အရှိန်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
အရေးမကြီးNo edit summary |
အရေးမကြီး removed ZWSP |
||
စာကြောင်း ၁ -
အရာဝတ္တုတစ်ခုရဲ့ အလျင်က တဖြည်းဖြည်း တိုးလာတဲ့အခါမှာ၊ အဲဒါကို အရှိန်မြှင့်လာတယ်လို့ ဆိုကြပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ကားတစ်စီးက ရပ်ထားရာမှ သူရဲ့အလျင်ဟာ တဖြည်းဖြည်းချင်းမြှင့်တက်လာရာ ၅ စက္ကန့်အတွင်းမှာ ၁၀ မီတာ/စက္ကန့်ကို ရောက်သွားတယ်လို ဆိုပါစို့။ ကနဦးအလျင်က သုည ဖြစ်တာမို့ ၅ စက္ကန့်အတွင်းတိုးသွားတဲ့ အလျင်ဟာ (၁၀ -၀) = ၁၀ မီတာ/စက္ကန့် ဖြစ်ပါသည်။ ဆိုလိုသည်မှာ အလျင်ဟာ (10ms<sup>-1</sup>/5s) = 2ms<sup>-2</sup> နှုန်းအတိုင်းပြောင်းလဲသွားသည်ဟု ဆိုလိုသည်။ ထို 2ms<sup>-2</sup> ကို ကားရဲ့ အရှိန်ဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ ထိုကြောင့်''' အရှိန်ဆိုသည်မှာ အချိန်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲသွားသော အလျင်ရဲ့ နှုန်း'''ဟု အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်နိုင်ပါသည်။
:<math>Acceleration= \frac{Change inVelocity}{time}</math>
==
ပျမ်းမျှအရှိန် ဆိုသည်မှာ ပြောင်းလဲသွားသော [[အလျင်]] (Δ''v'') ကို [[အချိန်အပိုင်းအခြား]] (Δ''t'') စားခြင်းကို ဆိုလိုသည်။
:<math>\boldsymbol{{a}_{avg}} = \frac{\Delta\boldsymbol{v}}{\Delta\mathit{t}} = \frac{\boldsymbol{v_f - v_i}}{\mathit{t_f - t_i}}</math>
== တမဟုတ်ခြင်းအရှိန်(Instantaneous acceleration) ==
တမဟုတ်ခြင်းအရှိန်ဆိုသည်မှာ ပျမ်းမျှအလျင်ကို တိုတောင်းသော အချိန်အပိုင်းအခြားဖြင့် စားသော လစ်မစ်(limit) ကို ဆိုလိုသည်။ [[ကဲကုလပ်]] တွင် ထို limit ကို x မှ t သို့ ဆက်စပ်နေသော [[ဒစ်ရီဗေတစ်]](Derivative) ဟုခေါ်သည်။
:<math>\mathbf{a} = \lim_{{\Delta t}\to 0} \frac{\Delta \mathbf{v}_x}{\Delta t} = \frac{d\mathbf{v}_x}{dt}</math>
ဒီနေရာတွင်
:<math>\mathbf{a} = \frac{d\mathbf{v}_x}{dt} = \frac{d^2\boldsymbol{x}}{dt^2}</math>
စာကြောင်း ၂၀ -
ဟုလည်းဆိုနိုင်သည်။
==
အရှိန်ဆိုသည်မှာ ပြောင်းလဲသွားသောအလျင်ကို ထို အဖြစ်အပျက်ဖြစ်ပွားခဲ့သော အချိန်နှင့်စားခြင်းကို ဆိုသည်ဟုဆိုခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ အလျင်၏ယူနစ်သည် (L/T) ဖြစ်သည်။ ထိုကြောင့် အလျင်ကို အချိန်နှင့်စားခြင်းဖြစ်သောကြောင့် အရှိန်၏ယူနစ်မှာ ([[အလျား|L]]/[[အချိန်|T]]<sup>2</sup>) ဖြစ်သည်။ထိုကြောင့် SI ယူနစ်စနစ်အတွက် အရှိန်၏ယူနစ်မှာ (meter per second squared(ms<sup>-2</sup>)) ဖြစ်သည်။
အရှိန်နှင့် အလျင်တို့၏ ဦးတည်ချက် လက္ခဏာသည် အမြဲတူနေမည်ဟုပြော၍မရပေ။ လက္ခဏာတူနေတဲ့အချိန်မှာတော့ အရာဝတ္တုရဲ့ သွားနှုန်းက မြှင့်နေမှာဖြစ်ပြီး၊ လက္ခဏာ မတူတဲ့အချိန်မှာတော့ နှေးသွားမှာ ဖြစ်ပါသည်။
== အထူးပုံစံများ ==
===
အရာဝတ္တု တစ်ခု၏အလျင်က တူညီတဲ့နှုန်းအတိုင်းတိုးသွားနေတဲ့အခါမှာ၊ အရှိန်က တူညီနေသည်ဟုဆိုနိုင်ပါသည်။ အရာဝတ္တုတစ်ခုက မျဉ်းဖြောင့်အတိုင်းသွားနေမယ်၊ သူရဲ့ဦးတည်ချက်က လည်းပြောင်းမသွားဘူး၊တူညီတဲ့အချိန်ပိုင်းတိုင်းမှာလည်း သူရဲ့အလျင်ကလည်းတူညီစွာတိုးနေတယ်လို့ဆိုရင်၊ အဲဒီအရာဝတ္တုမှာ တသမတ်တည်းအရှိန်(Uniform accelration) ရှိတယ်ဟုဆိုနိုင်ပါသည်။
ထိုသို့ အရှိန် တသမတ်တည်းမပြောင်းလဲတဲ့အချိန်မှာ မှာ တွက်လို့ရမယ့် ပုံသေနည်းတချို့ကို ဖော်ပြထားပါသည်။
:<math> v_f = v_i + a t </math>
စာကြောင်း ၅၀ -
== ကိုးကား ==
# Raymond A. Serway and John W. Jewett, Jr. "Physics for Scientists and Engineers with Modern Physics".
#[https://books.google.ru/books?id=lMwnqynKhtkC&pg=PA13&dq=acceleration+and+velocity&hl=en&sa=X&ei=uWKxVIUXybTKA8X4gpgD&ved=0CCcQ6AEwAg#v=onepage&q=acceleration%20and%20velocity&f=false Longman science Physics 9]
| |||