ကြယ်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
အရေးမကြီးNo edit summary |
အရေးမကြီး typofix |
||
စာကြောင်း ၁ -
[[File:Starsinthesky.jpg|thumb|right|[[နာဆာ]]မှ ရိုက်ကူးထားသော မက်ဂလင်းနစ် ကြယ်တိမ်တိုက် အစုအဝေးကြီး]]
'''ကြယ်'''ဆိုသည်မှာ ကြီးမား တောက်ပ၍ ဆွဲငင်အားဖြင့် စုစည်းထားသော ပလာစမာ အလုံးကြီးဖြစ်သည်။ [[ကမ္ဘာ]]နှင့် အနီးဆုံးကြယ်မှာ [[နေ]]ဖြစ်ပြီး
ကြယ်သည်
ကြယ်များသည် အဓိကအားဖြင့် ဟိုက်ဒရိုဂျင်ပါဝင်ပြီး ဟီလီယမ်နှင့် အခြားလေးလံသော ဒြပ်စင်များ အနည်းငယ်မျှ ပါဝင်သော အရာဝတ္ထု အစုအဝေးတို့ သိပ်သည်းစွာ စုစည်းခြင်းမှ တဆင့် စတင်ဖြစ်ပေါ်လာကြသည်။ ကြယ်၏ အတွင်းပိုင်းတွင် လုံလောက်သော သိပ်သည်းမှု ရရှိသော အချိန်တွင် အချို့သော ဟိုက်ဒရိုဂျင်ဓာတ်တို့သည် နျူးကလီးယား ပေါင်းစပ်ခြင်း နည်းလမ်းအားဖြင့် ဟီလီယမ် အဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲသွားကြသည်။<ref name="sunshine">{{cite web
စာကြောင်း ၂၀ -
| accessdate = 2006-06-08 }}</ref>
[[ဒွိကြယ်]] နှင့် ကြယ်များစု စနစ်များတွင် ကြယ်နှစ်လုံး သို့မဟုတ် နှစ်လုံးထက်ပိုသော ကြယ်များ ပါဝင်ကြပြီး
| last = Iben | first = Icko, Jr.
| title=Single and binary star evolution
စာကြောင်း ၃၃ -
| title=Firmamentum Sobiescianum, sive Uranographia
| location=Gdansk }}</ref>]]
သမိုင်းကြောင်းအား ပြန်လည်ကြည့်ရှုမည် ဆိုလျှင် ကြယ်တို့သည် ကမ္ဘာတဝှမ်းလုံးရှိ ယဉ်ကျေးမှု လူ့အဖွဲ့အစည်းတို့အတွက် အရေးပါသော ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ ကြယ်တို့သည် ဘာသာရေး ထုံးတမ်းစဉ်လာများ၏ အစိတ်အပိုင်းဖြစ်ခဲ့ရုံသာမက ကောင်းကင်ကို အသုံးပြု၍ လမ်းကြောင်းရှာ သွားလာခြင်းနှင့် အရပ်မျက်နှာရှာဖွေခြင်းတို့တွင်လည်း ပါဝင်ခဲ့သည်။ ရှေးခေတ် နက္ခတ္တ ပညာရှင်အများစုတို့က ကြယ်များသည် ကောင်းကင်ဘုံနှင့် သက်ဆိုင်သော စက်ဝန်းကြီးတစ်ခုတွင် အသေနေရာချထားပြီး မပြောင်းလဲနိုင်သော အရာများဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ ထုံးတမ်းစဉ်လာအရ နက္ခတ္တ ပညာရှင်တို့သည် ကြယ်များကို အစုဖွဲ့၍ နက္ခတ်တာရာများ အဖြစ်သတ်မှတ်ခဲ့ကြပြီး
| author=Forbes, George | title=History of Astronomy
| publisher=Watts & Co. | location=London | year=1909
စာကြောင်း ၆၇ -
| accessdate=2007-10-21 }}</ref>
ကောင်းကင်သည် ပြောင်းလဲနိုင်ခြင်းမရှိဟု အမြင်အားဖြင့် ထင်ရသော်လည်း ကြယ်အသစ်တို့ ပေါ်ထွက် လာနိုင်ကြောင်းကို တရုတ်လူမျိုး နက္ခတ္တဗေဒ ပညာရှင်တို့ သတိပြုမိ ခဲ့ကြသည်။ တိုင်ချို ဘရာဟေ (Tycho Brahe) တို့ ကဲ့သို့သော အစောပိုင်း နက္ခတ္တဗေဒ ပညာရှင်တို့သည် ညဖက်ကောင်းကင်ပြင်တွင် နောက်အခါတွင် နိုဗေး ဟု ခေါ်ဆို သုံးစွဲကြသည့် ကြယ်အသစ်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြပြီး ကောင်းကင်ဆိုသည်မှာ မပြောင်းမလဲနိုင်သည့် အရာမဟုတ်ကြောင်း ဆွေးနွေးတင်ပြခဲ့ကြသည်။ ၁၅၈၄ ခုနှစ်တွင် ဂျော်ဒါးနိုး ဘရူနိုက ကြယ်များသည် နေနှင့် သဏ္ဌန်တူသော အရာများဖြစ်ကြပြီး
အီတလီလူမျိုး နက္ခတ္တဗေဒ ပညာရှင် ဂျီမီနီယာနို မွန်တာနာရီ (Geminiano Montanari) က အယ်လ်ဂေါလ် (Algol) ကြယ်၏ အလင်းရောင်ထွန်းလင်း တောက်ပမှုများ၏ အပြောင်းအလဲကို လေ့လာတွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း မှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။ [[အက်မော ဟေလီ]] (Edmond Halley)က အနီးအနားရှိ တစ်နေရာတည်းတွင် တည်ရှိနေသည်ဟု ယူဆရသော ကြယ်စုံတွဲ၏ တိကျသေချာသော ရွေ့လျားမှု ကို တိုင်းတာနိုင်ခဲ့ပြီး
[[ဝီလီယံ ဟာရှယ်]] (William Herschel) သည် ကောင်းကင်ယံတွင် ကြယ်တို့ပျံ့နှံ့တည်ရှိပုံကို ဆုံးဖြတ်ရန် ကြိုးစားသော ပထမဆုံး နက္ခတ္တဗေဒ ပညာရှင်ဖြစ်သည်။ ၁၇၈၀ နှစ်များအတွင်းတွင် သူသည် ဦးတည်ရာအရပ် ၆၀၀ ခန့်တွင် တိုင်းတာမှုများကို ဆက်တိုက် ပြုလုပ်ခဲ့ပြီး ထိုအရပ်များတွင် တွေ့ရှိရသော ကြယ်တို့ကို ရေတွက်ခဲ့သည်။ ထိုသို့ တိုင်းတာမှု ပြုလုပ်ပြီးနောက် ကြယ်တို့၏ အရေအတွက်သည် နဂါးငွေ့တန်း ဂလက်ဆီ၏ ဗဟိုထုရှိရာသို့ ဦးတည်၍ ကောင်းကင်၏ အရပ်မျက်နှာ တစ်ဖက်တည်းသို့ တဖြည်ဖြည်းချင်း တိုးပွားသွားကြောင်း ကောက်ချက်ချ ခဲ့သည်။ သူ၏ သားဖြစ်သူ ဂျွန်ဟာရှယ် (John Herschel) ကလည်း အလားတူ စမ်းသပ်ချက်ကို တောင်ကမ္ဘာခြမ်းတွင် ထပ်မံပြုလုပ်ခဲ့ပြီး တူညီသောအရပ်မျက်နှာသို့ပင် ကြယ်အရေအတွက် တိုးပွားသွားကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဝီလီယမ် ဟာရှယ်၏ အခြားသော ပြောင်မြောက်သည့် တွေ့ရှိချက်မှာ အချို့ကြယ်များသည် အခြားကြယ်တို့နှင့် မျဉ်းတစ်ဖြောင့်တည်း ကျရုံသာမက အဖော်အဖြစ် တည်ရှိပြီး ဒွိကြယ်စနစ်ကို ဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း ရှာဖွေတွေ့ရှိချက် ဖြစ်သည်။
|