သုခေါဒယပြည်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

No edit summary
စာတွဲများ: မျက်မြင် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ်
အရေးမကြီး zwsp
စာကြောင်း ၁ -
{{not Burmese}}
သောက္ကတဲ('''Sukhothai Kingdom''' )({{lang-th|[[ราชอาณาจักรสุโขทัย]]}} ([http://www.forvo.com/search/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%93%E0%B8%B2%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%82%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A2/ pronunciation])) သည်ထိုင်းနိုင်ငံ၏အ​စောပိုင်းကာလနိုင်ငံဖြစ်သည်။၁၂၃၈မှသည်ထိုင်းနိုင်ငံ၏အစောပိုင်းကာလနိုင်ငံဖြစ်သည်။၁၂၃၈မှ ၁၄၃၈ထိတည်ရှိခဲ့သည်။ မြို့​တော်​ဟောင်းမှာမြို့တော်ဟောင်းမှာ လက်ရှိမြို့၏၁၂ကီလိုမီတာအကွာတွင်ရှိသည်။
{{Infobox Former Country
|native_name = {{lang|th|อาณาจักรสุโขทัย}}
စာကြောင်း ၆ -
|common_name =သောက္ကတဲ <br>'''Sukothai Kingdom'''
|continent = အာရှ
|region = အ​ရှေ့​တောင်အာရှအရှေ့တောင်အာရှ
|today = {{flag|Thailand}}<br />{{flag|Laos}}<br />{{flag|Myanmar}}<br />{{flag|Malaysia}}
|era = Middle Ages
|status =
|event_start = ဘာဗိုနိုင်ငံမှလွတ်မြောက်ခြင်း
|event_start = ဘာဗိုနိုင်ငံမှလွတ်​မြောက်ခြင်း
|year_start = ၁၂၃၈
 
|event1 = ရမ်ခမ်ဟန်ကန်၏အောက်တွင်ချဲ့ထွင်ခြင်း
|event1 = ရမ်ခမ်ဟန်ကန်၏​အောက်တွင်ချဲ့ထွင်ခြင်း
|date_event1 = ၁၂၇၉-၁၂၉၈
|event2 = Became Ayutthayan tributary
|date_event2 = ၁၃၇၈
|event_end = အယုဒ္ဓယအောက်ကျရောက်ခြင်း
|event_end = အယုဒ္ဓယ​အောက်ကျ​ရောက်ခြင်း
|year_end = ၁၄၃၈
|p1 = Lavo Kingdom
စာကြောင်း ၄၄ -
}}
 
== သမိုင်းကြောင်း ==
== သမိုင်း​ကြောင်း ==
 
===လာဗိုနိုင်ငံမှလွတ်မြောက်ခြင်း===
===လာဗိုနိုင်ငံမှလွတ်​မြောက်ခြင်း===
[[Image:Wat Phra Phai Luang.jpg|left|220px|thumb|ဆူခိုထိုင်းရှိဆီဆဝိုက်ဘုရားကျောင်း]]
 
စာကြောင်း ၅၂ -
|url= http://art.thewalters.org/detail/15634
|title= Seated Buddha in "Maravijaya"}}</ref> The Walters Art Museum.]]
၁၃ရာစုမတိုင်ခင်ကသောက္ကတဲမှာ ခမာအင်ပါယာ လာဗိုနိုင်ငံလက်​အောက်ရှိကုန်သွယ်​ရေးမြို့ဖြစ်သည်။တိုင်လူမျိုးများသည်လာဗိုနိုင်ငံလက်အောက်ရှိကုန်သွယ်ရေးမြို့ဖြစ်သည်။တိုင်လူမျိုးများသည် ​ကျောက်ဖယားချိုင့်ဝှမ်း​ဒေသအထက်ပိုင်းသို့အ​ပြောင်းများလာသည်။ကျောက်ဖယားချိုင့်ဝှမ်းဒေသအထက်ပိုင်းသို့အပြောင်းများလာသည်။
 
သမိုင်းပညာရှင်အချို့က သောက္ကတဲ၏ခမာအင်ပါယာမှခွဲထွက်ခြင်းကို ၁၁၈၀အစောပိုင်းမှစခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။နောက်ပိုင်းတွင် မွန်လူမျိုးများကခမာလက်အောက်မှခွဲထွက်နိုင်ခဲ့သည်။၁၂၃၉တွင် မွန်တို့၏လက်ထဲမှ ဖိုးခွန်ညီအစ်ကို၂ယောက်မှသိမ်းယူနိုင်ခဲ့သည်။ညီအစ်ကို၂ယောက်မှအစ်ကိုမှသောက္ကတဲကိုအုပ်ချုပ်ကာ ဖရာရောင်းမင်းဆက်စတင်ခဲ့သည်။၁၂၅၇ခုနှစ်အထိ သောက္ကတဲနိုင်ငံမှာ ကျောက်ဖယားချိုင့်ဝှမ်းအထက်ပိုင်းအထိဖြစ်သည်။
သမိုင်းပညာရှင်အချို့က ​သောက္ကတဲ၏ခမာအင်ပါယာမှခွဲထွက်ခြင်းကို ၁၁၈၀အ​စောပိုင်းမှစခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။​နောက်ပိုင်းတွင် မွန်လူမျိုးများကခမာလက်​အောက်မှခွဲထွက်နိုင်ခဲ့သည်။၁၂၃၉တွင် မွန်တို့၏လက်ထဲမှ ဖိုးခွန်ညီအစ်ကို၂​ယောက်မှသိမ်းယူနိုင်ခဲ့သည်။ညီအစ်ကို၂​ယောက်မှအစ်ကိုမှ​သောက္ကတဲကိုအုပ်ချုပ်ကာ ဖရာ​ရောင်းမင်းဆက်စတင်ခဲ့သည်။၁၂၅၇ခုနှစ်အထိ ​သောက္ကတဲနိုင်ငံမှာ ​ကျောက်ဖယားချိုင့်ဝှမ်းအထက်ပိုင်းအထိဖြစ်သည်။
 
ထိုင်းသမိုင်းပညာရှင်များက ​သောက္ကတဲနိုင်ငံတည်​ထောင်မှုမှာသူတို့နိုင်ငံစတင်တည်​ထောင်ခြင်းဟုမှတ်ကြသည်။သောက္ကတဲနိုင်ငံတည်ထောင်မှုမှာသူတို့နိုင်ငံစတင်တည်ထောင်ခြင်းဟုမှတ်ကြသည်။[[Image:Wat Taphan Hin.jpg|left|200px|thumb|Wat Saphan Hin, Sukhothai Historical Park]]
[[Image:Wat Si Chum in Sukhothai.jpg|left|180px|thumb|Phra Achana, Wat Si Chum, Sukhothai Historical Park]]
 
===Expansions under Ramkahaeng===
[[Ban Muang, King of Sukhothai| ဖိုးခွန်ပန့်မိုင်း (Pho Khun Ban Muang)]] နှင့် သူ၏ အစ်ကို [[Ram Khamhaeng the Great|ရမ်းခမ်းဟဲန် (Ram Khamhaeng)]] တို့သည် သောက္ကတဲနိုင်ငံတော် ကို တိုးချဲ့ကြသည်။ထိုသို့တိုးချဲ့​ရေးအပိုင်းတွင်သမိုင်းပညာရှင်များအကြားအငြင်းပွားမှုများလည်းရှိသည်။တိုးချဲ့ကြသည်။ထိုသို့တိုးချဲ့ရေးအပိုင်းတွင်သမိုင်းပညာရှင်များအကြားအငြင်းပွားမှုများလည်းရှိသည်။ အ​နောက်ဖက်တွင်အနောက်ဖက်တွင် ရမ်းခမ်းဟဲန် မှာပုဂံအင်ပါယာလက်​အောက်မှလွတ်ရန်ကြံ​နေ​သောဝီရီရူး​ခေါင်း​ဆောင်​သည့်မွန်တို့ကိုအကူအညီ​ပေးကာမှာပုဂံအင်ပါယာလက်အောက်မှလွတ်ရန်ကြံနေသောဝီရီရူးခေါင်းဆောင်သည့်မွန်တို့ကိုအကူအညီပေးကာ မွန်တို့မှာ မုတ္တမတွင်နိုင်ငံထူ​​ထောင်နိုင်ခဲ့သည်။​နောက်ပိုင်းမှမုတ္တမတွင်နိုင်ငံထူထောင်နိုင်ခဲ့သည်။နောက်ပိုင်းမှ ပဲခူးသို့​ပြောင်းသွားသည်။သီရိသနန်ဟန်မှဘုန်း​တော်ကြီးများ​ကြောင့်ပဲခူးသို့ပြောင်းသွားသည်။သီရိသနန်ဟန်မှဘုန်းတော်ကြီးများကြောင့် ​သောက္ကတဲတွင်​ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။၁၂၈၃တွင်သောက္ကတဲတွင်ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာပျံ့နှံ့ခဲ့သည်။၁၂၈၃တွင် ထိုင်းအက္ခရာများကိုတီထွင်ခဲ့သည်။
 
===ဩဇာကျဆင်းလားခြင်းနှင့်အယုဒ္ဓယလက်အောက်ကျရောက်ခြင်း===
ဆူခိုထိုင်း၏ဩဇာတိုတောင်းလာခဲ့သည်။ [[Ram Khamhaeng the Great|ရမ်းခမ်းဟဲန်]] နတ်ရွာစံပြီးနောက် သောက္ကတဲနယ်မြေများပြိုကွဲခဲ့သည်။ သူ၏သား​​တော်သူ၏သားတော် ​လော့ထိုင်းနန်းတက်လာသည်။လော့ထိုင်းနန်းတက်လာသည်။ In ထိုအ​တောအတွင်းထိုအတောအတွင်း ၁၃၇၈တွင် အယုဒ္ဓယဘုရင် တာမာရာချာ ၂ မှ ကျူး​ကျော်လာရောက်ရှိလာပြီးသောက္ကတဲကိုကျူးကျော်လာရောက်ရှိလာပြီးသောက္ကတဲကို ယင်း၏ဩဇာအောက်သွတ်သွင်းလိုက်သည်။
 
== သောက္ကတဲနှင့်မြန်မာပြည် ==