ရွှေစာရံ စေတီတော် (မန္တလေး): တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

ငါးတောင်ပြည့် ရွှေစာရံစေတီတည်ထားတဲ့ အုတ်ချပ်ရေ ၁၅၄ ချပ်ကို `အုတ်ချပ်ရေက ဝမ်းဘဲဥ ပြောင်းပြန်လှန်၊ ဘုရားမူရင်း အုတ်ချပ်သွင်းခဲ့တယ်’လို့ မှတ်သားခဲ့ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်ပေါင်း ကိုးရာကျော်ကတည်ထားခဲ့တဲ့ စေတီ ဖြစ်တဲ့အတွက် တဖြည်းဖြည်း မေ့ပျောက် တိမ်ကောခဲ့ရာမှ ၁၉၈၉ ခုနှစ်မှာ ရွှေစာရံဘုရားကို ပြန်လည်ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး လူသိများထင်ရှား လာတာ အနှစ် နှစ်ဆယ်နီးပါးမှျသာ ရှိပါသေးတယ်။ ရွှေစာရံစေတီဟာ မန္တလေးမြို့မှ ပြင်ဦးလွင် ကားလမ်းအတိုင်း ၁၃ မိုင်အကွာမှာရှိတဲ့ အုန်းချောကျေးရွာလမ်းခွဲက တောင်ဘက် သုံးမိုင်နှစ်ဖာလုံအကွာ မန္တလေးယဉ်ကျေးမှုတက္ကသိုလ်၊ ရွှေစာရံ ဂေါက်သီး အားကစားကွင်းနဲ့ မြန်မာနိုင်ငံရဲတပ်ဖွဲ့ အမှတ်(၄)ရဲတပ်ရင်းတို့ကိုဖြတ်ပြီး အဘယခေမာကုန်းသာယာ (ဘေးကင်း၍ အေးချမ်းသာယာသော ကုန်းမြေ)မှာတည်ရှိပါတယ်။ ပုဂံပြည့်ရှင်အနော်ရထာမင်းရဲ့ မိဖုရားတစ်ပါးဖြစ်တဲ့ ရှမ်းမင်းသမီး တည်ထားခဲ့တဲ့ ဘုရားဖြစ်တဲ့အတွက် `မိဖုရားစောမွန်လှ တည်ထားကိုးကွယ် တော်မူခဲ့သော ရွှေစာရံမြတ်စွာဘုရား’ရယ်လို့ ရှေးလူတို့ပေးခဲ့တဲ့အမည်ကို ပထမဦးဆုံး ဂေါပကဖွဲ့စဉ်က ဥက္ကဌအဖြစ်ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့တဲ့ အမှတ်(၄) ရဲတပ်ရင်းမှူး၊ ချင်းအမျိုးသား ဒုတိယရဲမှူးကြီး နိပ်စောနန်းက `နလံမထူ ကံတလူ သွား’စတဲ့ နာမည်မျိုး ပြောင်းချင်ကြောင်း နာမည်ရွေးရာမှ ‘သစ္စာဓိဋ္ဌာန် ရွှေစာရံ၊ ဆုတောင်းပြည့်သည့် မြတ်စေတီ’ဆိုတဲ့ လက်ရှိနာမည်ကို ပြောင်းခဲ့ခြင်းဖြစ်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ အစဉ်အလာအတိုင်း မဟုတ်ဘဲ ပုဂံနေပြည်တော်ရှိရာ အနောက်အရပ်ကို မျက်နှာလှည့်ထားတဲ့ အတွက် `မုခ်ဝပြောင်းပြန် ရွှေစာရံ’ စေတီရယ် လို့လည်း ခေါ်ဆိုကြ ပါသေးတယ်။ အဲဒီနောက်မှာ အမှတ်(၄)ရဲတပ်ရင်းမှူး ဒုတိယ ရဲမှူးကြီးခင်ကျော်က ရွှေစာရံဂေါပကဥက္ကဌအဖြစ်ရွှေစာရံဂေါပကဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တာဝန်ယူခဲ့ပြီး လက်ရှိယာယီ ဂေါပက ဥက္ကဋ္ဌကတော့ ဦးဌေးကျော် ဖြစ်ပါ တယ်။

ရွှေစာရံစေတီရဲ့အနောက်ဘက်မှာ ၁၇ ရာစုလက်ရာများ ဖြစ်ဖွယ်ရှိတဲ့ ဖိုးပွား၊ ဖိုးကုလား၊ ဖိုးပေါ်ဘုရားများ တည်ရှိပြီး ရှေးဟောင်းသမိုင်းဦးစီးဌာနရဲ့ ယဉ်ကျေးမှု ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ရေးဇုံလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ရွှေလီ-မန်ဆမ်ဓာတ်အားသိုလှောင်ရေး ဓာတ်အားခွဲရုံကို ရွှေစာရံအနီးမှာ ဆောက်လုပ်ထားပြီး `ရွှေလီ-မန်ဆမ်-ရွှေစာရံ’လို့ ကမ္ဘာက သိသွားပြီးဖြစ်တဲ့အပြင် ဘုရားတန်ခိုးတော်ကြောင့် ၂၄ နာရီလုံးလုံး ရွှေစာရံစေတီတော်ကြီးကို မီးပူဇော်ထား ရှိနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ မိတ္ထီလာ၊ ဘယ်လင်း၊ ကျောက်ဆည်နယ်တို့ကိုလည်း ၄င်းဓာတ်အား၎င်းဓာတ်အား ခွဲရုံမှ လျှပ်စစ်မီးဖြန့်ဝေပေးလျက် ရှိပါတယ်။ အခုဆိုရင် ရွှေစာရံစေတီတော်မြတ်ကြီးဟာ တောထဲတောင်ထဲမှာ မြေပြင်ကရွှေတောင်ကြီး ပေါက်သကဲ့သို့ မြို့ပြဘုရားစေတီများနဲ့ မခြား ကြည်ညိုသဒ္ဓါပွားနိုင်ဖို့အတွက် ဂေါပကအဖွဲ့နဲ့ ရွာသူရွာသားများ အားထုတ်ခဲ့ရပုံကို ဘဏ္ဍာရေးမှူး ဦးပြေငြိမ်းက အခုလို ပြောကြားခဲ့ ပါတယ်။

`အသက်မကြီးသေးပါမောင်ရယ်... ထန်းရွက်ပုတီးလေးနဲ့ ရွှေစာရံကို အရောက် သွားလို့ လည်...လွန်ခဲ့တဲ့နှစ်ပေါင်း သုံးဆယ်ကျော် လေးဆယ်ခန့်က အလွန် နာမည်ကြီးခဲ့တဲ့ မြို့တော်မောင်ယဉ်အောင် ရဲ့`ကိုးဆယ်ဆ သာလိမ့်မယ်’ ပြဇာတ်မှာ ဇာတ်ဝင်သီချင်း။ ဒီနေ့ခေတ်အထိ ရိုးမသွားဘဲ ရွှေစာရံသူ မဂျင်းစိမ်းကို အသက်သွင်းလို့ ရုပ်ရှင်ကားကြီး အဖြစ် တင်ဆက်ပြန်တော့ ရွှေစာရံ ပွဲတော်ကာလ မြိုင်မြိုင်ဆိုင်ဆိုင်၊ ရိုက်ကွင်း ရိုက်ကွက် တွေက ပိုင်ပိုင်နိုင်နိုင်မို့ အကယ်ဒမီဆု ဆွတ်ခူး ရရှိခဲ့တဲ့အထိ အောင်မြင်မှု သရဖူဆောင်းခဲ့ပါ တယ်။ ရွှေစာရံပွဲတော်ဟာ အနယ်နယ်အရပ်ရပ်ကို သွားရောက် တင်ဆက် ကပြခဲ့တဲ့ မြို့တော်သိန်းအောင် ဇာတ်ကြောင့် လူသိများ စိတ်ဝင်စားခဲ့ပြီးဖြစ်တဲ့ အပြင် ဆရာမောင် ယဉ်အောင်ရဲ့ရွှေစာရံသူ မဂျင်းစိမ်းလို ပြောပြ၍ မရတဲ့ အချောအလှလေးများ တွေ့ရလေမလား ရယ်လို့ လာမယ့် ရွှေစာရံ ပွဲတော်ကို မဖြစ်မနေ သွားဖို့ အားခဲထားတဲ့ အနယ်နယ် အရပ်ရပ်က ကာလသားတွေလည်း ဒုနဲ့ဒေးပါပဲ။ ထန်းရွက် ပုတီးလေးတွေ၊ ငါးရုပ်လေးတွေ၊ ထန်းဖူးလေးတွေရဲ့နောက်မှာ သူတို့ မြင်ချင်တဲ့ ရွှေစာရံသူ အလှပဂေးလေးတွေကို တွေ့လိုက်စမ်းချင်ရဲ့လို့ ရွှေစာရံပွဲတော်ကို နွှဲပျော်ဖို့ လာကြမှာ အမှန်ပါ’`ရွှေစာရံဘုရားပွဲတော်ကို နှစ်စဉ် တပေါင်းလပြည့်နေ့မှ လပြည့် ကျော် ၉ ရက်နေ့အထိ စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပလေ့ရှိပါတယ်။ ဗုဒ္ဓပူဇနိယဘုရားပွဲတော် အကြိုဖွင့်ပွဲအတိတ်နိမိတ်ကိုဆောင်ပြီး တပို့တွဲ လပြည့်ကျော် ၁ဝ ရက်မှ လပြည့်ကျော် ၁၄ ရက်နေ့အထိ ပဋ္ဌာန်းပွဲနဲ့ ဖွင့်လှစ်ပြီး သံဃာတော်အပါး ၁၇ဝ ဝန်းကျင်တို့ကို သံဃာဒါန ဆွမ်းဆန် စိမ်းလောင်းလှူပြီး ပွဲတော်ကို ပိတ်ပါတယ်။ တပေါင်းလဆန်းတာနဲ့ တစ်ပြိုင်နက် ပြင်ဦးလွင်ခရိုင်၊ ပြင်စာနယ်တစ်ဝိုက်မှာရှိတဲ့ ခွန်လိမ်၊ သပြေကျင်း၊ မြေပုံ၊ သံတောင်၊ လိပ်ကျစတဲ့ ရွာလေးတွေက ရှမ်း ဈေးသည်တွေ၊ သီပေါမြို့က ဘုရားဒါယိကာမ စောမွန်လှအဝတ်အစား၊ အဆောင်အယောင်ရောင်းချတဲ့ ဈေးသည်တွေနဲ့ ဆယ့်နှစ်ပွဲ ဈေးသည်တွေဟာ ရွှေစာရံကို တဖွဲဖွဲရောက်လာကြပါပြီ။ သီပေါမြို့ ဘော်ကြိုဘုရား ပွဲအပြီးနဲ့ ရွှေစာရံဘုရားပွဲအဖွင့်ကလည်း တိုက်ဆိုင်နေပြန်တော့ တပေါင်း လဆန်း ၈ ရက်၊ ၉ ရက်ဆိုရင် ရှမ်း-ဗမာ စုံညီနီးပါး ဆိုင်အားလုံး ရောက်ရှိကြပြီး ဖြစ်နေပါပြီ’`ကွျန်တော်တို့ ရွှေစာရံဘုရားပွဲတော်မှာ ဇာတ်၊ အငြိမ့်၊ ရုပ်ရှင် ထည့်ထားပါတယ်။ ရုပ်ရှင်နဲ့ဇာတ်ကိုတော့ ရုံသွင်းမယ်။ အငြိမ့်ကတော့ လပြည့်ကျော် ၉ ရက်နေ့ညမှာ အောင်ပွဲကပြမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဇာတ်ကတော့ စွမ်းရည်ပြည့်ဇာတ်ပါ။ စွမ်းဇာနည်က ကူညီမယ်။ အငြိမ့် ကတော့ ရွှေရတနာအငြိမ့်ပေါ့။ ဘုရားဖူးလာ အများပြည်သူတွေ စိတ်ချမ်းသာခြင်း၊ ကိုယ်ကျန်းမာခြင်းနဲ့ပြည့်စုံပြီး စရိတ်စားခ သက်သောင့် သက်သာဖြစ်စေဖို့ ဘုရားပွဲလာကာလအတွင်းမှာ ဘယ်အရာကိုမှ လေလံ စနစ် မကျင့်သုံးပါဘူး။ ဘုရားပွဲမှာ အရက်ဘီယာရောင်းချခွင့်၊ ကစားဝိုင်း ဖွင့်ခွင့် မပေးထားပါဘူး။ လုံခြုံရေးကိုလည်း သံဃာတော်များနဲ့ အမှတ် (၄)ရဲတပ်ရင်းက စနစ်တကျ တာဝန်ယူထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်မှာပါ’လို့ ဂေါပကဥက္ကဌဂေါပကဥက္ကဋ္ဌ ဦးဌေးကျော်က ပြောပါတယ်။

ရွှေစာရံဘုရားပွဲမှာ ရှမ်းအမျိုးသား၊ အမျိုးသမီးတွေရဲ့ ဈေးဆိုင်တန်းတွေကို ဘုရားခြေတော်ရင်း ပတ်ပတ်လည်မှာ နေရာပေးတဲ့အပြင် ရှမ်းဈေးသည်တွေဟာ မြန်မာဈေးသည်တွေ ဈေးလာရောက် မရောင်းခင် ဟိုးယခင်မတိုး တက်မီခေတ်ကတည်းက ဆင်းရဲဒုက္ခခံပြီး ဘယ်လောက်ပဲ ခေတ်ပျက်ပျက် မပျက်မကွက် လာရောက်ရောင်းချ ကြတဲ့အတွက် မျက်နှာဖွင့် ၆ ပေ၊ အရှည်ပေ ၂၀-၃ဝ ရှိတဲ့ ဆိုင်ခန်း တစ်ခန်းကို ခုနစ်ထောင်ကျပ် သတ်မှတ်ထားပေမဲ့ ၄င်းတို့အတွက်၎င်းတို့အတွက် သုံးထောင်ကျပ်သာ ပေးဆောင်စေပါတယ်။ ရွှေစာရံအတွက် ကားလမ်းဘေး တစ်လှျောက်နှင့် ဘုရားဝင်းအတွင်းမှာ ဆိုင်ခန်းပေါင်း တစ်ထောင်ကျော် ရှိပြီး အဆိုပါဈေးသည်တွေဟာ ဆိုင်ခန်းတစ်ခန်း ၁၅ ကျပ်ခေတ် ကတည်းက မျိုးရိုးစဉ်ဆက်ရောင်း ချလာကြတဲ့သူတွေဖြစ်ပြီး အသစ် လာရောက်ရောင်းချ လိုသူတွေအတွက် နေရာမပေးနိုင်ပါဘူး။