ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ရောဂါကာကွယ်ဆေး: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

'''ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ရောဂါကာကွယ်ဆေး''' ({{lang-en|Meningococcal vaccine}})ဆိုသည်မှာ''' '''နစ်စီရီယား မန်နင်ဂျစ်တိုင်ဒစ်စ် ()ဟုခေါ်သော''[[:en:Neisseria meningitidis| Neisseria meningitidis (English)]]''ဟုခေါ်သော ဘက်တီးရီးယားပိုးကြောင့်ဖြစ်သောကူးစက်ရောဂါကို ကာကွယ်ပေးသည့် [[ကာကွယ်ဆေး]]တိုင်းကို ဆိုလိုသည်။.<ref name="WHO2011">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal vaccines: WHO position paper|journal = Weekly epidemiological record|date = Nov 2011|volume = 47|issue = 86|pages = 521–540|pmid = 22128384|url = http://www.who.int/wer/2011/wer8647.pdf}}</ref> ကာကွယ်ဆေးအမျိုးပေါင်းများစွာရှိပြီး အေ၊ စီ၊ ဒဗလျူ ၁၃၅ နှင့် ဝိုင် စသောပိုးအမျိုးအစားများကို ကာကွယ်နိုင်သည်။ ဤကာကွယ်ဆေးများသည် (၈၅-၁၀ဝ)ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို အနည်းဆုံး(၂)နှစ်ကြာသည်အထိ ကာကွယ်ပေးနိုင်သည်။<ref name="WHO2011">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal vaccines: WHO position paper|journal = Weekly epidemiological record|date = Nov 2011|volume = 47|issue = 86|pages = 521–540|pmid = 22128384|url = http://www.who.int/wer/2011/wer8647.pdf}}</ref> ဤကာကွယ်ဆေးထိုးကို ကျယ်ပြန့်စွာ ထိုးပေးခြင်းဖြင့် [[ဦးနှောက်အမြှေးရောင် ရောဂါ|ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ရောဂါ]]နှင့် ပိုးမွှားများတကိုယ်လုံးတွင်ပျံ့နှံ့ကာ သွေးဆိပ်တက်ခြင်း(sepsis)တို့ဖြစ်ပွားမှုများ ကျဆင်းသွားကြောင်းတွေ့ရသည်။<ref>{{Template:Cite journal|last1 = Patel|first1 = M|last2 = Lee|first2 = CK|title = Polysaccharide vaccines for preventing serogroup A meningococcal meningitis.|journal = The Cochrane database of systematic reviews|date = 25 January 2005|issue = 1|pages = CD001093|pmid = 15674874}}</ref><ref>{{Template:Cite journal|last1 = Conterno|first1 = LO|last2 = Silva Filho|first2 = CR|last3 = Rüggeberg|first3 = JU|last4 = Heath|first4 = PT|title = Conjugate vaccines for preventing meningococcal C meningitis and septicaemia.|journal = The Cochrane database of systematic reviews|date = 19 July 2006|issue = 3|pages = CD001834|pmid = 16855979}}</ref> ဤကာကွယ်ဆေးကို ကြွက်သား သို့မဟုတ် အရေပြားအတွင်းသို့ ထိုးနှံရသည်။<div><ref name="WHO2011">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal vaccines: WHO position paper|journal = Weekly epidemiological record|date = Nov 2011|volume = 47|issue = 86|pages = 521–540|pmid = 22128384|url = http://www.who.int/wer/2011/wer8647.pdf}}</ref></div>

ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုနှုန်း အသင့်အတင့် သို့မဟုတ် မြင့်မားသော သို့မဟုတ် ကူးစက်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုများသောနိုင်ငံများတွင် ဤကာကွယ်ဆေးကို ပုံမှန်ထိုးပေးသင့်သည်ဟု [[ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့]]မှ အကြံပြုထားသည်။.<ref name="WHO2011">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal vaccines: WHO position paper|journal = Weekly epidemiological record|date = Nov 2011|volume = 47|issue = 86|pages = 521–540|pmid = 22128384|url = http://www.who.int/wer/2011/wer8647.pdf}}</ref><ref name="WHO2015A">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal A conjugate vaccine: updated guidance, February 2015.|journal = Weekly epidemiological record|date = 20 Feb 2015|volume = 8|issue = 90|pages = 57–68|pmid = 25702330|url = http://www.who.int/wer/2015/wer9008.pdf}}</ref> ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ရောဂါဖြစ်ပွားလေ့မရှိသောနိုင်ငံများတွင်တော့ ရောဂါကူးစက်ခံရနိုင်ခြေရှိသူများကိုသာ ဤကာကွယ်ဆေးထိုးပေးသင့်သည်။<ref name="WHO2011">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal vaccines: WHO position paper|journal = Weekly epidemiological record|date = Nov 2011|volume = 47|issue = 86|pages = 521–540|pmid = 22128384|url = http://www.who.int/wer/2011/wer8647.pdf}}</ref> အာဖရိကန် ဦးနှောက်အမြှေးရောင် ခါးပတ်ဒေသ(African meningitis belt)ဟုခေါ်သော [[အာဖရိကတိုက်]] ဆာဟာရတောင်ပိုင်းနိုင်ငံများတွင် ကွန်ဂျုဂိတ်ကာကွယ်ဆေး(conjugate vaccine)ဖြင့် အသက်(၁)နှစ်မှ (၃၀)နှစ်အတွင်း လူများအားလုံးကို ကာကွယ်ဆေးထိုးပေးလျက်ရှိသည်။<ref name="WHO2015A">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal A conjugate vaccine: updated guidance, February 2015.|journal = Weekly epidemiological record|date = 20 Feb 2015|volume = 8|issue = 90|pages = 57–68|pmid = 25702330|url = http://www.who.int/wer/2015/wer9008.pdf}}</ref> [[ကနေဒါ]]နှင့် [[အမေရိကန်နိုင်ငံ]]၌ မန်နင်ဂိုကောကပ် ဘက်တီးရီးယား(၄)မျိုးလုံးကို ကာကွယ်နိုင်သည့် ကာကွယ်ဆေးကို ဆယ်ကျော်သက်လူငယ်များနှင့် ရောဂါကူးစက်ခံရနိုင်ခြေရှိသူများအားလုံးကို ပုံမှန်ထိုးရန် အကြံပြုထားသည်။<ref name="WHO2011">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal vaccines: WHO position paper|journal = Weekly epidemiological record|date = Nov 2011|volume = 47|issue = 86|pages = 521–540|pmid = 22128384|url = http://www.who.int/wer/2011/wer8647.pdf}}</ref> [[မက္ကာမြို့]]သို့ ဟာ့ဂ်ျခရီးစဉ်အတွက်သွားမည့် ခရီးသည်များအားလုံးသည် ဤကာကွယ်ဆေးထိုးရန် လိုအပ်သည်။<div><ref name="WHO2011">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal vaccines: WHO position paper|journal = Weekly epidemiological record|date = Nov 2011|volume = 47|issue = 86|pages = 521–540|pmid = 22128384|url = http://www.who.int/wer/2011/wer8647.pdf}}</ref></div>

ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ရောဂါကာကွယ်ဆေးသည် ယေဘုယျအားဖြင့် စိတ်ချရသောဆေးဖြစ်ပြီး တချို့လူများ၌ ဆေးထိုးသည့်နေရာတွင် နာကျဉ်ခြင်းနှင့် နီရဲခြင်းတို့ ဖြစ်တတ်သည်။.<ref name="WHO2011">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal vaccines: WHO position paper|journal = Weekly epidemiological record|date = Nov 2011|volume = 47|issue = 86|pages = 521–540|pmid = 22128384|url = http://www.who.int/wer/2011/wer8647.pdf}}</ref> ဤကာကွယ်ဆေးကို [[ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း|ကိုယ်ဝန်ဆောင်]]နေစဉ်အတွင်း စိတ်ချစွာ အသုံးပြုနိုင်သည်။.<ref name="WHO2015A">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal A conjugate vaccine: updated guidance, February 2015.|journal = Weekly epidemiological record|date = 20 Feb 2015|volume = 8|issue = 90|pages = 57–68|pmid = 25702330|url = http://www.who.int/wer/2015/wer9008.pdf}}</ref> လူပေါင်းတစ်သန်းတွင် တစ်ယောက်ခန့်သည် [[ပြင်းထန်သည့် ဆေးမတည့်သည့်တုံ့ပြန်မှု]]ဖြစ်တတ်သည်။<div><ref name="WHO2011">{{Template:Cite journal|title = Meningococcal vaccines: WHO position paper|journal = Weekly epidemiological record|date = Nov 2011|volume = 47|issue = 86|pages = 521–540|pmid = 22128384|url = http://www.who.int/wer/2011/wer8647.pdf}}</ref></div>

ပထမဆုံး ဦးနှောက်အမြှေးရောင်ရောဂါကာကွယ်ဆေးကို (၁၉၇၀) နှစ်ပိုင်းတွင် စတင်ရရှိခဲ့သည်။.<ref>{{Template:Cite book|last1 = Barrett|first1 = Alan D.T.|title = Vaccinology : an essential guide|date = 2015|isbn = 9780470656167|page = 168|url = https://books.google.ca/books?id=NvKyBwAAQBAJ&pg=PA168}}</ref> ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့မှ သတ်မှတ်ထားသည့် [[အခြေခံကျန်းမာရေးစနစ်]]အတွက် [[အဓိကလိုအပ်သောဆေးများ]]ထဲတွင် တစ်ခုအပါအဝင်ဖြစ်သည်။<ref>{{Template:Cite web|title = WHO Model List of EssentialMedicines|url = http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/93142/1/EML_18_eng.pdf?ua=1|work = World Health Organization|accessdate = 22 April 2014|date = October 2013}}</ref> (၂၀၁၄)ခုနှစ် လက်ကားဈေးမှာ (၃.၂၃-၁၀.၇၇)ဒေါ်လာခန့်ဖြစ်သည်။<ref>{{Template:Cite web|title = Vaccine, Meningococcal|url = http://erc.msh.org/dmpguide/resultsdetail.cfm?language=english&code=MENV&s_year=2014&year=2014&str=&desc=Vaccine%2C%20Meningococcal&pack=new&frm=VIAL&rte=INJ&class_code2=19%2E3%2E&supplement=&class_name=%2819%2E3%2E%29Vaccines%3Cbr%3E|website = International Drug Price Indicator Guide|accessdate = 6 December 2015}}</ref> အမေရိကန်နိုင်ငံတွင် ဆေးပတ်လည်အောင်ထိုးရန် (၁၀ဝ-၂၀ဝ)ဒေါ်လာခန့်ပေးရသည်။<div><ref name="Ric2015">{{Template:Cite book|last1 = Hamilton|first1 = Richart|title = Tarascon Pocket Pharmacopoeia 2015 Deluxe Lab-Coat Edition|date = 2015|publisher = Jones & Bartlett Learning|isbn = 9781284057560|page = 315}}</ref></div>

== Typesကိုးကား ==