ဗုဒ္ဓဟူးဂြိုဟ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

fixed
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ်
Fixed
စာကြောင်း ၁ -
[[File:Mercury-real color.jpg|thumb|right|Mariner 10 အာကာသယာဉ်မှမြင်ရသော မာကျူရီဂြိုဟ်]]
'''ဗုဒ္ဓဟူးဂြိုဟ်''' (Mercury) သည် နေအဖွဲ့အစည်းအတွင်း၌ [[နေ]]နှင့် အနီးဆုံးဂြိုဟ်ဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဟူးဂြိုဟ်သည် အလွန်သေးငယ်သော ဂြိုဟ်ဖြစ်ပြီး [[လ]] ကဲ့သို့ပင် မျက်နှာပြင်ပေါ်တွင် ချိုင့်ခွက်ကြီးများ ရှိသည်။ နေ့အခါတွင် အလွန်ပူပြီး ညအခါတွင် အလွန်အေးသည်။ အပြောင်းအလဲမှာ နေ့ဘက် ၄၂၇ ဒီဂရီ ဆဲဆီးယပ်စ်မှ ညဘက် အနုတ် ၁၇၃ ဆဲဆီးယပ်စ် ဖြစ်သည်။ ဝင်ရိုးစွန်းများမှာ အနုတ် ၉၃ ဒီဂရီ ဆဲဆီးယပ်စ်အောက်သို့ စဉ်ဆက်မပြတ် ရှိသည်။ မာကျူရီ၏ မြေမျက်နှာမှာ [[လ]]ကဲ့သို့ပင် ပေါ်လွင်သည်။ အလွန်ပြင်းထန်သော နေရောင်ခြည်တည်ရှိသော်လည်း မာကျူရီဂြိုဟ်ပေါ်တွင် နေရောင်ခြည်နှင့် မထိတွေ့သောနေရာ၌ ရေခဲတည်ရှိနိုင်သည်ဟု ရေစီးဆင်းသည့်ပုံစံများက ဖော်ပြနေသည်။ ၂ဝ၁၂ ခုနှစ်တွင် [[နာဆာ]]၏ MESSENGER အာကာသယာဉ်မှာ ဝါရှင်တန် ဒီစီမြို့တော်နီးပါးခန့်ရှိသော ရေခဲလွှာကို မြောက်ဝင်ရိုးစွန်းတွင်
ခြေရာခံမိသည်ဟု အတည်ပြုခဲ့သည်။
 
ပလူတိုကို ဂြိုဟ်စာရင်းမှ ပယ်ဖျက်ခဲ့သော အချိန်မှစ၌ ဗုဒ္ဓဟူးဂြိုဟ်သည် နေအဖွဲ့အစည်းအတွင်း၌ အသေးဆုံးဂြိုဟ်ဖြစ်လာသည်။ နေနှင့် အနီးဆုံးဂြိုဟ်ဖြစ်သဖြင့် နေကို အမြန်ဆုံး လှည့်ပတ်နေသော ဂြိုဟ်ဖြစ်သည်။ နေကို တစ်ပတ်ပတ်ရန် (၈၈)ရက်မျှသာကြာသည်။
 
မာကျူရီဂြိုဟ်သည် နေအဖွဲ့အစည်းအတွင်း၌ သိပ်သည်းမှုအများဆုံးဂြိုဟ်ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာမှာ သိပ်သည်းမှု ဒုတိယအများဆုံးဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဟူးဂြိုဟ်သည် [[သံသတ္တု]]များဖြင့်ဖွဲ့စည်းထားသဖြင့် အလွန်သိပ်သည်းမှုများသည်။ သို့သော် အလွန်အားနည်းသော [[သံလိုက်စက်ကွင်း]]ရှိသည်။ ကမ္ဘာဂြိုလ်သံလိုက်စက်ကွင်း၏ ၁.၁ ရာခိုင်နှုန်းသာ တည်ရှိသည်။ မက်ဆင်ဂျာ အာကာသယာဉ်မှ ညွန်ပြသည်မှာ သံလိုက်စက်ကွင်းသည် တည်ငြိမ်သည်ဟုဆိုသည်။
 
ဗုဒ္ဓဟူးဂြိုဟ်သို့ မရိန်နာ ၁၀(Mariner 10) နှင့် မက်ဆင်ဂျာ(MESSENGER) ဆိုသော အာကာသယာဉ် ၂ စင်း ရောက်ရှိခဲ့သည်။ မက်ဆင်ဂျာ အာကာသယာဉ်သည် ဂြိုဟ်အနီးမှ ဖြတ်၍ တစ်ကြိမ် ပျံသန်းခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ၂၀၁၁ ခုနှစ် မတ်လမှ စတင်၍ ဂြိုဟ်ကို ၁ နှစ်ကြာမျှ လှည့်ပတ်မည်ဖြစ်သည်။ မက်ဆင်ဂျာ အာကာသယာဉ်သည် မာကျူရီဂြိုဟ်အား အကြိမ်ပေါင်း ၄၀၀၀ လှည့်ပတ်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဧပရယ်လ ၃၀ တွင် လောင်စာကုန်ခမ်းကာ ဂြိုဟ်ပါ်သို့ဂြိုဟ်ပေါ်သို့ ထိုးကျမည် ဖြစ်ပါသည်။
 
[[File:PIA19449-PlanetMercury-MESSENGER-Images-First-20110329-Last-20150430.jpg|thumb|center|600px|<center>မက်ဆင်ဂျာ ပထမဆုံးဓါတ်ပုံ(၂ဝ၁၁ ခုနှစ် မတ်လ ၂၉) မှ နောက်ဆုံးပုံ (၂ဝ၁၅ ဧပရယ် ၃ဝ)</center>]]
ဗုဒ္ဓဟူးဂြိုဟ်၏ အင်္ဂလိပ်အမည် မာကျူရီကို ရောမဘုရား၏ အတောင်ပံပါသော [[တမန်တော်]] ၏ အမည်ကို အစွဲပြု၍ မှည့်ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် နေကို အလွန်လျှင်မြန်စွာ လှည့်ပတ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။
 
ဗုဒ္ဓဟူးဂြိုဟ်၏ အင်္ဂလိပ်အမည် မာကျူရီကို ရောမဘုရား၏ အတောင်ပံပါသော [[တမန်တော်]] ၏ အမည်ကို အစွဲပြု၍ မှည့်ခေါ်ခြင်းဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် နေကို အလွန်လျှင်မြန်စွာ လှည့်ပတ်သောကြောင့်ဖြစ်သည်။ မာကျူရီဂြိုဟ်အား မြေပြင်မှလေ့လာမယ်ဆိုပါက အလွန်ခက်ခဲမည်ဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် မာကျူရီသည် နေနှင့် အလွန်နီးကပ်သောကြောင့် ဖြစ်သည်။
 
တရုတ်၊ ကိုရီးယားနှင့် ဂျပန်ယဉ်ကျေးမှု တို့၌ မာကျူရီဂြိုဟ်ကို ရေ နှင့်ဆိုင်သော[[ကြယ်]]ဟု ဖော်ပြကြသည်။
Line ၁၄ ⟶ ၁၇:
မာကျူရီဂြိုဟ်တွင် ဂြိုလ်ရံလ မရှိပေ။
 
==နှိုင်းယှဉ်ချက်==
== သက်ဆိုင်သော ဆောင်းပါးများ ==
{{multiple image
| align = center
| direction = horizontal
| header = နေအဖွဲ့အစည်း အရာဝတ္ထုများနှင်း အရွယ်အစားနှိုင်းယှဉ်မှု
| header_align = center
| image1 = Mercury, Earth size comparison.jpg
| width1 = 197
| caption1 = မာကျူရီဂြိုဟ် [[ကမ္ဘာဂြိုဟ်]]
| image2 = Terrestrial planet sizes.jpg
| width2 = 325
| caption2 = မာကျူရီဂြိုဟ် [[ဗီးနပ်စ်ဂြိုဟ်]] [[ကမ္ဘာဂြိုဟ်]] [[အင်္ဂါဂြိုဟ်]]
| image3 = 1e6m comparison Mars Mercury Moon Pluto Haumea - no transparency.png
| width3 = {{#expr: (139 * 300 / 240) round 0}}
| caption3 = Back row: [[အင်္ဂါဂြိုဟ်]] မာကျူရီဂြိုဟ်<br />Front: [[လ]] [[ပလူတို]] [[ဟူမီယား]]
}}
{{clear}}
 
 
== အခြားဝက်ဆိုက်ဘ်များ ==
* [http://www.solarviews.com/eng/mercury.htm SolarViews.Com]
* [http://messenger.jhuapl.edu/ MESSENGER Mission web site]
 
* [http://messenger-act.actgate.com/msgr_public_released/react_quickmap.html Mercury QuickMap from MESSENGER web site]
* [http://www.solarviews.com/eng/mercury.htm SolarViews.com – Mercury]
* [http://www.astronomycast.com/2007/08/episode-49-mercury/ Astronomy Cast: Mercury]
{{Footer_SolarSystem}}