အက်တမ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

၁၉၀၉ တွင်ခုနှစ်တွင် နယူးဇီလန်နိုင်ငံသား ရှုပဗေဒပညာရှင် [[အန်းနက်ရူသာဖို့ဒ်]] (Ernest Rutherford ) က သတ္တုပြားတခုကို (Alpha Particle) အယ်ဖာ အမှုန်ဖြင့်ပစ်ပေါက် စမ်းသပ်ရာတွင် အယ်ဖာလမ်းကြောင်း သွေဖီသွားကြောင်း တွေ့ရသည် ။တွေ့ရသည်။ အယ်ဖာ အမှုန်သည် ဓာတ်ဖို ဖြစ်၍ ၎င်းဓာတ်ဖိုဖြစ်၍ တို့ကို၎င်းတို့ကို တွန်းကန် သွေဖီ စေနိုင်ခြင်း မှာစေနိုင်ခြင်းမှာ ဓာတ်ဖို အချင်းချင်းသာ ဖြစ်နိုင်ပေသည် ။ဖြစ်နိုင်ပေသည်။ ထို့ကြောင့် ဓာတ်ဖိုများ ကဓာတ်ဖိုများက အက်တမ်၏ အလည်ဗဟိုတွင် ဝတ်ဆံ ကဲ့သို့ တည်ရှိနေဝတ်ဆံကဲ့သို့ သောကြောင့်တည်ရှိနေသောကြောင့် နယူကလိယ (nucleus) ဟု အဓိပ္ပါယ် သတ်မှတ် လိုက်သည်။သတ်မှတ်လိုက်သည်။ နယူကလီယ ကို ရှာဖွေ တွေ့ရှိ ပြီးနောက်ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးနောက် သွန်မဆမ်၏ မှားယွင်းသော အက်တမ်ပုံစံ (Atomic Model) ကို ပြင်ဆင်၍ အက်တမ် ပုံစံသစ်ကို အဆိုပြု တင်ပြခဲ့သည် ။ အဆိုပြုတင်ပြခဲ့သည်။ အက်တမ်တခု၏ အလည်ဗဟိုတွင် ဓာတ်ဖိုဆောင်သော နယူကလိယ (nucleus) တည်ရှိ ပြီးတည်ရှိပြီး ဓာတ်မ-အီလက်ထရွန် များက ဝန်းရံလျက် ရှိနိုင်သည်။ အီလက်ထရွန်များက ဝန်းရံလျက်ရှိနိုင်သည်။ ထို့ပြင် အီလက်ထရွန် များကအီလက်ထရွန်များက ဝန်းရံလျက် နယူကလိယ ကိုနယူကလိယကို လှည့်ပတ်နေကြသည်။