မဟာပီတာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
စာကြောင်း ၁၃ -
နန္းရရွိျခင္း
ေဖ်ာ္ဒါရ္ ဘုရင္သည္ က်န္းမာေရး ဆိုးရြားခဲ့ျပီး နန္းသက္ ၆ နွစ္ အၾကာ ၁၆၈၂ ခုနွစ္တြင္ ကံကုန္ခဲ့ျပီး ထီးေမြ ဆက္ခံမည့္သူ မက်န္ခဲ့ရာ နန္းတင္ရန္ အတြက္ ဘုရင့္ မိသားစုအတြင္း အားျပိဳင္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာခဲ့သည္။ အဓိက မွာ အၾကီးဆုံးျဖစ္သူ မင္းသား အီဘန္ ( Иван) နွင့္ မင္းသား ပီတာ တို႕အား မည္သူ႕ကိုေရြးခ်ယ္ရန္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ မင္းသားၾကီး အီဘန္သည္ အသက္ အရ သင့္ေတာ္ျပီ ျဖစ္ေသာ္လည္း က်န္မာေရး မွာ ေကာင္းမြန္ျခင္း မရွိျဖစ္ေနျပီး မင္းသား ပီတာမွာလည္း အသက္အရြယ္အရ ငယ္ရြယ္ေသး ေနသည္ ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ မိဖုရား နာရီးရွ္ကီးနီ နွင့္ လူၾကီးမင္း အီအူအာကီးမာ( Иоакима) တို႕၏ ေထာက္ပံ့ မႈ ျဖင့္ ပီတာမင္းသား သည္ ၁၆၈၂ ခုနွစ္ ေမလ ၂၇ ရက္ေန႕တြင္ ပထမေျမာက္ ပီတာ ဘုရင္ (ေပ်ာ္သရ္ ပ်ဲရ္ဘီး ) အျဖစ္ နန္းတက္ခဲ့ေလသည္။ စင္စစ္အားျဖင့္မႈ ပီတာဘုရင္သည္ အသက္ ၁၀ နွစ္သာ ရွိေသးျပီး ငယ္ရြယ္လြန္း ေနေသာေၾကာင့္ ဘုရင့္အာဏာကို ရင္ခြင္ပိုက္ အစိုးရ အေနျဖင့္ မိဖုရား နာရီးရွကီးနီး ၏ အဖြဲ႕ ဝင္မ်ားက ရယူထားေလသည္။
ပီတာဘုရင္သည္ ငယ္စဥ္ အခါ က ျငိမ္းေအး သက္သာစြာ နန္းစံခဲ့ရသည္ေတာ့ မဟုတ္ခဲ့ေပ။ နန္းေမြ မွ လြဲ ခဲ့ရေသာ မင္းေဆြမင္းမ်ိဳးအခ်ိဳ႕၏ နန္းလုရန္ ၾကံစည္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည္။ ၁၆၈၂ ခုနွစ္တြင္ ေမာ္စကိုျမိဳ႕ေတာ္တြင္ အင္အား ၂၀၀၀၀ ခန္႕ရွိေသာ စသရဲလ္စီး(стрельцы) ေခၚ သက္ေတာ္ေစာင့္တပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ သူပုန္ထမႈကို ၾကဳံခဲ့ရသည္။ ပုံကန္မႈကို အဓိက ေထာက္ပံေပးသူမွာ ပီတာမင္းသား နွင့္ အမ ေတာ္သူ ဆုိဖီယာ မင္းသမီးျဖစ္သည္။ ဆိုဖီယာ သည္ ပီတာမင္းသား၏ ခမည္းေတာ္နွင့္ အျခား မိဖုရားတပါးတုိ႕မွ ဖြားျမင္သူျဖစ္သည္။ မိဖုရား နာရီးရွ္ကီးနာ သည္ အၾကပ္အတည္း နွင့္ရင္ဆိုင္ခဲ့ရျပီး ေနာက္ဆုံးတြင္ အီဗန္ မင္းသားၾကီးကို ပီတာ ဘုရင္နွင့္ အတူ ထီးနန္း စိုးစံရန္ သေဘာတူခဲ့ရသည္။
Line ၂၄ ⟶ ၂၃:
နန္းတက္စ နွစ္မ်ား
ပီတာဘုရင္ သည္ ရုရွားနုိင္ငံ ေခတ္မွီတိုးတက္ရန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ မႈ မ်ားစြား ကိုၾကံေဆာင္ခဲ့သည္။ ရုရွားတပ္မေတာ္နွင့္ ေရတပ္ကို ေခတ္မွီ ပုံစံျဖစ္ေအာင္ တိုးတက္ခ်ဲ႕ထြင္ခ့ဲသည္။ ထိုသုိ႕ ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ျပဳလုပ္ေနစဥ္အတြင္း ပီတာဘုရင္သည္ ဆန္႕က်င္မႈမ်ားကိုရင္ဆိုင္ခဲ့ရသည္။ သို႕ေသာ္ ပီတာ ဘုရင္သည္ ဆန္႕က်င္မႈတိုင္းကို ၾကမ္းတမ္းစြာပင္ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းခဲ့သည္။ ပီတာဘုရင္သည္ ရုရွားလူမ်ိဳးတို႕၏ ေခတ္မမွီေတာ့ေသာ ဝတ္စားဆင္ယဥ္မႈ ပုံစံကစ၍ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားျပဳလုပ္ခဲ့သည္။
ပီတာဘုရင္သည္ ရုရွားနုိင္ငံအတြက္ ေကာင္းမြန္ေသာ ပင္လယ္ထြက္ေပါက္မ်ားရရွိေရးကိုလည္း ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္ခဲ့ရသည္။ ဆိပ္ကမ္းေကာင္း ဟူ၍ အာခန္ဂဲလ္စကီး ( Arkhanglesk) ျမိဳ႕တခုသာရွိေနခ်ိိန္တြင္ ေဘာလ္တစ္ ပင္လည္ သည္ ဆီြဒင္ ၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္လည္းေကာင္း၊ ပင္လယ္နက္ ကမ္းေျခေဒသနွင့္ ကက္စပီယန္ ပင္လယ္ကမ္းေျခ တို႕သည္ ေအာ့့တုိမန္ အင္ပါယာ ၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ လည္းေကာင္း အသီးသီးရွိေနခ်ိန္ျဖစ္သည္။
Line ၃၄ ⟶ ၃၂:
ေလ့လာေရး ခရီးရွည္ ထြက္ျခင္း
ပီတာ သည္ ရုရွားတစ္နိုင္ငံတည္းျဖင့္ ေအာ့တိုမန္ အင္ပါယာ အားရင္ဆိုင္ရန္မွာ မလြယ္ကူေၾကာင္း ေကာင္းစြာ သိရွိထားရာ မဟာမိတ္မ်ားရရွိေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ၁၆၉၇ ခုနွစ္တြင္ ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားသို႕ ၁၈ လတာ ခရီးရွည္ကို စတင္ ထြက္ခြာခဲ့သည္။ ဤ ခရီးရွည္ကုိ မဟာ သံအဖြဲ႕ ( Grand Embassy) (Великое посольство) ဟုပင္ေခၚဆို ခဲ့ၾကသည္။ ဥေရာပနိုင္ငံအမ်ားစု ထံမွအကူအညီျဖင့္ ေအာ့တိုမန္ အင္ပါယာ အားတိုက္ထုတ္ရန္ ဟူေသာ ပီတာ၏ ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္မွာ အားပ်က္သြားခဲ့ရသည္။ အေၾကာင္းမွာ ျပင္သစ္သည္ အစဥ္အလာအရ ေအာ္တိုမန္ အင္ပါယာနွင့္ မဟာမိတ္ျဖစ္ေနျခင္း၊ ၾသစၾတီးယားမွာလည္း အေနာက္ဖက္တြင္ ျဖစ္ေနေသာ စစ္ပြဲမ်ားေၾကာင့္ အေရွ႕ဖက္ ေအာ့တိုမန္ တို႕နွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဆက္လက္ထိန္းသိမ္းထားလိုျခင္း တုိ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႕အျပင္ ထိုအခ်ိန္ က ဥေရာပနိုင္ငံမ်ားသည္ ေအာ့္တိုမန္ တို႕အားတိုက္ထုတ္ရန္ထက္ စပိန္ ထီးနန္း ဆက္ခံေရးျပႆနာ အေပၚတြင္သာ အာရုံစိုက္လ်က္ရွိခဲ့ၾကသည္။
Line ၄၇ ⟶ ၄၅:
ေျမာက္ပုိင္းစစ္ပြဲမ်ား
ပီတာသည္ အာေဇာ့ ဆိပ္ကမ္းျမိဳ႕အား ရရွိရန္အတြက္ ေအာ့တိုမန္တို႕နွင့္ ေခတၱ ျငိမ္းခ်မ္းေရး ယူထားျပီးေနာက္ ေဘာလတစ္ ပင္လယ္ေဒသတြင္ ပင္လယ္ထြက္ေပါက္ရရွိရန္ ၾကဳိးပမ္းလာခဲ့သည္။ ေဘာလ္တစ္ေဒသအား ဆီြဒင္ တိုိ႕ထိမ္းခ်ဳပ္လာခဲ့သည္မွာ ရာစုနွစ္ တဝက္နီးပါရွိျပီျဖစ္သည္။ ပီတာဘုရင္သည္ ဆြီဒင္ အား စစ္ေၾကညာျပီး တုိက္ခိုက္ခဲ့ရာ ဆြီဒင္ ဘက္မွ ဒြါဒသမေျမာက္ ခ်ားဘုရင္ ( Charles XII) ဦးေဆာင္တုိက္ခိုက္ခဲ့သည္။ တခ်ိန္တည္းမွာပင္ ဆြီဒင္သည္ ဒိန္းမတ္-ေနာ္ေဝး၊ ဆက္ဇုံနီ၊ ပုိလန္- လစ္သူေရးနီးယား တို႕၏ ဝိုင္းဝန္း တိုက္ခိုက္မႈကိုလည္း ခံရသည္။
ရုရွားသည္ စစ္အတြက္ ေကာင္းမြန္စြာ ျပင္ဆင္ထားျခင္း မရွိခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေဘာလတစ္ ပင္လယ္ စိုးမိုးေရး အစီအစဥ္၏ ပထမ ေျခလွမ္းသည္ ၁၇၀၀ ျပည့္နွစ္ နာရ္ဗာ တိုက္ပြဲ တြင္ အဆုံးသတ္ခဲ့ရသည္။ သို႕ေသာ္ ခ်ားလ္ ဘုရင္သည္ သူ၏ တပ္ဖြဲ႕မ်ားကို စုစည္းျပီး ပိုလန္ နွင့္ လစ္သူေရးနီးယန္း တပ္မ်ားကို တုိက္ရန္ ျပင္ဆင္ခဲ့ရာ ပီတာဘုရင္ အတြက္ တပ္ဖြဲ႕မ်ား ျပန္လည္ စုဖြဲ႕ရန္ အခ်ိန္ရရွိခဲ့သည္။
Line ၅၆ ⟶ ၅၄:
နန္းသက္ ေနာက္ဆုံးနွစ္မ်ား
ပီတာဘုရင္ သည္ ၁၇၂၁ ခုနွစ္ ေအာက္တိုဘာလ ၂၁ ရက္ေန႕တြင္ ရုရွားနယ္ပယ္အားလုံး၏ ဧကရာဇ္ ( Emperor of All Russia) ဘြဲ႕ ကို ဆက္သခံခဲ့ရသည္။ ပီတာဘုရင္ ၏ ထုိ ဘြဲ႕အမည္နာမ ကို ပိုလန္ ဘုရင္ ၾသဂတ္စတပ္ (၂)၊ ပရပ္ရွား ဘုရင္ ဖရက္ဒရစ္ ဝီလီယန္ (၁)( Frederick William I of Prussia) ၊ ဆြီဒင္ ဘုရင္ ဖရက္ဒရစ္ (၁) ( Frederick I of Sweden) တို႕က ေထာက္ခံ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ သုိ႕ေသာ္ အျခားဥေရာ ပနိုင္ငံမ်ားကမူ အသိအမွတ္မျပဳခဲ့ၾကေပ။ အေၾကာင္းမွာ Emperor ဟူေသာ ဧကရာဇ္ ဘြဲ႕သည္ သူတို႕၏ King (မင္း) ဟူေသာ ဘြဲ႕ထက္ သာလြန္သြားမည္ ဟုမွတ္ထင္ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
Line ၆၆ ⟶ ၆၄:
နတ္ရြာစံျခင္း
၁၇၂၃ ခုနွစ္ ေဆာင္းရာသီတြင္ ပီတာဘုရင္ ၏ က်န္းမာေရးသည္ ရုတ္တရက္ ခ်ိဳ႕ယြင္းလာခဲ့သည္။ ဆီးလမ္းေၾကာင္းနွင့္ သည္းေျခအိတ္( Bladder) တို႕တြင္ ျပႆနာ ျဖစ္လာျခင္းျဖစ္သည္။ ၁၇၂၄ ေႏြရာသီတြင္ ေတာ္ဝင္ဆရာဝန္မ်ားအဖြဲ႕သည္ ခြဲစိတ္ မႈတခုျပဳလုပ္ခဲ့ရာ ဆီးလမ္းေၾကာင္းအတြင္း ခဲေနေသာ ဆီး (၄) ေပါင္မွ် ေတြ႕ရွိခဲ့ရသည္။
မဟာပီတာ ဘုရင္သည္ ကာလာရွည္ အိပ္ယာေပၚတြင္ ေဆးဝါးကုသခံယူျပီးေနာက္ ၁၇၂၅ ခုနွစ္ ေဖေဖၚဝါရီလ ၈ ရက္ေန႕ နံနက္ခင္း အခ်ိန္ တြင္ သူတည္ေထာင္ခဲ့ေသာ္ ရုရွား အင္ပါယာ၊ ေခတ္မီရုရွားတပ္မေတာ္၊ ျမိဳ႕ေတာ္စိန္႕ပီတာစဘတ္ တို႕နွင့္တကြ အရာအားလုံးကုိ ခြဲခြာကာ နတ္ရြာစံေတာ္မူသည္။ သက္ေတာ္ ၅၄ နွစ္၊ နန္းသက္ ၄၂ နွစ္ အရတြင္ ျဖစ္သည္။
| |||