အနာကြီးရောဂါ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အနာကြီးရောဂါ နှစ်မျိုးနှစ်စား ကွဲပြားသည်။

 

ဆေးပညာရှင်များ၏ ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် အနာကြီးရောဂါကာကွယ်ဆေး၊ ကုသဆေး (ဆာလဖုံး)ကို ၁၉၄၁-ခုနှစ်တွင် စတင်အသုံးပြုခဲ့သည်။ ထိုဆေးကို ငါးနှစ်မှ တစ်သက်လုံးတိုက်ကျွေးရသော ဆေးဖြစ်သည်။ ၁၉၈၂-ခုနှစ်တွင် MDT(Mulit Drug Therapy)ဆေးပေါင်းဆေး ကုထုံးကို အသုံးပြုခဲ့သည်။ ဤကုထုံးမှာ ခြောက်လမှ တစ်နှစ်အတွင်း ရောဂါများပျောက်ကင်းနိုင်သည်။

 

== ဖြစ်ပွားသည့် ဒေသများ ==

'''အနာကြီးရောဂါ'''သည် လက်ပရာဘက်ဆီးလပ်စ် ရောဂါပိုး ကူးစက်မှုကြောင့် ဖြစ်ပွားသည်။ ပူအိုက်စွတ်စိုသော အပူပိုင်းဒေသများတွင် ဖြစ်ပွားသည်။ အထူးသဖြင့် အာဖရိကတိုက်တွင် အဖြစ်များသော်လည်း ကမ္ဘာတစ်ဝန်းလုံးတွင် ဖြစ်ပွားလျက်ရှိသည်။ ကမ္ဘာပေါ်တွင် အနာကြီးရောဂါဖြစ်ပွားသော နိုင်ငံပေါင်း ၁၂၂-နိုင်ငံရှိပြီး ၁၁၇-နိုင်ငံသည် အနာကြီးရောဂါ ကင်းဝေးခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ အနာကြီးရောဂါ မပပျောက်သေးသောနိုင်ငံများမှာ [[ဘရာဇီး]]၊ [[ကွန်ဂို]]၊ [[မိုဇမ်ဘစ်]]၊ [[နီပေါ]]နှင့် [[တန်ဇန်းနီးယား]]နိုင်ငံများဖြစ်သည်။

 

မြန်မာနိုင်ငံတွင် အနာကြီးရောဂါ တိုက်ဖျက်ရေးလုပ်ငန်းကို ၁၉၅၂-ခုနှစ်မှ စတင်ကာ အကောင်အထည်ဖော် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ကျေးရွာများအရောက် ကွင်းဆင်း၍ လူနာများရှာဖွေကာ Dapsone (ဒက်ပဆုံး)ဆေးများ တိုက်ကျွေးခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့၏ သတ်မှတ်ချက် MDT ကုထုံးကို ၁၉၈၆-ခုနှစ်မှ စတင်အသုံးပြုခဲ့သည်။ ၁၉၈၈-ခုနှစ်တွင် အနာကြီးရောဂါ အဖြစ်များသည့် [[စစ်ကိုင်းတိုင်း]]အောက်ပိုင်း၊ [[မန္တလေးတိုင်း]]၊ [[မကွေးတိုင်း]]၊ [[ပဲခူးတိုင်း]]၊ [[ရန်ကုန်တိုင်း]]နှင့် [[ဧရာဝတီတိုင်း]]များတွင် တစ်ပြည်လုံး၏ ၈၅%သော လူနာများကို MDT ဆေးတိုက်ကျွေးနိုင်ခဲ့သည်။ ၁၉၈၈-ခုနှစ်မှ ၂၀၀၇-ခုနှစ်အထိ မြန်မာနိုင်ငံတွင် MDT ဆေးကျွေးကုသမှုဖြင့် ပျောက်ကင်းသူဦးရေ နှစ်သိန်းခုနှစ်သောင်းကျော်အထိ ရှိခဲ့သည်။ ၂၀၀၃-ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလကုန်တွင် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးတွင် အနာကြီးရောဂါ ကင်းဝေးသော အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိခဲ့သည်။

 

၂၀၀၃-ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလက ကျင်းပခဲ့သော တတိယအကြိမ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အနာကြီးရောဂါ ကင်းဝေးရေး ညီလာခံ၌ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေး အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများနှင့် စေတနာရှင် နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများ၏ ရှေ့မှောက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အနာကြီးရောဂါကင်းဝေးကြောင်း ကြေငြာနိုင်ခဲ့ပေသည်။ ထို့ကြောင့် နှစ်စဉ် ဖေဖော်ဝါရီလ (၆)ရက်နေ့ကို မြန်မာနိုင်ငံ၏ '''[[အနာကြီးရောဂါ ကင်းဝေးရေးအထိမ်းအမှတ်နေ့]]''' ဟု သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ <ref>ဦးရဲဝေ(မြန်မာစာ)၏ အောင်ပွဲဝင် စာစီစာကုံးများ</ref>