ဝါကျ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာကြောင်း ၁၈ -
# ကတ္တားပုဒ်၊ အဖြည့်ကတ္တား၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သော ဝါကျ။<br />*ပုံစံ - ဗာဝရီ ရသေ့ကား (ကတ္တားပုဒ်) အနာဂံ(အဖြည့်ကတ္တား) ဖြစ်၏။ (ကြိယာပုဒ်)
# ကတ္တားပုဒ်၊ ကံပုဒ် ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သော ဝါကျ။<br />*ပုံစံ - ယောက်ျားသည် (ကတ္တားပုဒ်) မိန်းမကို (ကံပုဒ်) ကြည့်၏။ (ကြိယာပုဒ်)
# ကတ္တားပုဒ်၊ ကံပုဒ်၊ အဖြည့်ကံ၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သောဝါကျ။<br />*ပုံစံ - ပြူမိဖုရားလည်း(ကတ္တားပုဒ်) မဟာသမ္ဘဝအား (ကံပုဒ်) မင်း(အဖြည့်ကံ) မြေ|ာက်လေ၏။မြှောက်လေ၏။ (ကြိယာပုဒ်)
# ကတ္တားပုဒ်၊ ကံပုဒ်၊ လက်ခံပုဒ်၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သော ဝါကျ။<br />*ပုံစံ - ဘေဒါရီကလည်း (ကတ္တားပုဒ်) အကြောင်းမျိုးကို (ကံပုဒ်) ခမည်းတော် ရှင်ရသေ့အား (လက်ခံပုဒ်) လျှောက်လေ၏။(ကြိယာပုဒ်)
#(၆) ကတ္တားပုဒ်၊ ထွက်ခွာရာ ပြသည့်ပုဒ်၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့်ဖွဲ့သော ဝါကျ။<br />*ပုံစံ - ပုဏ္ဏားတို့ (ကတ္တားပုဒ်) ကျွန်အဖြစ်မှ (ထွက်ခွာရာပြသည့်ပုဒ်) လွတ်လေသတည်း။ ( ကြိယာပုဒ် )
# ကတ္တားပုဒ်၊ ရှေးရှူရာပြသည့်ပုဒ်၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သောဝါကျ။<br />*ပုံစံ - တောင်ငူမင်းလည်း (ကတ္တားပုဒ်) တောင်ငူမြို့သို့(ရှေးရှူရာ ပြသည့်ပုဒ်) ပြန်လေ၏။ (ကြိယာပုဒ်)
*ပုံစံ - ပုဏ္ဏားတို့ (ကတ္တားပုဒ်) ကျွန်အဖြစ်မှ (ထွက်ခွာရာပြသည့်ပုဒ်) လွတ်လေသတည်း။ ( ကြိယာပုဒ် )
# ကတ္တားပုဒ်၊ နေရာပြပုဒ်၊ ကြိယာပြပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲသော ဝါကျ။<br />*ပုံစံ - မိုးကြိုး(ကတ္တားပုဒ်) နန်းမှာ (နေရာပြပုဒ်) ကျသည်။ (ကြိယာပုဒ်)
#(၇) ကတ္တားပုဒ်၊ ရှေးရှူရာပြသည့်ပုဒ်၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သောဝါကျ။<br />
# ကတ္တားပုဒ်၊ အချိန်ပြပုဒ်၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သောဝါကျ။<br />*ပုံစံ - ဤအိုင်သည် (ကတ္တားပုဒ်) ရှေးနှိုက် (အချိန်ပြပုဒ်)မရှိ။ (ကြိယာပုဒ်)
*ပုံစံ - တောင်ငူမင်းလည်း (ကတ္တားပုဒ်) တောင်ငူမြို့သို့(ရှေးရှူရာ ပြသည့်ပုဒ်) ပြန်လေ၏။ (ကြိယာပုဒ်)
# ကတ္တားပုဒ်၊ အကြောင်းပြပုဒ်၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သော ဝါကျ။<br />*ပုံစံ - ထိုအစာတို့သည် (ကတ္တားပုဒ်) အကုသိုလ်ကြောင့် (အကြောင်းပြပုဒ်) ကွယ်ခဲ့ကုန်၏။ (ကြိယာပုဒ်)
#(၈) ကတ္တားပုဒ်၊ နေရာပြပုဒ်၊ ကြိယာပြပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲသော ဝါကျ။<br />
# ကတ္တားပုဒ်၊ ကံပုဒ်၊ အသုံးခံပုဒ်၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သောဝါကျ။<br />*ပုံစံ - မဒ္ဒီမိဖုရားသည် (ကတ္တားပုဒ်) တိုက်တံခါးရွက်ကို (ကံပုဒ်) လက်ဖြင့် (အသုံးခံပုဒ်) ခေါက်၏။ (ကြိယာပုဒ်)
*ပုံစံ - မိုးကြိုး(ကတ္တားပုဒ်) နန်းမှာ (နေရာပြပုဒ်) ကျသည်။ (ကြိယာပုဒ်)
#(၉) ကတ္တားပုဒ်၊ အချိန်ပြပုဒ်၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သောဝါကျ။<br />
*ပုံစံ - ဤအိုင်သည် (ကတ္တားပုဒ်) ရှေးနှိုက် (အချိန်ပြပုဒ်)မရှိ။ (ကြိယာပုဒ်)
#(၁ဝ) ကတ္တားပုဒ်၊ အကြောင်းပြပုဒ်၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သော ဝါကျ။<br />
*ပုံစံ - ထိုအစာတို့သည် (ကတ္တားပုဒ်) အကုသိုလ်ကြောင့် (အကြောင်းပြပုဒ်) ကွယ်ခဲ့ကုန်၏။ (ကြိယာပုဒ်)
#(၁၁) ကတ္တားပုဒ်၊ ကံပုဒ်၊ အသုံးခံပုဒ်၊ ကြိယာပုဒ်တို့ဖြင့် ဖွဲ့သောဝါကျ။<br />
*ပုံစံ - မဒ္ဒီမိဖုရားသည် (ကတ္တားပုဒ်) တိုက်တံခါးရွက်ကို (ကံပုဒ်) လက်ဖြင့် (အသုံးခံပုဒ်) ခေါက်၏။ (ကြိယာပုဒ်)
 
 
 
ကြိယာတစ်ခုရှိသော ဝါကျဖွဲ့နည်းတို့တွင် ကတ္တားနှင့် ကြိယာ နှစ်ပုဒ်တည်းဖြင့် ဖွဲ့သောဖွဲ့နည်း (၁) သည် အတိုဆုံးသော ဝါကျဖြစ်သည်။ ဖွဲ့နည်း(၄)၊ (၅)၊ (၁၁)တို့သည် အရှည်ဆုံးဖြစ်ကြသည်။ ပြောဆိုရေးသားရာ၌ ကြိယာတစ်ခုရှိသော ဝါကျတို့ချည်းနှင့်သာ နေရာတိုင်း မလုံလောက်ရကား ကြိယာနှစ်ခုဝါကျ၊ ကြိယာသုံးခုဝါကျ အစ
ကြိယာတစ်ခုရှိသော ဝါကျဖွဲ့နည်းတို့တွင် ကတ္တားနှင့် ကြိယာ
ရှိသည်ဖြင့် ဝါကျရှည်များကိုလည်း လိုအပ်သည့်အတိုင်း ပြောဆိုရေးသားကြရ၏။ ကြိယာတစ်ခုမကရှိသော ဝါကျတွင် ကတ္တားကြိယာပါဝင်သော စကားစုကို ပုဒ်စုဟုခေါ်၏။ တစ်ခါတစ်ရံ ကတ္တားမြုပ်နေတတ်သည်။ သို့ဖြစ်၍- ''ဘကြီးတော် ပြေးလေသောကြောင့်သာ ဒလမြို့တွင်ငါနေသည်'' ဟူသော ဝါကျ၌ ''ဘကြီးတော် ပြေးလေသောကြောင့်သာ'' ဟူသော
နှစ်ပုဒ်တည်းဖြင့် ဖွဲ့သောဖွဲ့နည်း (၁) သည် အတိုဆုံးသော ဝါကျဖြစ်သည်။
ပုဒ်စုတစ်ခုနှင့် ''ဒလမြို့တွင် ငါနေသည်'' ဟူသော ပုဒ်စုတစ်ခု ပေါင်းနှစ်ခု ပါဝင်၏။ ထိုပုဒ်စု နှစ်ခုတို့တွင် ဒုတိယပုဒ်စုသည် ကတ္တားကြိယာနှင့် ပြည့်စုံရကား မိမိဘာသာ တည်နေနိုင်သော ပုဒ်စုဖြစ်၏။ 'နေသည်' ဟူသော အဆုံးသတ်ကြိယာပုဒ် ပါဝင်သောကြောင့် အဆုံးသတ်ပုဒ်စုဟု ခေါ်အပ်၏။ ပထမပုဒ်စုကား ထိုသို့ မိမိဘာသာ တည်နေနိုင်သည်မဟုတ်၊ ကတ္တားနှင့် ကြိယာရှိသော်လည်း ဒုတိယပုဒ်စုကို ကြိယာဝိသေသန သဘောဖြင့်မှီလျက်ရှိ၏၊ ဒုတိယပုဒ်စု၏ ရှေ့ကနေသဖြင့် ပထမပုဒ်စုကိုရှေ့ပြေးပုဒ်စု
ဖွဲ့နည်း(၄)၊ (၅)၊ (၁၁)တို့သည် အရှည်ဆုံးဖြစ်ကြသည်။
ဟုခေါ်အပ်၏။ ကြိယာတစ်ခုမက ဝါကျတွင်ရှေ့ပြေးပုဒ်စုသည် အဆုံးသတ်ပုဒ်စုကို မှီလျက်ရှိ၏။ အဆုံးသတ် ပုဒ်စုကား အနက်အားဖြင့် ရှေ့ပြေးပုဒ်စုနှင့် ဆက်စပ်သော်လည်း မိမိဘာသာတည်နေနိုင်၏၊ ရှေ့ပြေးပုဒ်စုတို့သည် ကြိယာဝိသေသန သဘောသက်ရောက်သကဲ့သို့ နာမ်သဘောသက်ရောက်၍ နာမ်ကဲ့သို့ အမှုဆောင်ရွက်သည်လည်း
ပြောဆိုရေးသားရာ၌ ကြိယာတစ်ခုရှိသော ဝါကျတို့ချည်းနှင့်သာ
ရှိ၏၊ နာမဝိသေသနသဘောသက်ရောက်၍ နာမဝိသေသနကဲ့သို့ အမှုဆောင်ရွက်သည်လည်းရှိ၏။ သို့ဖြစ်၍ ကြိယာနှစ်ခုဝါကျ၌ ရှေ့ပြေးပုဒ်စုတို့သည် ကြိယာ(ဝိသေသနသဘော သက်ရောက်သော)ပုဒ်စု၊ နာမ်(သဘောသက်ရောက်သော) ပုဒ်စု၊ နာမဝိသေသန(သဘောသက်ရောက်သော)ပုဒ်စုဟူ၍ သုံးမျိုးသုံးစား ရှိလေသည်။
နေရာတိုင်း မလုံလောက်ရကား ကြိယာနှစ်ခုဝါကျ၊ ကြိယာသုံးခုဝါကျ အစ
 
ရှိသည်ဖြင့် ဝါကျရှည်များကိုလည်း လိုအပ်သည့်အတိုင်း ပြောဆိုရေးသားကြ
 
ရ၏။
ထိုကြိယာနှစ်ခုနှင့် ဝါကျဖွဲ့နည်းတို့အနက် ဆိုလိုသော အဓိပ္ပာယ်အတိုင်း လိုအပ်သောဖွဲ့နည်းတို့ကို ရောနှော၍ဖွဲ့လျှင် ကြိယာနှစ်ခုမက ဝါကျများဖြစ်လာ၏။ ယင်းသို့ ရောနှော၍ဖွဲ့ရာ၌လည်း ကြိယာတစ်ခုပြီးတစ်ခု ဆက်လက်ပြုလုပ်သည်ကို ပြသော '၍' ပစ္စည်းကို အသုံးများ၏။ ပုံစံ - ကိန္နရာ ကိန္နရီတို့သည် ဘုရားလောင်းကို ခြံရံ၍ သစ်သီး
ကြိယာတစ်ခုမကရှိသော ဝါကျတွင် ကတ္တားကြိယာပါဝင်သော
ကြီးငယ်တို့ကို ဆွတ်ယူ၍ ဘုရားလောင်းအားပေးကုန်၏။ ထို့ပြင် မေးခွန်းဝါကျ၊ မဟုတ်ဝါကျ (မဟုတ်ကြောင်းပြသော ဝါကျ)၊ ညွှန်ကြားခြင်း စသည်တို့ကို ပြသောဝါကျများလည်းရှိသေး၏။
စကားစုကို ပုဒ်စုဟုခေါ်၏။ တစ်ခါတစ်ရံ ကတ္တားမြုပ်နေတတ်သည်။ သို့
ဖြစ်၍-
''ဘကြီးတော် ပြေးလေသောကြောင့်သာ ဒလမြို့တွင်ငါနေသည်''
ဟူသော ဝါကျ၌ ''ဘကြီးတော် ပြေးလေသောကြောင့်သာ'' ဟူသော
ပုဒ်စုတစ်ခုနှင့် ''ဒလမြို့တွင် ငါနေသည်'' ဟူသော ပုဒ်စုတစ်ခု ပေါင်းနှစ်ခု
ပါဝင်၏။ ထိုပုဒ်စု နှစ်ခုတို့တွင် ဒုတိယပုဒ်စုသည် ကတ္တားကြိယာနှင့်
ပြည့်စုံရကား မိမိဘာသာ တည်နေနိုင်သော ပုဒ်စုဖြစ်၏။ 'နေသည်' ဟူ
သော အဆုံးသတ်ကြိယာပုဒ် ပါဝင်သောကြောင့် အဆုံးသတ်ပုဒ်စုဟု ခေါ်
အပ်၏။ ပထမပုဒ်စုကား ထိုသို့ မိမိဘာသာ တည်နေနိုင်သည်မဟုတ်၊
ကတ္တားနှင့် ကြိယာရှိသော်လည်း ဒုတိယပုဒ်စုကို ကြိယာဝိသေသန သဘော
ဖြင့်မှီလျက်ရှိ၏၊ ဒုတိယပုဒ်စု၏ ရှေ့ကနေသဖြင့် ပထမပုဒ်စုကိုရှေ့ပြေးပုဒ်စု
ဟုခေါ်အပ်၏။ ကြိယာတစ်ခုမက ဝါကျတွင်ရှေ့ပြေးပုဒ်စုသည် အဆုံးသတ်
ပုဒ်စုကို မှီလျက်ရှိ၏။ အဆုံးသတ် ပုဒ်စုကား အနက်အားဖြင့် ရှေ့ပြေး
ပုဒ်စုနှင့် ဆက်စပ်သော်လည်း မိမိဘာသာတည်နေနိုင်၏၊
ရှေ့ပြေးပုဒ်စုတို့သည် ကြိယာဝိသေသန သဘောသက်ရောက်
သကဲ့သို့ နာမ်သဘောသက်ရောက်၍ နာမ်ကဲ့သို့ အမှုဆောင်ရွက်သည်လည်း
ရှိ၏၊ နာမဝိသေသနသဘောသက်ရောက်၍ နာမဝိသေသနကဲ့သို့ အမှုဆောင်
ရွက်သည်လည်းရှိ၏။ သို့ဖြစ်၍ ကြိယာနှစ်ခုဝါကျ၌ ရှေ့ပြေးပုဒ်စုတို့သည်
ကြိယာ(ဝိသေသနသဘောသက်ရောက်သော)ပုဒ်စု၊ နာမ်(သဘောသက်ရောက်
သော) ပုဒ်စု၊ နာမဝိသေသန(သဘောသက်ရောက်သော)ပုဒ်စုဟူ၍ သုံးမျိုး
သုံးစားရှိလေသည်။
ထိုကြိယာနှစ်ခုနှင့် ဝါကျဖွဲ့နည်းတို့အနက် ဆိုလိုသော အဓိပ္ပာယ်
အတိုင်း လိုအပ်သောဖွဲ့နည်းတို့ကို ရောနှော၍ဖွဲ့လျှင် ကြိယာနှစ်ခုမက ဝါကျ
များဖြစ်လာ၏။ ယင်းသို့ ရောနှော၍ဖွဲ့ရာ၌လည်း ကြိယာတစ်ခုပြီးတစ်ခု
ဆက်လက်ပြုလုပ်သည်ကို ပြသော '၍' ပစ္စည်းကို အသုံးများ၏။
ပုံစံ - ကိန္နရာ ကိန္နရီတို့သည် ဘုရားလောင်းကို ခြံရံ၍ သစ်သီး
ကြီးငယ်တို့ကို ဆွတ်ယူ၍ ဘုရားလောင်းအားပေးကုန်၏။
ထို့ပြင် မေးခွန်းဝါကျ၊ မဟုတ်ဝါကျ (မဟုတ်ကြောင်းပြသော
ဝါကျ)၊ ညွှန်ကြားခြင်း စသည်တို့ကို ပြသောဝါကျများလည်းရှိသေး၏။
 
==မေးခွန်းဝါကျ==
"https://my.wikipedia.org/wiki/ဝါကျ" မှ ရယူရန်