ကော်ဖီ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး removed ZWSP
စာကြောင်း ၁ -
{| border="0" cellpadding="2" style="margin:7px;width: 18em; font-size: 90%; text-align: left; float:right; border:1px solid #5BBFF4; background-color:#D8F3FE;"
|-
| colspan="2" style="text-align: center; font-size: 130%; font-weight: bold;" | '''ကော်​ဖီကော်ဖီ'''
 
|-
စာကြောင်း ၈ -
|-valign="center"
|အမျိုးအစား
|အပူ / အအေး သောက်​သုံး​နိုင်​သည်သောက်သုံးနိုင်သည်
|-valign="center"
|ထုတ်လုပ်သူများ
|ထုတ်​လုပ်​သူ​များ
|ကမ္ဘာအနှံ့အပြား
|ကမ္ဘာ​အနှံ့အပြား
|-valign="center"
|စတင်​ခဲ့​သည့်စတင်ခဲ့သည့် နိုင်ငံ
|အီသီယိုးပီးယား
|အီ​သီ​ယိုး​ပီး​ယား
|-valign="center"
|စတင်တွေ့ရှိခြင်း
|စတင်​တွေ့​ရှိ​ခြင်း
|အေဒီ (၃) ရာစုခန့်
|အေ​ဒီ (၃) ရာ​စု​ခန့်
|}
(၁၇) ရာစု မတိုင်မီက ဥရောပတိုက်ရှိ လူများသည် ကော်ဖီကို သောက်ရမှန်း မသိခဲ့ကြပေ။ ထိုစဉ်က အက်ဗီဆီးနီးယား နိုင်ငံနှင့် အာရေဗျ ကျွန်းဆွယ်တို့၌ ကော်ဖီကို မြိန်ရှက်စွာ သောက်သုံးနေကြပြီဖြစ်သော်လည်း မည်သည့်အချိန်က စတင် သောက်သုံးခဲ့ကြသည်ကို အတိအကျ မပြောနိုင်ကြချေ။
(၁​၇) ရာ​စု မ​တိုင်​မီ​က ဥရောပတိုက်​ရှိ လူ​များ​သည် ကော်​ဖီ​ကို သောက်​ရ​မှန်း မ​သိ​ခဲ့​ကြ​ပေ။ ထို​စဉ်​က အက်​ဗီ​ဆီး​နီး​ယား နိုင်ငံ​နှင့် အာ​ရေ​ဗျ ကျွန်းဆွယ်​တို့​၌ ကော်​ဖီ​ကို မြိန်ရှက်​စွာ သောက်​သုံး​နေ​ကြ​ပြီ​ဖြစ်​သော်​လည်း မည်​သည့်​အချိန်​က စတင် သောက်​သုံး​ခဲ့​ကြ​သည်​ကို အတိ​အကျ မ​ပြော​နိုင်​ကြ​ချေ။
 
== စတင် တွေ့​ရှိ​ပုံတွေ့ရှိပုံ ==
 
[[File:01p16411.jpg|thumb|ချယ်ရီသီးနှင့် သဏ္ဌာန်တူသော ကာဖီသီးအမှည့်များ]]
[[File:01p16411.jpg|thumb|ချယ်​ရီ​သီး​နှင့် သဏ္ဌာန်​တူ​သော ကာ​ဖီ​သီး​အမှည့်​များ]]
ကော်ဖီကို စတင်တွေ့ရှိပုံ အကြောင်းနှင့် စပ်လျဉ်း၍ သမိုင်းပုံပြင် အမြောက်အမြားရှိသည်။ (၃) ရာစုနှစ် အကုန်လောက်တွင် အာရေဗျမှ ခရစ်ယာန် ဘုန်းတော်ကြီး တစ်စုသည် နှိပ်စက် ညှဉ်းပန်းမှု ဘေးရန်များကြောင့် အက်ဗီဆီးနီးယား နိုင်ငံရှိ တောတောင် ထူထပ်ရာ ဒေသသို့ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်ခဲ့ကြသည်။ တစ်ခါသော် ထိုဘုန်းတော်ကြီးများ မွေးမြူထားသည့် သိုးနှင့် ဆိတ်တို့သည် ညရောက်သော်လည်း အိပ်စက်ခြင်း မရှိပဲ မြူးထူး ခုန်ပေါက်၍ သွားလာနေကြသည်ကို တအံ့တဩ တွေ့မြင်ကြရသည်။ ညဆက်တိုက်ပင် ထိုသို့ ဖြစ်နေသည့်အတွက် ဘုန်းတော်ကြီးများသည် သိုးနှင့် ဆိတ်တို့ စားသောက်လေ့ရှိသော သစ်ပင်များကို လိုက်လံ စစ်ဆေး၍ စားသုံးကြည့်ရာမှ အပင်တစ်မျိုး၏ အရွက်နှင့် အသီးတို့ကြောင့် ဖြစ်ရကြောင်း တွေ့ရှိရလေသည်။ ထိုအပင်မှာ ကော်ဖီပင် ဖြစ်၍ ကော်ဖီရွက်နှင့် ကော်ဖီသီးများကို စားသုံးမိသော ဘုန်းတော်ကြီးများမှာ စိတ်ရွှင်မြူး၍ အိပ်မပျော်နိုင်အောင် ဖြစ်ရသည်ဆို၏။ ထိုသမိုင်း ပုံပြင်မှာ ယုံတမ်းမျှသာ ဖြစ်နိုင်သော်လည်း (၁၅) ရာစုနှစ်ခန့်က မက္ကာမြို့သို့ ဘုရားဖူးသွားကြသော မွတ်စလင်တို့သည် ညဘက် တရားအားထုတ်ချိန်များ၌ အိပ်ငိုက်ပြေစေရန် ကော်ဖီစေ့ကို လှော်၍ အမှုန့်ကြိတ်ပြီးလျှင် ရေတွင်ဖျော်ကာ သောက်သုံးခဲ့ကြကြောင်း အထောက်အထားများ ရှိလေသည်။ နောင်သော် ကော်ဖီ သောက်ခြင်းအလေ့သည် တစ်စတစ်စ ပျံ့နှံ့လာပြီးလျှင် တရုတ် နိုင်ငံ၌ လက်ဖက်ရည်ကို ကြိုက်နှစ်သက်သကဲ့သို့ပင် အာရေဗျ ကျွန်းဆွယ်၌လည်း ကော်ဖီကို အထူး နှစ်သက်လာကြလေသည်။
ကော်​ဖီ​ကို စတင်​တွေ့​ရှိ​ပုံ အကြောင်း​နှင့် စပ်လျဉ်း​၍ သမိုင်း​ပုံပြင် အမြောက်အမြား​ရှိ​သည်။ (၃) ရာ​စု​နှစ် အကုန်​လောက်​တွင် အာ​ရေ​ဗျ​မှ ခရစ်ယာန် ဘုန်းတော်​ကြီး တစ်​စု​သည် နှိပ်စက် ညှဉ်းပန်း​မှု ဘေးရန်​များ​ကြောင့် အက်​ဗီ​ဆီး​နီး​ယား နိုင်ငံ​ရှိ တော​တောင် ထူထပ်​ရာ ဒေသ​သို့ ထွက်ပြေး တိမ်းရှောင်​ခဲ့​ကြ​သည်။ တစ်​ခါသော် ထို​ဘုန်းတော်​ကြီး​များ မွေး​မြူ​ထား​သည့် သိုး​နှင့် ဆိတ်​တို့​သည် ည​ရောက်သော်​လည်း အိပ်စက်​ခြင်း မ​ရှိ​ပဲ မြူးထူး ခုန်ပေါက်​၍ သွား​လာ​နေ​ကြ​သည်​ကို တ​အံ့​တ​ဩ တွေ့​မြင်​ကြ​ရ​သည်။ ည​ဆက်တိုက်​ပင် ထိုသို့ ဖြစ်​နေ​သည့်​အတွက် ဘုန်းတော်​ကြီး​များ​သည် သိုး​နှင့် ဆိတ်​တို့ စား​သောက်​လေ့​ရှိ​သော သစ်ပင်​များ​ကို လိုက်လံ စစ်ဆေး​၍ စား​သုံး​ကြည့်​ရာ​မှ အပင်​တစ်​မျိုး​၏ အရွက်​နှင့် အသီး​တို့​ကြောင့် ဖြစ်​ရ​ကြောင်း တွေ့​ရှိ​ရ​လေ​သည်။ ထို​အပင်​မှာ ကော်​ဖီ​ပင် ဖြစ်​၍ ကော်​ဖီ​ရွက်​နှင့် ကော်​ဖီ​သီး​များ​ကို စား​သုံး​မိ​သော ဘုန်းတော်​ကြီး​များ​မှာ စိတ်​ရွှင်မြူး​၍ အိပ်​မပျော်​နိုင်​အောင် ဖြစ်​ရ​သည်​ဆို​၏။ ထို​သမိုင်း ပုံပြင်​မှာ ယုံတမ်း​မျှ​သာ ဖြစ်​နိုင်သော်​လည်း (၁​၅) ရာ​စု​နှစ်​ခန့်​က မက္ကာ​မြို့​သို့ ဘုရားဖူး​သွား​ကြ​သော မွတ်​စ​လင်​တို့​သည် ည​ဘက် တရား​အားထုတ်​ချိန်​များ​၌ အိပ်​ငိုက်​ပြေ​စေ​ရန် ကော်​ဖီ​စေ့​ကို လှော်​၍ အမှုန့်​ကြိတ်​ပြီး​လျှင် ရေ​တွင်ဖျော်​ကာ သောက်​သုံး​ခဲ့​ကြ​ကြောင်း အထောက်​အထား​များ ရှိ​လေ​သည်။ နောင်သော် ကော်​ဖီ သောက်​ခြင်း​အလေ့​သည် တစ်​စ​တစ်​စ ပျံ့နှံ့​လာ​ပြီး​လျှင် တရုတ် နိုင်ငံ​၌ လက်ဖက်ရည်​ကို ကြိုက်​နှစ်သက်​သကဲ့သို့​ပင် အာ​ရေ​ဗျ ကျွန်းဆွယ်​၌​လည်း ကော်​ဖီ​ကို အထူး နှစ်သက်​လာ​ကြ​လေ​သည်။
 
 
== ပျံ့နှံ့သွားခြင်း ==
== ပျံ့နှံ့​သွား​ခြင်း ==
 
[[File:Coffee_2.jpg|thumb|လှော်​ထား​သောလှော်ထားသော ကော်​ဖီ​စေ့ကော်ဖီစေ့]]
အေဒီ (၁၃)ရာစုတွင် အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံမှ ဆိတ်ကျောင်းသား ကယ်(လ်)ဒီမှ စတင်တွေ့ရှိခဲ့ပါသည်။ ဆိတ်ကျောင်းရင်း ဆိတ်များ အသီးတစ်မျိုးကို စားမိပြီး မြူးထူးခုံပေါက်နေသည်ကို သတိထားမိပြီး မိမိကိုယ်တိုင်မြည်းစမ်းကြည့်ရာမှ ကော်ဖီကိုစတင်သတိပြု သောက်သုံးခဲ့ပါသည်။
အေ​ဒီ (၁​၃)ရာ​စုတွင် အီ​သီ​ယိုး​ပီး​ယား​နိုင်ငံ​မှ ​ဆိတ်​ကျောင်းသား​ ကယ်(လ်)ဒီ​မှ​ စတင်​တွေ့ရှိ​ခဲ့​ပါ​သည်။ ဆိတ်​ကျောင်း​ရင်း ဆိတ်​များ​ အသီး​တစ်​မျိုး​ကို စား​မိ​ပြီး​ မြူးထူး​ခုံ​ပေါက်​နေ​သည်​ကို သတိထား​မိ​ပြီး မိမိ​ကိုယ်တိုင်​မြည်းစမ်း​ကြည့်​ရာ​မှ ကော်​ဖီ​ကို​စတင်​သတိပြု​ သောက်​သုံး​ခဲ့​ပါ​သည်။
 
== ကော်ဖီပင် ပေါက်ရောက်ရာ ဒေသများ ==
== ကော်​ဖီ​ပင် ပေါက်ရောက်​ရာ ဒေသ​များ ==
 
[[File: Coffee_Various.png | left]]
ဘရာဇီးနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာ့ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှုတွင် ထိပ်ဆုံးမှ ဦးဆောင်ပါဝင်သည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဘရာဇီးနိုင်ငံနှင့် အနောက် အိန္ဒိယ ကျွန်းစုတို့မှအပ ကော်ဖီကို အကြီးအကျယ် စိုက်ပျိုးသော ဒေသများမှာ အမေရိကတိုက် အလယ်ပိုင်း ၊ မက္ကဆီကို ၊ အာရေဗျကျွန်းဆွယ် ၊ အာဖရိကတိုက်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ အချို့ဒေသများ ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း ၊ ဆူမတြာကျွန်း ၊ ဂျာဗားကျွန်းနှင့် ပစိဖိတ် သမုဒ္ဒရာရှိ ကျွန်းများ ဖြစ်ကြသည်။
ဘ​ရာ​ဇီး​နိုင်ငံ​သည် ကမ္ဘာ့ကော်​ဖီ​ထုတ်​လုပ်​မှု​တွင် ထိပ်​ဆုံး​မှ ဦးဆောင်​ပါဝင်​သည်။ ကမ္ဘာပေါ်​တွင် ဘ​ရာ​ဇီး​နိုင်ငံ​နှင့် အနောက် အိန္ဒိယ ကျွန်း​စု​တို့​မှ​အပ ကော်​ဖီ​ကို အကြီး​အကျယ် စိုက်ပျိုး​သော ဒေသ​များ​မှာ အမေ​ရိ​ကတိုက် အလယ်​ပိုင်း ၊ မက္က​ဆီ​ကို ၊ အာ​ရေ​ဗျ​ကျွန်းဆွယ် ၊ အာ​ဖ​ရိ​ကတိုက်​နှင့် အိန္ဒိယ​နိုင်ငံ​ရှိ အချို့​ဒေသ​များ ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း ၊ ဆူ​မ​တြာ​ကျွန်း ၊ ဂျာ​ဗား​ကျွန်း​နှင့် ပ​စိ​ဖိတ် သမုဒ္ဒရာ​ရှိ ကျွန်း​များ ဖြစ်​ကြ​သည်။
 
 
== ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှု ==
== ကော်​ဖီ​ထုတ်​လုပ်​မှု ==
 
{| border="1"
|-
|colspan="2" align="center" | '''ကမ္ဘာ့ကော်​ဖီ​ထုတ်​လုပ်​မှုကမ္ဘာ့ကော်ဖီထုတ်လုပ်မှု (၂​၀⁠၀​၅၂၀⁠၀၅)'''
|-
|'''နိုင်ငံ'''
||'''ထုတ်လုပ်မှု (မက်ထရစ်တန်)'''
||'''ထုတ်​လုပ်​မှု (မက်​ထ​ရစ်​တန်)'''
|-
|[[File:Brazil.png|25px]] ဘ​ရာ​ဇီးဘရာဇီး
||၁၇၈၁၆၈၄
||၁​၇​၈​၁​၆​၈​၄
|-
|[[File:Vietnam.png|25px]] ဗီယက်နမ်
||၈၀၉၃၈၄
||၈​၀​၉​၃​၈​၄
|-
|[[File:Indonesia.png|25px]] အင်ဒို​နီး​ရှားအင်ဒိုနီးရှား
||၆၂⁠၂၉၈၆
||၆​၂⁠၂​၉​၈​၆
|-
|[[File:Columbia.png|25px]] ကို​လံ​ဘီ​ယာကိုလံဘီယာ
||၅⁠၅၈၀၅၀
||၅⁠၅​၈​၀​၅​၀
|-
|[[File:Mexico.png|25px]] မက္က​ဆီ​ကိုမက္ကဆီကို
||၂၅၄၁၄၈
||၂​၅​၄​၁​၄​၈
|-
|[[File:India.png|25px]] အိန္ဒိယ
||၂⁠၂၄၈၂၉
||၂⁠၂​၄​၈​၂​၉
|-
|[[File:Ethiopia.png|25px]] အီ​သီ​ယို​ပီး​ယားအီသီယိုပီးယား
||၂၁၂၅၆၆
||၂​၁​၂​၅​၆​၆
|-
|[[File:Guatemala.png|25px]] ဂွာ​တီ​မာလာဂွာတီမာလာ
||၁၇⁠၇၀၈၄
||၁​၇⁠၇​၀​၈​၄
|-
|[[File:Honduras.png|25px]] ဟွန်​ဒူ​ရပ်ဟွန်ဒူရပ်
||၁၅⁠၅၈၆၀
||၁​၅⁠၅​၈​၆​၀
|-
| ယူဂန်ဒါ
| ယူ​ဂန်​ဒါ
||၁၅၂၀၆⁠၆
||၁​၅​၂​၀​၆⁠၆
|}
 
==ကော်ဖီစိုက်ပျိုးထုတ်လုပ်ခြင်း==
==ကော်​ဖီ​စိုက်ပျိုး​ထုတ်​လုပ်​ခြင်း==
[[File:01p16511.jpg|thumb|ကော်ဖီလုပ်ငန်းဌာနကြီးတခုရှိ ကာဖီနမူနာများကို လှော်ကြိတ်ပေးသည့်စက်ငယ်များ။ ဤစက်ငယ်များဖြင့် လှော်ကြိတ်ပေးသော ကော်ဖီနမူနာများကို ကော်ဖီမြည်းသမားက မြည်းစမ်းကြည့်ရသည်]]
[[File:01p16511.jpg|thumb|ကော်​ဖီ​လုပ်​ငန်း​ဌာန​ကြီး​တ​ခု​ရှိ ကာ​ဖီ​န​မူ​နာ​များ​ကို လှော်​ကြိတ်​ပေး​သည့်​စက်​ငယ်​များ။ ဤ​စက်​ငယ်​များ​ဖြင့် လှော်​ကြိတ်​ပေး​သော ကော်​ဖီ​န​မူ​နာ​များ​ကို ကော်​ဖီ​မြည်း​သမား​က မြည်းစမ်း​ကြည့်​ရ​သည်]]
 
ကော်ဖီပင်သည် ပူနွေးသော တိုင်းပြည်များ၌ အထူးသဖြင့် ပင်လယ်ပြင်အထက် ပေပေါင်း ၁၂ဝဝ နှင့် ပေ ၂ဝ⁠ဝဝ ကြား ရှိ ရေကောင်းစွာရသော ကုန်းမြင့်ဒေသများတွင် ကောင်းစွာ ဖြစ်ထွန်းလေ့ရှိသည်။ ကော်ဖီပင်သည် အမြဲစိမ်းအပင် ကလေးမျိုး ဖြစ်၍ အလိုအလျောက် ပစ်ထားလျှင် ပေ ၂ဝ ကျော်မြင့်တတ်သည်။ သို့သော် စိုက်ပျိုးထားသော ခြံများတွင် အသီးများကို လွယ်လင့်တကူ ဆွတ်ခူးနိုင်စိမ့်သောငှါ အပင်များကို ချိုင်ပေးလေ့ ရှိကြသည်။ ကော်ဖီပင်တွင် အရွက်နှင့် အကိုင်းများဆုံသည့် အရွက်ညှာခွများတွင် အလွန်မွှေးကြိုင်သည့် ပန်းဖြူများ အစု လိုက်ပွင့်တတ်ကြသည်။ ကော်ဖီပင်များသည် ၃ နှစ်သားအရွယ် ခန့်တွင် စတင်သီးပွင့်လာကြ၍ ၅ နှစ်သားအရွယ်တွင် သီးအား ပြည့်စုံလာသည်။ တစ်ပင်လျှင် အနှစ် ၂ဝမျှကြာအောင် သီးပွင့် လေ့ရှိသည်။ အသီးများသည် ပထမ၌ အစိမ်းရောင်ဖြစ်၏။ ထိုနောက် ဝါလာပြီးလျှင် နောက်ဆုံးတွင် နီသွားသည်။ ရာသီဥတုကောင်းသော ဒေသများတွင် ကော်ဖီပင်သည် တစ်နှစ်လျှင် နှစ်ကြိမ်သုံးကြိမ်တိုင်အောင် ပွင့်နိုင်သီးနိုင်၍ တစ်ပင်တည်း မှာပင် အပွင့်နှင့်အသီးစိမ်း၊ အသီးမှည့်များကို တစ်ပြိုင်နက် တွေ့ရတတ်သည်။
ကော်​ဖီ​ပင်သည် ပူနွေး​သော တိုင်း​ပြည်​များ​၌ အထူးသဖြင့် ပင်လယ်​ပြင်​အထက် ပေ​ပေါင်း ၁​၂​ဝ​ဝ နှင့် ပေ ၂​ဝ⁠ဝ​ဝ ကြား ရှိ ရေ​ကောင်း​စွာ​ရ​သော ကုန်း​မြင့်​ဒေသ​များ​တွင် ကောင်း​စွာ ဖြစ်ထွန်း​လေ့​ရှိ​သည်။ ကော်​ဖီ​ပင်သည် အမြဲ​စိမ်း​အပင် ကလေး​မျိုး ဖြစ်​၍ အလို​အလျောက် ပစ်ထား​လျှင် ပေ ၂​ဝ ကျော်​မြင့်​တတ်သည်။ သို့သော် စိုက်ပျိုး​ထား​သော ခြံ​များ​တွင် အသီး​များ​ကို လွယ်လင့်တကူ ဆွတ်​ခူး​နိုင်​စိမ့်​သော​ငှါ အပင်​များ​ကို ချိုင်​ပေးလေ့ ရှိ​ကြ​သည်။ ကော်​ဖီ​ပင်​တွင် အရွက်​နှင့် အကိုင်း​များ​ဆုံ​သည့် အရွက်​ညှာ​ခွ​များ​တွင် အလွန်​မွှေးကြိုင်​သည့် ပန်း​ဖြူ​များ အစု လိုက်​ပွင့်​တတ်​ကြ​သည်။ ကော်​ဖီ​ပင်​များ​သည် ၃ နှစ်​သား​အရွယ် ခန့်​တွင် စတင်​သီး​ပွင့်​လာ​ကြ​၍ ၅ နှစ်​သား​အရွယ်​တွင် သီး​အား ပြည့်စုံ​လာ​သည်။ တစ်​ပင်​လျှင် အနှစ် ၂​ဝ​မျှ​ကြာ​အောင် သီး​ပွင့် လေ့​ရှိ​သည်။ အသီး​များ​သည် ပထမ​၌ အစိမ်း​ရောင်​ဖြစ်​၏။ ထို​နောက် ဝါ​လာ​ပြီး​လျှင် နောက်ဆုံး​တွင် နီ​သွား​သည်။ ရာသီဥတု​ကောင်း​သော ဒေသ​များ​တွင် ကော်​ဖီ​ပင်သည် တစ်​နှစ်​လျှင် နှစ်​ကြိမ်​သုံး​ကြိမ်​တိုင်အောင် ပွင့်​နိုင်​သီး​နိုင်​၍ တစ်​ပင်​တည်း မှာ​ပင် အပွင့်​နှင့်​အသီး​စိမ်း၊ အသီး​မှည့်​များ​ကို တစ်​ပြိုင်​နက် တွေ့​ရတတ်​သည်။
 
ကော်ဖီသီးများ မှည့်သောအခါ အသီးများကို ခူး၍ဖြစ်စေ၊ အောက်မှ အဝတ်ခံကာ အပင်ကို လှုပ်ပေး၍ ဖြစ်စေ သိမ်းယူ ရသည်။ ထိုနောက် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် အခြောက်လှမ်းခြင်း၊ အစေ့ချွတ်ထုတ်ခြင်းများ ပြုလုပ် ကြသည်။ သို့သော် အသီး မှည့်တွင် အစေ့အပြင်ဖက်၌ အသားဖတ် ရှိနေရုံမက အစေ့ ပေါ်တွင်လည်း အမြှေး ခွံများ ၂ထပ်မျှ ကပ်နေသေးသည့် အတွက် အစေ့ချွတ်သည့်အလုပ်မှာ မလွယ်ကူလှပေ။ အစေ့ များမှ အမြှေး စင်သွားအောင် လုပ်ရာတွင် အစေ့များကို တစ်နည်း⁠နည်းနှင့် အခြောက်လှန်းပြီးနောက် ဒလိမ့်များနှင့် လိမ့်ပေးခြင်း၊ ပွတ်ထုတ်ပစ်ခြင်းများ ပြုလုပ်ရသည်။ နောက်ဆုံး ၌ အစေ့များကို ချွတ်ပြီးသောအခါ အရွယ်အလိုက် အစားစားခွဲ ပြီးလျှင် အိတ်ကြီးများတွင်ထည့်၍ နိုင်ငံခြားသို့ တင်ပို့ရောင်းချ ကြသည်။
ကော်​ဖီ​သီး​များ မှည့်​သော​အခါ အသီး​များ​ကို ခူး​၍​ဖြစ်​စေ၊ အောက်​မှ အဝတ်​ခံ​ကာ အပင်​ကို လှုပ်​ပေး​၍ ဖြစ်​စေ သိမ်းယူ ရ​သည်။ ထို​နောက် နည်း​အမျိုး​မျိုး​ဖြင့် အခြောက်​လှမ်း​ခြင်း၊ အစေ့​ချွတ်​ထုတ်​ခြင်း​များ ပြုလုပ် ကြ​သည်။ သို့သော် အသီး မှည့်​တွင် အစေ့​အပြင်​ဖက်​၌ အသား​ဖတ် ရှိ​နေ​ရုံ​မက အစေ့ ပေါ်​တွင်​လည်း အမြှေး ခွံ​များ ၂​ထပ်မျှ ကပ်​နေ​သေး​သည့် အတွက် အစေ့​ချွတ်​သည့်​အလုပ်​မှာ မလွယ်​ကူ​လှ​ပေ။ အစေ့ များ​မှ အမြှေး စင်​သွား​အောင် လုပ်​ရာ​တွင် အစေ့​များ​ကို တစ်​နည်း⁠နည်း​နှင့် အခြောက်​လှန်း​ပြီး​နောက် ဒလိမ့်​များ​နှင့် လိမ့်​ပေး​ခြင်း၊ ပွတ်​ထုတ်ပစ်​ခြင်း​များ ပြုလုပ်​ရ​သည်။ နောက်ဆုံး ၌ အစေ့​များ​ကို ချွတ်​ပြီး​သော​အခါ အရွယ်​အလိုက် အစားစား​ခွဲ ပြီး​လျှင် အိတ်​ကြီး​များ​တွင်​ထည့်​၍ နိုင်ငံ​ခြား​သို့ တင်​ပို့​ရောင်းချ ကြ​သည်။
 
[[File:01p16611.jpg|thumb|ကော်ဖီလုပ်ငန်းဌာနကြီးတခုမှ 'ကော်ဖီမြည်းသမား' တစ်ဦး။ သူ၏တာဝန်မှာ ကော်ဖီအမျိုးမျိုးကို စံမှီမမှီ စမ်းသပ်ရန်ဖြစ်၏။]]
[[File:01p16611.jpg|thumb|ကော်​ဖီ​လုပ်​ငန်း​ဌာန​ကြီး​တ​ခု​မှ 'ကော်​ဖီ​မြည်း​သမား' တစ်​ဦး။ သူ​၏​တာဝန်​မှာ ကော်​ဖီ​အမျိုး​မျိုး​ကို စံ​မှီ​မ​မှီ စမ်းသပ်​ရန်​ဖြစ်​၏။]]
အနံ့အရသာနှင့် ပြည့်စုံသည့် ကော်ဖီကို သောက်သုံးနိုင်ရန် အတွက် ကော်ဖီစေ့ အစိမ်းများကို ညိုဝါရောင် ရအောင် လှော်ပေးရသေးသည်။ ဤသို့ လှော်ပေးရာတွင် ဂရုတစိုက် ပြုလုပ် ရန် လို၏။ သို့မဟုတ်လျှင် လိုသည့်အနံ့အရသာ ထွက်မလာဘဲ နေတတ်သည်။ ရှေးက ကော်ဖီစေ့များကို အိမ်မှာပင် လှော်ယူကြ သော်လည်း ယခုအခါ၌မူ ဤအလုပ်ကို ရုံကြီးများတွင် အကြီးအကျယ် လုပ်ကိုင်လျက်ရှိပေပြီ။ ကော်ဖီစေ့များကို လှော်ပြီးသော အခါ အမှုန့်ကြိတ်ရပြန်၏။ ကော်ဖီအမျိုးမျိုးကို ရောစပ်ရာတွင် အချို့အလုပ်ရုံကြီးများ၌ အရသာ ကောင်းမကောင်းကို စမ်းသပ် ရန်အတွက် ကျွမ်းကျင်သော ပုဂ္ဂိုလ်များကိုပင်လျှင် ငှါးရမ်းထား
အနံ့​အရသာ​နှင့် ပြည့်စုံ​သည့် ကော်​ဖီ​ကို သောက်​သုံး​နိုင်​ရန် အတွက် ကော်​ဖီ​စေ့ အစိမ်း​များ​ကို ညို​ဝါ​ရောင် ရအောင် လှော်​ပေး​ရ​သေး​သည်။ ဤသို့ လှော်​ပေး​ရာ​တွင် ဂရု​တ​စိုက် ပြုလုပ် ရန် လို​၏။ သို့မဟုတ်​လျှင် လို​သည့်​အနံ့​အရသာ ထွက်​မ​လာ​ဘဲ နေ​တတ်​သည်။ ရှေး​က ကော်​ဖီ​စေ့​များ​ကို အိမ်​မှာ​ပင် လှော်​ယူ​ကြ သော်လည်း ယခု​အခါ​၌​မူ ဤ​အလုပ်​ကို ရုံ​ကြီး​များ​တွင် အကြီး​အကျယ် လုပ်ကိုင်​လျက်​ရှိ​ပေ​ပြီ။ ကော်​ဖီ​စေ့​များ​ကို လှော်​ပြီး​သော အခါ အမှုန့်​ကြိတ်​ရ​ပြန်​၏။ ကော်​ဖီ​အမျိုး​မျိုး​ကို ရော​စပ်​ရာ​တွင် အချို့​အလုပ်​ရုံ​ကြီး​များ​၌ အရသာ ကောင်း​မ​ကောင်း​ကို စမ်းသပ် ရန်​အတွက် ကျွမ်းကျင်​သော ပုဂ္ဂိုလ်​များ​ကို​ပင်​လျှင် ငှါး​ရမ်း​ထား
ကြရသည်။ ကော်ဖီကို အမှုန့်ကြိတ်ပြီးလျှင်ပြီးခြင်း ဖျော်သောက် နိုင်လျှင် အကောင်းဆုံး ဖြစ်သည်ကို တွေ့ရသည်။
ကြ​ရ​သည်။ ကော်​ဖီ​ကို အမှုန့်​ကြိတ်​ပြီး​လျှင်​ပြီး​ခြင်း ဖျော်​သောက် နိုင်​လျှင် အကောင်း​ဆုံး ဖြစ်​သည်​ကို တွေ့​ရ​သည်။
 
ကော်ဖီတွင် [[ကေဖိန်း|ကက်ဖီအင်း]](Caffeing)ခေါ် ဓာတ်တစ်မျိုး ပါဝင်သည်။ ထိုဓါတ်များ လက်ဖက်ခြောက်တွင် ပါဝင်သော သီးအင်းနှင့် အတူတူပင် ဖြစ်သော်လည်း သီးအင်းဓါတ်ထက် ပို၍ပြင်းသည်။ ကာဖီကို စွဲခြင်းမှာ ထိုဓါတ်ကြောင့်ပင် ဖြစ်၏။ ကော်ဖီကို အားပျော့စေလိုလျှင် အခြားပစ္စည်းများ ရောစပ်ပေးခြင်းဖြင့် ထိုဓါတ်ကို လိုသလောက် လျော့ချထားနိုင်သည်။ အထူးသဖြင့် ဥရောပတိုက်တွင် ချစ်ကိုရီခေါ် သစ်မြစ်တမျိုးကို အမှုန့်ကြိတ်
ကော်​ဖီ​တွင် [[ကေဖိန်း|ကက်​ဖီ​အင်း]](Caffeing)ခေါ် ဓာတ်​တစ်​မျိုး ပါဝင်​သည်။ ထို​ဓါတ်​များ လက်ဖက်ခြောက်​တွင် ပါဝင်​သော သီး​အင်း​နှင့် အတူတူ​ပင် ဖြစ်သော်​လည်း သီး​အင်း​ဓါတ်​ထက် ပို​၍​ပြင်း​သည်။ ကာ​ဖီ​ကို စွဲ​ခြင်း​မှာ ထို​ဓါတ်​ကြောင့်​ပင် ဖြစ်​၏။ ကော်​ဖီ​ကို အား​ပျော့​စေ​လို​လျှင် အခြား​ပစ္စည်း​များ ရော​စပ်​ပေး​ခြင်း​ဖြင့် ထို​ဓါတ်​ကို လို​သ​လောက် လျော့​ချထား​နိုင်​သည်။ အထူးသဖြင့် ဥရောပတိုက်​တွင် ချစ်​ကို​ရီခေါ် သစ်​မြစ်​တ​မျိုး​ကို အမှုန့်​ကြိတ်
၍ ကာဖီနှင့် ရောစပ်ကာ ရောင်းချသောက်သုံးလေ့ရှိကြသည်။ အချို့ မရိုးဖြောင့်သော ကုန်သည်များသည် ချစ်ကိုရီသာမက အခြားသစ်မြစ် သစ်စေ့များနှင့် တမင်တကာ ရောစပ်၍ ရောင်းချသည့်အခါမျိုးလည်း ရှိသေးသည်။
၍ ကာ​ဖီ​နှင့် ရော​စပ်​ကာ ရောင်းချ​သောက်​သုံး​လေ့​ရှိ​ကြ​သည်။ အချို့ မရိုး​ဖြောင့်​သော ကုန်သည်​များ​သည် ချစ်​ကို​ရီ​သာ​မက အခြား​သစ်​မြစ် သစ်​စေ့​များ​နှင့် တမင်​တကာ ရော​စပ်​၍ ရောင်းချ​သည့်​အခါ​မျိုး​လည်း ရှိ​သေး​သည်။
 
ကော်ဖီအမျိုးပေါင်း ၈ဝ ခန့်ရှိ၏။ သို့သော် အာရေဘီးယန်းနှင့် လိုက်ဘေးရီးယန်းကော်ဖီပင် နှစ်မျိုးကိုသာ အများအပြား စိုက်ပျိုး လေ့ရှိကြပေသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် ဘရာဇီးနိုင်ငံနှင့် အနောက် အိန္ဒိယကျွန်းစုတို့မှလွဲ၍ ကော်ဖီကို အကြီးအကျယ် စိုက်ပျိုးသော ဒေသများမှာ အမေရိကတိုက် အလယ်ပိုင်း၊ မက္ကဆီကိုနိုင်ငံ၊ အာရေဗျကျွန်းဆွယ်၊ အာဖရိကတိုက်နှင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိ အချို့ ဒေသများ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၊ ဆူမတြာကျွန်း၊ ဂျားဗါးကျွန်းနှင့် ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ အတွင်းရှိ ကျွန်းများ ဖြစ်ကြသည်။
ကော်​ဖီ​အမျိုး​ပေါင်း ၈​ဝ ခန့်​ရှိ​၏။ သို့သော် အာ​ရေ​ဘီး​ယန်း​နှင့် လိုက်​ဘေး​ရီး​ယန်းကော်​ဖီ​ပင် နှစ်​မျိုး​ကို​သာ အများ​အပြား စိုက်ပျိုး လေ့​ရှိ​ကြ​ပေ​သည်။ ကမ္ဘာပေါ်​တွင် ဘ​ရာ​ဇီး​နိုင်ငံ​နှင့် အနောက် အိန္ဒိယ​ကျွန်း​စု​တို့​မှ​လွဲ​၍ ကော်​ဖီ​ကို အကြီး​အကျယ် စိုက်ပျိုး​သော ဒေသ​များ​မှာ အမေ​ရိ​ကတိုက် အလယ်​ပိုင်း၊ မက္က​ဆီ​ကို​နိုင်ငံ၊ အာ​ရေ​ဗျ​ကျွန်းဆွယ်၊ အာ​ဖ​ရိ​ကတိုက်​နှင့် အိန္ဒိယ​နိုင်ငံ​ရှိ အချို့ ဒေသ​များ၊ သီဟိုဠ်ကျွန်း၊ ဆူ​မ​တြာ​ကျွန်း၊ ဂျား​ဗါး​ကျွန်း​နှင့် ပ​စိ​ဖိတ်​သမုဒ္ဒရာ အတွင်း​ရှိ ကျွန်း​များ ဖြစ်​ကြ​သည်။
 
ကော်ဖီကို ဖျော်သောက်ရာတွင် ရေဆူ⁠ဆူဖြင့် ကောင်းစွာ နှပ်ပေးဖို့ အရေးကြီးသည်။ ကာဖီရည်ကို သူ့ချည်းသက်သက် သောက်သူလည်းရှိ၍၊ နွားနို့သကြားတို့နှင့်ဖြစ်စေ၊ ကြက်ဥ အကာနှင့်ဖြစ်စေ၊ ဖျော်သောက် သူများလည်း ရှိသည်။ အချို့ ပျော်ပွဲစားရုံကို ယခုအခါ ကာဖေးဟုလည်း ခေါ်လေ့ရှိကြရာ ထိုစကားမှာ ကော်ဖီ သို့မဟုတ် ကော်ဖီဆိုင်ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသော ပြင်သစ်စကားဖြစ်သည်။
ကော်​ဖီ​ကို ဖျော်​သောက်​ရာ​တွင် ရေ​ဆူ⁠ဆူ​ဖြင့် ကောင်း​စွာ နှပ်​ပေး​ဖို့ အရေးကြီး​သည်။ ကာ​ဖီ​ရည်​ကို သူ့​ချည်း​သက်သက် သောက်​သူ​လည်း​ရှိ​၍၊ နွားနို့​သကြား​တို့​နှင့်​ဖြစ်​စေ၊ ကြက်ဥ အကာ​နှင့်​ဖြစ်​စေ၊ ဖျော်​သောက် သူ​များ​လည်း ရှိ​သည်။ အချို့ ပျော်ပွဲစား​ရုံ​ကို ယခု​အခါ ကာ​ဖေး​ဟု​လည်း ခေါ်​လေ့​ရှိ​ကြ​ရာ ထို​စကား​မှာ ကော်​ဖီ သို့မဟုတ် ကော်​ဖီ​ဆိုင်​ဟု အဓိပ္ပါယ်​ရ​သော ပြင်​သစ်​စကား​ဖြစ်​သည်။
*[[ကြောင်ကတိုး ကော်ဖီ]]
*[[ဆင်၏ချေးမှရရှိသော ကော်ဖီ]]
 
== ကျမ်းကိုး ==
== ကျမ်း​ကိုး ==
<references/>