မဟာပီတာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
စာကြောင်း ၁ -
[[File: PeterTheGreat.jpg | thumb | right |မဟာပီတာမပာာပီတာဘုရင္ (၁၆၇၂-၁၇၂၅)]]
 
ရုရွား နုိင္ငံ ၏ မဟာ ဘြဲ႕ရ ပထမေျမာက္ ပီတာဘုရင္ (ရုရွား ဘာသာျဖင့္ ေပ်ာ္သရ္ ပ်ဲရ္ဘီး Пётр I ) သည္ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႕ ၁၆၇၂ ခုနွစ္တြင္ ဖခင္ ဇာဘုရင္ အလက္ဆဲအိ မီခိုင္းေလာ့ဗစ္ခ်္ နွင့္ မိခင္ နာတာလ်ာ ကီယီးလ္ေလာ့ဘ္နာ တို႕မွာ ဖြား ျမင္ခဲ့ပါသည္။ ၁၀ နွစ္သား ရြယ္က ပင္ ရင္ခြင္ပိုက္ ဘုရင္ အျဖစ္ တင္ေျမွာက္ ျခင္း ခံခဲ့ရသူျဖစ္ပါသည္။
ရုရှားဇာဘုရင်များထဲတွင် အကြီးကျယ်ဆုံးသော၊ ပဒေသရာဇ်ရုရှားကို ခေတ်မှီရေးအတွက် စွမ်းဆောင်ခဲ့သော ဇာဘုရင်အဖြစ် '''မဟာပီတာ'''(၁၆၇၂-၁၇၂၅)ကို လူတို့က အမှတ်ရကြသည်။
ပီတာ ဘုရင္သည္ ငယ္စဥ္ ကပင္ သိပၸံ နည္း ပညာ နွင့္ နုိင္ငံရပ္ျခား လူေနမႈ ဘဝကို စိတ္ဝင္တစား ေလ့လာ ခဲ့သူျဖစ္ျပီး ရုရွား ဘုရင္မ်ား အနက္ အေနာက္ဥေရာပနိုင္ငံမ်ား သို႕ ေလ့လာေရး ခရီး ထြက္ရန္ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ေသာ ပထမဆုံး ရုရွား ဘုရင္ လည္ ျဖစ္ေပသည္။
 
ပီတာ ဘုရင္ ၏ ငယ္ဘဝ
== ဘဝအစ ==
=============
မဟာပီတာကို ဇာဘုရင် '''အဲလက်ဇစ်'''နှင့် ဒုတိယမိဖုရား '''နာတာလီယာ နာရစ်ရှ်ကီးနား''' မှ ဖွားမြင်သည်။ ခမည်းတော် နတ်ရွာလားသဖြင့် မင်းညီမင်းသားများ အချင်းချင်း နန်းလုသတ်ဖြတ်ကြပြီး အဆုံးသတ်တွင် အသက် ၄ နှစ်မပြည့်မှီသေးသည့် ပီတာလေးတစ်ယောက် ပလ္လင်ပေါ်သို့ မျက်စိသူငယ်၊နားသူငယ်ဖြင့် တက်ရသည်။ အဖတူအမိကွဲ အမတော် '''ဆိုဖီယာ''က အထိန်းတော်အဖြစ် တာဝန်ယူပြီး ပီတာလေးကို ရင်ခွင်ပိုက်ဘုရင်အဖြစ် သတ်မှတ်အုပ်ချုပ်သည်။ ၁၆၈၉ အသက် ၁၇ နှစ်အရွယ်တွင် အမတော် ဆိုဖီယာကို ဖယ်ရှားပြီးကာမှ ဘုရင်အစစ်အမှန်အဖြစ် အုပ်ချုပ်သည်။
ပီတာဘုရင္ သည္ ၁၆၇၂ ခုနွစ္ ေမလ ၃၀ ရက္ေန႕တြင္ ဖခင္ ဇာဘုရင္ အလက္ဆဲအိ မီခိုင္း ေလာ့ဘစ္ခ်္ ၏ ဒုတိယေျမာက္ မိဖုရား ၾကီး နာတာလ်ာ နာရီးရွ္ကီးနာ မွ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ဇာဘုရင္ ၏ ၁၄ ေယာက္ေျမာက္သားေတာ္ ျဖစ္ျပီး ဒုတိယေျမာက္ မိဖုရားၾကီး၏ သား အၾကီးဆုံးလည္းျဖစ္သည္။
ပီတာဘုရင္ကို ဖြားျမင္ခဲ့ရာေနရာ ကိုမူ တိက်စြာ မသိရွိရေပ။ သမိုင္း မွတ္တမ္း အခ်ိဳ႕က က်ယ္ရယ္မေႏြး နန္းေတာ္ ( Теремной дворец ) တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္ ဟု ဆိုၾကျပီး လက္ဆင့္ကမ္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားကမူ ကာလာမ်န္းစကားရဲ ရြာ( Коломенское) ရြာ တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္ဟု ဆိုၾကျပီး အခ်ိဳ႕ကမူ အီဇမိုင္ေလာ့ဗာ ( Измайлово) ရြာဟု ေဖာ္ျပၾကသည္။
ပီတာ (ေပ်ာ္သရ္) ဟုေသာ အမည္သည္ ရိုမာေနာ့ မင္းဆက္တြင္ ရွားပါးေသာ အမည္တခုျဖစ္ျပီး အျခား ပီတာ (ေပ်ာ္သရ္) ပါေသာ ဘုရင္တစ္ပါးမွာ ေပ်ာ္သရ္ ဒမီသရဲဗစ္ခ်္ (၁၄၂၈ ကြယ္လြန္) ျဖစ္ပါသည္။
၁၆၇၆ ခုနွစ္ ပီတာမင္းသား ၄ နွစ္သားအရြယ္တြင္ ဖခင္ ဇာဘုရင္ နတ္ရြာစံခဲ့ျပီးေနာက္ မိဖုရား မာရီးယာ အီလီ်ညီးခ်နာ မွ ဖြားျမင္ေသာ သားၾကီး (ဖီယိုေဒါ) ေဖ်ာ္ဒါရ္ (Фёдор) မင္းသား သည္ တတိယ ေျမာက္ ေဖ်ာ္ဒါရ္ ဘုရင္ အျဖစ္ နန္းတက္ခဲ့သည္။
 
နန္းရရွိျခင္း
== ရုရှားနိုင်ငံ၏ ထိုခေတ်အခြေအနေ ==
=======
ထိုအချိန်ထိ ရုရှားနိုင်ငံမှာ အခြားသော ဥရောပနိုင်ငံများနှင့် ယှဉ်လျှင်များစွာ နောက်ကျကျန်နေချိန်ဖြစ်သည်။ မြေကျွန်လူတန်းစားမှာလည်း အရေအတွက်အားဖြင့် လွန်စွာများပြားနေပြီး ပြည်သူတစ်ရပ်လုံးမှာ အတွေးအခေါ်အားဖြင့်လည်း နောက်ကျနေခဲ့ရသည်။ အနောက်တိုင်းတွင် [[နယူတန်]]၏ ကျမ်းစာများ၊ ဥပဒေသများ ထွန်းကားဆူပွက်နေချိန်၌ပင် ရုရှားမှာ သိပ္ပံ နှင့် ဒဿနိက ဘာသာရပ်များထွန်းကားခြင်းမရှိပဲ အလယ်ခေတ်ပုံစံ ဘဝမှ တိုးတက်လားခြင်းမရှိသေးပေ။ ဘာသာရေးနှင့် ပတ်သက်၍လည်း ရှေးရိုးစွဲဘာသာရေးစနစ်နှင့် အော်သိုဒေါ့ ကျောင်းတော်မှာ အာဏာကြီးမြဲဖြစ်သည်။
ေဖ်ာ္ဒါရ္ ဘုရင္သည္ က်န္းမာေရး ဆိုးရြားခဲ့ျပီး နန္းသက္ ၆ နွစ္ အၾကာ ၁၆၈၂ ခုနွစ္တြင္ ကံကုန္ခဲ့ျပီး ထီးေမြ ဆက္ခံမည့္သူ မက်န္ခဲ့ရာ နန္းတင္ရန္ အတြက္ ဘုရင့္ မိသားစုအတြင္း အားျပိဳင္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ အဓိက မွာ အၾကီးဆုံးျဖစ္သူ မင္းသား အီဘန္ ( Иван) နွင့္ မင္းသား ပီတာ တို႕အား မည္သူ႕ကိုေရြးခ်ယ္ရန္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ မင္းသားၾကီး အီဘန္သည္ အသက္ အရ သင့္ေတာ္ျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း က်န္မာေရး မွာ ေကာင္းမြန္ျခင္း မရွိျဖစ္ေနျပီး မင္းသား ပီတာမွာလည္း အသက္အရြယ္အရ ငယ္ရြယ္ေသး ေနသည္ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ မိဖုရား နာရီးရွ္ကီးနီ နွင့္ လူၾကီးမင္း အီအူအာကီးမာ( Иоакима) တို႕၏ ေထာက္ပံ့ မႈ ျဖင့္ ပီတာမင္းသား သည္ ၁၆၈၂ ခုနွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႕တြင္ ပထမေျမာက္ ပီတာ ဘုရင္ (ေပ်ာ္သရ္ ပ်ဲရ္ဘီး ) အျဖစ္ နန္းတက္ခဲ့ေလသည္။ စင္စစ္အားျဖင့္မႈ ပီတာဘုရင္သည္ အသက္ ၁၀ နွစ္သာ ရွိေသးျပီး ငယ္ရြယ္လြန္း ေနေသာေၾကာင့္ ဘုရင့္အာဏာကို ရင္ခြင္ပိုက္ အစိုးရ အေနျဖင့္ မိဖုရား နာရီးရွကီးနီး ၏ အဖြဲ႕ ဝင္မ်ားက ရယူထားေလသည္။
ပီတာဘုရင္သည္ ငယ္စဥ္ အခါ က ျငိမ္းေအး သက္သာစြာ နန္းစံခဲ့ရသည္ေတာ့ မဟုတ္ခဲ့ေပ။ နန္းေမြ မွ လြဲ ခဲ့ရေသာ မင္းေဆြမင္းမ်ိဳးအခ်ိဳ႕၏ နန္းလုရန္ ၾကံစည္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ ၁၆၈၂ ခုနွစ္တြင္ ေမာ္စကိုျမိဳ႕ေတာ္တြင္ အင္အား ၂၀၀၀၀ ခန္႕ရွိေသာ စသရဲလ္စီး(стрельцы) ေခၚ သက္ေတာ္ေစာင့္တပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ သူပုန္ထမႈကို ၾကဳံခဲ့ရသည္။ ပုံကန္မႈကို အဓိက ေထာက္ပံေပးသူမွာ ပီတာမင္းသား နွင့္ အမ ေတာ္သူ ဆုိဖီယာ မင္းသမီးျဖစ္သည္။ ဆိုဖီယာ သည္ ပီတာမင္းသား၏ ခမည္းေတာ္နွင့္ အျခား မိဖုရားတပါးတုိ႕မွ ဖြားျမင္သူျဖစ္သည္။ မိဖုရား နာရီးရွ္ကီးနာ သည္ အၾကပ္အတည္း နွင့္ရင္ဆိုင္ခဲ့ရျပီး ေနာက္ဆုံးတြင္ အီဗန္ မင္းသားၾကီးကို ပီတာ ဘုရင္နွင့္ အတူ ထီးနန္း စိုးစံရန္ သေဘာတူခဲ့ရသည္။
ပီတာမင္းသားသည္ အားလပ္ေသာ အခ်ိန္တိုင္းတြင္ စစ္မႈေရးရာ မ်ားတြင္သာ စိတ္ဝင္တစားရွိခဲ့သည္။ ပီတာ မင္းသား ၁၇ နွစ္သား အရြယ္တြင္ မိခင္ မိဖုရား နာတာလ်ာ ကီရီးေလာ့ဘ္နာ ၏ စီစဥ္မႈျဖင့္ ပီတာမင္းသား သည္ မ်ိဳးရိုးအဆင့္ အတန္းျမင့္မားေသာ မိသားစု မွ ရဲဘဒိုကီယာ လာပူဟီနာ ( Евдокия Лопухуна) နွင့္ လက္ဆက္ ထိမ္းျမား ခဲ့သည္။ သုိ႕ေသာ္ အိမ္ေထာင္ေရးမွာ ၾကာရွည္ ခိုင္ျမဲခဲျခင္းမရွိဘဲ ကြာရွင္းျပတ္စဲခဲ့သည္။ သား ၂ ေယာက္ ထြန္းကားခဲ့ျပီး အၾကီး ျဖစ္သူ အလက္ဆဲအိ သည္ ၁၇၁၈ ခုနွစ္အထိ အိမ္ေရွ႕မင္းသားျဖစ္ခဲ့သည္။ သားအငယ္ အလက္ဇန္းဒ်္ ( Александр) မွာမူ ငယ္စဥ္ဘဝကပင္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။
 
အာဏာရယူျခင္း
== ခရီးရှည်ကြီးထွက်ခြင်း ==
==========
ထိုနောက်ကျမှုများကို ဖယ်ရှားတွန်းလှန်ရန်အတွက် ပီတာသည် အသက်ငယ်ငယ်ကပင် ပရော့ မီခေးလားဟူသောအမည်ကိုခံယူပြီး သာမန်အရပ်သားဘဝဖြင့် ဇာတ်မြုပ်ကာ ခရီးရှည်ကြီးထွက်လေသည်။ ထိုသို့ အနောက်ဖက်သို့ ထွက်သည့် ခရီးရှည်ကြီးတွင် နောက်ပါအင်အား ၂၅၀ ကျော်ပါဝင်ခဲ့သည်။
ေနာက္ပိုင္းကာလမ်ားတြင္ ပီတာမင္းသားသည္ အမေတာ္ ဆိုဖီယာ ရယူထားေသာ ဘုရင့္ အာဏာကို ျပန္လည္ရရွိရန္ စတင္စီစဥ္ ၾကိဳးပမ္းလာခဲ့သည္။ ဆိုဖီယာ မင္းသမီး၏ အေျခအေနမွာလည္း ကရိုင္းမီးယား ေဒသတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ စစ္ပြဲ နွစ္ခု ရႈံးနိမ့္မႈေၾကာင့္ အင္အား ခ်ည့္နဲ႕လ်က္ရွိသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ပီတာမင္းသား သည္ ဆိုဖီယာ မင္းသမီး ၏ လက္ေအာက္ခံ စသရဲလ္စီး (သက္ေတာ္ေစာင့္) တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ ထိန္းသိမ္း ထားမႈမွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ျပီး သူ႕အား ေထာက္ခံသူမ်ား၏ အကူအညီျဖင့္ အမေတာ္ ဆိုဖီယာ အား အာဏာ သိမ္းနိုင္ခဲ့သည္။ ေနာင္ေတာ္ အီဗန္ ဘုရင္ ကလည္း ပီတာ အား ပူးတြဲ ဘုရင္ အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့သည္။ စင္စစ္အားျဖင့္ အာဏာ အရပ္ရပ္သည္ ပီတာမင္းသား၏ လက္ဝယ္သို႕ေရာက္ရွိခဲ့ျပီ ျဖစ္ေပသည္။ အမေတာ္ ဆိုဖီယာအားလည္း နို္ဗာဒ်ယ္ဘိခ်္နီး ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းတြင္ ထိန္းသိမ္းထားရွိခဲ့သည္။
 
နန္းတက္စ နွစ္မ်ား
ထိုအရီးစဉ်အတွင်း လေ့လာဖွယ်ရာများကို စူးစိုက်လေ့လာခဲ့သည်။ [[ဟော်လန်နိုင်ငံ]]သို့ သွားရောက်ပြီး [[ဒက်ချ် အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီ]]၏ သင်္ဘောကျင်းတွင် သင်္ဘောတည်ဆောက်သည့် လက်သမားအဖြစ် ဝင်ရောက်လုပ်ကိုင်သည်။ [[အင်္ဂလန်နိုင်ငံ]]၏ တော်ဝင်ရေတပ်သင်္ဘောကျင်း တစ်ခုတွင်လည်း အလားတူ လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ အမြောက်ပစ်နည်းကို [[ပရပ်ရှား]]တွင် သင်ကြားခဲ့သည်။ အင်္ဂလန်တွင်ရှိနေစဉ် ပါလီမန်အစည်းအေ၀းပွဲသို့လည်း တက်ရောက်နားထောင်သည်။ ရောက်လေရာဒေသတိုင်းတွင် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရှိသည့် လက်နက်တိုက်၊ ပြတိုက်၊ စက်ရုံအလုပ်ရုံနှင့် စာသင်ကျောင်း အစရှိသဖြင့် ဝင်ရောက်လေ့လာခဲ့သည်။ အကျဉ်းဆိုရလျှင် အနောက်တိုင်း၏ ဓလေ့၊ထုံးစံ နှင့် သိပ္ပံပညာ၊ အုပ်ချုပ်ရေး၊ စက်မှုလုပ်ငန်း တို့ကို သွားရောက်လေ့လာခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်ဟု ဆိုရမည်။
==========
ပီတာဘုရင္ သည္ ရုရွားနုိင္ငံ ေခတ္မွီတိုးတက္ရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မႈ မ်ားစြား ကိုၾကံေဆာင္ခဲ့သည္။ ရုရွားတပ္မေတာ္နွင့္ ေရတပ္ကို ေခတ္မွီ ပုံစံျဖစ္ေအာင္ တိုးတက္ခ်ဲ႕ထြင္ခ့ဲသည္။ ထိုသုိ႕ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနစဥ္အတြင္း ပီတာဘုရင္သည္ ဆန္႕က်င္မႈမ်ားကိုရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။ သို႕ေသာ္ ပီတာ ဘုရင္သည္ ဆန္႕က်င္မႈတိုင္းကို ၾကမ္းတမ္းစြာပင္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းခဲ့သည္။ ပီတာဘုရင္သည္ ရုရွားလူမ်ိဳးတို႕၏ ေခတ္မမွီေတာ့ေသာ ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈ ပုံစံကစ၍ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ပီတာဘုရင္သည္ ရုရွားနုိင္ငံအတြက္ ေကာင္းမြန္ေသာ ပင္လယ္ထြက္ေပါက္မ်ားရရွိေရးကိုလည္း ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရသည္။ ဆိပ္ကမ္းေကာင္း ဟူ၍ အာခန္ဂဲလ္စကီး ( Arkhanglesk) ျမိဳ႕တခုသာရွိေနခ်ိိန္တြင္ ေဘာလ္တစ္ ပင္လည္ သည္ ဆီြဒင္ ၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္လည္းေကာင္း၊ ပင္လယ္နက္ ကမ္းေျခေဒသနွင့္ ကက္စပီယန္ ပင္လယ္ကမ္းေျခ တို႕သည္ ေအာ့့တုိမန္ အင္ပါယာ ၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ လည္းေကာင္း အသီးသီးရွိေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။
ဦးစြာ ပီတာ ဘုရင္သည္ ပင္လယ္နက္ ကမ္းေျခ ေဒသအား ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္ရန္ ၾကိဳးစားခဲ့ရာ ထုိေဒသတြင္ ေျခကုပ္ယူထားေသာ တာတာ ( Tatars) လူမ်ိဳးမ်ားနွင့္ရင္ဆိုင္ တုိက္ခိုက္ခဲ့ရသည္။
ပိုလန္ နွင့္ သေဘာတူညီခ်က္ ရရွိခဲ့ျပီး ကီးယက္ဖ္( Киев) ကိုရုရွားပိုင္နက္အတြင္း သြတ္သြင္းနိုင္ခဲ့သည္။
ပီတာဘုရင္သည္ ဒြန္းျမစ္ အနီးရွိ ေအာ့တိုမန္ အင္ပါယာ၏ အာေဇာ့ဘ္ ခံတပ္စခန္းကို သိမ္းပိုက္ရန္ ၾကံခဲ့ေသာ္လည္း မေအာင္ျမင္ခဲ့ေပ။ ပီတာ သည္ ေမာ္စကို သုိ႕ျပန္လာခဲ့ျပီး ၁၆၉၅ ခုနွစ္တြင္ အသစ္ ျပန္လည္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ေရတပ္မေတာ္ျဖင့္ ျပန္လည္တိုက္ခိုက္ရာ ၁၆၉၆ ခုနွစ္ ဇူလိုင္လ တြင္ အာေဇာ့ဘ္ ျမိဳ႕ကို သိမ္းပိုက္နိုင္ခ့ဲသည္။ ၁၆၉၈ ခုနွစ္ စက္တင္ဘာလ ၁၂ ရက္ေန႕တြင္ ပီတာဘုရင္သည္ သာဂန္ေရာ့ ဆိပ္ကမ္းျမိဳ႕တြင္ ရုရွား ေရတပ္အေျခစိုက္စခန္းကို တည္ေထာင္ခဲ့သည္။
 
ပီတာဘုရင္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ငန္းမ်ား
== ရုရှားတွင် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးလုပ်ငန်းများ ဆောင်ရွက်ခြင်း ==
၁၆၉၈တွင် ရုရှားသို့ ပြန်ရောက်လာပြီး အမတော် ဆိုဖီယာကို ဖယ်ရှားကာ ရေရှည်တွင် အကျိုးဖြစ်ထွန်းမည့် ပြုပြင်ပြောင်းခဲရေးတို့ကို ပြုလုပ်ရန် အားထုတ်တော့သည်။ အနောက်တိုင်း နည်းပညာများကို ယူငင်သုံးစွဲရန် တိုက်တွန်းအားပေးပြီး အနောက်တိုင်း ပညာရှင်များကို ရုရှားသို့ ခေါ်ဆောင်ကာ ပညာပြန့်ပွားစေသည်။ အနောက်တိုင်း ဓလေ့ကိုလည်း ကျင့်သုံးစေသောအားဖြင့် နိုင်ငံသားများကို မုတ်ဆိတ်များ ဖယ်ရှားစေသည်။ နန်းတွင်းသားများကိုလည်း အနောက်တိုင်း ဝတ်စုံများ ဝတ်ဆင်စေသည်။ အစဦးတွင် ဆန့်ကျင်မှုများတွေ့ရသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် ပီတာ့ဆန္ဒအတိုင်း အနောက်တိုင်းဓလေ့ကို လက်ခံကျင့်သုံးလာကြသည်။ ဘာသာရေးတွင်လည်း အော်သိုဒေါ့ကျောင်းတော်ကို ရှေးရိုးစွဲအဖြစ်
ရှုမြင်ပြီး ကျောင်းတော်၏ အာဏာကို ကန့်သတ်လျှော့ချရန် ဆောင်ရွက်သည်။ စာသင်ကျောင်းများကို တည်ထောင်ပေးကာ သိပ္ပံပညာရပ်များကို သင်ကြားစေပြီး ခေတ်ဆန်ရန် တွန်းအားပေးခဲ့သည်။ ရုရှား အက္ခရာများ ကိုလည်း ခေတ်မှီစေရန် ပြုပြင်ပေးသည်။ အနောက်တိုင်းသုံး [[ဂျူလီယန်ပြက္ခဒိန်]]ကိုပြောင်းလဲသုံးစွဲစေသည်။ စစ်တပ်ကိုလည်း ခေတ်မှီတပ်မတော် အဖြစ်ရောက်ရန် ပြုပြင်သည်။ စစ်ဝတ်စုံများကို စနစ်တကျဝတ်ဆင်စေပြီး သေနတ်များကို စွဲကိုင်စေသည်။ ခေတ်မှီစစ်ရေးလေ့ကျင့်နည်းများကို သုံးစွဲစေသည်။ ရေတပ်ကို ပထမဆုံးအနေဖြင့် ဖွဲ့စည်းပေးသည်။ ပထမဆုံး ရုရှားသတင်းစာကို ရိုက်နှိပ်ထုတ်ဝေပေးသည်။
 
ေလ့လာေရး ခရီးရွည္ ထြက္ျခင္း
ထိုပြုပြင်ရေးများကြောင့် နိုင်ငံတွင်း လူလတ်တန်းစားဦးရေ သိသာစွာမြင့်မားလာပြီး ခေတ်သစ်တစ်ရပ်ဆီသို့ ဦးတည်ပြောင်းလဲလာတော့သည်။
==================
ပီတာ သည္ ရုရွားတစ္နိုင္ငံတည္းျဖင့္ ေအာ့တိုမန္ အင္ပါယာ အားရင္ဆိုင္ရန္မွာ မလြယ္ကူေၾကာင္း ေကာင္းစြာ သိရွိထားရာ မဟာမိတ္မ်ားရရွိေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ၁၆၉၇ ခုနွစ္တြင္ ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားသို႕ ၁၈ လတာ ခရီးရွည္ကို စတင္ ထြက္ခြာခဲ့သည္။ ဤ ခရီးရွည္ကုိ မဟာ သံအဖြဲ႕ ( Grand Embassy) (Великое посольство) ဟုပင္ေခၚဆို ခဲ့ၾကသည္။ ဥေရာပနိုင္ငံအမ်ားစု ထံမွအကူအညီျဖင့္ ေအာ့တိုမန္ အင္ပါယာ အားတိုက္ထုတ္ရန္ ဟူေသာ ပီတာ၏ ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္မွာ အားပ်က္သြားခဲ့ရသည္။ အေၾကာင္းမွာ ျပင္သစ္သည္ အစဥ္အလာအရ ေအာ္တိုမန္ အင္ပါယာနွင့္ မဟာမိတ္ျဖစ္ေနျခင္း၊ ၾသစၾတီးယားမွာလည္း အေနာက္ဖက္တြင္ ျဖစ္ေနေသာ စစ္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ အေရွ႕ဖက္ ေအာ့တိုမန္ တို႕နွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားလိုျခင္း တုိ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႕အျပင္ ထိုအခ်ိန္ က ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားသည္ ေအာ့္တိုမန္ တို႕အားတိုက္ထုတ္ရန္ထက္ စပိန္ ထီးနန္း ဆက္ခံေရးျပႆနာ အေပၚတြင္သာ အာရုံစိုက္လ်က္ရွိခဲ့ၾကသည္။
 
ပီတာဘုရင္ ဦးေဆာင္ေသာ မဟာ သံအဖြဲ႕သည္ မူလ ရည္ရြယ္ခ်က္ မေအာင္ျမင္ခဲ့ေသာ္လည္း ဥေရာပနိုင္ငံမ်ား သို႕ဆက္လက္ထြက္ခြာ လည္ပတ္ခဲ့သည္။ နယ္သာလန္ (ေဟာ္လန္) တြင္ ပီတာဘုရင္သည္ သေဘာၤတည္ေဆာက္ျခင္းနွင့္ ဆိုင္ေသာ နည္းပညာမ်ားကို အဓိက ေလ့လာနုိင္ခ့ဲသည္။ အတတ္ပညာရွင္၊ အသိပညာရွင္ မ်ားစြာႏွင့္လည္း ေတြ႕ဆုံ ရင္းနွီးခဲ့သည္။ ဒတ္ခ်္ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီ ပုိင္ ကမၻာ့ အၾကီးဆုံး သေဘာၤက်င္းတြင္ ပီတာဘုရင္ အတြက္ အေတြ႕အၾကဳံမ်ားစြာ ရရွိခဲ့သည္။
== နိုင်ငံတကာနှင့် စစ်ပွဲများတိုက်ခြင်း ==
နိုင်ငံတွင် ပြုပြင်ရေးများပြုလုပ်နေသကဲ့သို့ပင် ပြည်ပတွင်လည်း ပြုပြင်ရေးအတွက် စစ်ပွဲများဆင်နွဲသည်။ ရှေးဦးစွာ တောက်ဘက်ရှိ [[တူရကီနိုင်ငံ]]နှင့် စစ်ပြုသည်။ အစပိုင်းတွင် အခြေအနေကောင်းပြီး '''အဇော့ဖ်''' ဆိပ်ကမ်းကိုရကာ [[ပင်လယ်နက်]]အထိ ရေကြောင်းကို စိုးမိုးခွင့်ရသော်လည်း နန်းသက်နောက်ပိုင်း ၁၇၁၁တွင် စစ်ရှုံးပြီး တူရကီလက်သို့ ပြန်ပေးရသည်။
 
ပီတာသည္ အဂၤလန္သို႕ ခရီးဆက္ခဲ့ျပီး အဂၤလန္ ျပည့္ရွင္ တတိယေျမာက္ ဝီလီယန္ နွင့္ေတြ႕ဆုံခဲ့ျပီး မန္ခ်က္စတာ ျမိဳ႕သုိ႕ေရာက္ရွိခဲ့ျပီး ျမိဳ႕ျပ တည္ေဆာက္ေရး နည္းပညာမ်ားကို သင္ယူေလ့လာခဲ့ျပီး ေနာက္ပိုင္း စိန္႕ပီတာ စဘတ္ျမိဳ႕( Санкт – Питербург) တည္ေဆာက္ရာတြင္ မ်ားစြာ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ ပီတာ သည္ ဗီယင္နာ ျမိဳ႕နွင့္ အျခားဥေရာပ ျမိဳ႕ၾကီးမ်ားသို႕ေရာက္ရွိခဲ့ျပီး ဟုိးလီး ေရာမ အင္ပါယာ ျပည့္ရွင္ လီယုိပို( ပထမေျမာက္) နွင့္လည္း ေတြ႕ဆုံခဲ့သည္။
မြောက်ပိုင်းတွင် ထိုစဉ်က အင်အားကြီးသော [[ဆွီဒင်နိုင်ငံ]]နှင့် စစ်ဖြစ်ပွားသည်။ ပွဲဦးတွင် ရုရှားတို့ ရှုံးသော်လည်း နောက်ပိုင်းတွင် [[ဒိန်းမတ်]]နှင့် ပူးပေါင်း တိုက်စစ်ဆင်သဖြင့် အသာရလာသည်။ ထိုအချိန်များအတွင်း [[ပိုလန်]]ကလည်း ဆွီဒင်ကို စစ်ကြေညာသဖြင့် ဆွီဒင်အနေဖြင့် စစ်ပွဲတွင် အရှုံးဖက်သို့ ဦးတည်ရတော့သည်။ ၁၇၀၀တွင် နေဗာစစ်ပွဲတွင် ဆွီဒင်တို့ အောင်ပွဲခံကာ ဆွီဒင်ဘုရင်က ရုရှားကို မမှုလောက်ဟု သဘောထားပြီး အခြားနိုင်ငံများသို့ လှည့်ကာ စစ်မျက်နှာဖွင့်သည်။ ပီတာက ရုရှားစစ်တပ်ကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ပြီး စစ်ကိုအရှိန်မြှင့်သည်။ ထို့ကြောင့် ၁၇၀၉တွင် ဆွီဒင်ကို ပိုတဗ်စစ်၌ အနိုင်ရပြီး [[နေဗာမြစ်]]၀တွင် [[စိန့်ပီတာစဘက်မြို့]]ကို တည်ထောင်သည်။ ထို့ကြောင့် ရုရှားအနေဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးလွယ်ကူစေရန် ပင်လယ်ထွက်ပေါက်ရသဖြင့် များစွာအကျိုးရှိပေသည်။ ၁၇၁၂တွင် မြို့တော်သစ်ရှိရာ [[မော်စကို]]သို့ ပြောင်းရွှေ့စံမြန်းသည်။
 
၁၆၉၈ ခုနွစ္တြင္ ပီတာ ဘုရင္သည္ သူ၏ခရီးစဥ္မ်ားကို ရုတ္တရက္ရပ္တန္႕လိုက္ရျပီး ရုရွားနိုင္ငံသို႕ ျပန္ခဲ့ရသည္။ အေၾကာင္းမွာ စသရဲလ္စီး (ေခၚ) တပ္ဖြဲ႕ဝင္မ်ား၏ သူပုန္ထမႈေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ ပီတာသည္ သူပုန္မ်ားကို အျပင္းအထန္ နွိမ္နင္းခဲ့သည္။ ထုိ တပ္ဖြဲ႕အားလုံးကို လုံးဝ ဖ်က္သိမ္းခဲ့သည္။ သံသယ ရွိရသူ အမေတာ္ ဆိုဖီယာအားလည္း သီလရွင္ ဝတ္ရန္ ဖိအားေပးခဲ့သည္။
ပြည်ပစစ်များနှင့် ပြည်တွင်းပြုပြင်ရေးများကြောင့် ငွေကြေးကုန်ကျများကာ အခွန်အတုပ်ကြီးမြှင့်စွာကောက်ခံသဖြင့် မကျေနပ်မှုများဖြစ်လာကာ ပြည်တွင်းတွင် သူပုန်ထသဖြင့် ရက်စက်စွာနှိမ်နှင်းသည်။
၁၆၉၈ ခုနွစ္တြင္ ပီတာ သည္ ဘားရစ္ ရွယ္ရယ္မယ္က်ဲ႕ဖ္ ( Борис Петрович Шереметев) ဦးေဆာင္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕အား ေမာ္လ္တာ (Malta) သုိ႕ ေစလႊတ္ျပီး ေမာ္လ္တာ ရွိ သူရဲေကာင္းမ်ား ေလ့က်င့္ပုံနွင့္ တပ္ဖြဲ႕မ်ား အေၾကာင္းကိုေလ့လာေစခဲ့သည္။ ရွယ္ရယ္မယ္က်ဲ႕ဖ္ သည္ ေမာ္လ္တာတြင္ တပ္ဖြဲ႕မ်ားအေၾကာင္းေကာင္းစြာ ေလ့လာခဲ့ျပီး အနာဂတ္ ရုရွားေရတပ္မေတာ္ အတြက္ အစီအစဥ္မ်ား ၾကံဆနိုင္ခဲ့သည္။
ပီတာဘုရင္သည္ နည္းပညာပိုင္းဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားသာမက ရုရွားနိုင္ငံ အတြင္း ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈမ်ားက အစ ေျပာင္းလဲေစခဲ့သည္။ ယခင္က မုတ္ဆိတ္ ရွည္မ်ား ထားေလ့ ရွိေသာ ရုရွား အမ်ိဳးသားမ်ား အား မုတ္ဆိတ္မ်ားကို ျဖတ္ေစသည္။ အရွည္ထားပါ က မုတ္ဆိတ္ ခြန္ ( Bread Tax) အျဖစ္ ရူဘယ္ ၁၀၀ ေကာက္ခံသည္။ ေခတ္မွီေသာ အေနာက္တိုင္း ဝတ္စုံမ်ားကို ဝတ္ဆင္ေစခဲ့သည္။
၁၆၉၉ ခုနွစ္တြင္ ပီတာ သည္ နွစ္သစ္ကူးေန႕ကို အရင္က သတ္မွတ္ထားခဲ့ေသာ စက္တင္ဘာလ ၁ ရက္ေန႕အစား အျခား နိုင္ငံမ်ား နည္းတူ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႕သုိ႕ေျပာင္းလဲ သတ္မွတ္ခဲ့သည္။ ကမၻာစဖန္ဆင္းသည္ ဟုယူဆေသာ နွစ္မွ စတင္ေရတြက္သည့္ နွစ္ေပါင္း ၇၂၀၇ ရွိျပီျဖစ္သည့္ ျပကၡဒိန္ ေဟာင္းအစား ဂ်ဴလီယန္း ျပကၡဒိန္ ကိုေျပာင္းလဲ သုံးစြဲခဲ့သည္။
 
ေျမာက္ပုိင္းစစ္ပြဲမ်ား
== ကိုယ်ရည်ကိုယ်သွေးနှင့် မိသားစု ==
============
အရပ် ၆ပေ၆လက်မမြင့်ပြီး ရုပ်ရည်ချောမောကာ ပျော်ရွှင်ရီမောနေတတ်သည့် ပီတာကို လူချစ်လူခင်ပေါပါသည်။ သန်မာထွားကြိုင်းပြီး ကျန်းမာရေးလည်းကောင်းသည်။ အတတ်ပညာရပ်များစွာတတ်မြောက်သည်။ [[လက်သမား]]၊ [[ပန်းချီဆရာ]]၊ [[ပုံနှိပ်စက်ဆရာ]]၊ [[ရေကြောင်းလမ်းပြ]] နှင့် သင်္ဘောတည်ဆောက်ရေးဖက်တို့တွင် ထူးချွန်သည်။
ပီတာသည္ အာေဇာ့ ဆိပ္ကမ္းျမိဳ႕အား ရရွိရန္အတြက္ ေအာ့တိုမန္တို႕နွင့္ ေခတၱ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ယူထားျပီးေနာက္ ေဘာလတစ္ ပင္လယ္ေဒသတြင္ ပင္လယ္ထြက္ေပါက္ရရွိရန္ ၾကဳိးပမ္းလာခဲ့သည္။ ေဘာလ္တစ္ေဒသအား ဆီြဒင္ တိုိ႕ထိမ္းခ်ဳပ္လာခဲ့သည္မွာ ရာစုနွစ္ တဝက္နီးပါရွိျပီျဖစ္သည္။ ပီတာဘုရင္သည္ ဆြီဒင္ အား စစ္ေၾကညာျပီး တုိက္ခိုက္ခဲ့ရာ ဆြီဒင္ ဘက္မွ ဒြါဒသမေျမာက္ ခ်ားဘုရင္ ( Charles XII) ဦးေဆာင္တုိက္ခိုက္ခဲ့သည္။ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ဆြီဒင္သည္ ဒိန္းမတ္-ေနာ္ေဝး၊ ဆက္ဇုံနီ၊ ပုိလန္- လစ္သူေရးနီးယား တို႕၏ ဝိုင္းဝန္း တိုက္ခိုက္မႈကိုလည္း ခံရသည္။
အရက်အလွန်အကျွံသောက်တတ်ပြီး ထိခိုက်ခံစားလွယ်သည့်ပုံလည်းရှိသည်။
ရုရွားသည္ စစ္အတြက္ ေကာင္းမြန္စြာ ျပင္ဆင္ထားျခင္း မရွိခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေဘာလတစ္ ပင္လယ္ စိုးမိုးေရး အစီအစဥ္၏ ပထမ ေျခလွမ္းသည္ ၁၇၀၀ ျပည့္နွစ္ နာရ္ဗာ တိုက္ပြဲ တြင္ အဆုံးသတ္ခဲ့ရသည္။ သို႕ေသာ္ ခ်ားလ္ ဘုရင္သည္ သူ၏ တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို စုစည္းျပီး ပိုလန္ နွင့္ လစ္သူေရးနီးယန္း တပ္မ်ားကို တုိက္ရန္ ျပင္ဆင္ခဲ့ရာ ပီတာဘုရင္ အတြက္ တပ္ဖြဲ႕မ်ား ျပန္လည္ စုဖြဲ႕ရန္ အခ်ိန္ရရွိခဲ့သည္။
ဆြီဒင္မ်ား ပိုလန္နွင့္ လစ္သူေရးနီယန္း မ်ား အားတုိက္ခိုက္ေနစဥ္တြင္ ပီတာဘုရင္သည္ ၁၇၀၃ ခုနွစ္၌ Ingermanland ေဒသတြင္ ေနာင္တြင္ စိန္႕ပီတာစဘတ္ ဟု အမည္တြင္မည့္ ျမိဳ႕တျမိဳ႕ုကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ေလသည္။
ပိုလန္ဘုရင္ ၾသဂတ္စ္(၂) နန္းစြန္႕သြားရျပီးေနာက္ ဆြီဒင္ဘုရင္ ခ်ားလ္သည္ ရုရွား ဖက္သို႕ျပန္လည္ဦးတည္လာခဲ့သည္။ ၁၇၀၈ ခုနွစ္ ဂိုေလာ့ခ်င္း တုိက္ပြဲတြင္ ပီတာဘုရင္ အေရးနိမ့္ျပီး လက္စနားယား (Lesnaya) တိုက္ပြဲတြင္မူ ခ်ားလ္ ဘုရင္ စတင္အေရးနိမ့္ခဲ့ရသည္။ ခ်ားလ္ ဘုရင္၏ ေမာ္စကိုသုိ႕ ခ်ီတက္ေရး အစီအစဥ္ ရပ္တန္႕ခဲ့ရျပီး အေထာက္အပံ့ ျပတ္ေတာက္မႈမ်ားနွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ ခ်ားလ္ ဘုရင္သည္ နန္းစြန္႕က ေအာ္တို႕မန္ အင္ပါယာ သို႕ထြက္ေျပးသြားခဲ့ရသည္။
ထို႕ေနာက္တြင္ ပီတာဘုရင္သည္ ေဘာလ္ကန္ေဒသ မဟာမိတ္မ်ား ၏ အကူအညီျဖင့္ ေအာ့တိုမန္ အင္ပါယာအား စတင္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္မေအာင္ျမင္ခဲ့ပဲ ျငိမ္းခ်မ္းေရးစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ရကာ ၁၆၉၇ ခုနွစ္က ရရွိထားျပီးျဖစ္ေသာ ပင္လယ္နက္ ဆိပ္ကမ္း ျမိဳ႕မ်ားကို ျပန္လည္ ေပးအပ္လိုက္ရသည္။
ပီတာ ၏ ေျမာက္ပိုင္းတပ္ဖြဲ႕မ်ားသည္ ဆီြဒင္ နယ္ေျမမ်ား ျဖစ္ေသာ လီဗိုးနီယား( Livonia) (ယခုေခတ္ လတ္ဗီးယား နုိင္ငံ ေတာင္ပိုင္းနွင့္ အက္စတိုးနီးယား နုိင္ငံ ေျမာက္ပုိင္း နယ္ေျမမ်ား) ကို ရရွိခဲ့သည္။ ထုိ႕အျပင္ ဆြီဒင္တို႕ကို ဖင္းလန္ နယ္ေျမသို႕ ေမာင္းထုတ္နိုင္ခဲ့သည္။ ၁၇၁၄ ခုနွစ္တြင္ ရုရွာ းေရတပ္မေတာ္သည္ ဂန္းဂြတ္ ( Gangut) တုိက္ပြဲတြင္ အနိုင္ရရွိခဲ့ျပီး ဖင္းလန္း နယ္ေျမ အမ်ားစုကို ရုရွားတို႕ရရွိခဲ့သည္။ ၁၇၂၁ ခုနွစ္တြင္ ဆြီဒင္ သည္ ရုရွားနွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ျပီး ၁၇၂၁ ႏ်ဴးစတတ္ဒ္ စာခ်ဳပ္( Treaty of Nystad) အရ မဟာ ေျမာက္ပိုင္းစစ္ပြဲၾကီး ( Great Northern War) ျပီးဆုံးေၾကာင္း သတ္မွတ္ၾကသည္။ ရုရွားသည္ အင္ဂရီယာ ( Ingria) ၊ အက္စတိုးနီယား ( Estonia)၊ လီဗိုးနီးယား ( Livonia) နွင့္ ကာရဲလီယား (Karelia) ေဒသ အခ်ိဳ႕ကို ရရွိခဲ့သည္။ ရလဒ္ အားျဖင့္ ပီတာဘုရင္သည္ သူတည္ေထာင္ထားေသာ ျမိဳ႕ေတာ္ စိန္႕ ပီတာ ဘတ္ ျမိဳ႕ပတ္ဝန္းက်င္ရွိ နယ္ေျမမ်ားကို ရရွိလိုိက္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။
 
နန္းသက္ ေနာက္ဆုံးနွစ္မ်ား
အိမ်ထောင် နှစ်ဆက်ရှိသည်။ ပထမမိဖုရား '''ယူဒိုဇီးယား'''ကို အသက် ၁၇နှစ်တွင် လက်ထက်ပြီး တစ်ပတ်ကြာပေါင်းသင်းကာ '''အဲလက်ဇီ''' အမည်ရသားတစ်ယောက်ထွန်းကားသည်။ အသက် ၂၆နှစ်တွင် အဆိုပါမယားကို သီလရှင်ကျောင်းသို့ ပို့ကာ ၁၇၁၂တွင် အပြီးအပြတ် ကွာရှင်းခဲ့သည်။၁၇၁၈တွင် သားဖြစ်သူ အဲလက်ဇစ်က မိမိအားလုပ်ကြံရန် ကြံစီသည်ဟုဆိုပြီး ဖမ်းဆီးနှိပ်စက်သဖြင့် အဲလက်ဇစ်တစ်ယောက် ထောင်တွင်းတွင် သေဆုံးသွားခဲ့သည်။
================
ပီတာဘုရင္ သည္ ၁၇၂၁ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၁ ရက္ေန႕တြင္ ရုရွားနယ္ပယ္အားလုံး၏ ဧကရာဇ္ ( Emperor of All Russia) ဘြဲ႕ ကို ဆက္သခံခဲ့ရသည္။ ပီတာဘုရင္ ၏ ထုိ ဘြဲ႕အမည္နာမ ကို ပိုလန္ ဘုရင္ ၾသဂတ္စတပ္ (၂)၊ ပရပ္ရွား ဘုရင္ ဖရက္ဒရစ္ ဝီလီယန္ (၁)( Frederick William I of Prussia) ၊ ဆြီဒင္ ဘုရင္ ဖရက္ဒရစ္ (၁) ( Frederick I of Sweden) တို႕က ေထာက္ခံ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ သုိ႕ေသာ္ အျခားဥေရာ ပနိုင္ငံမ်ားကမူ အသိအမွတ္မျပဳခဲ့ၾကေပ။ အေၾကာင္းမွာ Emperor ဟူေသာ ဧကရာဇ္ ဘြဲ႕သည္ သူတို႕၏ King (မင္း) ဟူေသာ ဘြဲ႕ထက္ သာလြန္သြားမည္ ဟုမွတ္ထင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
 
ပီတာဘုရင္သည္ ဘာသာေရး ေျပာင္းလဲမႈ မ်ားကိုလည္း ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ Russia Orthodox Church လည္း အသစ္ျပန္လည္ျဖစ္ေပၚလာသည္။ သို႕ေသာ္ ပီတာဘုရင္သည္ ရုရွား အမ်ိဳးသားမ်ား အား အသက္ ၅၀ မျပည့္မီ ဘုန္းၾကီး ဝတ္ျခင္းကုိ တားျမစ္ခဲ့သည္။ အေၾကာင္းမွာ သူ၏ ေခတ္မီွတပ္မေတာ္သို႕ ဝင္ေရာက္ အမႈထမ္း ေစလိုေသာေၾကာင့္ျဖစ္ေပသည္။ ပီတာဘုရင္သည္ ပညာေရး တိုးတက္မႈမ်ားအတြက္လညး္ ေဖာ္ေဆာင္ခဲ့သည္။
ဒုတိယမိဖုရား ကတ်သရင်းမှာ သာမန်အရပ်သူဖြစ်သည်။ [[လစ်သူရေးနီးယား]]သူဖြစ်ပြီး ပီတာနောက် နန်းတက်သည်။
 
ပီတာ ဘုရင္သည္ သူ၏ စိန္႕ပီတာစဘတ္ ျမိဳ႕ေတာ္ တည္ေဆာက္ေရးအတြက္ ရန္ပုံေငြ လိုသည္ျဖစ္ရာ အေကာက္ခြန္ အခ်ိဳ႕ကို အသစ္ စတင္ေကာက္ခံခဲ့သည္။ အရင္က ေကာက္ခံခဲ့ေသာ ေျမခြန္ နွင့္ အိမ္ခြန္ မ်ားကို ဖ်က္သိမ္းခဲ့ျပီး လူခြန္ ( Poll Tax) ကုိ ေကာက္ခံခဲ့သည္။
== နတ်ရွာစံခြင်း ==
၁၇၂၂ - ၁၇၂၃ အတြင္း ရုရွား- ပါရွန္ စစ္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး ရလဒ္အားျဖင့္ ေကာ့ေကးဆပ္ ေဒသနွင့္ ကက္စပီယန္ ပင္လယ္ေဒသမ်ားတြင္ ရုရွား ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈ ပိုမို တိုးခ်ဲ႕နုိင္ခဲ့သည္။
၁၇၂၅တွင် အသက် ၅၅နှစ်အရွယ်ရှိ မဟာပီတာ နတ်ရွာစံသည်။
၁၇၂၅ ခုနွစ္တြင္ ရုရွားနုိင္ငံ၏ ဗာဆိုင္းလ္ နန္းေတာ္ဟု သမုတ္ရေသာ ပီတာ့ဘုရင့္နန္းေတာ္( Петергоф) (ဒတ္ခ်္ဘာသာစကားမွ Peter hof) ကို စိန္႕ပီတာ စဘတ္ျမိဳ႕အနီးတြင္ တည္ေဆာက္ခဲ့သည္။
 
နတ္ရြာစံျခင္း
== ရည်ညွှန်းကိုးကား ==
========
* ကျော်စွာ၁၀၀-[[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]]
၁၇၂၃ ခုနွစ္ ေဆာင္းရာသီတြင္ ပီတာဘုရင္ ၏ က်န္းမာေရးသည္ ရုတ္တရက္ ခ်ိဳ႕ယြင္းလာခဲ့သည္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းနွင့္ သည္းေျခအိတ္( Bladder) တို႕တြင္ ျပႆနာ ျဖစ္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၇၂၄ ေႏြရာသီတြင္ ေတာ္ဝင္ဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕သည္ ခြဲစိတ္ မႈတခုျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းအတြင္း ခဲေနေသာ ဆီး (၄) ေပါင္မွ် ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။
 
မဟာပီတာ ဘုရင္သည္ ကာလာရွည္ အိပ္ယာေပၚတြင္ ေဆးဝါးကုသခံယူျပီးေနာက္ ၁၇၂၅ ခုနွစ္ ေဖေဖၚဝါရီလ ၈ ရက္ေန႕ နံနက္ခင္း အခ်ိန္ တြင္ သူတည္ေထာင္ခဲ့ေသာ္ ရုရွား အင္ပါယာ၊ ေခတ္မီရုရွားတပ္မေတာ္၊ ျမိဳ႕ေတာ္စိန္႕ပီတာစဘတ္ တို႕နွင့္တကြ အရာအားလုံးကုိ ခြဲခြာကာ နတ္ရြာစံေတာ္မူသည္။ သက္ေတာ္ ၅၄ နွစ္၊ နန္းသက္ ၄၂ နွစ္ အရတြင္ ျဖစ္သည္။
[[Category:နိုင်ငံတကာ ဘုရင်များ]]
ပီတာဘုရင္ ကံကုန္ေသာအခါ ဒုတိယ ေျမာက္ မိဖုရား ကက္သရင္းသည္ ဧကရီ ဘုရင္မျဖစ္ နန္းတက္သည္။
[[Category:ရုရှားနိုင်ငံ]]