သတင်းစာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စည်များကိုရိုက်တီး၍ တစ်စခန်းမှတစ်စခန်း၊ တစ်ရွာမှတစ်ရွာသို့ သတင်း

ပေးပို့လေ့လည်းရှိခဲ့သည်။ မြန်မာမင်းများလက်ထက်ကမူ အမိန့်တော်ပြန်

 

ကမ္ဘာတွင် သတင်းစာသဘောမျိုး သက်ရောက်သော သတင်းဖြန့်

ချီမှုသည် လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၂ဝဝဝ နီးပါးကဖြစ်သော ရောမဘုရင်

ရောမအင်ပိုင်ယာအတွင်းဖြစ်ပျက်သော အများပြည်သူတို့နှင့် သက်ဆိုင်သည့်

သတင်းစာများကို နန်းတော်နံရံလူမြင်ကွင်း၌ ကပ်ထားလေ့ရှိသည်။ ယင်းသို့

အက်တာဒိုင်ယာနာဟုခေါ်၍ နေ့စဉ်ပြန်တမ်းဟူသော အဓိပ္ပါယ်ရှိသည်။ ထို

ပြန်တမ်းကို စာကူးစာရေးများကကူးယူပြီးလျှင် ရပ်ဝေးနေ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွား

နစ်ရာစုနှစ်ခန့်က အလားတူနည်းမျိုးဖြင့် သတင်းဖြန့်ချီခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။

နောင်အခါ တရုတ်တို့သည်စာလုံးများကို သစ်သား၌ထွင်းပြီး ဘလောက်နှိပ်

လုံးများကိုပုံနှိပ်ခဲ့သည်။ ယင်းသို့ဖြင့် ပုံနှိပ်သတင်းစာသည် တရုတ်နိုင်ငံမှ

စတင်ခဲ့လေသည်။

ခြင်းမရှိဘဲ ဝေါဟာရအလိုက် တွဲထားသောစာလုံးများဖြစ်သည်။ ဂျာမန်လူ

မျိုး ဂူးတင်းဗတ်သည် ဗျည်းအက္ခရာတစ်လုံးစီခွဲ၍သုံးနိုင်သော စာပုံနှိပ်စက်

များထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ သို့သော် အချိန်မှန် ရက်မှန်မဟုတ်သေးချေ။

ဗဲလဂျီယမ်နိုင်ငံ အန့်တွပ်မြို့မှလည်းကောင်း၊ ၁၆၂၂ ခုနှစ်တွင် အင်္ဂလန်ပြည်

မှလည်းကောင်း အချိန်မှန်ရက်မှန်ထုတ်ဝေသော သတင်းစာများပေါ်ထွက်လာ

သည် ရှေ့ဆင့်နောက်ဆင့်ဆိုသကဲ့သို့ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။

 

ဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်လူမျိုးများသည် သတင်းစာမဖတ်ရဘဲ

မနေနိုင်ကြသကဲ့သို့ ဆွီဒင်၊ လပ်ဇင်ဗတ်၊ အိုက်စလန်၊ ဩစတြေးလီးယား

 

သတင်းစာပေါ်ထွက်စက နန်းတွင်းသတင်း၊ နိုင်ငံရေးသတင်း

လောက်သာ ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့ကြသော်လည်း စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး

သတင်းများကိုလည်း တစ်စတစ်စဖြည့်စွက်လာကြသည်။ ကုန်ပစ္စည်း ကြော်

ဖြစ်လာကြသည်။ တဖြည်းဖြည်းဖြင့် သတင်းစာများတွင် မဂ္ဂဇင်းကဏ္ဍများ

ကိုလည်း ထည့်သွင်းလာကြ၍ စီးပွားရေးကိုအသားပေးသော သတင်းစာ၊

ထုတ်ဝေသောသတင်းစာများလည်း ရှိပေသည်။ ပုဂ္ဂလိကပိုင်၊ လူတစ်စုပိုင်၊

အစိုးရပိုင်သတင်းစာများရှိကြရာ ပုဂ္ဂိုလ်စွဲအလိုက် အားပေးရေးသားမှုလည်း

 

သတင်းစာကောင်းတို့မည်သည် မည်သည့်အစိုးရကိုပင်ဖြစ်စေ

များ၌ နေခွင့်ပြုသည်။ အချို့ စစ်သတင်းထောက်များသည် ရှေ့တန်းစစ်မျက်

နှာများသို့လိုက်၍ သတင်းယူယင်း တိုက်ပွဲတွင်ကျဆုံးခဲ့ရသည်များလည်းရှိ

ဖြစ်ခဲ့သည်။ စစ်သတင်းရနိုင်ရေးကား မလွယ်ကူလှပေ။ အသက်ပင်အဆုံး

အရှုံးခံ၍ ထောက်လှမ်းစုံစမ်းကြရပေသည်။

 

၌ ထူးခြားချက်တစ်ရပ်မှာ တနင်္ဂနွေနေ့ထုတ်သတင်းစာများကို အောင်မြင်စွာ

ထုတ်ဝေနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။ ၁၉ဝဝ ပြည့် မတိုင်မီကပင် တနင်္ဂနွေနေ့တွင်

မောင်းသမားကြီး' ဖြစ်လေသည်။

 

ကမ္ဘာလုံးမှ အရိပ်များသည် ထိုကြည့်မှန်ထဲတွင်လာ၍ ထင်သကဲ့သို့ ကမ္ဘာ

အရပ်ရပ်၌ ဖြစ်ပျက်သောသတင်းအမျိုးမျိုးသည် သတင်းစာ၌လာ၍ထင်ကြ

၌ သတင်းထောက်များကိုထားရှိပြီးလျှင် ကမ္ဘာ့မြို့ကြီး ပြကြီးများ၌ ယင်း၏

ဌာနခွဲရုံးများဖွင့်ထားသည်။ ကမ္ဘာ့သတင်းများကို ယင်း၏ သတင်းထောက်

ပို့ပေးသည်။ ယင်းသို့ရရှိသောသတင်းများကို ထိုအဖွဲ့ကြီးများက မိမိတို့

သက်ဆိုင်ရာ အဖွဲ့ဝင်သတင်းစာတိုက်ကြီးများသို့ ဖြန့်ချီရောင်းချလေသည်။

ရေ တစ်သိန်းနှစ်သောင်းရိုက်နိုင်သည်။ ယခင်က မြန်မာသတင်းစာ အရွယ်

(ဒီမိုင်းဆိုက်) လေးမျက်နှာပါသော စာဖောင်တစ်ဖောင်ကို အပြားလိုက်စက်

သည်။ သတင်းစာစောင်ရေသည် သန်းနှင့်ချီ၍ ထုတ်ဝေနေရသော သတင်း

စာတိုက်ကြီးများတွင် ထိုစက်မျိုးဖြင့်မဖြစ်နိုင်တော့ပေ။ ထိုကြောင့် 'ဟိုး'