြင်း၊ အတင်းပူး ကပ်ထားခြင်းတို့ကို ခွင့်မပြုချေ။ တစ်ချီလျှင် သုံးမိနစ်ကြာ၍ တစ်ချီနှင့် တစ်ချီကြားတွင် နားချိန် တစ်မိနစ်ထားကာ သုံးချီထိုးရ၏။ အကယ်၍ ထိုးသတ်နေသူ တစ်ဦးဦးသည် အင်အားနည်းသောကြောင့်၎င်း၊ လက်သီးချက်မိသွားသောကြောင်း၎င်း လဲကျသွားလျှင် ၁ဝ စက္ကန့် အတွင်း အကူအညီမယူဘဲ တစ်ယောက်တည်းပြန်ထနိုင်အောင် ကြိုးစားရန် ခွင့်ပေးရလေသည်။
်ထားသော အများဆုံး ကိုယ်အလေးချိန်မှာ ဖလိုင်းဝိတ် တန်း
၁၁၂ ပေါင်၊ ဗင်တန်ဝိတ် ၁၁၈ ပေါင်၊ ဖဲသားဝတ် ၁၂၆ ပေါင်၊
လိုက်ဝတ် ၁၃၅ ပေါင်၊ ဝယ်လတာ ဝိတ် ၁၄၇ ပေါင်၊ မစ်ဒယ
်ဝိတ် ၁၆ဝ ပေါင်၊ လိုက်ဟဲဗီးဝိတ် ၁၇၅ ပေါင် နှင့် ဟဲဗီးဝိတ်
၁၇၅ ပေါင်အထက်တို့ဖြစ်လေသည်။ ပမာအားဖြင့် လူတစ်
ယောက်သည် ကိုယ်အလေးချိန် ၁၁၂ ပေါင်မှ ၁၁၄ ပေါင်သို့
တိုးလာလျှင် သူသည် ဖလိုင်းဝိတ်တန်းမှ ဗင်တန်ဝိတ်တန်းသို့
ရောက်လေသည်။ ကိုယ် အလေးချိန် ၁၁၈ ပေါင်မကျော်မခြင်း
သူသည် ဗင်တန်ဝိတ်တန်း၌ပင် ရှိပေ သည်။ ထိုးသူများသည်
ကိုယ့်ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ အတန်းတူလူချင်းမှသာ တွဲ၍ ထိုးသတ်ရ
လေသည်။ အပျော်တမ်း လက်ဝှေ့ထိုးနည်းဟူ၍ ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲ
ထားသော စည်းမျဉ်းဥပဒေများ ပေါ်ပေါက်လာကတည်းကပင်လျှင်
လက်ဝှေ့ ထိုးခြင်းကို ကျန်းမာရေး ကစားနည်းတစ်နည်းအဖြစ်ဖြင့်
ကလပ်များ၊ တပ် စခန်းများ၊ ကလေးသူငယ်ရိပ်သာများတွင်
လေ့လာလိုက်စားကြ၍ ထိုးပွဲများ ကျင်းပခဲ့လေသည်။
 
ဒိုင်လူကြီးက တစ်၊ နှစ်၊ သုံး စသည်ဖြင့်တစ်ဆယ်တိုင်အောင် ရေတွက်ပြီးသည်အထိ မထနိုင်လျှင် ထိုသူသည် ရှုံးလေတော့သည်။ အမေ ရိကန် အပျော်ထမ်း ကစားခုန်စား အသင်းကြီးသည် ကွင်းစဗရီစည်းမျဉ်း ဥပဒေများကို အနည်းငယ်လွှဲပြောင်း၍ လက်ခံခဲ့လေသည်။ အပြောင်းအလဲ များမှာ အလေးဆုံးလက်အိတ်သည် ရှစ်အောင်စရှိရမည်ဆိုခြင်းနှင့် လက်ဝှေ့ ထိုးရန် စည်းဝိုင်းသည် ၁၆ ပေမှ ၂၄ ပေပတ်လည်ထိ ရှိရမည်ဆိုခြင်းတို့ဖြစ်သည်။ ဤသို့ဖြင့် မူလစည်းမျဉ်းဥပဒေများကို သင့်တော်သလို ပြင် ဆင်အသုံးပြုလာခဲ့ကြလေသည်။
၁၈၈၈ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်သော အပျော်တမ်းကစား ခုန်စား
သမဂ္ဂသည် အတန်းအသီးအသီးအတွက် အပျော်တမ်းအမျိုးသား
လက်ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲများကို ကျင်းပခဲ့၏။ ၁၉၂၈ ခုနှစ်တွင် နာမည်ကြီး
သတင်းစာအချို့က ဦးစီးခေါင်းဆောင်ကာ 'ရွှေလက်အိတ်'
လက်ဝှေ့ပွဲများ ဟူ၍ကျင်းပခဲ့၏။ ထိုအခါမှစ၍ အမေရိကန
်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတွင် လက် ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲများကျင်းပသည့်
အလေ့သည် ခေတ်စားလာခဲ့လေသည်။ လက် ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲ
ဝါသနာအိုး ထောင်ပေါင်းများစွာတို့သည် ရပ်ကွက်လိုက် လက်
ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲများတွင် ပါဝင်ဆင်နွှဲကြလေသည်။ အချို့ကောလိပ
်ကျောင်းများ၌ လည်း လက်ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲများ ကျင်းပကြ၏။
အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ လုံးဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ် ကစားခုန
်စားအသင်းကြီးမှ ကောလိပ်ကျောင်းများ အတွက် လက်ဝှေ့စည်း
မျဉ်း ဥပဒေများကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့၏။ အပျော်တမ်းလက် ဝှေ့အသင်း
အသီးသီးမှ လက်ဝှေ့ကျော်များကိုလည်း ကမ္ဘာ့အိုလံပစ်ကစား
ခုန်စား ပွဲကြီးများတွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ပြုခဲ့ပေသည်။ များသော
အားဖြင့် အမေရိကန်လက်ဝှေ့ကျော်များသည် ကမ္ဘာ့လက်ဝှေ့ဗိုလ
်လုပွဲများတွင် အနိုင် များကြလေသည်။
 
ယခုခေတ်တွင် လက်ဝှေ့ထိုးသူများကို ကိုယ်လေးချိန်အားဖြင့် အတန်းရှစ်တန်းခွဲထားလေသည်။ တစ်တန်းစီအတွက် ကန့်သတ်ထားသော အများဆုံး ကိုယ်အလေးချိန်မှာ ဖလိုင်းဝိတ် တန်း ၁၁၂ ပေါင်၊ ဗင်တန်ဝိတ် ၁၁၈ ပေါင်၊ ဖဲသားဝတ် ၁၂၆ ပေါင်၊ လိုက်ဝတ် ၁၃၅ ပေါင်၊ ဝယ်လတာ ဝိတ် ၁၄၇ ပေါင်၊ မစ်ဒယ်ဝိတ် ၁၆ဝ ပေါင်၊ လိုက်ဟဲဗီးဝိတ် ၁၇၅ ပေါင် နှင့် ဟဲဗီးဝိတ် ၁၇၅ ပေါင်အထက်တို့ဖြစ်လေသည်။ ပမာအားဖြင့် လူတစ်ယောက်သည် ကိုယ်အလေးချိန် ၁၁၂ ပေါင်မှ ၁၁၄ ပေါင်သို့ တိုးလာလျှင် သူသည် ဖလိုင်းဝိတ်တန်းမှ ဗင်တန်ဝိတ်တန်းသို့ ရောက်လေသည်။ ကိုယ် အလေးချိန် ၁၁၈ ပေါင်မကျော်မခြင်း သူသည် ဗင်တန်ဝိတ်တန်း၌ပင် ရှိပေသည်။ ထိုးသူများသည် ကိုယ့်ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ အတန်းတူ လူချင်းမှသာ တွဲ၍ ထိုးသတ်ရလေသည်။ အပျော်တမ်း လက်ဝှေ့ထိုးနည်းဟူ၍ ပြင်ဆင်ပြောင်းလဲထားသော စည်းမျဉ်းဥပဒေများ ပေါ်ပေါက်လာကတည်းကပင်လျှင်
လက်ဝှေ့ထိုးခြင်း၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ မိမိကတစ်ဖက်လူ
လက်ဝှေ့ ထိုးခြင်းကို ကျန်းမာရေး ကစားနည်းတစ်နည်းအဖြစ်ဖြင့် ကလပ်များ၊ တပ် စခန်းများ၊ ကလေးသူငယ်ရိပ်သာများတွင် လေ့လာလိုက်စားကြ၍ ထိုးပွဲများ ကျင်းပခဲ့လေသည်။
ကို မိအောင်ထိုး၍ တစ်ချိန်တည်းတွင် တစ်ဖက်လူ၏ အထိုးမခံရ
အောင် ကာကွယ်ရန်ဖြစ်လေသည်။ ဝါရင့်သော လက်ဝှေ့သမား
တိုင်းတွင် မိမိ၏အင် အားနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုတို့ကို အစွမ်းကုန်
အကျိုးရှိရှိ အသုံးပြုနိုင်သော ကိုယ်ပိုင်ဟန်နှင့် ခုခံကာကွယ်နည်း
တို့ရှိသည်။ သို့ရာတွင် လက်ဝှေ့သင်စလူ တို့ကား လက်ခံထား
သော သဘောများကိုသာတိကျစွာ လိုက်နာထိုးသတ်ဖို့
လိုပေသည်။ လက်ဝှေ့ထိုးခြင်း၏ ပထမဆုံးအခြေခံ သဘော
များကို မတတ်မြောက်မကျွမ်းကျင်မီ သဘာဝကျသော အနေအ
ထားမျိုးနှင့် ထိုးသတ်ရန် မသင့်ချေ။
လက်ဝှေ့ကြိုးဝိုင်းသည် လေးထောင့်ပုံဖြစ်၍ ထိုးသူနှစ်ဦးသည်
မျက်နှာချင်းဆိုင် ထောင့်တစ်ထောင့်စီတွင် ထိုင်နေရ၏။ ထိုးသူ
နှစ်ဦး အကြားရှိ ထောင့်များကို ထောင့်လွတ် (ဝါ) ကြားထောင
့်ဟုခေါ်၏။ ဒိုင်လူ ကြီးလုပ်သူကခေါ်သောအခါ ထိုးသူနှစ်ဦးသည်
ထိုင်ရာနေရာမှထလာ၍ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး လက်လှမ်းမမီသော
နေရာတွင် မျက်နှာချင်းဆိုင်ရပ်နေရ သည်။ များသောအားဖြင့်
ဘယ်ခြေကိုရှေ့ထားရပ်၍ တစ်ဖက်လူဘက်သို့ ကိုယ်၏ဘယ်ဖက
်အခြမ်းကို မသိမသာလှဲ့ထားရလေသည်။ အထိုးသင်စလူ
များကား ကိုယ်ကိုမတ်မတ်ထားကာ ရပ်သင့်လေသည်။
အထူးသဖြင့် အမေ ရိကန်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံရှိ ကြေးစားလက်ဝှေ့
သမားများသည် ခပ်ကုန်းကုန်း အနေအထားနှင့် စတင်ထိုးသတ်
တတ်ကြ၏။ ဤအနေအထားတွင် ကိုယ်ကို ညာဘက်သို့ကိုင်း
ထား၍ ဘယ်လက်ကို မိမိနှင့်ထိုးမည့်သူ ဘက်သို့ ဆန့်
တန်းထားလေသည်။ ဗယ်လက်မှာ တည့်တည့်ထောက်ရာတွင်
အသုံးများ၍ ညာလက်ကိုမူ ခပ်ပြင်းပြင်းထိုးရန်သာ သုံးကြသည်။
 
၁၈၈၈ ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်သော အပျော်တမ်းကစား ခုန်စားသမဂ္ဂသည် အတန်းအသီးအသီးအတွက် အပျော်တမ်းအမျိုးသား လက်ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲများကို ကျင်းပခဲ့၏။ ၁၉၂၈ ခုနှစ်တွင် နာမည်ကြီး သတင်းစာအချို့က ဦးစီးခေါင်းဆောင်ကာ 'ရွှေလက်အိတ်' လက်ဝှေ့ပွဲများ ဟူ၍ကျင်းပခဲ့၏။ ထိုအခါမှစ၍ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံတွင် လက် ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲများကျင်းပသည့် အလေ့သည် ခေတ်စားလာခဲ့လေသည်။ လက်ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲ ဝါသနာအိုး ထောင်ပေါင်းများစွာတို့သည် ရပ်ကွက်လိုက် လက်ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲများတွင် ပါဝင်ဆင်နွှဲကြလေသည်။ အချို့ကောလိပ်ကျောင်းများ၌ လည်း လက်ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲများ ကျင်းပကြ၏။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ လုံးဆိုင်ရာ တက္ကသိုလ် ကစားခုန်စား အသင်းကြီးမှ ကောလိပ်ကျောင်းများ အတွက် လက်ဝှေ့စည်းမျဉ်း ဥပဒေများကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့၏။ အပျော်တမ်းလက် ဝှေ့အသင်းအသီးသီးမှ လက်ဝှေ့ကျော်များကိုလည်း ကမ္ဘာ့အိုလံပစ်ကစား ခုန်စား ပွဲကြီးများတွင် ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ခွင့်ပြုခဲ့ပေသည်။ များသောအားဖြင့် အမေရိကန်လက်ဝှေ့ကျော်များသည် ကမ္ဘာ့လက်ဝှေ့ဗိုလ်လုပွဲများတွင် အနိုင် များကြလေသည်။
လက်ဝှေ့ထိုးရာတွင် တစ်ဖက်လူကို တိုက်ခိုက်ထိုးသတ်ရန် နည်း
အမျိုးမျိုးရှိ၏။ ပထမနည်းမှာ တည့်တည့်ထောက်၍ထိုးနည်းဖြစ်၏။
လက် ကိုကွေ့ကောက်ခြောက်လှန့်ခြင်းမပြုဘဲ ပခုံးအင်အားနှင့်
တည့်တည့် ခပ် ပြင်းပြင်းတင်ကြို၍ ထောက်ရလေသည်။
ခြောက်လှန့်ခြင်းသည် တစ်ဖက်လူ အားလန့်စေ၍ ယောင်မှားကာ
အကာအကွယ်မဲ့စေနိုင်၏။ ခြောက်လှန့်နည်း အမျိုးမျိုးရှိပေသည်။
ပမာအားဖြင့် လက်ဝှေ့သမားတစ်ယောက်သည် ညာ လက်နှင့်
တစ်ဖက်လူ၏ခေါင်းကို ချိန်ဟန်ပြု၍ ဘယ်လက်ဖြင့် ဝမ်းဗိုက်
အပေါ်ပိုင်းကို ထိုးနိုင်ပေသည်။ တန်ပြန်ထိုးခြင်းမှာ ထောက်ခြင်းနှင့်
အတူ တူပင်ဖြစ်သော်လည်း တစ်ဖက်လူက မိမိကိုထိုးချိန်နှင့်
တစ်ချိန်တည်းတွင် တုံ့ပြန်ထိုးရလေသည်။ ယင်းကို တန်ပြန်
ထောက်ထိုးခြင်းဟုလည်းခေါ်၏။ ကိုယ်အနေအထား အလျင်အမြန်
ပြောင်းလဲလိုက်သောအခါမျိုးတွင် ဤထိုး နည်းကို သုံးကြ
လေသည်။ ပမာဆိုသော် တစ်ဖက်သို့ ခြေတစ်လှမ်းရွှေ့လိုက်
သောအခါမျိုး၊ ခပ်ကုန်းကုန်းအနေအထားသို့ ပြောင်းလိုက်သော
အခါမျိုးတို့ တွင် တစ်ဖက်လူသည် မိမိအား တန်ပြန်ထောက
်ထိုးတော့မည်ကို ရိပ်စားမိ ဖို့လိုပေသည်။
 
လက်ဝှေ့ထိုးခြင်း၏ရည်ရွယ်ချက်မှာ မိမိကတစ်ဖက်လူကို မိအောင်ထိုး၍ တစ်ချိန်တည်းတွင် တစ်ဖက်လူ၏ အထိုးမခံရအောင် ကာကွယ်ရန်ဖြစ်လေသည်။ ဝါရင့်သော လက်ဝှေ့သမား
ကြက်ခြေခတ် တုံ့ပြန်ထိုးခြင်းမှာတစ်ဖက်လူက မိမိအား
တိုင်းတွင် မိမိ၏အင် အားနှင့် ကျွမ်းကျင်မှုတို့ကို အစွမ်းကုန် အကျိုးရှိရှိ အသုံးပြုနိုင်သော ကိုယ်ပိုင်ဟန်နှင့် ခုခံကာကွယ်နည်းတို့ရှိသည်။ သို့ရာတွင် လက်ဝှေ့သင်စလူ တို့ကား လက်ခံထားသော သဘောများကိုသာတိကျစွာ လိုက်နာထိုးသတ်ဖို့ လိုပေသည်။ လက်ဝှေ့ထိုးခြင်း၏ ပထမဆုံးအခြေခံ သဘောများကို မတတ်မြောက်မကျွမ်းကျင်မီ သဘာဝကျသော အနေအထားမျိုးနှင့် ထိုးသတ်ရန် မသင့်ချေ။ လက်ဝှေ့ကြိုးဝိုင်းသည် လေးထောင့်ပုံဖြစ်၍ ထိုးသူနှစ်ဦးသည် မျက်နှာချင်းဆိုင် ထောင့်တစ်ထောင့်စီတွင် ထိုင်နေရ၏။ ထိုးသူနှစ်ဦး အကြားရှိ ထောင့်များကို ထောင့်လွတ် (ဝါ) ကြားထောင့်ဟုခေါ်၏။ ဒိုင်လူ ကြီးလုပ်သူကခေါ်သောအခါ ထိုးသူနှစ်ဦးသည် ထိုင်ရာနေရာမှထလာ၍ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦး လက်လှမ်းမမီသော နေရာတွင် မျက်နှာချင်းဆိုင်ရပ်နေရ သည်။ များသောအားဖြင့် ဘယ်ခြေကိုရှေ့ထားရပ်၍ တစ်ဖက်လူဘက်သို့ ကိုယ်၏ဘယ်ဖက်အခြမ်းကို မသိမသာလှဲ့ထားရလေသည်။ အထိုးသင်စလူများကား ကိုယ်ကိုမတ်မတ်ထားကာ ရပ်သင့်လေသည်။ အထူးသဖြင့် အမေ ရိကန်ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံရှိ ကြေးစားလက်ဝှေ့
ဘယ်လက်ဖြင့် ရိုးရိုးထောက်လိုက်သောအခါတွင်လည်းကောင်း၊
သမားများသည် ခပ်ကုန်းကုန်း အနေအထားနှင့် စတင်ထိုးသတ်တတ်ကြ၏။ ဤအနေအထားတွင် ကိုယ်ကို ညာဘက်သို့ကိုင်းထား၍ ဘယ်လက်ကို မိမိနှင့်ထိုးမည့်သူ ဘက်သို့ ဆန့်
တုံ့ပြန် ထောက်ထိုးလိုက်သောအခါတွင်လည်ကောင်း ညာလက်ဖြင့်
တန်းထားလေသည်။ ဗယ်လက်မှာ တည့်တည့်ထောက်ရာတွင် အသုံးများ၍ ညာလက်ကိုမူ ခပ်ပြင်းပြင်းထိုးရန်သာ သုံးကြသည်။
တစ်ဖက်လူ၏ ဘယ်လက်အပေါ်မှ ကန့်လန့်ဖြတ် ကျော်ထိုးခြင်းြ
 
ဖစ်လေသည်။လက်ဝှေ့ထိုးရာတွင် ကာကွယ်နည်း အမျိုးမျိုးရှိ၏။
လက်ဝှေ့ထိုးရာတွင် တစ်ဖက်လူကို တိုက်ခိုက်ထိုးသတ်ရန် နည်းအမျိုးမျိုးရှိ၏။ ပထမနည်းမှာ တည့်တည့်ထောက်၍ထိုးနည်းဖြစ်၏။ လက် ကိုကွေ့ကောက်ခြောက်လှန့်ခြင်းမပြုဘဲ ပခုံးအင်အားနှင့် တည့်တည့် ခပ် ပြင်းပြင်းတင်ကြို၍ ထောက်ရလေသည်။ ခြောက်လှန့်ခြင်းသည် တစ်ဖက်လူ အားလန့်စေ၍ ယောင်မှားကာ အကာအကွယ်မဲ့စေနိုင်၏။ ခြောက်လှန့်နည်း အမျိုးမျိုးရှိပေသည်။ ပမာအားဖြင့် လက်ဝှေ့သမားတစ်ယောက်သည် ညာလက်နှင့် တစ်ဖက်လူ၏ခေါင်းကို ချိန်ဟန်ပြု၍ ဘယ်လက်ဖြင့် ဝမ်းဗိုက် အပေါ်ပိုင်းကို ထိုးနိုင်ပေသည်။ တန်ပြန်ထိုးခြင်းမှာ ထောက်ခြင်းနှင့် အတူတူပင်ဖြစ်သော်လည်း တစ်ဖက်လူက မိမိကိုထိုးချိန်နှင့် တစ်ချိန်တည်းတွင် တုံ့ပြန်ထိုးရလေသည်။ ယင်းကို တန်ပြန်
ထောက်ထိုးခြင်းဟုလည်းခေါ်၏။ ကိုယ်အနေအထား အလျင်အမြန်ပြောင်းလဲလိုက်သောအခါမျိုးတွင် ဤထိုး နည်းကို သုံးကြလေသည်။ ပမာဆိုသော် တစ်ဖက်သို့ ခြေတစ်လှမ်းရွှေ့လိုက်သောအခါမျိုး၊ ခပ်ကုန်းကုန်းအနေအထားသို့ ပြောင်းလိုက်သောအခါမျိုးတို့တွင် တစ်ဖက်လူသည် မိမိအား တန်ပြန်ထောက်ထိုးတော့မည်ကို ရိပ်စားမိ ဖို့လိုပေသည်။
 
ကြက်ခြေခတ် တုံ့ပြန်ထိုးခြင်းမှာတစ်ဖက်လူက မိမိအား ဘယ်လက်ဖြင့် ရိုးရိုးထောက်လိုက်သောအခါတွင်လည်းကောင်း၊ တုံ့ပြန် ထောက်ထိုးလိုက်သောအခါတွင်လည်ကောင်း ညာလက်ဖြင့် တစ်ဖက်လူ၏ ဘယ်လက်အပေါ်မှ ကန့်လန့်ဖြတ် ကျော်ထိုးခြင်းဖြစ်လေသည်။လက်ဝှေ့ထိုးရာတွင် ကာကွယ်နည်း အမျိုးမျိုးရှိ၏။
ထုံးစံအား ဖြင့် လက်မောင်းလက်ဖျံတို့နှင့်သော်လည်းကောင်း၊
လက်သီးနှင့်သော်လည်း ကောင်း ကာကွယ်ရလေသည်။ လက်သီး
Line ၂၀၇ ⟶ ၈၄:
ဆုံး ပညာရပ်တစ်ခုဖြစ်၍ မြန်မာလူမျိုးတို့တွင်လည်း ရိုးရာအမွေ
အနှစ်အဖြစ် သတ်မှတ်ခြင်းခံရသော မြန်မာလက်ဝှေ့ထိုးသတ်ခြင်း
သည် လူမျိုးနှင့်အတူ ရပ်တည်ခဲ့ပေ၏။ပုဂံမြို့ နဂါးရုံဘုရား[[နဂါးရုံဂူဘုရား (ပုဂံ)]]
တောင်ဘက်ရှိ ဂူငယ်၏အရှေ့မုခ် မြောက်နံ ရံတွင်ကင်းမြီးကောက
်ထောင်နေသော လူပုံပါသည့်ကမ္ပတ်ပန်း၊ နပန်းသတ်
Line ၂၄၅ ⟶ ၁၂၂:
လက်ပမ်းကိုသာ အလေ့အလာပြု၍အားထုတ်ကြ သည်။
 
ဤသို့အားဖြင့် ပင်းယကောင်းစားစဉ် ပွဲကျောင်းဂါမဝါသီဂိုဏ်း ပေါ်လာသည်။ အောင်စည်းခုံ သံဃရာဇာ (ဝတ်မိုးဝတ်မြေမှအဖို့အစု
အခွန်ဘဏ္ဍာ ကောက်ခံထိန်းသိမ်းရသောရဟန်း ကို သံဃရာဇာဟုခေါ်သည်။ ပွဲကျောင်းဂါမဝါသီဂိုဏ်းဝင်ဖြစ်သည်။) သည်
ပေါ်လာသည်။ အောင်စည်းခုံ သံဃရာဇာ (ဝတ်မိုးဝတ်မြေမှအဖို့အစု
လက်ဝှေ့သတ်အလွန်ကောင်း သည်။ လက်ဝှေ့ဆုဖြင့် နှစ်တိုင်း မြင်း တစ်ဆယ်ယ့်ငါးစီး၊ အစီး ၂ဝ ရ သည်။ အင်းဝမင်းခေါင်ကြီးလက်ထက် ကုန်းဘောင်စော်ဘွားက လက်ဝှေ့ ကောင်းရှမ်းကြီးကို အင်းဝသို့ခေါ်ခဲ့၍ လက်ဝှေ့မော်ကွန်းတင်မည်လာသည်။
အခွန်ဘဏ္ဍာကောက်ခံထိန်းသိမ်းရသောရဟန်း ကို သံဃရာဇာဟ
ုခေါ်သည်။ ပွဲကျောင်းဂါမဝါသီဂိုဏ်းဝင်ဖြစ်သည်။) သည်
လက်ဝှေ့သတ်အလွန်ကောင်း သည်။ လက်ဝှေ့ဆုဖြင့် နှစ်တိုင်း
မြင်း တစ်ဆယ်ယ့်ငါးစီး၊ အစီး ၂ဝ ရ သည်။ အင်းဝမင်းခေါင
်ကြီးလက်ထက် ကုန်းဘောင်စော်ဘွားက လက်ဝှေ့ ကောင်းရှမ်း
ကြီးကို အင်းဝသို့ခေါ်ခဲ့၍ လက်ဝှေ့မော်ကွန်းတင်မည်လာသည်။
 
အင်းဝ စစ်ကိုင်း သတ်ဖက်မရှိ၍ သံဃရာဇာကို စုံစမ်းစေသော် ငါကား အထက်မင်းများလက်ထက် လူပျိုလူရွယ်ဖြစ်၍
ကျော်စောရုံမျှသတ်သည်။ ယခုမှာ အသက် ၆၉ နှစ်အရွယ်ရှိပြီဖြစ်၍ သေအောင်သတ်တော့မည်ဆို လက်သည်။ မသေပါစေနှင့်
ငါကား အထက်မင်းများလက်ထက် လူပျိုလူရွယ်ဖြစ်၍
တန်ရုံသာသတ်ပါဟု ဆင့်ဆိုပြီးမှ စကား ကျောင်းတော် မော်ကွန်းစိုက်ရာ မုခ်ဝတံခါး အရှေ့ငါးတာခြားကုန်း၌ လက် ဝှေ့ပွဲကျင်း
ကျော်စောရုံမျှသတ်သည်။ ယခုမှာ အသက် ၆၉ နှစ်အရွယ်ရှိပြ
ပသည်။ မင်စော်ဘွားမှစ၍ ရဟန်းရှင်လူများလည်း ကုန်းပြည့်မျှ ကြည့်သည်။
ီဖြစ်၍ သေအောင်သတ်တော့မည်ဆို လက်သည်။ မသေပါစေနှင့်
တန်ရုံသာသတ်ပါဟု ဆင့်ဆိုပြီးမှ စကား ကျောင်းတော် မော်ကွန်း
စိုက်ရာ မုခ်ဝတံခါး အရှေ့ငါးတာခြားကုန်း၌ လက် ဝှေ့ပွဲကျင်း
ပသည်။ မင်စော်ဘွားမှစ၍ ရဟန်းရှင်လူများလည်း ကုန်းပြည့်မျှ
ကြည့်သည်။
 
ထိုအခါ အောင်စည်းခုံ သံဃရာဇာနှင့် ရှမ်းကြီးတို့ သတ်ကြမည်
Line ၄၆၀ ⟶ ၃၂၈:
သွေးထွက်သံယိုမဖြစ်ဘဲ ပြိုင်ပွဲကို ဆက်လက် မထိုးသတ်နိုင်
အောင် အနာတရဖြစ်ခဲ့လျှင်လည်း အရှုံးအနိုင်ရှိသည်။ အနိုင
်အရှုံးကို လွှတ် ဒိုင်နှင့် ခုံသမာဓိလူကြီးများ ည|ိနှိုင်း၍ဆုံးဖြတ်၏။ညှိနှိုင်း၍ဆုံးဖြတ်၏။
သို့သော် ယခုခေတ် မြန်မာလက်ဝှေ့တွင် ဆရာဝန်စောင့်ကြပ်
ဆုံးဖြတ်ထားသောစနစ် ပေါ်ပေါက် နေလေပြီ။
Line ၄၈၇ ⟶ ၃၅၅:
ဖြစ်ပေသည်။
 
မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများသည့် ကမ္ဗောဒီးယား၊ လောလောနှင့် ထိုင်းလင်းနိုင်ငံတို့တွင် မြန်မာလက်ဝှေ့ ပုံသွင်းထိုးသတ်ကြသည့် လက် ဝှေ့ထိုးနည်းများရှိသည်။ သို့သော် အဆိုပါနိုင်ငံများ၌ လက်သီးတွင် လက်အိတ်များစွပ်၍ ထိုးသတ်ခြင်းကို တီထွင်ထားလေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၂)</ref>
နှင့် ထိုင်းလင်းနိုင်ငံတို့တွင် မြန်မာလက်ဝှေ့ ပုံသွင်းထိုးသတ
်ကြသည့် လက် ဝှေ့ထိုးနည်းများရှိသည်။ သို့သော် အဆိုပါနိုင်ငံ
များ၌ လက်သီးတွင် လက် အိတ်များစွပ်၍ ထိုးသတ်ခြင်းကိုတီ
ထွင်ထားလေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၂)</ref>
 
== ကိုးကား ==