ဒမီသရီ အီဗန်နိုဗစ် မန်းဒယ်လိယပ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q9106 (translate me)
အရေးမကြီး must not use another wp as reference en:WP:GOODREFS
စာကြောင်း ၄၀ -
မန်းဒယ်လိယပ် (Mendeleev) သည် ဓါတုဗေဒနှင့် သက်ဆိုင်သော အခြား အရေးကြီးသည့် အချက် အလက်များ ကိုလည်း ကူညီ ထောက်ပံ့ ခဲ့သည်။ သူသည် ရုရှားနိုင်ငံ၏ ဓါတုဗေဒ နှင့် သိပ္ပံသုတေသီဆိုင်ရာ ပညာရှင် တစ်ဦး ဖြစ်သည်ဟု တချီဂေရဲဘ် (L.A. Tchugayev) က ထုတ်ဖော် ပြောဆို ခဲ့ပါသည်။ ထို့ပြင် မန်းဒယ်လိယပ်သည် ဓါတုဗေဒ ပါရမီရှင် တစ်ယောက်ဖြစ်သကဲ့သို့၊ ပထမတန်းစား ရူပဗေဒ ပညာရှင် နှင့် စီးပွားရေး နယ်ပယ်တွင် အသုံးချမှု အတွက် ကျွမ်းကျင်စွာ တွေးခေါ်နိုင်သူ တစ်ယောက် ဖြစ်ခဲ့သည်။ အသီးအပွင့် ဖြစ်ထွန်းမှု လေ့လာခြင်း နယ်ပယ်တွင် အရည်၏ လှုပ်ရှားမှုဖြင့် (တွန်း)အား တစ်ခု ဖြစ်ပေါ်ကြောင်း ကို သိရှိခဲ့ပြီး၊ မိုးလေဝသ ဘာသာရပ်၊ ဘူမိဗေဒ ဘာသာရပ်၊ ဓါတုဗေဒနှင့် ရူပဗေဒ၏ စပ်ဆက်လျှက်ရှိသော အခြားသော စည်းမျဉ်းများ၊ ဓါတုဗေဒ နည်းပညာနှင့် စပ်ဆက်လျှက် ရှိသော ဘာသာရပ် အခွဲများ ( ဥပမာအားဖြင့် – ပေါက်ကွဲခြင်း၊ ရေနံနှင့် လောင်စာများ ) နှင့် စက်ရုံများတွင်လည်း ကျွမ်းကျင်သူ တစ်ယောက်ဖြစ်သည်။[[File:Mendeleyev gold Barry Kent.JPG|thumb|150px|မန်းဒယ်လိယပ် ဆုတံဆိပ်]]
 
၁၈၆၉ ခုနှစ်တွင် စတင် တည်ထောင်ခဲ့သော ရုရှား ဓါတုဗေဒဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်း (Russian Chemical Society) ကို စတင် တည်ထောင်သူများ ထဲတွင် တစ်ယောက် အပါအဝင် ဖြစ်ပါသည်။ စိုက်ပျိုး မွေးမြူရေးနှင့် ကုန်သွယ်မှု အခွန်ကြီးကြပ်ရေး တွင်လည်း စာတွေ့သာမက၊ လက်တွေ့ပါ လုပ်ဆောင်ခဲ့သူ တစ်ဦးလည်း ဖြစ်ပါသည်။ Aether ၏ ဓါတုဗေဒ ဆိုင်ရာ ယူဆချက် ကြိုးပမ်းမှု အခြအနေတွင် အစွမ်းမဲ့ ဓါတုဗေဒဒြပ်စင် နှစ်ခု၏ atomic အလေးချိန်သည် ဟိုက်ဒရိုဂျင်ထက် နည်းကြောင်း အဆိုပြု တင်သွင်းခဲ့သည်။ ၎င်း ဒြပ်စင် နှစ်ခုအနက် ပိုပေါ့သော ဒြပ်စင်သည် အရာအားလုံးကို ထိုးဖောက်နိုင်ခြင်း၊ နေရာတကာ ပျံ့နှံ့လျက်ရှိသော ဓါတ်ငွေ့ တစ်ခုဟု ယူဆပြီး ၎င်းထက် အနည်းငယ် ပိုလေးသော ဒြပ်စင်မှာ ကရိုနီယမ် (coronium) ဒြပ်စင်ဟု မန်ဒလိရပ် (Mendeleev)က အဆိုပြုခဲ့သည်။ မန်းဒယ်လိယပ်သည် သူ၏ဘဝကို စာပေ လေ့လာမှုတွင် အများဆုံး မြုပ်နှံခဲ့ပြီး ပျော်ရည်ကဲ့သို့ မတိကျသော ကွန်ပေါင်းများ၏ သဘာဝနှင့် ပက်သတ်၍ အရေးကြီးသော အကြံပြု ဆွေးနွေးမှုများကိုလည်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ပါသည်။ အခြားသော ရူပဓာတုဗေဒ ဌာန တွင်လည်း အပူကြောင့် အရည်၏ ထုထည် ပွခြင်းကို ရှာဖွေ တွေ့ရှိခဲ့ပြီး Gay-Lussac’s law (အငွေ့ထုထည် ပြန့်ကားခြင်းဆိုင်ရာ ဂုဏ်သတ္တိ) နှင့် ဆင်တူသော ပုံသေနည်း များကိုလည်း တွက်ထုတ်ခဲ့ပါသည်။ ၁၈၆၁ တွင် Thomas Andrews’ ၏ ဓာတ်ငွေ့ အပူချိန်နှင့် ပတ်သက်သော ယူဆချက်ကို ကြိုတင် ခန့်မှန်းခဲ့ပါသည်။ သူ့အား metric system ကို စတင် ဖော်ထုတ်သူ အဖြစ် ရုရှားအင်ပါယာမှ ဂုဏ်ပြု မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။ မန်းဒယ်လိယပ်သည် nitrocellulose ကို အခြေခံ၍ ကျည်မှုန့်အစား၊ မီးခိုးမှုန့်မထွက်သော အမှုန့်တမျိုး (pyrocollodion)ကို တီထွင်ခဲ့ပါသည်။ သို့သော်လည်း ရရှားရေတပ်မှ ၎င်း၏ ကုန်ကျစရိတ်နှင့် အကျိုး သက်ရောက်မှုတို့ကို ချိန်ဆပြကာ အသုံးပြုရန် မသင့်လျော်ကြောင်း ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပါသည်။ ၁၈၉၂ တွင် သူသည် ၎င်းအား ထုတ်လုပ်နိုင်ရန် စုဆောင်းမှုများ ပြုလုပ်ခဲ့ပါသည်။ သူသည် ရေနံ၏ မူလ အစကို သိရှိရန် လေ့လာခဲ့ပြီး ရေနံသည် ကမ္ဘာမြေကြီးအောက် အလွန်နက်သော နေရာတွင် ရှိ၍ ၎င်းမူလ အစမှသာလျှင် ရေနံကို ရှာဖွေ တွေ့ရှိနိုင်သည်ဟု မှတ်ချက် ချခဲ့ပါသည်။<ref>ဘာသာပြန်သူ ကိုဆန်းထွန်း[http://elements.muctr.com]</ref><ref>http://en.wikipedia.org/wiki/Dmitri_Mendeleev</ref>
== ကိုးကား ==
<references/>