ရွှေဝါရောင် တော်လှန်ရေး: တည်းဖြတ်မှု မူကွဲများ

အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-ဓါတ် +ဓာတ်)
အရေးမကြီး ဘော့ - စာသားများကို အလိုအလျောက် အစားထိုးခြင်း (-မှုး +မှူး)
စာကြောင်း ၁၄ -
သေကျေဒဏ်ရာရမှုအရေအတွက်သည် မရှင်းလင်းသေးပါ။ အေဘီစီ (ABC) ၏အခိုင်အမာပြောဆိုချက်အရ စစ်တပ်မှ ရာပေါင်းများစွာသော အသက်တို့ကို ဖြိုခွင်းခဲ့သည်။ တရားဝင်သေဆုံးမှုသည် ၁၃ ဦးတွင် ရပ်တန့်နေသည်။ ဂျပန်ဓာတ်ပုံသတင်းထောက် [[ကန်ဂျီ နာဂအိ]] (Kenji Nagai) သည် လက်ရှိအချိန်အထိ ဆူပူအုံကြွမှု၏ တစ်ဦးတည်းသော နိုင်ငံခြားသား သေဆုံးမှုဖြစ်သည်ဟု ယုံကြည်ရသည်။ သို့သော်ငြားလည်း ထိခိုက်သေဆုံးမှုသည် တရားဝင်သတင်းထုတ်ပြန်ချက်ထက် အဆပေါင်းများစွာ သာလွန်နိုင်သည်။
 
[[ကုလသမဂ္ဂ]]အထွေထွေညီလာခံတွင် မပြောကြားမှီ ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာကောင်စီ၏ အထူးညှိနှိုင်းရေးမှုးအထူးညှိနှိုင်းရေးမှူး ပေါ်လို စာဂျီရို ပင်န်နဲရိုး (Paulo Sérgio Pinheiro) မှပြောကြားသည်မှာ ဘက်မလိုက်သော အရင်းအမြစ်များ သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့မှုအရ အပါး ၃၀ မှ ၄၀ သော ရဟန်းသံဃာတော်များနှင့် အယောက် ၅၀ မှ ၇၀ သော အရပ်သားပြည်သူများ သတ်ဖြတ်ခြင်းခံခဲ့ရပြီး အယောက် ၂၀၀ သည်လည်း ရိုက်နှက်ခြင်းခံခဲ့ကြရသည်။
 
ဒီမိုကရက်တစ် မြန်မာ့အသံမှ ခန့်မှန်းသည့် သေဆုံးသူအရေအတွက် ၁၃၈ ဦးဟူသော ၎င်းတို့၏ ဖော်ပြချက်သည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ၈၈ မျိုးဆက်သစ်ကျောင်းသားများ စုစည်းခဲ့သည့် စာရင်းအပေါ်တွင် အခြေခံထားသည်။ ဒီဗွီဘီ (DVB) ၏ အလုပ်အမှုဆောင်ဒါရိုက်တာ အေးချမ်းနိုင်မှ သက်ဆိုင်ရာ စာနယ်ဇင်းသို့ ပြောကြားခဲ့သည်မှာ "ဒီ ၁၃၈ ဆိုတဲ့အရေအတွက်ဟာ အလွန်ယုံကြည်စိတ်ချရပါတယ်။ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ ဒီစာရင်းဟာ ဓါးစာခံတွေရဲ့နာမည်တွေပေါ်မှာ အခြေခံထားတာမို့လို့ ကျွန်တော့်အနေနဲ့လည်း ဒီအရေအတွက်ဟာ တိကျသေချာတယ်လို့ ထင်ပါတယ်။ ဘာလို့လဲဆိုတော့ ပုံတွေကလည်း ဗမာပြည်ထဲက လာတာမို့လို့ပါ။ လူထုထဲကို စက်သေနတ်တွေနဲ့ သူတို့ပစ်လိုက်တဲ့ပုံစံဟာ လူဒါဇင်ပေါင်းများစွာကို သေစေနိုင်တဲ့အတွက်ဖြစ်ပါတယ်"။
 
ဒေးလီးမေးလ် (Daily Mail) သတင်းတစ်ပုဒ်တွင် "ထောင်ပေါင်းများစွာသော ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြသူများ သေဆုံးကြပြီး ရာပေါင်းများစွာသော အသတ်ခံရသည့် သံဃာတော်များကို တောထဲတွင် စွန့်ပစ်ခဲ့သည်"ဟု သတင်းမထုတ်ပြန်မှီ ရက်များအလို စစ်တပ်မှ စွန့်ခွာထွက်ပြေးခဲ့သူ ဗိုလ်မှုးလှဝင်းပေးပို့သောဗိုလ်မှူးလှဝင်းပေးပို့သော သတင်းအချက်အလက်များပေါ်တွင် အခြေခံ၍ ဖော်ပြခဲ့သည်။ ၎င်းမှပင် ကိုးကား၍ပြောကြားခဲ့သည်မှာ "မကြာသေးခင်ရက်တွေတုန်းက ခင်ဗျားတို့ကြားထားတာထက် ပိုများတဲ့လူတွေ အသတ်ခံခဲ့ရတယ်။ ထောင်ပေါင်းများစွာသော လူသေကောင်တွေကို ရေတွက်လို့ရနိုင်တယ်"။
 
[[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ]]၏ သည်အေ့ချ် (The Age) မှသတင်းထုတ်ပြန်သည်မှာ ကန့်ကွက်ဆန္ဒပြသူမဟုတ်သော သူနှစ်ဦး ရန်ကုန်မြို့အနောက်မြောက်ပိုင်းတွင် ပစ်သတ်ခံခဲ့ရပြီးနောက် "စစ်တပ်က ပြန်လာခဲ့ပါတယ်၊ မိသားစုတစ်စုချင်းကို ၂၀၀၀၀ ကျပ် (ဒေါ်လာ နှစ်ဆယ်နှင့် ညီမျှသော) စီပေးခဲ့ပြီး အလောင်းတွေကို ယူသွားကြပါတယ်"။
စာကြောင်း ၅၀ -
[[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|အမေရိကန်]]အစိုးရ၊ ဥရောပသမဂ္ဂနှင့် [[ကနေဒါနိုင်ငံ]]တို့သည် စစ်အစိုးရအပေါ် အရေးယူမှုများစွာကို တွန်းအားပေး ဆောင်ရွက်ခဲ့ကြရာတွင် သစ်လုပ်ငန်းနှင့် ကျောက်မျက်ရတနာတင်သွင်းမှုများကို ပိတ်ပင်မှုများ ပြုလုပ်ခြင်းနှင့် ဘဏ်စာရင်းများ ပိတ်လိုက်ခြင်းတို့ ပါဝင်သည်။ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ|တရုတ်]]၊ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ|အိန္ဒိယ]]နှင့် အာဆီယံနိုင်ငံများတို့သည် ပုဂ္ဂလိကအရေးယူမှုများတွင် သဘောတူပါဝင်ရန်လက္ခဏာ တစ်စုံတစ်ရာမရှိသည့်အပြင် ကမ္ဘာ့[[ကုလသမဂ္ဂ]]အဖွဲ့ ပြုလုပ်ခဲ့လျှင် ဖြစ်နိုင်သည်ဟု အာဆီယံမှ ပြောဆိုခဲ့သည်။
 
မြန်မာနိုင်ငံ၏ အထက်တန်းအရာရှိ ၁၄ ဦးတို့အား ပိတ်ဆို့အရေးယူကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု ဘဏ္ဍာရေးဌာနမှ ကြေညာခဲ့သည်။ထိုကဲ့သို့ ဦးတည်ချက်ထား၍ အရေးယူမှုများတွင် စစ်အစိုးရခေါင်းဆောင် ဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီးဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေနှင့် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှုးကြီးဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မောင်အေးတို့ ပါဝင်သည်။ ဘဏ္ဍာရေးဌာနမှ အရေးယူဆောင်ရွက်မှုသည် ဦးတည်သတ်မှတ်ထားသူတစ်ဦး အမေရိကန်ဘဏ် သို့မဟုတ် အခြားသော အမေရိကန်တရားစီရင်မှုအောက်တွင်ရှိသော ငွေကြေးဆိုင်ရာအဖွဲ့အစည်းများတွင် ထားရှိသော မည်သည့်ပိုင်ဆိုင်မှုများကိုမဆို ပိတ်ပင်ခြင်းခံရလိမ့်မည်။ အမိန့်သည်မည်သည့်အမေရိကန်နိုင်ငံသားများကိုမဆို ပညတ်ထားသောတစ်ဦးချင်းစီနှင့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းလုပ်ကိုင်ခြင်းမှ တားမြစ်သည်။
 
စက်တင်ဘာ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဥရောပသမဂ္ဂသည် လက်ရှိအရေးယူမှုများတွင်ပါဝင်ပြီးဖြစ်သော လက်နက်ရောင်းဝယ်မှုကို တားမြစ်ခြင်း၊ ပိုင်ဆိုင်မှုကို ပိတ်ပင်ခြင်းနှင့် ပြည်ဝင်ခွင့်နှင့် ကုန်သွယ်မှုတားမြစ်ခြင်းတို့ကို စစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ရန် "ဦးတည်ထားသော အရေးယူမှုများကို တွန်းအားပေးခြင်း" အဖြစ် စတင်စဉ်းစားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့၏ ရည်ရွယ်ချက်မှာ အများပြည်သူအား မထိခိုက်စေပဲ ပြန်လည်အရေးယူမှုများ ပြုလုပ်ရန် ဖြစ်သည်။ဩစတြေးလျ ဝန်ကြီးချုပ် ဂျွန်ဟောင်းဝါဒ် (John Howard) သည် ပစ်မှတ်ထားသော စစ်အစိုးရအဖွဲ့ဝင်များ၏ ငွေကြေးဆိုင်ရာ ပိတ်ပင်အရေးယူမှုများကို ဩစတြေးလျအစိုးရမှ ပေးပို့မည့်အပြင် နောက်ထပ်ကန့်သတ်ထားသော စစ်ခေါင်းဆောင်များကိုလည်း အခြားအရေးယူဆောင်ရွက်မှုများ စတင်ဆောင်ရွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း အတည်ပြု အစီရင်ခံသည်။
စာကြောင်း ၈၄ -
== တိုတယ်၏စစ်အစိုးရအပေါ်ပံ့ပိုးမှုများ ==
 
ဩစတြေးလျတွင် ဩစတြေးလျံလူမျိုးတို့၏ အသည်းစွဲ ဂျိမ်းစ်မာတီစန်သည် နိုဝင်ဘာလ ၁၀ ရက်နေ့တွင် ဆစ်ဒနီမြို့ ၌ပြုလုပ်သော မြန်မာပြည်လွတ်လပ်ရေး လူထုစည်းဝေးပွဲတစ်ခုတွင်အစီအစဉ်မှုးအဖြစ်လူထုစည်းဝေးပွဲတစ်ခုတွင်အစီအစဉ်မှူးအဖြစ် ပါဝင်ကူညီခဲ့ခြင်းဖြင့် သူ၏ထောက်ခံအားပေးမှုကို ပြသခဲ့သည်။ပြည်တွင်းကန့်ကွက်ဆန္ဒပြမှုများသည် ပြင်သစ်၏ဧရာမရေနံလုပ်ငန်း တိုတယ်ရေနံ၏ အဆောက်အအုံရှေ့၌ အောက်တိုဘာလတွင် ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ပထမဦးဆုံး တိုတယ်ရေနံသုံးစွဲသူတို့၏ ကမ္ဘာတစ်ဝန်း သပိတ်မှောက်မှု (အီးအယ်လ်အက်ဖ် နှင့် ဖီနားတို့ကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်သည်) ဖြစ်ပြီး့် အမေရိကန်အခြေစိုက် ချက်ဗရွန် (တက်ဇကို၊ ကော်လ်တက်ဇ်နှင့် ယူနိုကယ်လ် တို့ကိုလည်း ပိုင်ဆိုင်သည်) သည် ၂၀၀၇ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာလ ၁၆ ရက်နေ့တွင် ဆင့်ခေါ်ခံခဲ့ရသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများသည် မြန်မာနိုင်ငံတောင်ပိုင်းရှိ ရတနာသဘာဝဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းများကို အလွဲသုံးစားမှု ပြုလုပ်နိုင်ရန် ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် တစ်နှစ်လျှင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ သန်း ၄၅၀ ကို စစ်အစိုးရအား ထောက်ပံ့ကူညီလျက်ရှိပြီး ၎င်းတို့သည် အမေရိကားနှင့် ဥရောပရှိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒီမိုကရေစီအသွင်ကူးပြောင်းရေး အတွက် ထောက်ပံ့ကူညီလျက်ရှိသော အစိုးရ၏ ဆောင်ရွက်ချက်များကို ဆန့်ကျင်ရန် စည်းရုံးမဲဆွယ်လျက်ရှိသည်။
 
တိုတယ်၏ စိတ်ဝင်စားမှုများကို ကာကွယ်ရန်အတွက် ပြင်သစ်နိုင်ငံအစိုးရသည် ဥရောပသမဂ္ဂ၏ ပြင်းထန်သော မြန်မာ့အရေးဆောင်ရွက်မှုများအပေါ် အတားအဆီးတစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံအစိုးရသည် စစ်အစိုးရကြောင့် တိုတယ်၏ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုများအား ခုခံကာကွယ်နေသည်ဟု နိုင်ငံတကာအဖွဲ့အစည်းများအား ဝန်ခံရန် တွန်းအားပေးခြင်းခံခဲ့ရသည်။ အေဗားဇ်ဒေါ့အော့ (Avaaz.org) သည် တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ လေလှိုင်းမှ ဦးစီးကမကထပြု၍ "ကျွနု်ပ်တို့၏နိုင်ငံများနှင့် ကျွနု်ပ်တို့သွားလာလေရာ အရပ်ရပ်တွင်ရှိသော မည်သည့် တိုတယ်၊ ချက်ဗရွန်၊ အီးအယ်လ်အက်ဖ်၊ ဖီနား၊ တက်ဇကို သို့မဟုတ် ကော်လ်တက်ဇ်ဆိုင်များမှ ဆီဝယ်ယူခြင်းမပြုကြရန်" ၂၀၂၅၅ ယောက်သော ပြည်သူများကို လက်မှတ်ရေးထိုးစေပြီး လက်မှတ် ၄၀၀၀၀ ကို စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ၏ ထိပ်တန်းအုပ်ချုပ်ရေးသို့ ပေးပို့ရန် ရည်ရွယ်သည်။ ၎င်းတို့၏ တည်ရှိမှုတို့သည် မြန်မာပြည်သူများကို အကျိုးရှိစေသည်ဟု ချက်ဗရွန်နှင့် တိုတယ်ရေနံတို့မှ မည်သို့ပင်ပြောဆိုသော်လည်း "တိုတယ်သည် စစ်အစိုးရအား အဓိကပံ့ပိုးသူ ဖြစ်လာခဲ့သည်" ဟု ၂၀၀၅ ခုနှစ်တွင် အောင်ဆန်းစုကြည်မှ လီမွန်ဒီ ပြင်သစ်သတင်းစာ တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။