ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

စာတွဲများ: မိုဘိုင်းလ် တည်းဖြတ် မိုဘိုင်းလ် ဝက်ဘ် တည်းဖြတ်
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ဓါတ် +ဓာတ်)
စာကြောင်း ၁၃ -
== ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ==
[[File:Oxygen chart in Burmese.svg|thumb|left|300px|ပတ်ဝန်းကျင်လေထဲ၌ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် တည်ရှိပုံ အသက်ရှူခြင်း၊ လောင်ကျွမ်းခြင်း၊ သုပ်သိုးခြင်နှင့် ညဉ့်ဖက်အပင်တို့သည် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် အဆိပ်ဓာတ်ငွေ့ကို ထုတ်ပေးကြ၏။သို့သော် ထိုဓာတ်ငွေကို နေရောင်ရသော နေဖက်တွင် အပင်များက အသုံးပြုခြင်းဖြင့် လေကို သန့်ရှင်းစေပြန်သည်]]
ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် (ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)သည် ကာဗွန်အက်တမ်တခုနှင့် [[အောက်ဆီဂျင်]]
[[အက်တမ်]] နှစ်ခုတို့ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်း၍ ရရှိသောဓါတ်ငွေ့ရရှိသောဓာတ်ငွေ့ ဖြစ်၏။ ဓါတုသင်္ကေတမှာ
CO<sub>2</sub> ဖြစ်၏။ ထိုဓါတ်ငွေ့သည်ထိုဓာတ်ငွေ့သည် လေထု၏အပုံ
တစ်သောင်းတွင် လေးပုံမျှ ပါဝင်လျက် ရှိ၏။
အရွက်စိမ်းလန်းသော အပင် များသည် အစာအာဟာရ
အဖြစ်ဖြင့် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)ကို ရှုသွင်း၍
အောက်ဆီဂျင် (ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)ကို ရှုထုတ်ကြ၏။ လူနှင့်တိရစ္ဆာန်
တို့ကမူ အောက်ဆီဂျင် (ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)ကို ရူသွင်း၍ ကာဗွန်ဒိုင်
အောက်ဆိုက်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)ကို ရူထုတ်ကြ၏။ ဤနည်းဖြင့်
သက်ရှိသတ္တဝါများက ရူထုတ်လိုက်သော ကာဗွန်ဒိုင်
အောက်ဆိုက်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)ကို အရွက်စိမ်းလန်းသော အပင်များက
အစာအာဟာရအဖြစ် ရူသွင်းကြ၍၊ ထိုအပင်များမှ ရူထုတ်
လိုက်သော အောက်စီဂျင်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)ကို တစ်ဖန် သက်ရှိ
သတ္တဝါများက အာဟာရ အဖြစ် ရူသွင်းကြပြန်၏။ ထိုကြောင့်
လေထု၏အပုံတစ်သောင်းတွင် လေးပုံမျှ ပါဝင်သော ကာဗွန်ဒိုင်
စာကြောင်း ၃၁ -
တည်မြဲလျက်ရှိသည်။
 
ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)သည် လေထက် တဆခွဲ
မျှပို၍ လေးသောကြောင့်ဂူများ၊ တောင်ကြားများ၊ မီးတောင်
များ၏ အောက်မြေပြင်တစ်လျှောက်တို့တွင်သာ ရှိတတ်၏။
ရေကဲ့သို့ တစ်နေရာမှ တစ်နေရာ သို့ ခွက်များဖြင့်ထည့်၍
ယူသွားနိုင်ပြီးလျှင် သွန်ချနိုင်၏။ ထိုဓါတ်ငွေ့သည်ထိုဓာတ်ငွေ့သည် အရောင်
ကင်း၍ အနံ့လည်း မရှိ။ သို့သော် ရေတွင်ပျော်ဝင်၍ ထို
ဖျော်ရည်ကို ကာဗွန်နစ်အက်ဆစ်ဟုခေါ်၏။ ထိုဖျော်ရည်ကို
ဆိုဒါ၊ လင်မနစ်စသော ဘိလတ်ရည်များ ပြုလုပ်ရာ၌ များစွာ
အသုံးပြုကြသည်။ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် (ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)ကို
ထုံးရည်ကြည်ထဲသို့ ထည့်၍လှုပ်လိုက်လျှင် နို့ရည်ကဲ့သို့
ဖြူသွား၏။ ထိုဓါတ်ငွေ့သည်ထိုဓာတ်ငွေ့သည် ရေမှာထက် အယ်လကိုဟောတွင်
ပို၍ ပျော်ဝင်လွယ်သည်။ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)သည်
အောက်ဆီဂျင်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)နှင့် အနည်းငယ်မျှ မတူချေ။ မီးလောင်
ကျွမ်းခြင်းကို အားမပေးသည့်ပြင် မီးကို ငြိမ်းစေသည်။
 
ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)ရှိသော အဝကျယ်ကျယ်
ပုလင်းထဲသို့ မီးထွန်းထားသော ဖယောင်းတိုင်ကို ထည့်လိုက်
လျှင် မီးငြိမ်းသွားသည်ကို တွေ့နိုင်သည်။ ထိုကြောင့် အချို့
သော မီးသတ်ဆေးဗူးများတွင် ရုတ်တရက်မီးဘေးကိစ္စ ပေါ်
ပေါက်၍ အသုံးပြုသောအခါ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)
များကို ထုတ်ပေးနိုင်စေရန် ဓါတ်ဆေးရည်တစ်မျိုးကိုဓာတ်ဆေးရည်တစ်မျိုးကို ထည့်
ထားတတ်၏။ တိုက်ရိုက်အားဖြင့်အဆိပ်ရှိသည်ဟု မဆိုသာ
သော်လည်း ကာဗွန်ဒိုင် အောက်ဆိုက် (ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)စစ်စစ်
ကိုဖြစ်စေ၊ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)-အမြောက်အမြား
ပါရှိသောလေကိုဖြစ်စေ၊ ရှူမိလျှင်အောက်ဆီဂျင် လုံလောက်
အောင် မရနိုင်သောကြောင့် မွန်း၍ သေဆုံးတတ်သည်။
ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်(ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)ကို ဖေါ်ယူသောနည်းမှာ
ကယ်လဆီယမ် ကာဗွန်နိတ်ဖြစ်သော စကျင်ကျောက်
သို့မဟုတ် ထုံးကျောက်ထဲသို့ ဟိုက်ဒရိုကလောရစ်အက်ဆစ်
စာကြောင်း ၆၆ -
!width="100"|CaCo3||+||2HCL||=||CACL2||+||H2O||+||CO2
|-
|စကျင်ကျောက်||+||အက်စစ်||=||ဓါတ်ဆားဓာတ်ဆား||+||ရေ||+||ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် (ဓါတ်ငွေ့ဓာတ်ငွေ့)
|}