အက်တမ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် app တည်းဖြတ်
စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည်
စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် app တည်းဖြတ်
စာကြောင်း ၁ -
[[Image:Helium atom QM.svg|thumb|300px|ဟီလီယမ် အက်တမ်]]
'''အက်တမ်''' ({{lang-en|Atom}}) ဆိုသည်မှာ ပုံမှန်အရာဝတ္တု ပစ္စည်းတစ်ခု၏ အသေးငယ်ဆုံး အစိတ်အပိုင်းအား ခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်ပြိိီး ဒြပ်စင်တို့၏ အခြေခံ ဂုဏ်သတ္တိများ ရှိပါသည်။ ဂရိဘာသာစကား အရ ''indivisible'' ခွဲခြားလို့ မရနိုင်သော ဟူပြီးဟု အဓိပ္ပါယ်ရပါသည်။ အခဲ၊ အရည်၊ အငွေ့နှင့် plasma ဟုခေါ်သော အခဲနှင့် အရည်အခြေကြားရှိ အရာဝတ္ထုတိုင်းကို ဓာတ်ပြယ်အက်တမ် သို့မဟုတ် လျှပ်စစ်ဓာတ်ရှိသော အိုင်းယွန်း ionized atom များဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပါသည်။ အက်တမ်များသည် အလွန်သေးငယ်ပြီး ပုံမှန်အက်တမ်တစ်ခု၏ အရွယ်အစားသည်100pm(တစ်မီတာ၏ ၁၀ ဘီလီယမ်ပုံ တစ်ပုံတစ်ပုံ၊ တစ်ဘီလီယံ=သန်း၁၀၀၀) သာရှိပါသည်။
အက်တမ်၏ ဖွဲ့စည်းပုံမှာ ထိုအက်တမ်၏ အလယ်ဗဟိုတွင် နျူကလီးယပ် (Nucleus) ရှိပြီး ထို နျူကလီးယပ်အား [[အီလက်ထရွန်]]ကများက လှည့်ပါတ်နေပါသည်။ အက်တမ်၏ အလယ်ဗဟိုတွင်ရှိသော နျူကလီးယပ်ထဲတွင် [[ပရိုတွန်]][[လျှပ်စစ်]]အဖိုဂုဏ်သတ္တိ ရှိသည့် အမှုန်နှင့် [[နျူထရွန်]] မည်သည့် လျှပ်စစ်ဂုဏ်သတ္တိမှ မဆောင်သော အမှုန်တို့ရှိပါသည်။ ထို့ကြောင့် အက်တမ် ဗဟိုထု (သို့) နျူကလီးယပ်သည် လျှပ်စစ်အဖို ဂုဏ်သတ္တိအား ပိုင်ဆိုင်ပါသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပရိုတွန်နှင့် နျူထရွန် ရှိသည့်အနက် နျူထရွန်မှာ မည်သည့် ဂုဏ်သတ္တိမှ မပိုင်ဆိုင်သောကြောင့် အဖို ဂုဏ်သတ္တိ ရှိသော ပရိုတွန်က ကြီးစိုးသောကြောင့် နျူကလီးယပ်တွင် အပေါင်း (သို့) လျှပ်စစ်အဖို ဂုဏ်သတ္တိ ရှိပါသည်။ ထို နျူကလီးယပ် အား လှည့်ပါတ်နေသော အလက်ထရွန် တွင် လျှပ်စစ်အမ ဂုဏ်သတ္တိ ရှိပါသည်။ အက်တမ် တစ်ခုလုံးအနေနှင့် မည်သည့် လျှပ်စစ် ဂုဏ်သတ္တိကို မှ မဆောင် ပါ။ အဘယ်ကြောင့် ဆိုသော် အက်တမ်၏ အလယ်ဗဟို တွင် ရှိသောနျူကလီးယပ်၏ လျှပ်စစ်ဓာတ်ဖို အရေအတွက်နှင့် ထို နျူကလီးယပ်အား လှည့်ပါတ်နေသော အလက်ထရွန်များ၏ လျှပ်စစ်ဓာတ်မ အရေအတွက် ညီသောကြောင့် အဖို နှင့် အမ ဓါတ်ပြုပြီး အက်တမ်အမှုန်သည် မည်သည့်လျှပ်စစ်ဂုဏ်သတ္တိမှ မရှိခြင်း ဖြစ်ပါသည်။
 
==အက်တမ်==