မြန်မာစာပေ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

==အင်းဝခေတ် စာပေ==

ပင်းယခေတ် လွန်မြောက်ပြီးနောက် သက္ကရာဇ် ၇၂၆

တည်ထောင်မူလေသည်။ ထိုသို့ တည်ထောင်သည့် အချိန်မှစ၍

အင်းဝပြည်ကြီးပျက်သည့်အချိန် သက္ကရာဇ် ၉ဝဝ ခန့်အတွင်းကို

မြန်မာစာပေ စည်ပင် ပြန့်ပွားရန်အတွက် ပုဂံခေတ်က ချုံနွယ်ပိတ်ပေါင်း

တို့ကို ခုတ်ထွင်ခဲ့၍ ပင်းယခေတ်၌ လမ်းကြောင်းထွင်ခဲ့ရာတွင်

အဆင့်အတန်းသည် ရောက်ခဲ့လေပြီ။ ဤသို့ တိုးတက်ခဲ့ရသည်မှာ

အင်းဝခေတ် ရဟန်းစာဆိုများ၏ ကျေးဇူးနှင့် မကင်းခဲ့ချေ။

ထိုခေတ်က ပေါ်ထွန်း ခဲ့သော ပျို့ကဗျာ များသည်

စာပေအဆင့်အတန်းတွင် ပထမတန်းစာများအဖြစ် ယခုတိုင်တည်ရှိနေကား

ကျော်လွန်၍ ရေးသားစီကုံးခြင်းငှာ မစွမ်းနိုင်ကြချေ။ ဤသို့ဖြင့်

စာပေလောကတွင် အင်ဝခေတ်၏ ပျို့စာပေသည် အထူးပင်

 

သက္ကရာဇ် ၈ဝဝ ပြည့်နှစ်တွင် တောင်တွင်းကြီးမြို့၌

ထူးခြားစွာ ပေါ်ပေါက်လာသော တဘောင်အရ 'ပေလေးပင်၊

တို့သည် အင်းဝခေတ်၏ ရဟန်းစာဆိုများတွင် ထိပ်သီးစာဆို

ပုဂ္ဂိုလ်ကျော်များ ဖြစ်ကြ၏။

 

စာဆိုကျော် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာရ ဆရာတော်လည်း ရှိပေသေး၏။

ရှင်မဟာသီလဝံသနှင့် ရှင်မဟာရဋ္ဌသာ စာဆိုကျော် နှစ်ပါးသည်

နေပြည်တော် ရွှေနန်းထက်၌ အပြိုင်စာဆိုသူများ ဖြစ်ကြ၏။

စာပေသည် သိသိသာသာ တိုးတက် ကြီးပွားလာလေသည်။ ပါရမီ

သံဝရပျို့တို့သည် ထိုစာဆိုကျော်ကြီးများ၏ မှတ်ကျောက်ခံ

ပျို့စာဆို အရှင် ကန်တော်မင်ကျောင်း ဆရာတော်၊ ဘုံခန်း၊ ငရဲခန်း၊

မဃစိုးခန်း ပျို့စာဆိုရှင် ရှင်အဂ္ဂသမာဓိစသော ကျေးဇူးရှင် စာဆိုကျော်

ထိုရဟန်း ပုဂ္ဂိုလ်တို့နှင့် ခေတ်ပြိုင် ပေါ်ထွက်လာသော လူပုဂ္ဂိုလ်တို့မှာ

ရှင်သူရဲနှင့် ရှင်ထွေးညိုတို့ ဖြစ်ကြ၏။ ထိုစာဆိုရှင်တို့၏ ကဗျာ

ဖြစ်ကြသည်။ ထိုပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများက ရှေ့ဆောင်လမ်းပြ ပြုသောကြောင့်

နှောင်းခေတ် များတွင် ထိုသူတို့ကဲ့သို့ စာပေလိုက်စား ပြုစုသူအများ

ပေါ်ပေါက်ခြင်း ဖြစ်ပေသည်။ အင်းဝခေတ်တွင် မြန်မာစာပေသည်

စာဆိုမိဖြူနှင့် စာဆိုမိညိုတို့သည် ကိုယ်ရည်သွေးရတုများကို ရေးကာ

 

အင်းဝခေတ်ကို ပျို့ခေတ်ဟု ခေါ်ကြသည့် နည်းတူ

မော်ကွန်းတံခွန်စိုက်ခေတ်ဟု မှတ်တမ်း တင်ထိုက်လေသည်။

မိတ္ထီလာကန်တော်ဘွဲ့မော်ကွန်း၊ တန်းတားဦးတည် မင်္ဂလာစေတီ

မော်ကွန်းတို့သည်လည်းကောင်း၊ ရှင်မဟာသီလဝံသ ပြုစုခဲ့သော

ပျို့နှင့် မော်ကွန်းအပြင် တောလားရတု၊ မောင်ဘွဲ့ မယ်ဘွဲ့

ရတု။ ဧချင်းစသော အဖွဲ့အနွဲ့များလည်း ထင်ရှား ပေါ်ထွက်ခဲ့သေး၏။

 

ထိုပြင် ဘုရင့် ရင်သွေးတော်များကို ပုခက်တင်

သူ့တပည့် ရှင်က္ကုန္ဒဂုတ္တ၏ နဝရတ် ပျို့တို့လည်း ထွန်းကားခဲ့

ပေသည်။

 

==တောင်ငူခေတ် စာပေ==