ပရိုဆီမာ စင်တောရိ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
အရေးမကြီး Fixed |
အရေးမကြီး +lang; fixed typo |
||
စာကြောင်း ၁ -
[[File:New_shot_of_Proxima_Centauri,_our_nearest_neighbour.jpg|245px|thumb|Hubble မှ ရိုက်ယူထားသော အယ်လဖာ စင်တောရိ]]
'''ပရိုဆီမာ စင်တောရိ''' ({{lang-en|Proxima Centauri}}; {{lang-la|''proxima''}}၊ လက်တင်ဘာသာဖြင့် ပရိုဆီမာဆိုသည်မှာ အနီးဆုံးဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်) ကြယ်သည် [[နေ]]မှ [[အလင်းနှစ်]] ၄.၂ ကွာဝေးပြီး စင်တောရပ် ကြယ်စုတန်းထဲမှ ကြယ်ပုနီ(red dwarf) ကြယ်တစ်စင်း ဖြစ်သည်။ ၁၉၁၅ ခုနှစ်တွင် စကောလူမျိုး နက္ခတ္တပညာရှင် Robert Innes ဆိုသူက ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါသည်။ သာမန်မျက်စိဖြင့် ကြည့်ပါက များစွာမှိန်နေမည်ဖြစ်သော်လည်း ပရိုဆီမာ စင်တောရိသည် အနီးဆုံးကြယ်ဖြစ်သည်။ ပရိုဆီမာ စင်တောရိသည် သုံးပွင့်ဆိုင်ကြယ်စနစ်၏ ကြယ်တစ်စင်းဖြစ်နေပုံပေါ်သည်။ အဖော်ကြယ်နှစ်စင်းမှာ Alpha Centauri A နှင့် B တို့ဖြစ်ပြီး သူတို့၏ ပတ်လမ်းကြာမြင့်ချိန်မှာ နှစ်ပေါင်း (၅ဝဝဝဝဝ) ပိုမိုများပြားသည်။
စာကြောင်း ၁၃ -
ပရိုဆီမာ စင်တောရိကြယ်၏ တောင်ဘက်ကောင်းကင်တွင်တည်ရှိမှုကြောင့် လတ္တီကျု ၂၇ ဒီဂရီတွင်သာ မြင်ရမည်ဖြစ်သည်။ ပရိုဆီမာ စင်တောရိကြယ်ကဲ့သို့သော
ကြယ်ပုနီများသည် သာမန်မျက်လုံးဖြင့်ကြည့်ရန် အလွန်မေးမှိန်လှသည်။ အယ်လဖာ စင်တောရီအေနှင့် ဘီမှ ကြည့်မယ်ဆိုလျင်ပင် ယင်းအား ငါးစင်းမြောက်
အကြီးဆုံးကြယ်အဖြစ်သာ မြင်ရမည်ဖြစ်သည်။ အနည်းဆုံး ၈ စင်တီမီတာရှိသော
ကောင်းကင်မှကြည့်လျင် ပရိုဆီမာ စင်တောရိကြယ်အား မိုးကုတ်စက်ဝိုင်းအပေါ်ပိုင်းတွင် တွေ့ရမည်ဖြစ်သည်။
==ဝိသေသလက္ခဏာများ==
ပရိုဆီမာ စင်တောရိသည် ကြယ်ပုနီကြယ်တစ်စင်းဖြစ်သည်။ ယင်းသည် M-type ကြယ်အမျိုးအစားအဖြစ် ကျဆုံးသွားပေမည်။ မျက်လုံးမှ မြင်နိုင်သောအလင်းတန်းမှာ
နေမင်း၏ ဝ.ဝဝ၅၆ ရာခိုင်နှုန်းသာ ရှိပါသည်။ ၈၅ ရာခိုင်နှုန်းထက်ပိုသော ဖြာထွက်စွမ်းအင်မှ အနီအောက်ရောင်ခြည်အလင်းအလျားတွင် ဖြစ်သည်။
Line ၂၃ ⟶ ၂၂:
ပရိုဆီမာ စင်တောရိကြယ်၏ထုထည် သေးငယ်မှုကြောင့် နေမင်းနှင့်မတူကာ ဟိုက်ဒရိုဂျင်လောင်စာမှာ ၁ဝ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာ ထောက်ပံ့ပေးသည်။ ကြယ်၏မျက်နှာပြင်အပူချိန်မှာ ၂၇ မီလီယံ ကေဗင်နီးပါးခန့် ပူပြင်းသည်။ ၂ဝဝ၂ ခုနှစ်တွင် အလွန်ကြီးမားသော တယ်လီစကုတ်များဖြင့် လေ့လာချက်အရ ပရိုဆီမာ စင်တောရိသည် နေမင်း၏ ရ ပုံ ၁ ပုံရှိပြီး ဂျူပီတာဂြိုဟ်ထက် ၁.၅ ဆကြီးမားသည်။ အခြားသော ကြယ်ပုနီများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ပရိုဆီမာ စတင်တောရိကြယ်သည် ၄.၈၅×၁ဝ၉ နှစ်ရှိသည်ဟု ခန်းမှန်းတွက်ချက်ထားသည်။ ကြယ်ပုနီတစ်စင်းဖြစ်သော ပရိုဆီမာ စတင်တောရိကြယ်သည် နောက်ထပ်နှစ်ပေါင်း ၄ ထရီလီယံခန့် သက်တမ်းရှည်ကြာမည်ဖြစ်သည်။ ဟိုက်ဒရိုဖျူးရှင်းကြောင့် ဟီလီယံအချိုးအဆသည် တိုးပွားလာပြီး ကြယ်သည် ပိုမိုသေးငယ်ကာ ပိုမိုပူပြင်းလာမည်ဖြစ်သည်။ တဖြည်းဖြည်းနှင့် အနီရောင်မှ အပြာရောင်ကြယ်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားမည်။ ထိုကာလ၏အဆုံးသတ်သို့ရောက်ရှိပါက ကြယ်သည် ပိုမိုထင်ရှားစွာ တောက်ပလာပါလိမ့်မည်။ နေမင်း၏တောက်ပမှု ၂.၅ ရာခိုင်နှုန်းသို့ ရောက်ရှိလာမည်ဖြစ်သည်။ အနီးအနားမှ အရာဝတ္ထုများအား နောက်ထပ်နှစ်ပေါင်း ဘီလီယံများစွာ အပူဓါတ် ပေးစွမ်းနေပါလိမ့်မည်။ ပရိုဆီမာ စင်တောရိကြယ်သည် ကြယ်ဖြူအဖြစ် (နေကဲ့သို့ ကြယ်နီကြီးအဖြစ် အဆုံးသတ်မသွားဘဲ) နောက်ဆုံးစွမ်းအင်ကျန်ရှိသည်အထိ တဖြည်းဖြည်းလောင်ကျွမ်းနေပါလိမ့်မည်။▼
▲ကြယ်၏မျက်နှာပြင်အပူချိန်မှာ ၂၇ မီလီယံ ကေဗင်နီးပါးခန့် ပူပြင်းသည်။ ၂ဝဝ၂ ခုနှစ်တွင် အလွန်ကြီးမားသော တယ်လီစကုတ်များဖြင့် လေ့လာချက်အရ ပရိုဆီမာ စင်တောရိသည် နေမင်း၏ ရ ပုံ ၁ ပုံရှိပြီး ဂျူပီတာဂြိုဟ်ထက် ၁.၅ ဆကြီးမားသည်။ အခြားသော ကြယ်ပုနီများနှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက ပရိုဆီမာ စတင်တောရိကြယ်သည် ၄.၈၅×၁ဝ၉ နှစ်ရှိသည်ဟု ခန်းမှန်းတွက်ချက်ထားသည်။ ကြယ်ပုနီတစ်စင်းဖြစ်သော ပရိုဆီမာ စတင်တောရိကြယ်သည် နောက်ထပ်နှစ်ပေါင်း ၄ ထရီလီယံခန့် သက်တမ်းရှည်ကြာမည်ဖြစ်သည်။ ဟိုက်ဒရိုဖျူးရှင်းကြောင့် ဟီလီယံအချိုးအဆသည် တိုးပွားလာပြီး ကြယ်သည် ပိုမိုသေးငယ်ကာ ပိုမိုပူပြင်းလာမည်ဖြစ်သည်။ တဖြည်းဖြည်းနှင့် အနီရောင်မှ အပြာရောင်ကြယ်အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားမည်။ ထိုကာလ၏အဆုံးသတ်သို့ရောက်ရှိပါက ကြယ်သည် ပိုမိုထင်ရှားစွာ တောက်ပလာပါလိမ့်မည်။
==ကြယ်တာရာ ခရီး==
[[File:Sol View from AlpCenA1.png|right|thumb|နေမင်းအား အယ်လဖာ စင်တောရိမှ မြင်ရပုံ]]
ပရိုဆီမာ စင်တောရိအား အာကာသခရီးသွားခြင်းပြုလုပ်ရန် ဖြစ်နိုင်သည်ဟု အကြံပေးခဲ့ကြသည်။ ကြယ်၏ ကမ္ဘာမြေဆီ ရွေ့လျားနှုန်းမှာ တစ်စက္ကန့်လျင် ၂၁.၇ ကီလိုမီတာ ဖြစ်သည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ နှစ်ပေါင်း (၂၆၇ဝဝ) ကြာပြီးလျင် ပရိုဆီမာ စင်တောရိသည် အလင်းနှစ် ၃.၁၁ အကွာသို့ နီးကပ်လာမည်ဖြစ်ပါသည်။ ထို့နောက် ယင်းသည် အဝေးသို့ စတင်ရွေ့လျားပါလိမ့်မည်။ နူကလိယားစွမ်းအားမဟုတ်သော တွန်းအားကို အသုံးပြုပါက ပရိုဆီမာ စင်တောရိကြယ်အနားမှ လှည့်ပတ်လျက်ရှိသောဂြိုလ်သို့ရောက်ရှိရန် နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ ကြာမြင့်လိမ့်မည်ဖြစ်သည်။ ဥပမာဆိုရသော် [[ဗွိင်ယေဂျာ ၁]] သည် နေနှင့်နှိုင်းယှဉ်ကာ တစ်စက္ကန့်လျင် ၁၇.ဝ၄၃ ကီလိုမီတာနှုန်း (တစ်နာရီလျင် မိုင်ပေါင်း ၃၈၁၂ဝ) ခရီးသွားသည်။
ထိုအာကာသယာဉ်သည် ကြယ်လားရာအတိုင်း ခရီးသွားမည်ဆိုပါက နှစ်ပေါင်း (၇၃၇၇၅) နှစ်ကြာလျင် ပရိုဆီမာ စင်တောရိကြယ်သို့ ရောက်ပါလိမ့်မည်။ နယူးကလိယား တွန်းအားမြင့်လောင်စာဖြင့် မောင်းနှင်သော အာကာယာဉ်များဆိုပါက ရာစုနှစ်တစ်ခုအတွင်း ပရိုဆီမာ စင်တောရိကြယ်သို့ ရောက်ရှိကောင်း ရောက်ရှိနိုင်ပါသည်။ နောင်ရာစုနှစ်မှစတင်ကာ ပရောဂျက် အိုရိုင်ယွန် ပရောဂျက် လွန်းရှော့စသည့် စီမံကိန်းများ စတင်ပါလိမ့်မည်။ ပရိုဆီမာ စင်တောရိကြယ်မှ နေမင်းအားကြည့်မည်ဆိုပါက Cassiopeia ကြယ်စုထဲတွင် နေမင်းသည် ဝ.၄ ထုထည်ရှိသော ကြယ်တစ်စင်းအဖြစ် မြင်ရမည်ဖြစ်သည်။
Line ၄၆ ⟶ ၃၅:
==ကိုးကား==
{{reflist|
<ref>http://www.saao.ac.za/~isg/proxima.html</ref>
<ref>http://www.nasa.gov/jpl/wise/spitzer-coldest-brown-dwarf-20140425/</ref>
<ref>ESA/Laboratory for Space Astrophysics and Theoretical Physics. Retrieved July 11, 2007</ref>
}}
==ပြင်ပ
* {{commons category-inline|Proxima Centauri|ပရိုဆီမာ စင်တောရိ}}
* Wikisky [http://www.wikisky.org/?ra=14.495264&de=-62.67948000000001&zoom=8&show_grid=1&show_constellation_lines=1&show_constellation_boundaries=1&show_const_names=0&show_galaxies=1&show_box=1&box_ra=14.495264&box_de=-62.67948&box_width=50&box_height=50&img_source=DSS2 image] of Proxima Centauri
* [http://www.constellation-guide.com/proxima-centauri/ Proxima Centauri at Constellation Guide]
| |||