အာခီမီးဒီးစ်၏ ဥပဒေသ: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာကြောင်း ၇ -
==ပုံသေနည်း==
ကုဗတုံးတစ်တုံးသည် အရည်ထဲတွင် နစ်မြုပ်နေသည်ဟု ယူဆထားပါ။ ၎င်း၏ အနားများသည်လည်း ကမ္ဘာမြေထု၏ ဆွဲအား (gravity) နှင့် အပြိုင်ပုံစံ ရှိနေသည်ဟု ယူဆပါ။ အရည်သည် ထိပ်ဘက်နှင့် အောက်ခြေဘက်များကို သက်ရောက်ပြီး ဖော့ဂုဏ်(ရေတွင်ပေါ်စေနိုင်သည့် သတ္တိ) ကို ဖြစ်စေသည်။ မျက်နှာပြင် တစ်ခုချင်းစီသို့ သက်ရောက်နေသော အားများ၊ ဖိအားများသည် အထက်မျက်နှာပြင်နှင့် အောက်မျက်နှာပြင်များ အကြားတွင် မတူညီကြပေ။ ထို အားနှင့် ဖိအားတို့သည် အမြင့် (အနက် မဟုတ်ပါ) နှင့် တိုက်ရိုက်အချိုးကျသည်။ ဖိအားခြားနားမှုနှင့် မျက်နှာပြင်တို့၏ ဧရိယာတို့ကို မြှောက်ပါက ကုဗတုံးပေါ်သက်ရောက်နေသည့် စုစုပေါင်းအားကို ရသည်။ စုစုပေါင်းအားသည် ဖော့ဂုဏ်အား သို့မဟုတ် အစားထိုးခံရသည့် အရည်၏ အလေးချိန် ဖြစ်သည်။ ဤအကြောင်းပြချက်တို့ကို ပုံမှန်ပုံသဏ္ဌာန်မရှိသည့် အရာတို့ဖြင့် စမ်းသပ်ပါကလည်း မည်သည့်ပုံသဏ္ဌာန်ရှိနေစေကာမူ ဖော့ဂုဏ်အား (buoyant force) သည် အစားထိုးခံလိုက်ရသည့် အရည်၏ အလေးချိန်နှင့် ညီမျှသည်။
 
:<math>\text{apparent loss in weight of water} = \text{weight of object in air} - \text{weight of object in water}\,</math>
 
Line ၁၂ ⟶ ၁၃:
 
လေဟာနယ်ထဲတွင် ကြိုးဖြင့်ဆိုင်းထားသော ကျောက်တုံးတစ်တုံး၏ အလေးချိန်သည် ၁၀ နယူတန် (Newton) ရှိသည် ဆိုပါစို့။ ကျောက်တုံးကို ရေထဲသို့ချသောအခါ ရေအလေးချိန် ၃ Newton ၏ နေရာကို အစားဝင်ကာ နေရာယူလိုက်သည်။ ကျောက်တုံးကို တွဲလွဲဆွဲထားသည့်ကြိုးအပေါ် သက်ရောက်သော အားသည် 10 N - 3 N = 7 N ဖြစ်သည်။ ဖော့ဂုဏ်သတ္တိသည် ပင်လယ်ရေအောက်ကြမ်းပြင်သို့ လုံးဝမြုပ်သွားသော အရာဝတ္ထု၏ အလေးချိန်ကို လျှော့စေသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် ရမရှိသည့် နောရာတွင် အရာဝတ္ထုကို ဆွဲခြင်းထက် ရေတွင် ထိုအရာဝတ္ထုကို မခြင်းက ပို၍ လွယ်ကူသည်။
 
လုံးဝနစ်မြုပ်နေသည့် အရာဝတ္ထုများအတွက် အာခီမီးဒီးစ်၏ ဥပဒေသကို အောက်ပါအတိုင်း ပုံသေနည်း ထုတ်နိုင်သည်။
 
:<math>\text{apparent immersed weight} = \text{weight of object} - \text{weight of displaced fluid}\,</math>
 
:<math> \frac { \text{density of object}} { \text{density of fluid} } = \frac { \text{weight}} { \text{weight of displaced fluid} }</math>
 
==ဖြည့်စွက်ချက်များ==