ပထမ ဘိန်းစစ်ပွဲ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
စာကြောင်း ၂၉ -
တရုတ်ပြည်သည် သမိုင်းအကြောင်းကြောင့် ရှေးခေတ်ရှေးအခါမှစ၍ မိမိကိုယ်ကို ကမ္ဘာ့ဇာတ်ခုံ၏ အလယ်ဗဟိုအဖြစ် ယူဆကာ အခြားနိုင်ငံများအား မိမိလောက် ယဉ်ကျေးမှု မတိုးတက်ဟု ရှုမြင်ထားသည်။ အထူးသဖြင့် အနောက်တိုင်း နိုင်ငံများအကြောင်း သိရှိနားလည်မှု မလုံလောက်ပေ။ မင်မင်းဆက် (明朝) နှောင်းပိုင်း ချင်း(မန်ချူး)မင်းဆက် (清朝) ခေတ်ဦးပိုင်းတွင် တရုတ်ပြည်သို့ သွားရောက်ကာ ကုန်သွယ်ကြသည့် ဥရောပသား တနေ့တခြား များပြားလာသည်။ သို့သော်လည်း [[ခန်းရှီး (ဧကရာဇ်)|ခန်းရှီးဧကရာဇ်]] (康熙) လက်ထက်မှစ၍ ကုန်သွယ်ရေးကို အလေးမထားပဲ တံခါးပိတ်ဝါဒကို ကျင်းသုံးခဲ့ပြီး နိုင်ငံခြားကုန်သည်များ ကွမ်တုန်တွင်သာ အရောင်းအဝယ် လုပ်ခွင့်ပြုသည်။<ref>参见词条：[[市舶司]]</ref>
၁၇၅၇ ခုနှစ်တွင် ကျန်းဆူး (江蘇; 江)၊ ကျဲ့ကျန်း (浙江; 浙)၊ ဖူကျန့် (福建; 閩)
[[File:英國在印度的鴉片儲存庫.PNG|left|thumb|250px|ဗြိတိသျှတို့ အိန္ဒိယတွင် သိုလှောင်ထားသော ဘိန်းများ]]
စာကြောင်း ၃၇ -
=== နှစ်နိုင်ငံ ကုန်သွယ်ရေး မညီမျှခြင်း ===
ဗြိတိန်တွင် [[စက်မှုတော်လှန်ရေး]] ဖြစ်ပွားပြီးနောက် ထုတ်လုပ်သည့် ကုန်ပစ္စည်းများအား တင်ပို့နိုင်မည့် ကြီးမားသည့် ဈေးကွက် လိုအပ်လာသည်။ တရုတ်တွင် လူဦးရေများသောကြောင့် ဗြိတိသျှကုန်သည်များ အမြောက်အမြား တင်ပို့နိုင်သည့် ဈေးကွက်ဖြစ်နေသည်။ တရုတ်ပြည်မှ ထွက်ရှိသော [[လက်ဖက်ခြောက်]]၊ [[ပိုးထည်ပစ္စည်း|ပိုးထည်]]၊ [[ကြွေထည်ပစ္စည်း|ကြွေထည်]]စသည့် ဇိမ်ခံပစ္စည်းများသည် ဥရောပဈေးကွက်တွင် လူကြိုက်များသောကြောင့် ဗြိတိသျှတို့က တရုတ်ပြည်မှ ကုန်သွယ်ရေးဖွင့်လှစ်ပေးနိုင်ရန် မျှော်လင့်သည်။ သို့သော်လည်း ဗြိတိန်ထုတ် သိုးမွေး၊ နိုင်လွန်စသည့် ကုန်ပစ္စည်းများကို တရုတ်တို့က မနှစ်ခြိုက်ကြပေ။ ချန်လုန်ဧကရာဇ်က တရုတ်ပြည်တွင် အစစအရာရာ ဖူလုံသည့်အတွက် ဗြိတိန်တို့နှင့် ကုန်သွယ်ရန် မလိုအပ်ဟု ယူဆထားသဖြင့် ဗြိတိန်အဖို့ များပြားသည့် ကုန်သွယ်မှု လိုငွေပြလာသည်။
ထိုစဉ်အခါက ဗြိတိန်တွင် ရွှေကို အခြေခံထားသည့် ငွေကြေးစနစ်ကို ကျင့်သုံးပြီး တရုတ်ပြီးတွင်မူ ငွေသားကို အသုံးပြုသည်။ တရုတ်ပြည်အတွင်း ရောင်းဝယ်ရာ၌ ငွေဒင်္ဂါးဖြင့် တွက်ချက်သဖြင့် ဗြိတိသျှကုန်သည်များအဖို့ တရုတ်နှင့် ကုန်သွယ်နိုင်ရန် ဥရောပမှ ငွေသားများကို ဝယ်ယူရသည်။ ဤသို့ ရွှေသားနှင့် ငွေသား ရောင်းတလှည့် ဝယ်တလှည့် လုပ်ရသည့်အတွက် ဗြိတိသျှတို့၏ အကျိုးအမြတ်ကို ထိပါးစေသည်။ အခွန်နှုန်းအပိုင်းတွင် ဗြိတိသျှကုန်သည်များ တရုတ်သို့ တင်ပို့သည့် ကုန်ပစ္စည်းများအတွက် အကောက်ခွန် ၂၀ % ပေးဆောင်ရသောကြောင့် ဗြိတိန်တို့က မကျေမနပ် ဖြစ်ခဲ့သည်။
=== ဆက်ဆံရေး
[[File:George Earl Macartney.jpg|thumb|right|ဂျော့ဂ်ျ မက္ကားနီ]]
၁၇၉၃ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှသံအမတ် ဂျော့ဂ်ျ မက္ကားနီ (George Macartney) တရုတ်ပြည်သို့ ရောက်လာသည်။ မန်ချူးအစိုးရက မက္ကားနီသည် ချန်လုန်ဧကရာဇ်၏ မွေးနေ့တွင် ကောင်းချီးပေးရန် ရောက်လာခြင်းဖြစ်သည်ဟု ထင်မှတ်နေသည်။ မက္ကားနီက ဧကရာဇ်အား သွားရောက်တွေ့ဆုံရာတွင် တရုတ်၏ နန်းတွင်းအစဉ်အလာကဲ့သို့ ဒူး ၃ ကြိမ်ထောက်၊ ဦး ၉ ကြိမ်ညွတ်ကာ အရိုအသေပေးရန် ဝံလေးနေသည်။ အခြေအတင် ဆွေးနွေးပြီးနောက် မက္ကားနီက ဗြိတိသျှတို့ ဘုရင်အား ခစားရာတွင် ပြုကျင့်သည့်အတိုင်း ဒူးတဖက်ထောက် အရိုအသေပြုရန် သဘောတူခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ချန်လုန်ဧကရာဇ် အလိုတော်မကျသေး၍ ဗြိတိသျှ သံတမန်များအား မတွေ့ခဲ့ပေ။ မက္ကားနီက တင်ပြသည့် ဆိပ်ကမ်းဖွင့်လှစ်ပေးရန်၊ အခွန်လျော့ချရန် တောင်းဆိုချက်များကို တရုတ်တို့၏ စနစ်နှင့် မညီညွတ်ဟု အကြောင်းပြကာ ငြင်းပယ်လိုက်သည်။
၁၈၁၆ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှ သံအမတ် ဝီလီယမ် အမ္မတ်စ် တရုတ်ပြည်သို့ ရောက်လာပြန်သည်။ အမ္မတ်စ်သည်လည်း မက္ကားနီနည်းတူ ဒူးထောက်ဦးညွတ် အရိုအသေပြုရန် ငြင်းဆိုခဲ့သဖြင့် ကျားချင့်ဧကရာဇ်အား တွေ့ခွင့်မရခဲ့ပေ။
၁၈၃၃ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှဘုရင်က အထက်လွှတ်တော်အမတ် ရေတပ်ဗိုလ်မှူးကြီး ဝီလီယမ် နေပီယာ (William John Napier) အား တရုတ်သို့ စေလွှတ်ကာ ကုန်သွယ်ရေး အရေးကိစ္စများကို ကြီးကြပ်စေသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ နှစ်ဘက်ဆက်ဆံရေးမှာ တရုတ်နှင့် အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီအကြား ဆက်ဆံရေးမှ ဗြိတိသျှအစိုးရနှင့် ဆက်ဆံရေးအဖြစ် ပြောင်းလဲသွားသည်။ ၁၈၃၄ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် နေပီယာသည် မန်ချူးအစိုးရ၏ သတ်မှတ်ချက်များနှင့် ဖီလာဆန့်ကျင်စွာ [[မကာအို]]မှ ကွမ်ကျိုးသို့ ခွင့်ပြုချက်မယူပဲ ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ လျန်ကွမ်နယ်စား (兩廣總督) လူခွန်းက နေပီယာအား ပြည်နှင်ဒဏ်ပေးပြီး ဗြိတိသျှတို့နှင့် ကုန်သွယ်မှုရပ်ဆိုင်းမည်ဟု ကြိမ်းဝါးလေသည်။ နေပီယာက လူငှားပြီး ကွမ်ကျိုးမြို့အနှံ့ ပိုစတာကပ်ကာ လူခွန်းအား အပြစ်တင်သည်။ စက်တင်ဘာ ၂ ရက်နေ့တွင် လူခွန်းက ဗြိတိသျှတို့နှင့် ကုန်သွယ်မှု အားလုံးရပ်ဆိုင်းရန် အမိန့်ချပြီး စစ်သားများ စေလွှတ်ကာ ဗြိတိသျှကုန်သည်များရုံးကို ဝိုင်းရံသည်။ ဤသို့ဖြင့် တရုတ်နှင့် ဗြိတိသျှအကြား ဆက်ဆံရေး တင်းမာလာခဲ့သည်။
<!--▼
=== တရုတ်ပြည်သို့ ဘိန်းတင်သွင်းခြင်း ===
[[File:中國人服食鴉片圖.PNG|left|thumb|တရုတ်လူမျိုးများ ဘိန်းရှူနေပုံ]]
ကုန်သွယ်ရေး တဖက်စောင်းနင်း ဖြစ်လာသောကြောင့် ဗြိတိသျှတို့သည် အိန္ဒိယကိုလိုနီနယ်မှ ဘိန်းများကို တရုတ်သို့ ခိုးသွင်းကြသည်။ မန်ချူးအစိုးရသည် ယုံးကျိန့် (雍正) ဧကရာဇ် လက်ထက် ၁၈ ရာစုနှစ်ဦးပိုင်းကတည်းက ဘိန်းကိုတားမြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ဗြိတိသျှကုန်သည်များက တားမြစ်မိန့်ကို မမှုပဲ အရာရှိများအား လာဘ်ထိုးပြီး ကွမ်ကျိုးအနီးတဝိုက်တွင် အထူးဆောက်လုပ်ထားသည့် သင်္ဘောများဖြင့် ဘိန်းကို ခိုးသွင်းကြသည်။ အကျိုးအမြတ် ကြီးမားသောကြောင့် ဘိန်းမှောင်ခိုမှု တနေ့တခြား ဆိုးဝါးလာသည်။ ၁၈၂၁ ခုနှစ်တွင် ဘိန်းသေတ္တာပေါင်း ၄၀၀၀ ကျော် ခိုးသွင်းခဲ့ရာမှ ၁၈၃၉ ခုနှစ်တွင် သေတ္တာပေါင်း ၄ သောင်းကျော်အထိ ၁၀ ဆနီးပါး တိုးမြင့်လာသည်။<ref name="亚洲史">[美] [[罗兹·墨菲]]著/黄磷译 《[[亚洲史]]》（第四版），海南出版社/三环出版社，2004年10月，369-371/452-453 ISBN 7-80700-092-9</ref>
ဤကဲ့သို့ ဘိန်းအမြောက်အမြား တင်သွင်းမှုကြောင့် တရုတ်တို့ ငွေဒင်္ဂါးများ ဆုံးရှုံးရကာ ပြည်တွင်း၌ ငွေရှားပါးခြင်း၊ ကုန်ဈေးနှုန်း မြင့်တက်ခြင်း ဖြစ်စေကာ ဘဏ္ဍာတိုက် ခန်းခြောက်လုမတတ် ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ထို့အပြင် ပြည်သူများ ဘိန်းစွဲခြင်းကြောင့် စာရိတ္တပျက်ပြားမှု၊ ကျန်းမာရေး ချို့ယွင်းမှု သာမက ကုန်ထုတ်စွမ်းအားနှင့် စီးပွားရေးကိုပင် ထိခိုက်လာသည်။ ထို့ကြောင့်ပင် တရုတ်တို့သည် ‘အရှေ့အာရှမှ လူမမာများ’ (東亞病夫) ဟုပင် ပြောစမှတ်ပြုခဲ့သည်။
=== ဘိန်းမီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်း ===
[[File:Opium ship of English.jpg|right|thumb|300px|
ဘိန်း၏ ဆိုးကျိုးများ တနေ့ထက်တနေ့ ပိုမိုဆိုးဝါးလာသောကြောင့် တရုတ်နန်းတော်အတွင်း မူးကြီးမတ်ရာများက ဘိန်းတားမြစ်ရန် အဆိုပြုလာကြသည်။ ၁၈၃၈ ခုနှစ်ကုန်ပိုင်းတွင် တောက်ကွမ်းဧကရာဇ်က ဘိန်းတားမြစ်မိန့် ချမှတ်ခဲ့ပြီး ဟူကွမ်နယ်စား (湖廣總督) လင်ကျယ်ရွှီအား ကွမ်ကျိုးသို့ စေလွှတ်ကာ ဆောင်ရွက်စေသည်။ ၁၈၃၉ ခုနှစ် မတ်လတွင် လင်ကျယ်ရွှီ ကွမ်ကျိုးမြို့သို့ ရောက်ရှိပြီးနောက် နိုင်ငံခြား ဆေးလိပ်ကုန်သည်များ တရုတ်အာဏာပိုင်ထံ ဘိန်းများအပ်နှင်းရန် အမိန့်ချခဲ့သည့်အပြင် နောင်ဘိန်းမရောင်းရန် ကတိကဝတ်ခံစေခဲ့သည်။<ref>[http://www.ebaomonthly.com/window/history/ch100/100_75.htm 中國歷史里程碑]</ref> ဇွန်လ ၃ ရက်နေ့မှ ၆ ရက်နေ့အကြားတွင် ဗြိတိသျှတို့ပိုင်ဆိုင်သော ဘိန်းအများစုအား မီးရှို့ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ ဤကဲ့သို့ ဘိန်းမီးမှသည် စစ်မီးတောက်လောင်စေခဲ့သည်။
▲<!--
===英國出兵===
{{main|林維喜案}}
| |||