ဝေါရင် ဂမားလီယယ်လ် ဟားဒင်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ ၂၉ ဦးမြှောက်ဦးမြောက် သမ္မတ ဟားဒင်ကို အိုဟိုင်းယိုးပြည်နယ်၊ ကော်စီကာဒေတွင် ၁၈၆၅ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ၊ ၂ရက်က ဖွားမြင်သည်။ မိဘများမှာ ဂျော့ချ် ထိုင်ရုန်းနှင့် ဖိဘီ အလစ်ဇဘတ် ဒစ်ဂါဆန် ဟားဒင် တို့ဖြစ်ကြသည်။ အိုဟိုင်းယိုးကောလိပ်တွင် ဥပဒေပညာသင်ယူခဲ့ပြီး ဒေသခံသတင်းစာတစ်စောင်အား ထုတ်ဝေသူအယ်ဒီတာအဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့သည်။

နိုင်ငံရေးလောကသို့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းအဖြစ် ၁၉၀၁-၁၉၀၄ခုနှစ်အတွင်း ပြည်နယ်လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ်လည်းကောင်း၊ ထိုနောက် ၁၉၀၄-၁၉၀၆ခုနှစ်အတွင်း ပြည်နယ် လက်ထောက်အုပ်ချုပ်ရေးမှုးအဖြစ်လည်းကောင်း တာဝန်များထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၀တွင် ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှုးအဖြစ် ဝင်ရောက် ယှဉ်ပြိုင်၍ရွေးချယ်ခံသော်လည်း ရှုံးနှိမ့်ခဲ့သည်။ရှုံးနိမ့်ခဲ့သည်။ ၁၉၁၄တွင် အမေရိကန်အထက်လွှတ်တော်အမတ်အဖြစ် ရွေးကောက်ခံရပြီး သပိတ်မှောက်ဆန့်ကျင်ရေးဥပဒေ၊ အမျိုးသမီးများ မဲပေးခွင့်ရရှိရေးတို့ကိုထောက်ခံခဲ့သည်။ [[နိုင်ငံပေါင်းချုပ် အသင်းကြီး]]သို့ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ပါဝင်ရေးကို ကန့်ကွက်ခဲ့သည်။

၁၉၂၀ရွေးကောက်ပွဲတွင် ရီပါပလီကန်ပါတီမှ သမ္မလောင်းအဖြစ်သမ္မတလောင်းအဖြစ် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်အနိုင်ရခဲ့သည်။ သမ္မတဖြစ်လျှင် သွင်းကုန်ခွန်ပြင်ဆင်ခြင်းဥပဒေ၊ ဝင်ငွေခွန်လျော့ချခြင်းဥပဒေတို့ကို ပြဌာန်းနိုင်ခဲ့သည်။ ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီး အဲလ်ဘတ် ဘီဖောလ်မှာ အရှုပ်တော်ပုံတစ်ရပ်တွင်ပါဝင်ပတ်သတ်ခဲ့ပြီး ဟာဒင်း၏အစိုးရမှာလည်း ခြစားမှုများရှိခဲ့သည်ဟု စွပ်စွဲခံရသည်။