မွေးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့နေခြင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
စာကြောင်း ၁ -
ပိတ်ဆို့နေသောမီးဖွားခြင်း မွေးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့နေခြင်း(Obstructed labour, labour dystocia)ဆိုသည်မှာ [[ကလေးမွေးခြင်း|ကလေးမီးဖွား]]ချိန်တွင် [[သားအိမ်]]မှ ပုံမှန်ညှစ်နေသော်လည်း ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ မွေးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့နေသောကြောင့် [[တင်ပဆုံရိုး]]အတွင်းမှ [[သန္ဓေသား]]ထွက်မလာနိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။<ref name="WHO2008S1">{{Cite book|title=Education material for teachers of midwifery : midwifery education modules|date=2008|publisher=World Health Organisation|location=Geneva [Switzerland]|isbn=9789241546669|pages=17–36|edition=2nd|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2008/9789241546669_4_eng.pdf?ua=1}}</ref> သန္ဓေသားတွင်ဖြစ်တတ်သော နောက်ဆက်တွဲပြဿနာမှာ [[အောက်ဆီဂျင်]]လုံလောက်စွာမရသောကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးနိုင်သည်။ မိခင်၌လည်း ရောဂါပိုးကူးစက်ခံနိုင်ခြေရှိခြင်း၊ သားအိမ်ကွဲထွက်ခြင်းနှင့် [[မီးဖွားပြီးသွေးသွန်ခြင်း]]တို့ဖြစ်တတ်သည်။<ref name="BMJ2003">{{Cite journal|last1=Neilson|first1=JP|last2=Lavender|first2=T|last3=Quenby|first3=S|last4=Wray|first4=S|title=Obstructed labour.|journal=British medical bulletin|date=2003|volume=67|pages=191–204|pmid=14711764|doi=10.1093/bmb/ldg018}}</ref> မိခင်တွင် ရေရှည်နောက်ဆက်တွဲပြဿနာအနေဖြင့် မီးဖွားခြင်းကြောင့်ဖြစ်သော ဂရင်ဂျီနာ(obstetrical fistula)ဖြစ်တတ်သည်။ ပိတ်ဆို့နေသောမီးဖွားခြင်းကြောင့်မွေးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့နေခြင်းကြောင့် [[ရှည်ကြာသောမီးဖွားခြင်း]](prolonged labour)လည်း ဖြစ်တတ်သည်။ ရှည်ကြာသောမီးဖွားခြင်းဆိုသည်မှာ ကလေးမီးဖွားချိန် (၁၂)နာရီထက် ပို၍ကြာခြင်းဖြစ်သည်။<ref name="WHO2008S1">{{Cite book|title=Education material for teachers of midwifery : midwifery education modules|date=2008|publisher=World Health Organisation|location=Geneva [Switzerland]|isbn=9789241546669|pages=17–36|edition=2nd|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2008/9789241546669_4_eng.pdf?ua=1}}</ref>
 
ပိတ်ဆို့နေသောမီးဖွားခြင်းဖြစ်ရသောမွေးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့နေရသော အဓိကအကြောင်းရင်းမှာ သန္ဓေသားအရွယ် ပုံမှန်ထက် ပို၍ကြီးနေခြင်း၊ သန္ဓေသား၏အနေအထားပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း၊ တင်ပဆုံရိုးသေးနေခြင်းနှင့် မွေးလမ်းကြောင်းရှိ ပြဿနာများဖြစ်သည်။သန္ဓေသား၏အနေအထားပုံမှန်မဟုတ်ခြင်း တစ်မျိုးဖြစ်သော [[ပခုံးတစ်ဆို့နေခြင်း]](shoulder dystocia)တွင် သန္ဓေသား၏ ရှေ့ပခုံးသည် မိခင်၏[[ဆီးခုံရိုး]]အောက်မှ အလွယ်တကူမထွက်နိုင်ခြင်းဖြစ်သည်။<ref name="WHO2008S1">{{Cite book|title=Education material for teachers of midwifery : midwifery education modules|date=2008|publisher=World Health Organisation|location=Geneva [Switzerland]|isbn=9789241546669|pages=17–36|edition=2nd|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2008/9789241546669_4_eng.pdf?ua=1}}</ref> တင်ပဆုံရိုးသေးစေသည့် အကြောင်းရင်းများမှာ [[အာဟာရချို့တဲ့ခြင်း]]နှင့် နေရောင်ခြည်ထိတွေ့မှုနည်းပါးခြင်းကြောင့် [[ဗိုက်တာမင်ဒီ]]ချို့တဲ့ခြင်းတို့ ဖြစ်သည်။<ref name="WHO2008S2">{{Cite book|title=Education material for teachers of midwifery : midwifery education modules|date=2008|publisher=World Health Organisation|location=Geneva [Switzerland]|isbn=9789241546669|pages=38–44|edition=2nd|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2008/9789241546669_4_eng.pdf?ua=1}}</ref> ၄င်းမှာ အပျိုဖော်ဝင်စမိန်းကလေးများတွင် တင်ပဆုံရိုးကြီးထွားမှု မပြီးပြည့်စုံသေးသောကြောင့် ပိုဖြစ်လေ့ရှိသည်။<ref name="BMJ2003">{{Cite journal|last1=Neilson|first1=JP|last2=Lavender|first2=T|last3=Quenby|first3=S|last4=Wray|first4=S|title=Obstructed labour.|journal=British medical bulletin|date=2003|volume=67|pages=191–204|pmid=14711764|doi=10.1093/bmb/ldg018}}</ref> မွေးလမ်းကြောင်းရှိ ပြဿနာများမှာ မိန်းမကိုယ်၏ ပြင်ပအစိတ်အပိုင်းတချို့ သို့မဟုတ် အားလုံးကို ဖြတ်ခြင်း(female genital mutilation)နှင့် [[ကင်ဆာကျိတ်]]များကြောင့် [[သားအိမ်လမ်းကြောင်း]](vagina)နှင့် မိန်းမကိုယ်နှင့်စအိုဆက်သည့်နေရာ(perineum) ကျဉ်းနေခြင်းတို့ဖြစ်သည်။<ref name="WHO2008S1">{{Cite book|title=Education material for teachers of midwifery : midwifery education modules|date=2008|publisher=World Health Organisation|location=Geneva [Switzerland]|isbn=9789241546669|pages=17–36|edition=2nd|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2008/9789241546669_4_eng.pdf?ua=1}}</ref> [[ပါတိုဇယား]](partograph)ကို အသုံးပြု၍ မီးဖွားခြင်း၏တိုးတက်မှုအခြေအနေနှင့် ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သောပြဿနာများကို စောင့်ကြည့်နိုင်သည်။<ref name="BMJ2003">{{Cite journal|last1=Neilson|first1=JP|last2=Lavender|first2=T|last3=Quenby|first3=S|last4=Wray|first4=S|title=Obstructed labour.|journal=British medical bulletin|date=2003|volume=67|pages=191–204|pmid=14711764|doi=10.1093/bmb/ldg018}}</ref> ပါတိုဇယားနှင့် ခန္ဓာကိုယ်စမ်းသပ်စစ်ဆေးခြင်းဖြင့် ကိုမွေးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့နေခြင်းကို သိနိုင်သည်။<ref name="WHO2008S3">{{Cite book|title=Education material for teachers of midwifery : midwifery education modules|date=2008|publisher=World Health Organisation|location=Geneva [Switzerland]|isbn=9789241546669|pages=45–52|edition=2nd|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2008/9789241546669_4_eng.pdf?ua=1}}</ref>
 
ပိတ်ဆို့နေသောမီးဖွားခြင်းကိုမွေးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့နေခြင်းကို [[ဗိုက်ခွဲ၍မီးဖွားခြင်း|ဗိုက်ခွဲ၍မီးဖွားပေးခြင်း]]၊ စုပ်စက်ဖြင့်ဆွဲထုတ်ခြင်း၊ ဆီးခုံရိုးနှစ်ခုကို ဆက်ထားသည့်အရိုး(symphysis pubis)ကိုခွဲဖွင့်ခြင်းဖြင့် ကုသနိုင်သည်။ အကယ်၍ ရေမွှာပေါက်ပြီး (၁၈)နာရီထက်ပိုကြာလာပါက မိခင်ကို ရေဓါတ်ဆက်တိုက်ပေးခြင်းနှင့် [[ပဋိဇီဝဆေး]]တိုက်ကျွေးခြင်းတို့ ပြုလုပ်ပေးရသည်။<ref name="WHO2008S6">{{Cite book|title=Education material for teachers of midwifery : midwifery education modules|date=2008|publisher=World Health Organisation|location=Geneva [Switzerland]|isbn=9789241546669|pages=89–104|edition=2nd|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2008/9789241546669_4_eng.pdf?ua=1}}</ref> [[အာဖရိက]]နှင့် [[အာရှ]]နိုင်ငံများတွင် မီးဖွားသူများ၏ (၂-၅)ရာခိုင်နှုန်းခန့်တွင် ပိတ်ဆို့နေသောမီးဖွားခြင်းဖြစ်လေ့ရှိသည်။မွေးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့နေခြင်းဖြစ်လေ့ရှိသည်။<ref>{{Cite book|last1=Usha|first1=Krishna|title=Pregnancy at risk : current concepts|date=2004|publisher=Jaypee Bros.|location=New Delhi|isbn=9788171798261|page=451|url=https://books.google.ca/books?id=gadYMLeYXOkC&pg=PA451}}</ref> ကိုယ်ဝန်ဆောင်နှင့်ဆက်စပ်သော သေဆုံးမှုများ၏ (၈)ရာခိုင်နှုန်းခန့်မှာ ပိတ်ဆို့နေသောမီးဖွားခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပြီးမွေးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့နေခြင်းကြောင့်ဖြစ်ပြီး လူပေါင်း (၁၉၀ဝ၀)ခန့် အသက်ဆုံးရှုံးခဲ့သည်။<ref name="WHO2008S1">{{Cite book|title=Education material for teachers of midwifery : midwifery education modules|date=2008|publisher=World Health Organisation|location=Geneva [Switzerland]|isbn=9789241546669|pages=17–36|edition=2nd|url=http://whqlibdoc.who.int/publications/2008/9789241546669_4_eng.pdf?ua=1}}</ref><ref name="GDB2013">{{Cite journal|last1=GBD 2013 Mortality and Causes of Death|first1=Collaborators|title=Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013.|journal=Lancet|date=17 December 2014|pmid=25530442|doi=10.1016/S0140-6736(14)61682-2|pmc=4340604|volume=385|pages=117–71}}</ref> ပိတ်ဆို့နေသောမီးဖွားခြင်းကြောင့်မွေးလမ်းကြောင်းပိတ်ဆို့နေခြင်းကြောင့် အသက်ဆုံးရှုံးရခြင်းအများစုမှာ [[ဖွံဖြိုးဆဲနိုင်ငံများ]]တွင် ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ <ref name="BMJ2003">{{Cite journal|last1=Neilson|first1=JP|last2=Lavender|first2=T|last3=Quenby|first3=S|last4=Wray|first4=S|title=Obstructed labour.|journal=British medical bulletin|date=2003|volume=67|pages=191–204|pmid=14711764|doi=10.1093/bmb/ldg018}}</ref>
 
==ကိုးကား==