ဘာသာစကား မိသားစု: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

'''ဘာသာစကား မိသားစုဆိုသည်မှာမိသားစု'''ဆိုသည်မှာ ရှေးဟောင်းမူလဘုံ[[ဘာသာစကား]] တစ်ခုတည်းမှ ဆင်းသက်လာသော ဆက်စပ်မှုရှိသည့် ဘာသာစကားများ အစုအဝေးကို ခေါ်သည်။ မူလဘုံဘာသာစကားကို အဆိုပါ ဘာသာစကား မိသားစု၏ [[ရှေးဦး-ဘာသာစကား]] ဟုခေါ်သည်။ 'မိသားစု' ဆိုသည့် စကားလုံး၏ သဘောသဘာဝအရ [[ဘာသာစကားသမိုင်းကြောင်းလေ့လာမှု]]၌ ဘာသာစကားများ၏ မူလအစများ ဆက်စပ်မှုကို ဖေါ်ပြသည့် [[အကိုင်းအခက်ခွဲဖြာသည့်ပုံစံ]] (Tree model)သည် ၎င်း ဘာသာစကားများကို ပြောဆိုကြသော လူမျိုးနွယ်များသည် မျိုးရိုးဗီဇအားဖြင့် မည်သို့တော်စပ်သည်ကို ဖေါ်ပြသည့် [[မိသားစုဆင်းသက်ပုံ]] (Family Tree)နှင့် ထပ်တူညှိယူဆစရာရှိသည်။ သို့သော်လည်း တကယ်တမ်းတွင် ဘာသာစကား ဆက်နွယ်မှုနှင့် မျိုးရိုးဗီဇအားဖြင့် ဆက်နွယ်မှုတို့သည် ထပ်တူညီလိမ့်မည်ဟု မယူဆနိုင်ပါ။

ဘာသာစကားများကို နှိုင်းယှဉ်လေ့လာြခင်းဖြင့်နှိုင်းယှဉ်လေ့လာခြင်းဖြင့် မိသားစုတစ်ခု၏ မိသားစုဝင် ဘာသာစကားများကို စုစည်း သတ်မှတ်သည်။ [[ညီနောင်ဘာသာစကားများ]]ကို ဗီဇ(Genetic) သို့မဟုတ် မျိုးနွယ်ဗီဇဆိုင်ရာ(Genealogical) ဆက်နွယ်တော်စပ်သည်ဟု သုံးနှုန်းလေ့ရှိသည်။ ဒုတိယ စကားလုံး အသုံအနှုန်းမှာ ပိုပြီးရှေးကျသည်။ သို့သော် မကြာသေးမီ နှစ်တွေအတွင်းမှာပဲ ဘာသာစကားတွေရဲ့ ဆက်စပ်မှုနဲ့ လူမျိုးနွယ်ခြင်း မျိုးရိုးဗီဇဆက်နွယ်မှုတို့ကို ပိုပြီးကောင်းကောင်းခွဲခြားနိုင် ရန်အတွက် စကားလုံးအသုံးအနှုန်း သတ်မှတ်ချက်တွေကို ပြန်လည်ပြင်ဆင်ထားခဲ့သည်။ ဘာသာစကားခြင်း ဆက်စပ်မှုအတွက် သက်သေအထောက်အထားကို ဘာသာစကားတွေကြားမှာရှိတဲ့ဘာသာစကားတွေကြားမှာရှိသော တူညီတဲ့တူညီသည့် လက္ခဏာရပ်တွေမှာလက္ခဏာရပ်များတွင် တွေ့ရပါတယ်။တွေ့ရသည်။ တူညီတဲ့တူညီသည့် လက္ခဏာရပ်များဆိုရာတွင်လက္ခဏာရပ်များ ဆိုရာတွင် [[ဘာသာစကား ထိတွေ့ခြင်း]] သို့မဟုတ် [[ဘာသာစကား ငှားရမ်းထားခြင်း]] မဟုတ်သော တူညီမှုများကို ဆိုလိုသည်။ ဥပမာ 'အာလူး'၊'စောင်'၊ 'ချပါတီ' ဟူသော ဗမာစကားလုံံးများသည်ဗမာစကားလုံးများသည် အိန္ဒိယရှိ အချို့သော ဘာသာစကားများထံမှ ငှားရမ်းထားခြင်း ဖြစ်ရာ ၎င်းတို့ကို သက်သေအဖြစ်ယူ၍ အဆိုပါအိန္ဒိယ ဘာသာစကားများသည် ဗမာဘာသာစကားနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိသည်ဟု မယူဆနိုင်ပါ။ မျိုးနွယ်ဗီဇဆိုင်ရာ ဆက်နွယ်တော်စပ်သည့် ဘာသာစကားများတွင် ရှေးဦး-ဘာသာစကားရဲ့ဘာသာစကား၏ ကျန်ရှိနေတဲ့ကျန်ရှိနေသော လက္ခဏာရပ်တွေဟာလက္ခဏာရပ်များ တူညီနေတာကိုတူညီနေခြင်းကို တွေ့ရှိရပါသည်။တွေ့ရှိရသည်။ အဲဒီတူညီမှုတွေဟာထိုတူညီမှုများသည် တိုက်ဆိုင်မှုကြောင့်လည်း မဟုတ်သလို ဘာသာစကား ငှားရမ်းထားခြင်း ကြောင့်လည်း မဟုတ်ပါဘူး။မဟုတ်ပေ။ ဘာသာစကား မိသားစုတစ်ခု၏ ကိုင်းခွဲ သို့မဟုတ် အုပ်စုတစ်ခုမှာရှိတဲ့အုပ်စုတစ်ခုတွင် အဖွဲ့ဝင်ဘာသာစကားများဟာရှိသော အဖွဲ့ဝင်ဘာသာစကားများသည် မူလ ရှေးဦး-ဘာသာစကားကနေ တူညီတဲ့ဘာသာစကားမှ ပြောင်းလဲတိုးတက်လာတဲ့တူညီသော လက္ခဏာရပ်တွေပြောင်းလဲတိုးတက်သည့် ရှိတယ်။လက္ခဏာရပ်များ အဲဒီရှိသည်။ အုပ်စုအတွင်းကထိုအုပ်စုအတွင်းရှိ တူညီတဲ့တူညီသော ပြောင်းလဲတိုးတက်လာတဲ့ပြောင်းလဲတိုးတက်လာသည့် လက္ခဏာရပ်တွေကိုလက္ခဏာရပ်များကို ဘာသာစကား မိသားစုကြီးရဲ့မိသားစုကြီး၏ အခြားသော ဆက်ခံ ဘာသာစကားတွေမှာဘာသာစကားများတွင် တွေ့ရလေ့ မရှိပါ။မရှိပေ။ ဥပမာအားဖြင့် ဂျာမန်နွယ် ဘာသာစကားတွေမှာဘာသာစကားများတွင် ဘုံတူညီတဲ့ဘုံတူညီသော ဝေါဟာရအသုံးအနှုန်းနဲ့ဝေါဟာရအသုံးအနှုန်းနှင့် သဒ္ဒါတွေဟာသဒ္ဒါများသည် ရှေးဦး-အင်ဒို-ဥရောပနွယ်ဥရောပနွယ်တွင် မှာပါရှိခဲ့လိမ့်မယ်လို့ပါရှိခဲ့လိမ့်မည်ဟု မယူဆကြပါ။ အဲဒီ လက္ခဏာရပ်တွေဟာထိုလက္ခဏာရပ်များသည် ရှေးဦး-အင်ဒို-ဥရောပနွယ် ဘာသာစကားကို ဆက်ခံတဲ့ဆက်ခံသော ရှေးဦး-ဂျာမန်နွယ် ဘာသာစကားမှ စတင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့တယ်လို့စတင်ပေါ်ပေါက်ခဲ့သည်ဟု ယူဆကြပါသည်။ယူဆကြသည်။