အလက်ဇန်ဒရို ဗို့လတာ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ
Content deleted Content added
အရေးမကြီး merge articles |
Merged |
||
စာကြောင်း ၁ -
{{Infobox scientist
| name = အလက်ဇန်ဒရို ဗော်လ်တာ
| image = Alessandro Volta.jpeg
| caption = အလက်ဇန်ဒရို ဂူဆက်ပီ အင်တိုနီယို အနာတာဆီယိုဗော်လ်တာ
| birth_date = {{birth date|1745|2|18|df=yes}}
| birth_place = [[ကိုမိုမြို့]], [[လောင်ဗာဒီဒေသ]]
| death_date = {{death date and age|1827|3|5|1745|2|18|df=y}}
| death_place = [[ကိုမိုမြို့]], [[လောင်ဗာဒီဒေသ]]
| nationality = အီတလီ
| known_for = [[အီလက်ထရစ် ဆဲလ်]] တီထွင်မှု <br /> [[မီသိန်း]]ဓာတ်ငွေ့ရှာဖွေ့တွေ့ရှိမှု<br>[[ဗို့]]<br>[[ဗို့တက်]]<br>[[ဗို့မီတာ]]
| awards = [[Copley Medal]] (၁၇၉၄)<br/>[[Legion of Honour]]<ref name="ArchiveBook"/><br/>[[Order of the Iron Crown]]<ref name="ArchiveBook"/>
| honorific_prefix = [[Count]]
အလက်ဇန်ဒရို ဗော်လ်တာ ([[အင်္ဂလိပ်]] : Alexandro Volta) ကို [[အီတလီနိုင်ငံ]] [[လောင်ဗာဒီဒေသ]]၊ [[ကိုမိုမြို့]]တွင် ၁၇၄၅ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ သူ၏မူရင်းနာမည်အပြည့်အစုံမှာ အလွန်ရှည်လျားသည်။ နာမည်အပြည့်အစုံမှာ "အလက်ဇန်ဒရို ဂူဆက်ပီ အင်တိုနီယို အနာတာဆီယိုဗော်လ်တာ" (Alessando Giuseppe Antonio Anastasio Volta) ဖြစ်သည်။ ဗော်လ်တာသည်အလွန်ထူးဆန်းသော လူတစ်ယောက်ဖြစ်သည်။ ဗော်လ်တာသည် အသက် ၁၈ နှစ်အရွယ်အထိ စကားမပြောတတ်ပေ။ ထို့ပြင် စိတ်ဓာတ်ရေးရာအရလည်း လွန်စွာပျော့ညံ့သည်။ မိတ်ဆွေများလည်းရှိခဲ့သည်။ ဗော်လ်တာသည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာခံစားမှု၊ မကျေနပ်မှုများရောထွေးခံစားခဲ့ရသည်။ ဗော်လ်တာသည် ခုနစ်နှစ်သားအရွယ်တွင် တခြားကလေးကြီးများ၏ ကျောင်းစာအရသော်လည်းကောင်း၊ ပညာဉာဏ်အရ တိုင်းတာစစ်ဆေးပြီး သူတို့ထက်သာလွန်ကြောင်း တွေ့ရသည်။
ဗော်လ်တာ၏မိဘများဖြစ်ကြသော ဖိလစ်ပိုင် ဗော်လ်တာနှင့် မာရီယာမဒါလီနာအင်ဇာဇီတို့သည် ဗော်လ်တာအား ဘာသာရေးကိုင်းရှိုင်းသူတစ်ယောက်ဖြစ်စေလို၍ [[ခရစ်တော်၊ ယေရှု|ယေရှု]] ဘာသာရေးကျောင်းသို့ ပို့ခဲ့သည်။ ဗော်လ်တာသည် တခြားကလေးသူငယ်များကဲ့သို့ ဘုရားရှိခိုးကျောင်းအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လိုစိတ်မရှိခဲ့ပေ။ ၁၇၇၄ ခုနှစ်တွင် ဗော်လ်တာသည် [[ကိုမိုအထက်တန်းကျောင်း]]တွင် [[ရူပဗေဒ]] [[ပါမောက္ခ]]ဖြစ်လာသည်။ ဗော်လ်တာသည် လျှပ်စစ်ပညာလေ့လာမှုလုပ်ငန်းတွင် သူ၏ အချိန်များကို ရင်းနှီးမြုပ်နှံခဲ့သည်။ ဗော်လ်တာသည် သူ၏ ဘဝတွင်လက်တင်ဘာသာဖြင့် [[ကဗျာလင်္ကာ|ကဗျာ]]တစ်ပုဒ်ကို ရေးစပ်ခဲ့သည်။ ၎င်းကဗျာသည် [[လျှပ်စစ်ဓာတ်အား|လျှပ်စစ်ဓာတ်]]ကိုစွဲလမ်းခြင်းနှင့် အသစ်အဆန်းတွေ့ရှိမှုအကြောင်းကို ရေးစပ်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ဗော်လ်တာ၏ ပထမဦးဆုံးသိပ္ပံဆိုင်ရာစာတမ်းတွင် ဒီဗီအထရက်တီဗ အမည်ရှိလျှပ်စစ် သုတေသနမှ အသစ်တွေ့ရှိချက်များ ဟူသော စာတမ်းဖြစ်သည်။
▲|[[ရူပဗေဒ]]၊[[ဓာတုဗေဒ]]
▲|}
၁၇၇၆-၁၇၇၇ ခုနှစ်တွင် ဗော်လ်တာသည် ဓာတ်ငွေ့များ၏ [[ဓာတုဗေဒ|ဓာတု]]ဖြစ်စဉ်ကို အသေးစိတ် စူးစမ်းလေ့လာခဲ့သည်။ ဗော်လ်တာသည် [[မီသိန်း|မီသိန်းဓာတ်ငွေ့]]ကို စတင်တွေ့ရှိဖော်ထုတ်ခဲ့သူလည်းဖြစ်သည်။ အလုံပိတ်အတွင်းပိုင်း၌ လျှပ်စစ်မီးပွင့်စေသဖြင့် ဓာတ်ငွေ့မီးစွဲလောင်ဖြစ်စဉ် သဘောတရားကိုလည်း ဖော်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ ၁၇၇၉ ခုနှစ်တွင် သူသည် [[ပါဗီယာတက္ကသိုလ်]]၌ လက်တွေ့စမ်းသပ်မှုဆိုင်ရာရူပဗေဒပါမောက္ခ ဖြစ်လာသည်။ ဗော်လ်တာသည် ပါဗီယာတက္ကသိုလ်၌ နှစ်ပေါင်း ၄၀ နီးပါးကြာရှည်စွာ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၁၇၉၄ ခုနှစ်တွင် ဗော်လ်တာသည် ပါရီဂရီနီ၏သမီး ထရေဇာနှင့် လက်ထပ်ပြီး သားသုံးယောက်ထွန်းထားခဲ့သည်။ သူ့သားသုံးယောက်သည် ဖခင် တီထွင်စမ်းသပ် ထုတ်လုပ်ခဲ့သော ဗော်လ်တစ်ပိုင်းကို အဆုံးတိုင်ဆက်လက် သုတေသန ပြုလုပ်ခဲ့ကြသည်။ ၁၈၀၀ ပြည့်နှစ်တွင် [[ဂါလ်ဗာနီ]]၏ လျှပ်စစ်တုံ့ပြန်မှု သဘာဝတရားကို ဆန့်ကျင်ပြီး [[လူဂီဂါလ်ဘာနီ]]၏ အယူအဆကို ဗော်လ်တာက ထောက်ခံခဲ့သည်။ ဗော်လ်တစ်ပိုင်းဟု အမည်ခံသော ရှေ့ဦးလုပ်ငန်းများကို ဆက်လက်တိုးတက် အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။ ဗော်လ်တစ်ပိုင်းဆိုသည်မှာ လျှပ်စစ်သိုလှောင်ရာဘက်ထရီ၏ ရှေ့ပြေးသဘောတရား လုပ်ငန်းလက်တွေ့တစ်ခုဖြစ်သည်။ [[ဘက်ထရီ]]သည်ပုံမှန်လျှပ်စစ်ဓာတ်အားကို ထုတ်လုပ်ပေးသည့် ကိရိယာဖြစ်သည်။ ဗော်လ်တာ၏ပြုလုပ်ချက်မှာ မျိုးမတူသော [[သတ္တု]]ပြားတစုံ (နှစ်ပြား) ကို [[လျှပ်စစ်ဓာတ်အား|လျှပ်စစ်ဓာတ်]]စီးစေသည်။ ယင်းနှစ်ပြားမှာ [[သွပ်]]နှင့် [[ငွေ]]တို့ဖြစ်သည်။ လက်တွေ့စမ်းသပ်ပြသည့်အနေဖြင့် ဗော်လ်တာသည် ခွက်နှစ်ခုထဲတွင် ရေငန်များထည့်ထားပြီး နှုတ်သီးခေါင်းတစ်ခုစီ တပ်ထားသည်။ မျိုးမတူသော [[အီလက်ထရုတ်]]နှစ်ခုကို ရေငန်တွင်နှစ်ထားလိုက်သည်။ ဗော်လ်တာသည် ၁၈၁၉ ခုနှစ်တွင် အငြိမ်းစားယူလိုက်သည်။ အငြိမ်းစားယူစဉ် သူသည် [[စပိန်နိုင်ငံ]]မှာရှိနေသည်။ ဗော်လ်တာသည် ၁၈၂၇ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၂၅ ရက်နေ့တွင် အီတလီနိုင်ငံ ကိုမိုမြို့မှာပင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ဗော်လ်တာ၏ ရုပ်ကလာပ်ကို ထိုမြို့မှာပင် မြှုပ်နှံခဲ့သည်။
==ငယ်စဉ်ဘဝ==
ဗိုလတာ ကို [[အီတလီ]]နိုင်ငံ၊ [[ကိုမိုမြို့]]တွင်မွေးဖွားခဲ့ပါသည်။ ၁၇၇၄ခုနှစ်တွင် ကိုမိုတော်ဝင်ကျောင်းတွင် ရူပဗေဒ ပါမောက္ခ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ နောက်တစ်နှစ်ကြာ ၁၇၇၅တွင် [[လျှပ်ငြိမ်]]ထုတ်လုပ်သည့် ကိရိယာ [[အီလက်ထရိုဖိုးရပ်(စ်)]] ကိုရှိရင်းစွဲ များထက် စွမ်းဆောင်ရည်မြင့်မားသည့် ကိရိယာကိုပြုလုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဗိုလတာ၏ ဘဝတွင် သူ၏တီထွင်ခဲ့သော ကိရိယာများနှင့် ပတ်သက်ပြီး ရာထူးအကြိမ်ကြိမ်တက်ခြင်း၊ ချီးမွမ်းထောမနာပြုခြင်း အမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် ကျင်လည်ခဲ့ရသည်။ ၁၇၆၂နှစ်တွင် ဗိုလတာကြံဆခဲ့သည့် အီလက်ထရိုဖိုးရပ်(စ်) ကိရိယာ ကဲ့သို့ပင် အလုပ်လုပ်နိုင်သည့် ကိရိယာတစ်မျိုးကို [[ဆွီဒင်]]လူမျိုး ပါမောက္ခ [[ဂျိုဟန်းဝီလ်ကီ]] ကဖော်ပြခဲ့ဖူးသော်လည်း လက်တွေ့မလုပ်ဆောင်နိုင်ခဲ့ပေ။
Line ၅၇ ⟶ ၄၉:
==အကိုးအကား==
{{Reflist}}
[[Category:တီထွင်ကြံဆသူများ]]
| |||