ဗုဒ္ဓဘာသာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
အရေးမကြီးNo edit summary
စာကြောင်း ၃ -
{{merge|ဗုဒ္ဓအယူဝါဒ}}
 
'''ဗုဒ္ဓဘာသာ''' သည် 'ကိုးကွယ်ရာ[[ကိုးကွယ်ရာဘာသာဘာသာတရား]]' လည်းကောင်း၊ သင်ယူလိုက်နာကျင့်ကြံရာ '[[ဓမ္မ]]' လည်းကောင်း ဖြစ်သည်။ [[ဂေါတမ ဗုဒ္ဓ|ဗုဒ္ဓ]]ဟောကြားခဲ့သော အယူဝါဒများ ဖြစ်၍ 'ဗုဒ္ဓဝါဒ(Buddhism)' ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဗုဒ္ဓ၏ သင်ကြားမှုများဟု အဓိပ္ပါယ်ရသော 'ဗုဒ္ဓသာသနာ(Teachings of Buddha)' ဟူ၍လည်းကောင်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် [[ဂေါတမ ဗုဒ္ဓ]]၏ သင်ကြားဆုံးမမှုများကို အခြေခံသည့် များစွာသော ရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်းများ၊ ယုံကြည်မှုများနှင့် ကိုးကွယ်မှုဆိုင်ရာများ ခြုံငုံပါဝင်သည်။ 'ဂေါတမ ဗုဒ္ဓ' အမည်တွင် 'ဂေါတမ' သည်မျိုးရိုးအမည် ဖြစ်၍ 'ဗုဒ္ဓ' သည် 'ဉာဏ်အလင်းပွင့်သူ([[သစ္စာ လေးပါး]]ကို သိမြင်သူ)' ဟု အဓိပ္ပါယ်ရသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာ ထုံးတမ်းယုံကြည်မှုအရ ဗုဒ္ဓသည် [[ဘီစီ]] ၆ ရာစုမှ ဘီစီ ၄ ရာစုအတွင်း [[အိန္ဒိယ တိုက်ငယ်]]၏ မြောက်ပိုင်းရှိ [[မဂဓတိုင်းပြည်မာဂဓတိုင်းပြည်]]တွင် နေထိုင်သွားသည်ဟု သိရသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များသည် ဗုဒ္ဓအား သစ္စာ လေးပါးကို ကိုယ်တိုင်ထိုးထွင်းသိမြင်သူ အဖြစ်လည်းကောင်း တန်းခိုးရှင်ဘုရား အဖြစ်လည်းကောင်း [[အဝိဇ္ဇာ]]နှင့် [[တဏှာ]]ကို ပယ်သတ်ပြီး [[ဘဝသံသရာစက်ဝန်း|သံသရာ]]ဒုက္ခမှ လွတ်မြောက်ဖို့အတွက် လမ်းညွှန်ပြသပေးသည့် ဉာဏ်အလင်းပွင့်သူ ဆရာသခင် အဖြစ်လည်းကောင်း မှတ်ယူကြသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်များသည် သစ္စာ လေးပါနှင့်လေးပါးနှင့် [[ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်]]ကို သိမြင်နားလည်ခြင်းအားဖြင့် ဤသို့ ဉာဏ်အလင်းပွင့်မှုကို ရရှိနိုင်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။
 
ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် အဓိကအားဖြင့် [[ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ]](ထေကြီးဝါကြီးများ၏ဝါဒထေရ်ကြီးဝါကြီးများမှတဆင့် ဆက်ခံသည့်ဝါဒ) နှင့် [[မဟာယာန ဗုဒ္ဓဘာသာ]](ကြီးမားသည့်ယာဉ်) ဟူ၍ ကိုင်းခွဲ နှစ်ခုရှိသည်။ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် အဓိက ရည်မှန်းချက်ပန်းတိုင်မှာ [[မဂ္ဂင် ရှစ်ပါး]]ကို ကျင့်ကြံခြင်းဖြင့် [[ဘဝသံသရာစက်ဝန်း]]က လွတ်မြောက်ပြီး အပြီးသတ်အေးငြိမ်းမှု [[နိဗ္ဗာန်]]ကို ရရှိရန်ဖြစ်သည်။ ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာအား [[သီရိလင်္ကာ]]နှင့် [[အရှေ့တောင်အာရှ]]တွင် ကျယ်ပြန့်စွာ တွေ့ရှိရသည်။
 
မဟာယာန ဗုဒ္ဓဘာသာတွင် [[သန့်စင်မြေ ဗုဒ္ဓဘာသာ]]၊ [[ဇင် ဗုဒ္ဓဘာသာ]]၊ [[နီချီးရန်း ဗုဒ္ဓဘာသာ]]၊ [[ရှင်ဂုံ ဗုဒ္ဓဘာသာ]] နှင့် [[တီအန်တိုင် ဗုဒ္ဓဘာသာ]] စသည်တို့ ပါဝင်ပြီး [[အရှေ့အာရှ]] တစ်ဝှမ်းတွင် ပျံ့နှံ့ တည်ရှိသည်။ မဟာယာန တွင် နိဗ္ဗာန်အစား [[ဗောဓိသတ္တ]] အဖြစ်မှတဆင့် သံသရာစက်ဝန်းအတွင်းနေထိုင်ပြီး အခြားသူများ ဉာဏ်အလင်းပွင့်ဖို့ရာ ကူညီပေးမည့် ဗုဒ္ဓအဖြစ်သို့ ရောက်ရှိရန် ဦးတည်သည်။