အောတိမ်တိုက်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ်
အရေးမကြီးNo edit summary
စာကြောင်း ၁၀ -
}}
 
'''အော တိမ်တိုက်''' ({{IPAc-en|ˈ|ɔr|t}} သို့မဟုတ် ''အိုပိုက်-အော တိမ်တိုက်'' ဆိုသည်မှာ ဒတ်ချ်လူမျိုး နက္ခတ္တပညာရှင် [[ဂျန် အော]]နှင့် အီစတွန်နီယန် နက္ခတ္တပညာရှင် အမ်းနက် အိုပိ တို့၏ နေမင်းအား [[အလင်းနှစ်]] (၂) နှစ်အကွာအဝေးမှ ဝိုင်းရံထားသော သီအိုရီဆိုင်ရာ တိမ်တိုက်မှ မှည့်ခေါ်ထားခြင်း ဖြစ်သည်။
ယင်းနေရာသည် နေမင်းနှင့် အနီးဆုံးကြယ်ဖြစ်သော့ [[ပရိုဆီမာ စင်တောရိ]]နှင့် ထက်ဝက်အကွာအဝေးမှာ တည်ရှိပါသည်။ နေမှ [[ကျူးပါး ခါးပတ်]]သို့အကွာအဝေးသည် နေမှ အောတိမ်တိုက်အကွာအဝေးနှင့် နှိုင်းယှဉ်လိုက်ပါက တစ်ထောင်ပုံတစ်ပုံမျှသာ ရှိသည်။ အောတိမ်တိုက်၏ အပြင်ဘက်ကိုတော့ နေ၏ ဒြပ်ဆွဲအား လွှမ်းမိုးရာ နေစင်္ကြာဝဠာ၏ နယ်နမိတ်ဟု သတ်မှတ်ပါတယ်။
 
အောတိမ်တိုက်ကို နယ်မြေနှစ်ခုနဲ့ ဖွဲ့စည်းထားပါတယ် စက်လုံးပုံ အောတိမ်တိုက်အပြင်ဘက်နှင့် ချပ်ပြားပုံ အောတိမ်တိုက်အတွင်းဘက် သို့မဟုတ် '''ဟေးလ် တိမ်တိုက်'''တို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အောတိမ်တိုက်မှာ ပါဝင်တဲ့ အရာဝတ္ထုတွေကတော့ ရေကဲ့သို့ [[ရေခဲ]]များ [[အမိုးနီးယား]] နှင့် [[မီသိန်း]]တို့ ဖြစ်ပါတယ်။
 
နက္ခတ္တပညာရှင်တွေ ခန်းမှန်းတာကတော့ အောတိမ်တိုက်ဟာ နေစင်္ကြာဝဠာရဲ့ အစောပိုင်း ဆင့်ကဲ့ပြောင်းလဲမှုကာလမှာ ကြီးမားတဲ့ဂြိုဟ်တွေရဲ့ ဒြပ်ဆွဲအားသက်ရောက်မှုတွေကြောင့် နေနှင့် နီးရာကနေ အာကာသအပြင်ဘက်ကို ပြန့်ကျဲသွားတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။<ref name=Morbidelli2006/><ref>
{{cite web
|title=Oort Cloud & Sol b?
|url=http://www.solstation.com/stars/oort.htm
|publisher=SolStation
|accessdate=2007-05-26
}}</ref> အောတိမ်တိုက်အား တိုက်ရိုက် လေ့လာအတည်ပြုချက်တွေ မလုပ်ခဲ့ပေမယ့် နေစင်္ကြာဝဠာအတွင်းပိုင်းသို့ ဝင်လာလေ့ရှိသော [[ဟေလီကြယ်တံခွန်]]အမျိုးအစား ကြယ်တံခွန်တွေရဲ့ ပင်ရင်း ဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိပါတယ်။ အပြင်ဘက်ကျတဲ့ အောတိမ်တိုက်ကတော့ နေစကြာဝဠာနှင့် နည်းနည်းလေးသာ ဆွဲငင်မှုရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ၄င်းဟာ အပြင်ဘက်ကြယ်တွေနှင့် [[နဂါးငွေ့တန်း ဂယ်လက်ဆီ]]ကိုယ်တိုင်တို့နှင့်ပင် လွယ်လွယ်ကူကူ ဒြပ်ဆွဲအားသက်ရောက်နိုင်ပါတယ်။
 
==အယူအဆ==
Line ၂၇ ⟶ ၃၃:
[[File:Oort cloud Sedna orbit.svg|thumb|300px|[[နေအဖွဲ့အစည်း]]နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပြီး အောတိမ်တိုက်၏ အကွာအဝေး]]
 
အောတိမ်တိုက်ဟာ နေမှ ၂ဝဝဝ-၅ဝဝဝ [[AU]] အတွင်း တည်ရှိပါတယ်။ [[AU]] ဆိုတာကတော့ ကမ္ဘာမှနေမင်းသို့ အကွာအဝေးဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကမ္ဘာမှနေမင်းဆီအကွာအဝေးဟာ ၁ AU ဖြစ်ပါတယ်။ တချို့လူတွေ ခန်းမှန်းထားတာကတော့ အပြင်ဘက်အစွန်းဆုံးနယ်မြေဟာ ၁ဝဝဝဝဝ-၂ဝဝဝဝဝ AU ကြားမှာ ရှိပါသတဲ့။ အောတိမ်တိုက်ကို အပိုင်းနှစ်ခုခွဲလို့ရပါတယ်။ အပြင်ဘက်အောတိမ်တိုက်အား ၂ဝဝဝဝ-၅ဝဝဝဝ AU နှင့် အတွင်းပိုင်းခြမ်းအောတိမ်တိုက်အား ၁ဝဝဝဝဝ-၂ဝဝဝဝဝ AU တို့အဖြစ်ပါပဲ။ အပြင်ဘက်ခြမ်းကတော့ နေမင်းကို အားပျော့စွာဖြင့် သက်ရောက်မှုရှိပြီး တာဝေးအမျိုးအစားကြယ်တံခွန်တွေကို ထောက်ပံ့နိုင်ခြေရှိပါတယ်။ အတွင်းဘက်တိမ်တိုက်ကတော့ ဟေးလ်တိမ်တိုက်လို့ သိထားပါတယ်။ ၁၉၈၁ ခုနှစ်မှာ အဲဒါတည်ရှိကြောင်း အဆိုတင်သွင်းခဲ့တဲ့ Jack G. Hills အားအစွဲပြုပြီး ခေါ်ဆိုထားတာပါ။
၁ AU ဖြစ်ပါတယ်။ တချို့လူတွေ ခန်းမှန်းထားတာကတော့ အပြင်ဘက်အစွန်းဆုံးနယ်မြေဟာ ၁ဝဝဝဝဝ-၂ဝဝဝဝဝ AU ကြားမှာ ရှိပါသတဲ့။ အောတိမ်တိုက်ကို အပိုင်းနှစ်ခုခွဲလို့
ရပါတယ်။ အပြင်ဘက်အောတိမ်တိုက်အား ၂ဝဝဝဝ-၅ဝဝဝဝ AU နှင့် အတွင်းပိုင်းခြမ်းအောတိမ်တိုက်အား ၁ဝဝဝဝဝ-၂ဝဝဝဝဝ AU တို့အဖြစ်ပါပဲ။ အပြင်ဘက်ခြမ်းကတော့ နေမင်းကို အားပျော့စွာဖြင့် သက်ရောက်မှုရှိပြီး တာဝေးအမျိုးအစားကြယ်တံခွန်တွေကို ထောက်ပံ့နိုင်ခြေရှိပါတယ်။ အတွင်းဘက်တိမ်တိုက်ကတော့ ဟေးလ်တိမ်တိုက်လို့ သိထားပါတယ်။ ၁၉၈၁ ခုနှစ်မှာ အဲဒါတည်ရှိကြောင်း အဆိုတင်သွင်းခဲ့တဲ့ Jack G. Hills အားအစွဲပြုပြီး ခေါ်ဆိုထားတာပါ။
 
==မူလအစ==
 
အောတိမ်တိုက်ဟာ လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း ၄.၆ [[ဘီလီယံ]]နီးပါးခန့်အကြာ [[နေအဖွဲ့အစည်း]] စတင်ဖြစ်လာချိန်မှ အကြွင်းအကျန် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။<ref name=Morbidelli2006/>
အများစု လက်ခံကြတဲ့ အယူအဆတစ်ခုကတော့ အောတိမ်တိုက်ဟာ အဲဒီအချိန်တုန်းကတော့ နေမင်းနဲ့ ပိုမိုနီးကပ်ခဲ့တာဖြစ်ရပါမယ်။
ဒါပေမယ့် [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်]]ကဲ့သို့ ကြီးမားတဲ့[[ဂြိုဟ်]]တွေဟာ ဒြပ်ဆွဲအားနှင့် တွန်းထုတ်လိုက်တာ ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ မကြာသေးခင်မှ [[နာဆာ]]ရဲ့ လေ့လာချက်များအရ
Line ၄၇ ⟶ ၅၁:
အတွင်းဘက်မှာထက် အဆပေါင်းများစွာ ပိုများတယ်လို့ဆိုပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကြယ်တံခွန်တော်တော်များများဟာ [[ဂျူပီတာဂြိုဟ်]]ရဲ့ ကြီးမားတဲ့[[ဒြပ်ဆွဲငင်အား|ဒြပ်ဆွဲအား]]ကြောင့်
နေအဖွဲ့အစည်းအတွင်းပိုင်ဂြိုဟ်တွေဆီ ရောက်မလာကြပါဘူး။ အများစုကတော့ ဂျူပီတာဂြိုဟ်ပေါ်သို့ တိုက်မိကုန်ကြပါတယ်။ ထင်ရှားတဲ့ ဥပမာတစ်ခုကတော့ ၁၉၉၄ ခုနှစ်မှာ
ဂျူပီတာဂြိုဟ်နှင့် တိုက်မိတဲ့ ရှူးမိတ်ကာ-လယ်ဗီ (၉) ဆိုတဲ့ ကြယ်တံခွန်ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။<ref name=julio>
{{cite journal
|author=Julio A. Fernández
|date=2000
|title=Long-Period Comets and the Oort Cloud
|journal=[[Earth, Moon, and Planets]]
|volume=89 |issue=1–4 |pages=325–343
|bibcode = 2002EM&P...89..325F
|doi=10.1023/A:1021571108658
}}</ref> တချို့လူတွေပြောကြတာကတော့ ဂျူပီတာဂြိုဟ်ဟာ အာကာသအမှိုက်ရှင်းဂြိုဟ်ဖြစ်ပါသတဲ့။ ဂျူပီတာဂြိုဟ်သာ မရှိခဲ့ရင် ကမ္ဘာကြီးဟာ ကြယ်တံခွန်တွေနဲ့ တိုက်မိနိုင်ခြေ ပိုများမယ်လို့ဆိုပါတယ်။
 
==အနာဂါတ် စူးစမ်းလေ့လာရေး==
 
အာကာသ စူးစမ်းလေ့လာရေးယာဉ်ဖြစ်သော [[ဗွိုင်ယေဂျာ ၁ အာကာသယာဉ်|ဗွိုင်ယေဂျာ-၁]] သည် အောတိမ်တိုက် ဧရိယာသို့ ရောက်ရှိရုံသာ ရှိသေးသည်။ ယင်းသည် အမြန်ဆုံးနှင့် <ref name="New_Horizons2006">{{cite web |url=http://pluto.jhuapl.edu/news_center/news/081706.php |title=New Horizons Salutes Voyager |date=August 17, 2006 |publisher=New Horizons |accessdate=November 3, 2009 }}</ref>အဝေးဆုံးသို့ ရောက်နေသောယာဉ်တစ်စင်းပင်ဖြစ်သည်။<ref name="g.2013sep13">{{cite news |last=Clark |first=Stuart |title=Voyager 1 leaving solar system matches feats of great human explorers |url=http://www.theguardian.com/science/across-the-universe/2013/sep/13/voyager-1-solar-system-great-explorers |newspaper=The Guardian |date=September 13, 2013 }}</ref><ref>{{cite news |url=http://www.spacetoday.org/SolSys/Voyagers20years.html |title=Voyagers are leaving the Solar System |work=Space Today |date=2011 |accessdate=May 29, 2014}}</ref> ယခုလက်ရှိ နေစင်္ကြာဝဠာတွင် အမြန်ဆုံးနှင့် အဝေးဆုံးခရီးနှင်နေသော အာကာသယာဉ်သည် အောတိမ်တိုက်ဆီရောက်ရန် နှစ် (၃၀၀) ကြာမည်ဖြစ်သည်။<ref name="jpl.PIA17046">{{cite web |url=http://photojournal.jpl.nasa.gov/catalog/PIA17046 |title=Catalog Page for PIA17046 |work=Photo Journal |publisher=NASA |date= |accessdate=April 27, 2014}}</ref><ref name="ut.104717">{{cite web |url=http://www.universetoday.com/104717/its-official-voyager-1-is-now-in-interstellar-space/ |title=It's Official: Voyager 1 Is Now In Interstellar Space |work=UniverseToday |date= |accessdate=April 27, 2014}}</ref> အောတိမ်တိုက်ကို ဖြတ်သွားရန်မှာ နှစ်ပေါင်း (၃၀၀၀၀) ကြာမြင့်မည်ဖြစ်သည်။<ref name="Ghose2013">{{cite web |last=Ghose |first=Tia |title=Voyager 1 Really Is In Interstellar Space: How NASA Knows |work=[http://www.space.com/ Space.com web site] |publisher=TechMedia Network |date=September 13, 2013 |url=http://www.space.com/22797-voyager-1-interstellar-space-nasa-proof.html |accessdate=September 14, 2013 }}</ref><ref name="How_We_Know">{{cite web |last=Cook |first=J.-R |title=How Do We Know When Voyager Reaches Interstellar Space? |publisher=NASA / Jet Propulsion Lab | date=September 12, 2013 |url=http://www.jpl.nasa.gov/news/news.php?release=2013-278 |accessdate=September 15, 2013 }}</ref> မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ သက္ကရာဇ် (၂၀၂၅) ခုနှစ်တွင် ဗွိုင်ယေဂျာ-၁၏ ရေဒီယို အိုင်ဆိုတုပ် သာမိုလျှပ်စစ် ဂျင်နေရေတာသည် သိပ္ပံဆိုင်ရာ စက်ပစ္စည်းများ မောင်းနှင်နိုင်ရန် [[စွမ်းအင်]]လုံလောက်တော့မည် မဟုတ်ပေ။ နေစင်္ကြာဝဠာအပြင်ဘက်သို့ ရောက်ရှိသွားသော အခြားအာကာသယာဉ် လေးခုမှာလည်း အောတိမ်တိုက်သို့ရောက်ရှိပါက အလုပ် လုပ်နိုင်တော့မှာ မဟုတ်ပေ။ စူးစမ်းလေ့လာရေးအတွက် အဆိုပြုထားသော အချက်တစ်ခုမှာ နေရောင်ခြည်ဖြင့် ရွက်လွှင့်သော [[အာကာသယာဉ်]]ကို အသုံးပြုပါက နှစ်ပေါင်း (၃၀) အတွင်း လိုရာခရီးသို့ ရောက်ရှိမည်ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|author=Paul Gilster |url=http://www.centauri-dreams.org/?p=4238 |title=An Inflatable Sail to the Oort Cloud |publisher=Centauri-dreams.org |date=2008-11-12 |accessdate=2013-07-23}}</ref>
 
==အခြားကြည့်ရန်==
*[[ဟေလီယိုစဖီးယား]]
*[[ကြယ်တာရာ ကြယ်တံခွန်]]
*[[ကျူးပါး ခါးပတ်]]
 
*[[ဖြစ်နိုင်ဖွယ် ဂြိုဟ်သိမ်များစာရင်း]]
*[[နက်ပကျွန်းနယ်မြေ အရာဝတ္ထုများ]]
*[[ပြန့်ကျဲနေသော ချပ်ပြား]]
 
==ကိုးကား==
Line ၆၅ ⟶ ၇၅:
{{footer SolarSystem}}
 
 
[[Category:နက္ခတ္တဗေဒ]]
[[Category:ဂြိုဟ်များ]]
[[Category:နေအဖွဲ့အစည်း]]
 
==ပြင်ပလင့်ခ်များ==
Line ၇၈ ⟶ ၈၄:
 
 
[[Category:နက္ခတ္တဗေဒ]]
{{DEFAULTSORT:အော တိမ်တိုက်}}
[[Category:ဥက္ကာခဲများဂြိုဟ်များ]]
[[Category:နက်ပကျွန်း နယ်မြေနေအဖွဲ့အစည်း]]
[[Category:အောတိမ်တိုက်အား ရှာဖွေတွေ့ရှိမှုများ]]
[[Category:ကြယ်တံခွန်များ| ]]
[[Category:အောတိမ်တိုက်| ]]
[[Category:အငယ်စား ဂြိုဟ်များ]]