အက်တမ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

၁၉၃၂ ရောက်သောအခါ အင်္ဂလိပ် ရူပဗေဒပညာရှင် [[ဂျိမ်းစ် ချက်ဝစ်]](James Chadwick)သည် နယူကလိယ အတွင်းရှိ ဓာတ်မဲ့ပရိုတွန်ဟု ယူဆခဲ့သော အမှုန်ကို လက်တွေ့စမ်းသပ် တင်ပြနိုင်ခဲ့သည်။ ၎င်းကို နယူထရွန် (neutron) ဟု အမည်ပေးလိုက် သည်။ နယူထရွန် သည် လျှပ်စစ်ဓာတ် မရှိဘဲ ဒြပ်ထုအားဖြင့် ပရိုတွန် နှင့်တူညီ သည်ဟု ယျေဘုယအားဖြင့် သတ်မှတ်နိုင်သည် ။ နယူကလိယ ထဲတွင် နယူထရွန် အရေ အတွက် ပိုများလေလေ အက်တမ်၏ အလေးချိန် ပိုလေး လေလေ ဖြစ်သည်။ အက်တမ် တခု၏ ဖွဲ့စည်းပုံကို (Classical Physics) [[ရှေးရိုးရူပဗေဒ]] နည်းအရ ဆိုသော် အခြေခံ အမှုန် သုံးမျိုးဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားကြောင်း တွေ့ရသည်။ အီလက်ထရွန် ၊ ပရိုတွန် ၊ နယူထရွန် တို့ဖြစ်သည် ။ အက်တမ်တလုံး၏ အရွယ် အစား ကိုလည်း လွယ်ကူစွာ တင်ပြပါဦးမည် ။ ထုထည် (၁)ကုဗစင်တီမီတာ ရှိသော (အံစာတုံးခန့်) ကုဗတုံး တခုကို ယူပါ။ ထို့နောက် ၎င်းကို တဝက်စီအကြိမ်ကြိမ် ခွဲစိပ်ပါ ။ ထိုကဲ့သို့ ခွဲစိတ်ရာတွင် အစိတ် အပိုင်းပေါင်း (သို့မဟုတ်) အမှုန်ပေါင်း ကိုရေတွက်ကြည့်လျင် (စုစုပေါင်းအမှုန်) ကုဋေတစ်ထောင်၏ နှစ်ထပ်ကိန်း ရအောင် ခွဲစိတ်ရမည် ။ ၎င်းခွဲစိတ်ပြီးသော အမှုန်များထဲမှ တခုသော အမှုန်ငယ် လေးသည် အက်တမ် (Atom) တစ်လုံး ဖြစ်ပါသည် ။ သိပ္ပံနည်းကျ သင်္ချာဆိုင်ရာ ပုံသေနည်းဖြင့် တိကျစွာ ဖေါ်ပြရလျှင် (N=ρNa/M) ။ N=၁ကုဗစင်တီတွင် ရရှိမည့်အက်တမ်ပေါင်း ၊ρ = ၁စင်တီ-ကုဗတုံး၏ [[သိပ်သည်းဆ]] ၊M= အက်တမ်၏ နယူကလိယတန်ဖိုး(mass number) ၊Na= [[အက်ဗိုဂါးဒိုကိန်းသေ]] တန်ဖိုး(Avogadro’s number)= (6.02x1023) ဖြစ်သည်။

==ကိုးကား==

[[Category:ဓာတုဗေဒ]]

[[Category:ရူပဗေဒ]]