ဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်း: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ဖြန့်ချီ +ဖြန့်ချိ)
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ဓါတ် +ဓာတ်)
စာကြောင်း ၅ -
ဆင်ဆာပြုလုပ်သည့် အခြေခံအကြောင်းရင်းများသည် အမျိုးအစားကွဲပြားသော ဆင်ဆာပြုလုပ်ရမည့် သတင်းအချက်အလက် များအပေါ်တွင် မူတည်၍ ကွဲပြားခြားနားပါသည်။
 
* ကိုယ်ကျင့်တရားနှင့်ဆိုင်သော ဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်းသည် ညစ်ငြမ်းသော တနည်းအားဖြင့် ကိုယ်ကျင့် တရားနှင့် ပတ်သက်၍ မေးခွန်းပြုထိုက်သည်ဟု တွေးခေါ်ယူဆရသော အချက်အလက်များအား ဖယ်ရှားပစ်ရန် ဖြစ်ပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့် အပြာစာပေများ ဓါတ်ပုံများသည်ဓာတ်ပုံများသည် ယင်းအခြေခံ အကြောင်းပေါ်မူတည်၍ မကြာခဏ ဆင်ဆာ ပြုလုပ်ခံခဲ့ရပါသည်။အထူးအားဖြင့် ကလေးသူငယ်များအပြာစာပေဓါတ်ပုံကလေးသူငယ်များအပြာစာပေဓာတ်ပုံ များသည် ဥပဒေနှင့် ဆန့်ကျင်နေပြီး ကမ္ဘာပေါ်ရှိများစွာသော တရားစီရင်ခြင်းတို့မှ ဆင်ဆာပြုလုပ်ခဲ့ကြ ပါသည်။
* စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်းသည် စစ်ဘက်သတင်းများ၊ နည်းဗျူဟာများ အား ရန်သူတို့ထံမှ ဝေးကွာစွာ လျို့ဝှက်စွာ ထိန်းသိမ်းထားရှိရမည့် အစီအစဉ်ဖြစ်ပါသည်။ ယင်းကို တန်ပြန်သူလျိုလုပ်ငန်း လုပ်ရန် အသုံးပြုပြီး စစ်ဘက်ဆိုင်ရာသတင်းများကို ကောက်သင်းကောက်ခြင်း ဖြစ်စဉ်ဖြစ်ပါသည်။ မကြာခဏဆိုသလို စစ်တပ်သည် စစ်ရေးအရ သို့မဟုတ် တိုက်ခိုက်မှုနည်းဗျူဟာအရ တန်ဖိုးရှိသည့် သတင်းများ မဟုတ်သော်လည်း နိုင်ငံရေးနှင့်ပတ်သက်၍ အဆင်မပြေဖြစ်စေသည့် သတင်းများကို ဖိနှိပ်ချေမှုန်းရန် ကြိုးပမ်း လိမ့်မည် ဖြစ်ပါသည်။
* [[နိုင်ငံရေး]]နှင့်ဆိုင်သော ဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်းသည် အစိုးရများအနေဖြင့် ၎င်းတို့၏ ပြည်သူပြည်သားများထံမှ သတင်းများကို ချုပ်ကိုင်ထားလိုသည့်အခါများတွင် ဖြစ်ပေါ်လာပါသည်။ ပြည်သူပြည်သားများ အပေါ်တွင် ထိမ်းချုပ်မှု ကြိုးပမ်းရန်နှင့်ပုန်ကန်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်မည့် လွတ်လပ်သည့် ဖော်ပြချက် များကို ကာကွယ်ရန် အတွက် ယင်းကို မကြာခဏပြုလုပ်ကြသည်။ ဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်း နောက်တစ်မျိုးမှာ လူအများအကြား အငြင်းပွားစေသည့် အကြောင်းအရာ ကိစ္စများမှ အာရုံလွဲစေသည့် “ရက်ဒ်ဟဲရင်း” ခေါ် တမင်လုပ်ကြံဖန်တီးသည့် ဖြစ်ရပ်ကို အသုံးပြုခြင်းဖြစ်သည်။
စာကြောင်း ၁၄ -
{{Multiple image|direction=vertical|align=right|image1=Voroshilov, Molotov, Stalin, with Nikolai Yezhov.jpg|image2=The Commissar Vanishes 2.jpg}}
 
[[စတာလင်|ဂျိုးဇက်စတာလင်]] နှင့်အတူ လမ်းလျှောက်နေသော လူငယ် နီကိုလိုင်ရက်ဇော့ဗ် သည် ၁၉၄၀ ခုနှစ်က သေနတ် ပစ်ခံခဲ့ရပါသည်။ ၎င်း၏ပုံအား ဆိုဗီယက်ဆင်ဆာပြုသူများမှ ဓါတ်ပုံမှဓာတ်ပုံမှ တည်းဖြတ်ထုတ်ပယ်ပစ်ခဲ့သည်။ယင်းသို့ပြန်လည် ပြုပြင်မှုများသည် စတာလင်၏အုပ်ချုပ်မှုတွင် ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ် ဖြစ်ပျက်မှုသာ ဖြစ်ခဲ့ပါသည်။
 
== နိုင်ငံရေးနှင့်ဆိုင်သော ဆင်ဆာပြုမှု ==
စာကြောင်း ၄၅ -
ပထမကမ္ဘာစစ်အတွင်းက ဗြိတိသျှစစ်သားများ ရေးသားခဲ့သည့် စာများကို ဆင်ဆာပြုလုပ် ခဲ့ပါသည်။ စာများကို မပေးပို့မီ အရာရှိများက ဖတ်ရှုပြီး စစ်ဆင်ရေး လျှို့ဝှက်ချက်များအပေါ် အကျိုးယုတ်စေသည့် အချက်အလက် တစ်စုံတစ်ရာပါရှိပါက အနက်ရောင်မင်ဖြင့် ကန့်လန့်ဖြတ်ဖျက်ခြင်းတို့လည်း ပါဝင်ပါသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ် ၏ အများပြည်သူနားလည်သည့် စကားစု “လွယ်ကူသောနှုတ်ခမ်းများသည် သင်္ဘောများကို နှစ်နိုင်သည်” ကို အများနှင့်ဆိုင်သည့် ဖြောင့်မှန်မှု အနေဖြင့် တရားဝင်စစ်ပွဲအချိန်များအတွင်း ဆင်ဆာပြုမှုကို အလေ့အကျင့်ပြုရန်နှင့် ထိခိုက်လွယ်သည့် သတင်းအချက်အလက်များ ဝေမျှရာတွင် တစ်ဦးချင်းအနေဖြင့် ချုပ်တည်းနိုင်ဖို့ ို အားပေးကူညီရန် အသုံးပြုခဲ့ပါသည်။
 
ဂျိုးဇက်စတာလင် လက်ထက် USSR မှ “သန့်စင်ခြင်း” ပေါ်လစီများ၏ ဥပမာမှာ အများပြည်သူအတွင်း အသုံးပြုနေသည့် ဓါတ်ပုံများမှဓာတ်ပုံများမှ စတာလင်က သေဒါဏ်အမိန့် ချမှတ်ခံရသူများကို ဖယ်ရှားပစ်ရန် မကြာခဏ ပြုပြင်ခဲ့သည်။ အတိတ်ကဓါတ်ပုံများကိုအတိတ်ကဓာတ်ပုံများကို အမှတ်တရဖြစ်နေပြီး သို့မဟုတ် သိမ်းဆည်းထားပြီး ဖြစ်သော်လည်း၊ ဤလေးနက်သေချာစွာနှင့် စနစ်တကျရာဇဝင်အားလုံးကို ပြည်သူလူထု၏ စိတ်အစဉ်မှ ပြောင်းလဲပစ်ခြင်း သည် စတာလင်ဝါဒ နှင့် တစ်ပါတီ အာဏာရှင်စနစ်ဝါဒ၏ အဓိကကျသော ဇာတ်ဝင်ခန်းများမှ တစ်ခုအဖြစ် သိမြင် စေပါသည်။ဆင်ဆာပြုလုပ်မှုကို အခါအားလျော်စွာ ပြုလုပ်ခဲ့သည်မှာ အထက်အာဏာပိုင်များအား ကူညီရန် သို့မဟုတ် တစ်စုံတစ်ဦးအား အကာကွယ်ပေးရန်အတွက် ဖြစ်ပါသည်။ အချို့သော ပြန်ပေးဆွဲမှုများတွင်မူ ဓားစာခံ အပေါ်တွင် အာရုံစိုက်မှုနှင့် မီဒီယာတို့၏ သတင်းဖော်ပြချက်များသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် ကူညီမှုမပေးနိုင်ကြောင်း တွေ့ရှိရပါသည်။
 
== ပညာရေးဆိုင်ရာ အရင်းခံအကြောင်းများကို ဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်း ==
စာကြောင်း ၆၂ -
== မိတ္တူ၊ ရုပ်ပုံများနှင့် စာရေးဆရာခွင့်ပြုချက် ==
 
ကော်ပီခေါ် မိတ္တူကူးယူခွင့်ပြုခြင်းသည် ထုတ်ဝေခြင်း မပြုမှီ စာမူကို ဖတ်ရန်နှင့် ပြင်ဆင်ရန် အခွင့်အရေး ဖြစ်ပါသည်။ ပုံမှန်အားဖြင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းဖြစ်သည်။ ထုံးတမ်းစဉ်လာ များစွာသော ထုတ်ဝေမှုတို့သည် ကော်ပီခွင့်ပြုချက်ပေးရန် ငြင်းဆိုခဲ့ ကြပါသည်။ သို့ရာတွင် ထိုသို့ငြင်းဆိုခြင်းသည် အများသိစေရန် စိုးရိမ်တတ်သည့် ကျော်ကြားသူများနှင့် ဆက်သွယ်သည့် အခါများတွင် ဖြစ်ရိုးဖြစ်စဉ် အလေ့အကျင့်အဖြစ် အသုံးများလာပါသည်။ရုပ်ပုံခွင့်ပြုချက်ဆိုသည်မှာ လူတစ်ဦးတစ်ယောက်သို့ မည်သည့်ဓါတ်ပုံများကိုမည်သည့်ဓာတ်ပုံများကို ထုတ်ဝေမည်၊ မထုတ်ဝေမည်ကို ရွေးချယ်ရန်ပေးထားသည့်အခွင့်အရေးဖြစ်ပါသည်။ရောဘတ်ရက်ဖို့(ဒ်)သည်ရုပ်ပုံခွင့်ပြုချက်များအပေါ်အခိုင်အမာပြောဆိုခြင်းအတွက် ကောင်းစွာလူသိများခဲ့ပါသည်။စာရေးဆရာခွင့်ပြုချက်သည် စာရေး ဆရာများအား ၎င်းတို့အနေဖြင့် မြှောက်ပင့်သည့်စာမူများကို ရေးသားလိမ့်ဟုတ်မဟုတ်အပေါ် မူတည်၍ ရွေးချယ်မှုပြုသည်ဖြစ်၏။ ဟောလီဝုဒ်မှ သတင်းဆောင်းပါးရေးသူ ပက်ကင်းစလေသည် သူမ၏ အမှုသည် တစ်ယောက်ကို မနှစ်မြို့ဘွယ်ရာရေးသားသော အချို့သော စာရေးဆရာများအား၊ အခြားသော သူမ၏ အမှုသည်များဖြင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်းမပြုရန် ဥပဒေဖြင့် တားမြစ်ခဲ့သောကြောင့် လူသိများခဲ့ပါသည်။
 
== မြေပုံများအား ဆင်ဆာပြုလုပ်ခြင်း ==